Morgunblaðið - 28.01.1988, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1988
33
Morgunblaðið/Bjami
Hermann Sigurðsson, Þórey Sigurðardóttir, Örn Ingólfsson og Helgi Elíasson við undirbúning
könnunarinnar.
Verðlagsstofnun:
Skyndikönnun í bakaríum
Morgunblaðið/Bjami
Valgerður Marinósdóttir, Jóhannes Gunnarsson og Guðmundur
Sigurðsson hjá Verðlagsstofnun bera saman bækur sínar.
STARFSMENN Verðlagsstofn-
unar gengu i gær í bakari á
höfuðborgarsvæðinu og könn-
uðu hvort bakarameistarar
hefðu farið að tilmælum stofn-
unarinnar og lækkað verð á
brauðum og kökum frá þvi
verði sem bakariin tóku upp i
kjölfar söluskattshækkunar-
innar um áramótin. Niðurstöð-
ur þessarar skyndikönnunar
verða kynntar verðlagsráði á
fundi þess i dag þar sem m.a.
liggur fyrir tillaga um verð-
stöðvun á brauð og kökur,
þannig að ofan á útsöluverð
desembermánaðar verði ein-
ungis bætt söluskattshækkun.
I Verðlagsstofnun töldu menn
að niðurstöður könnunarinnar
hefðu mikil áhrif á hvemig af-
greiðslu þessi tillaga fær í Verð-
lagsráði. Einnig munu fulltrúar
Verðlagsstofnunar og Bakara-
meistara hafa hist í gær og reynt
fínna grundvöll fyrir samkomu-
lagi í málinu.
Morgunblaðsmenn fylgdu eftir-
litsmönnum á ferð í nokkur bakarí
t gær. Á einum stað hafði hluti
umframhækkunar á fransk- og
heilhveitibrauð verið látinn ganga
til baka en yfírleitt virtist sem
bakarí ætluðu að halda hækkun-
unum til streitu. í Árbæjarbakaríi
varð Víglundur Jónsson bakara-
meistari fyrir svörum. Hann
kvaðst ekki sáttur við hvemig
kannanir á verði á brauði og kök-
um hefðu verið kynntar. Einungis
hefðu verið birtar hækkanir í pró-
sentum en ekki látið uppi hver
hækkunin hefði verið í krónum.
Verið gæti að þeir sem hefðu
hækkað sínar vömr hlutfallslega
meira en aðrir væm eftir sem
áður með lægstu verð í krónum
og hefðu þurft að fá hlutfallslega
meiri hækkun vegna þess hve
langt undir kostnaði þeir hefðu
verið. „Ég held áð þessi matar-
skattur hafí verið mistök,“ sagði
Víglundur, „Það vom ekki mat-
vömkaupmenn og bakarar sem
sviku undan söluskatti. Maður
hefur strax orðið var við sam-
drátt í sölunni, einkum í kökum,
kökusalan er aðeins brot af því
sem eðlilegt hefur talist."
Kaupmáttarhrap líklega 15%
frá árámótum til 1. mars
- segir Karvel Pálmason, varaformaður VMSÍ
„Ég hef ekki fengið þær upp-
lýsingar sem ég tel mig þurfa
eða séð samningana og þvi get
ég ekki metið þá að svo stöddu.
Það er ekki very'a mín að ijá mig
um mál sem ég veit ekki nokkuð
gjörla um,“ sagði Karvel Pálma-
son, varaformaður Verkamanna-
sambands íslands og formaður
verkalýðs- og sjómannafélags
Bolungarvíkur er Morgunblaðið
leitaði álits hans á þeim kjara-
samningum sem gerðir hafa
verið á Vestfjörðum.
„Ég vil hins vegar minna á að
bæði Aiþýðusambandið og Verka-
mannasambandið hvöttu félögin,
svæðasamböndin eða sérgreina-
samböndin til þess á síðastliðnu
hausti að reyna fyrir sér með samn-
inga, vegna þeirrar óánægju með
jólafóstusamninganna, sem kom
upp f kjölfar kosningaskjálftans hjá
Þorsteini Pálssyni í vor. Auðvitað
varð að sjá fyrir endann á því dæmi
og það hafa þeir gert á Vestfjörð-
um. Meginspuminginn er þessi;
færa þessir samningar því fólki sem
við þá á að búa það sem það getur
unað við. Mér sýnist að kaupmátt-
arhrap frá áramótum til 1. mars
muni vera í kringum 15% fyrir utan
það sem búið er að gerast í launa-
málum undangengna mánuði og
það launaskrið sem átt hefur sér
stað hjá öðrum stéttum en þeim sem
verið er að semja fyrir," sagði Karv-
el ennfremur.
Hann sagðist ekki geta sagt um
það hvort samningamir yrðu sam-
þykktir í félaginu á Bolungarvík,
varaformaður þess og fleiri hefðu
unnið að samningagerðinni og það
væri þeirra að meta það hvort
líklegt væri að samningar næðu
fram að ganga.
Karvel sagðist ekki geta sagt um
það hvort samningamir á Vestfjörð-
um gætu gefið tóninn hvað varðaði
samninga annars staðar, til þess
hefði hann ekki næga vitneskju um
samningana og vissi ekki hvort allt
væri komið fram, sem þá varðaði.
Hins vegar sýndist honum, af þeim
fundum með stjómum aðildarfélaga
VMSÍ, sem hann hefði verið á und-
anfarið með formanni VMSÍ vítt
og breitt um landið að væntingar
fólks væm meiri til kjarabóta, held-
ur en sumir töluðu um.
„Hver er staðan í efnahagsmál-
um? Er mönnum ljóst hvað kann
yfir að dynja á næstu vikum eða
mánuðunum? Það er búið að boða
efnahagsaðgerðir, hverjar verða
þær? Verður gengisfelling? Mér em
svörin við þessum spumingum ekki
ljós. Kemur þetta hvom tveggja til
viðbótar þeim hækkunarskriðum
sem hafa gengið yfír og hvað þýðir
það? Þetta em auðvitað spumingar
sem leita á launafólk, ekki síst það
fólk sem hefur orðið undir og hefur
haft minnst undanfama mánuði
vegna svika stjómvalda og vinnu-
veitenda og enn minni ég á það að
eini aðilinn sem hefur staðið við
jólaföstusamninginn, sem var góður
til að bytja með að mínu viti, er
láglaunafólkið innan hreyfingarinn-
ar. Stjómvöld, atvinnurekendur og
hinir hærra launuðu í þjóðfélaginu
hafa ekki staðið við þennan samn-
ing,“ sagði Karvel.
Hann sagði að samningamir á
Vestfjörðum snem fyrst og fremst
að fiskvinnslufólki og ef til vill
kynnu þeir að gefa meira en sæist
við fyrstu sýn.
Skákeinvígin í Kanada:
Leyniþj ónustu-
menn fylgjast með
St. John. Frá Guðmundi Sv. Hermannssyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
ÞRIÐJA skák þeirra Jóhanns
Hjartarsonar og Viktors Kortsjn-
ojs varð ekki löng því þeir sömdu
um jafntefli þegar 15 leikir
höfðu verið leiknir. Jóhann, sem
stýrði hvítu mönnunum, hefur
því enn vinnings forskot.
Skákin fylgdi gamalkunnum far-
vegi og upp kom staða sem m.a.
Margeir Pétursson, aðstoðarmaður
Jóhanns, fékk upp gegn Vasjukov
á Reykjavíkurskákmótinu 1980.
Kortsjnoj hugsaði sig um í tæpan
hálftíma fyrir 7. leik en valdi ekki
hvasst afbrigði. Eftir 12 leiki fóm
þeir síðan að þráleika og í 15. leik
lék Jóhann riddara sínum í þriðja
skipti á sama reit og bauð þannig
óbeint upp á jafntefli því Kortsjnoj
gat í næsta leik látið sömu stöðu
koma upp í þriðja skipti. Eftir
nokkra umhugsun þáði Kortsjnoj
jafnteflið.
Þegar ég spurði Margeir hvort
hann væri ánægður með þessi úr-
slit setti hann upp pókersvipinn og
svaraði: Bæði og. Þráinn Guð-
mundsson sagði að auðvitað hefði
hann frekar viljað að Jóhann reyndi
að vinna þessa skák með hvítu en
það væri samt rökrétt hemaðar-
áætlun að tefla upp á jafntefli. Það
væri Kortsjnojs að reyna að sækja
og vinna skák og í svona stuttu
einvígi ykist pressan á Kortsjnoj
með hverri skák. Breski stórmeist-
arinn Raymond Keene sagði hins-
vegar við mig að þótt staðan í
skákinni hefði ekki boðið upp á
annað en jafntefli, og því rétt hjá
Jóhanni að bjóða það, væri hann
ekki sammála Jóhanni að tefla ekki
til vinnings í þessari skák með
hvítu.
Jóhann stýrir svörtu mönnurium
í fjórðu skákinni í dag og þá er
búist við að Kortsjnoj reyni hvað
hann getur að jafna stöðuna. Hafa
Jóhann og aðstoðarmenn hans því
búið sig sérstaklega vel undir þá
skák.
Áhugi fyrir einvígjunum er sífellt
að aukast og skákmönnum fjölgar
hér jafnt og þétt. Spasskij, sem
hingað til hefur verið mikið í sviðs-
ljósinu, er þó farinn en hann kvaddi
með fjöltefli á markaðstorgi borgar-
innar á þriðjudagskvöld. Þar tefldi
hann við 20 heimamenn, vann 17
skákir og gerði 3 jafntefli, þar af
eitt í 10 leikjum við stúlku sem vinn-
ur hér í blaðamannaherberginu. Sú
viðurkennir í samtali við bæjarblað-
ið að hún kunni lítið í skák en fyrir
íjolteflið leit hún í bók um heims-
meistaraeinvígið 1972 og tefldi
sömu byijun og Spasskij í einni
skákinni þar. Hvort það var ástæð-
an fyrir að Spasskij bauð jafntefli
skal ósagt látið en hann er heiðurs-
maður hinn mesti eins og allir vita.
Hér eru einnig sögur á kreiki um
annars konar gesti vegna skák-
mótsins en þá sem venjulega eru
þeim tengdir. í bæjarblaðinu er
haft eftir einum skipuleggjanda
mótsins að nokkrir KGB-útsendarar
séu á staðnum til að fylgjast með
Sovétmönnunum hér og gæta þess
að enginn biðji um pólitískt hæli.
Þá eru hér sögur um að CLA hafi
sent menn til að fylgjast með KGB-
mönnunum og kanadíska leyniþjón-
ustan hafí þá einnig orðið að senda
menn á vettvang til að fylgjast með
kollegum sínum.
Stutt jafnteflisskák
Karl Þorsteins
JÓHANN Hjartarson og Viktor
Kortsjnoj sömdu um jafntefli í
þriðju einvígisskákinni i St. John
í Kanada eftir einungis fimmtán
leiki. Staðan hafði þá yfir sér
jafnteflislegt yfirbragð og loka-
staðan er raunar þekkt úr
fræðibókum.
Kortsjnoj hvarf frá opna afbrigð-
inu í spænska leiknum, sem hann
beitti í fyrstu einvígisskákinni, og
brá nú fyrir sig Caro-Kann-vöm.
Hún þykir hentug þegar liðsstjóm-
andi svörtu mannanna er í friðsam-
legum hugleiðingum og hefur hlotið
nafnið „byijun fátæka mannsins"
af þeim sökum. Kortsjnoj varð líka
ekki skotaskuld úr því að draga úr
helstu hótunum hvíta liðsaflans og
líflaus staða var á borðinu þegar
friðarsamningamir vom undirritað-
ir.
Hvitt: Jóhann Hjartarson
Svart: Viktor Kortsjnoj
Caro-Kann-vöm
1. e4 - c6, 2. d4 - d5, 3. Rd2 -
dxel, 4. Rxe4 - Rd7, 5. Rf3 —
Rgf6, 6. Rxf6+ - Rxf6, 7. Re5 -
Be6
Anatolý Karpov hefur óspart
beitt þessari byijun undanfarið. í
einvígi gegn Sokolov kaus hann
eitt sinn að leika 7. — Rd7 og friðar-
samningar vom skjótlega undirrit-
aðir.
8. Be2 - g6, 9. 0-0 - Bg7, 10. c4
- 0-0, 11. Be3 - Rd7
Karpov leikur hér 11. — Rd7.
Kortsjnoj hefur á hinn bóginn beitt
textaleiknum áður í skák gegn
Beljavskji fyrir fáeinum ámm. Jafn-
tefli varð þá eftir snarpa baráttu,
en Jóhann kýs að þvinga fram jafn-
teflið strax með þrátefli.
12. Rf3 - Rf6, 13. Re5 - Rd7,
14. Rf3 - Rf6, 15. Re5 jafntefli.
Vissulega hefur Jóhann aðeins
rýmri stöðu, en hann hefur talið
ástæðulaust að taka óþarfa áhættu.
Níu af áskorendun-
um keppa á íslandi
St. John, frá Guðmundi Sv. Hermannssyni.
NÍU af þeim 14 stórmeisturum,
sem hér keppa i áskorendaein-
vígjunum, munu keppa i Heims-
bikarkeppni Alþjóðlega
stórmeistarasambandsins á Is-
landi 1.-26. október i haust. Alls
verða 6 mót sem 25 skákmenn
hafa rétt á að keppa i og verða
þeir að keppa i 4 mótanna og
þar af gilda þijú bestu mótin.
í gær var tilkynnt hveijir keppa
á íslandi og éru þein Andersson frá
Svíþjóð, Sovétmennimir Beljavskij,
Ehlvest, Kasparov, Sokolov, Tal og—
Jusupov. Frá Ungveijalandi koma
Portisch, Sax og Ribli; frá Englandi
koma Nunn og Speelman og til við-
bótar em Timman frá Hollandi,
Spasskij frá Frakklandi, Kortsjnoj
frá Sviss og Nicolic frá Júgóslavíu
að ógleymdum Jóhanni Hjartarsyni
og einum íslenskum keppanda öðr-
um sem fær að keppa sem gestur.
Ekki er ákveðið hver það verður.