Morgunblaðið - 28.05.1992, Blaðsíða 26
26
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 1992
Hringurinn gefur stórgjöf:
>
Oskað eftir 420 milljónum
til byggingar barnaspítala
KVENFÉLAGIÐ Hringurinn hefur afhent Barnaspítala Hringsins
tækjabúnað að andvirði 8,4 milljóna króna. Þessi útbúnaður er til
eftirlits með líðan nýbura. Við sama tækifæri kynnti Árni Gunnars-
son, formaður stjómar Rikisspítalanna, að á fjárhagsáætlun Ríkis-
spitalanna fyrir næsta ár væri óskað eftir 420 milljónum króna fyr-
ir árin 1994-97 vegna smíði nýs barnaspítala.
í fyrradag afhenti Elísabet G. horfa fram á við; hafa í sjónmáli
Hermannsdóttir, formaður kvenfé-
lagsins Hringsins, prófessor Víkingi
H. Arnórssyni, yfirlækni barnadeild-
ar Landspítalans, nýjan tækjabúnað
að verðmæti 8,4 milljónir. Að þessu
sinni gefa þær kvenfélagskonur eft-
irlitskerfi til að fylgjast með líðan
nýbura, öndun, hjartslætti, súrefnis-
innihaldi í blóði o.s.frv.
Kvenfélagskonum hefur ávallt
verið mjög umhugað um velferð
sjúkra barna og hefur kvenfélagið
Hringurinn komið verulega við sögu
bamadeildar Landspítalans og er
deildin í þakklætis- og virðingar-
skyni nefnd Barnaspítali Hringsins.
Kvenfélagið Hringurinn hefur á
hverju ári keypt meira og minna af
tækjum og búnaði, auk þess að
leggja fé og fjármuni til annarra
líknarmála. Elísabet G. Hermanns-
dóttir greindi í sinni ræðu m.a. frá
því stórverkefni félagsins að taka
þátt í byggingu nýs og fullkomins
barnaspítala og væri þegar hafin
fjársöfnun í þeim tilgangi.
Árni Gunnarsson, formaður
stjórnamefndar Ríkisspítalana,
þakkaði kvenfélaginu Hringnum fyr-
ir fórnfúst starf og lagði áherslu á
mikilvægi þess að lyfta sér upp úr
vandamálaumræðu hversdagsins og
framtíðarmarkmiðin. Árni greindi
frá því að á fjárhagsáætlun Ríkis-
spítalanna fyrir næsta ár væri óskað
eftir 420 milljónum króna fyrir árin
1994-97 vegna byggingar barnasp-
ítala. Það væri von stjómarnefndar-
innar að fjárlaganefnd Alþingis yrði
við þessari beiðni. Aðalatriðið væri
að fá viðurkenningu fjárveitinga-
valdsins á þörfínni og að í fjárlög
fengist bundin upphæð til bamaspít-
ala. Öll umræða og stuðningur á
opinberum vettvangi við bamaspítal-
ann gæti hjálpað mikið við að ýta
þessu máli áfram og myndi hann
innan stjórnamefndar Ríkisspítal-
anna ljá þessu máli Iið sem framast
hann gæti.
Víkingur H. Arnórsson, yfirlæknir
barnaspítalans, þakkaði kvenfélags-
konum þessa gjöf sem og allar aðrar
sem þær hefðu gefið í gegnum árin.
Frá stofnun barnadeildarinnar árið
1957 hefðu þær miðað við verðlag
hvers ár gefíð um 65 milljónir og
væri þessi tala í milljónahundruðum
framreiknuð til núvirðis.
Morgunblaðið/KGA
Elísabet G. Hermannsdóttir, formaður kvenfélagsins Hringsins, og
Víkingur H. Arnórsson, yfirlæknir Barnaspítala Hringsins.
Skólagjöld í Bandaríkjunum og Bretlandi:
Algengt að námsmenn þurfi að
greiða 450-600 þúsimd kr. á ári
ALGENGT er að íslenskir náms-
menn sem leggja stund á nám við
háskóla í Bandaríkjunum, Kanada
og Bretlandi greiði árlega 450-600
þúsund krónur í skólagjöld. Sam-
kvæmt upplýsingum upplýsinga-
stofu Háskólá Islands um nám
• •
Oflug stjóm verði
á stærð flotans
- segir Einar Oddur Kristjánsson
EINAR Oddur Kristjánsson, framkvæmdastjóri Hjálms hf. á Flat-
eyri og fyrrverandi formaður Vinnuveitendasambands Islands, sagði
á fundi um stjóm fiskveiða, sem ungir framsóknarmenn efndu til á
laugardaginn, að hann hefði trú á að núverandi kvótakerfi gæti
gefið byggðum landsins mögnleika á að keppa um afla eftir nokkuð
eðlilegum leikreglum, ef öflug sljórn yrði höfð á stærð fiskiskipaflot-
ans. Þá lýsti hann jafnframt andstöðu sinni við hugmyndir um sér-
stakan auðlindaskatt á sjávarútveginn, en sagðist telja að atvinnu-
greinin ætti að borga af arði sínum til samfélagsins í gegnum skatta-
kerfið.
erlendis krefjast breskir háskólar
yfirleitt svipaðra skólagjalda af
nemendum sínum eða á bilinu
500-600 þúsund kr. en í Bandaríkj-
unum geta skólagjöld numið allt
frá rúmlega 200 þúsund krónum
og upp í um 1.200 þúsund krónur
árlega, þó algengasta upphæð
skólagjalda þar í landi sé i kring-
um hálfa milljón króna.
Skólagjöld í Bandaríkjunum eru
mjög mishá bæði eftir einstökum
skölum og svæðum en dýrustu há-
skólasvæðin eru í kringum stórborg-
ir á austur- og vesturströndinni, þar
sem skólagjöld eru hærri en annars
staðar en þar er framfærslukosnaður
jafnframt meiri. Upphæð skólagjalda
í bandarískum háskólum getur verið
allt frá 4-5000 bandaríkjadölum á
ári (230.000-300.000 ísl. krónur) og
upp í 14-20 þúsund dali (800.000-
1.200.000 ísl. kr.). Algengt er að
íslenskir námsmenn í Bandaríkjunum
greiði skólagjöld að upphæð 8.000-
9.000 dalir eða 450.000-550.000 ísl.
krónur.
Skólagjöld við háskóla í Bretlandi
eru yfírleitt mjög svipuð eða 5.000-
6.000 sterlingspund á ári (500.000-
620.000 ísl. kr.). Hins vegar eru
skólagjöldin hærri í raunvísindanámi
þar sem nemendur hafa aðgang að
rannsóknarstofum. Þannig geta
t.d.skólagjöld í dýralækningum í
Bretlandi numið tæplega einni millj-
ón króna á ári.
í Kanada er algengast að háskólar
krefji námsmenn um 500-600 þús.
kr. í skólagjöld árlega.
Samkvæmt gildandi úthlutunar-
reglum Lánasjóðs íslenskra náms-
manna var hámarkslán á síðasta
skólaári vegna skólagjalda í fyrri-
hlutanámi við erlenda háskóla um
290.000 krónur Námsmenn í fram-
haldsnámi hefur hafa hins vegar
fengið lánað fyrir öllum skólagjöldum
sínum upp að ákveðnu marki. Eru
samanlögð lán til námsmanns vegna
skólagjalda á öllum námsferli hans
aldrei háerri en 27.000 bandaríkja-
dalir eða um 1.560.000 krónur.
Samkvæmt tillögu meirihluta
stjórnar LÍN að nýjum úthlutunar-
reglum fyrir næsta skólaár er al-
mennt lán vegna skólagjalda aðeins
veitt til framhaldsskólanáms en gert
er ráð fyrir óbreyttri hámarksfjár-
hæð í samanlögð skólagjaldalán sem
námsmaður getur fengið á meðan á
námstíma stendur.
Á skólaárinu 1990-1991 fóru um
400 milljónir kr. til skólagjaldalána,
sem var nálægt 10% af heildarútlán-
um sjóðsins. Alls voru lánþegar er-
lendis þá um 2.500 talsins og fékk
rúmlega þriðjungur þeirra eða um
900 námsmenn 'lán vegna skóla-
gjalda. Meirihluti þeirra stundaði
nám í Bandaríkjunum.
Einar Oddur Kristjánsson sagði
meðal annars í ræðu sinni, að hann
hefði eins og aðrir Vestfirðingar
verið afar ósáttur við kvótakerfið
þegar því var fyrst komið á, enda
hefði hann litið svo á, að það skerti
möguleika Vestfjarða í samkeppn-
inni um sjávaraflann. Fylgismenn
kvótakerfis hefðu hins vegar orðið
ofan á; það væri staðreynd og hefði
A
I athugnn að
útvarpa sjón-
varpsfréttum
HJÁ RÍKISÚTVARPINU er verið
að kanna möguleika á því að út-
varpa áttafréttum Sjónvarpsins á
Rás 2. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins var fyrirhugað
að breytingin kæmi til fram-
kvæmda um leið og sumardag-
skrá Ríkisútvarpsins tæki gildi
nú um mánaðamótin.
Stefán Jón Hafstein dagskrár-
stjóri Rásar 2 staðfesti að þetta mál
væri í athugun, en sagði að ekki
væri búið að ganga frá öllum endum
ennþá og því væri ekki ákveðið hve-
nær eða hvort fréttunum yrði út-
varpað.
Pétur Guðfinsson framkvæmda-
stjóri Sjónvarpsins sagði í samtali
við Morgunblaðið að það hefði lengi
verið ósk þeirra hjá Sjónvarpinu að
bæta þjónustuna við áhorfendur.
haft veruleg áhrif á fjármunamynd-
un í samfélaginu og til dæmis á
veðhæfni fyrirtækja í sjávarútvegi.
Því þyrfti í umræðum um kvótakerf-
ið að leiða hugann að því hvað gerð-
ist ef það yrði afnumið. Til dæmis,
hvað yrði um skuldir sjávarútvegs-
ins.
Einar Oddur sagðist hafa þá trú,
að þetta kvótakerfi, eins óréttlátt
og andstyggilegt eins og það hafi
verið þegar því var komið á, gæti
komið byggðum landsins í þá að-
stöðu, að þær gætu keppt um afla
eftir nokkuð eðlilegum leikreglum,
ef öflug stjórn yrði höfð á stærð
fiskiskipaflotans. Til þess að ná
árangri væri nauðsyn á að horfa til
stærðar flotans en brýnt væri að
færa sóknarmátt hans til samræmis
við leyfilegan hámarksafla.
I máli Einars Odds kom einnig
fram, að hann teldi fijálst framsal
kvóta nauðsynlegt svo kerfið næði
tilgangi sínum. Sumir hefðu áhyggj-
ur af því að kvótinn safnaðist á fáar
hendur en af því hefði hann ekki
áhyggjur. Meðan það væru íslend-
ingar og íslensk fyrirtæki sem eign-
uðust kvótann nytu allir landsmenn
afrakstursins af auðlindinni og nauð-
synlegt væri fyrir þjóðina að hér
væri stór og öflug fyrirtæki sem
væru í stakk búin að keppa við er-
lenda aðila.
Hann sagði að menn gætu énda-
laust deilt um hvað réttlátt væri að
útgerðin borgaði til samfélagsins. í
sínum huga væri það fyrst og fremst
tæknilegt atriði hvernig leysa ætti
það mál í gegnum skattakerfíð.
>
Námsmenn um breytingar á úthlutunarreglum LIN:
Gæti komið niður á þeim
sem ekki eiga það skilið
BREYTINGAR þær á úthlutunarreglum Lánasjóðs íslenskra
námsmanna, sem tillögur eru um, gera meðal annars ráð fyrir
því, að námslán verði veitt í hlutfalli við námsárangur að aflokn-
um prófum. Til að hljóta fullt lán þarf að ná 100% námsárangri
og aðeins eru greidd 80% af heildarupphæð námslána ef námsmað-
ur nær ekki 20% námseininga annarinnar, svo dæmi sé tekið.
Morgunblaðið innti tvo háskólastúdenta skoðana á þessum breyt-
ingum.
Krafa um námsframvindu
engin nýmæli
Elfa Björk Ellertsdóttir var að
ljúka námi frá Kennaraháskólan-
um, og hefur í bígerð að halda
utan til frekara náms ásamt
manni sínum og
barni.
„Mér líst illa á
að krafa verði
gerð um 100%
námsframvindu
— það er til
dæmis aldrei að
vita hvenær bam
veikist og gerir
manni ókleift að
Elfa Björk
Ellertsdóttir.
ljúka öllum námseiningum. Þar
að auki virðist sem fólk haldi að
engin krafa um námsframvindu
hafí verið í gildi áður, en það er
ekki rétt. Krafa um 75% árangur
hefur verið í gildi lengi,“ sagði
Elfa.
„Ég skil hreinlega ekki hvernig
fólk fer að, sem ekki fær ein-
hveija hjálp frá foreldrum. Það
að auki held ég að þetta nýja
kerfi geti bitnað á þeim sem fara
rétt að í öllu, en eiga erfítt af
einhveijum ástæðum. Ég held að
það séu fáir í námi bara til að
vera í námi — ég þekki til dæmis
ansi marga í námi erlendis, og sé
ekki að þeir lifí í vellystingum."
Vegið að þeim sem lenda í
ófyrirséðum vanda
„Ég var í stærðfræði í Banda-
ríkjunum, og hafði nú hug á að
leggja stund á tölvunarfræði við
Háskóla íslands," sagði Davíð
Hermann Brandt, sem kvaðst ekki
sjá fram á að geta það eins og
málum væri nú háttað.
Davíð Hermann
Brandt.
„Ég þurfti að taka bankalán
sem ég verð nú að greiða af auk
þess sem ég bý í leiguhúsnæði.
Það er því fyrst
og fremst tekj-
utillitið sem gerir
það að verkum,
að ég býst ekki
við að geta hafíð
nám í haust."
Davíð sagðist
búast við að
þurfa að vinna
nokkum tíma
áður en hann
gæti haldið áfram.
„Varðandi kvöð um 100%
námsframvindu fínnst mér að
kanna þurfí þann möguleika að
breyta námslánum þeirra, sem
ekki standast allar einingar, í
venjuleg bankalán í stað þess að
skerða greiðslurnar,“ sagði Davíð.
Hann telur auk þess að þeim veg-
ið, sem alla jafna gengur vel í
námi, en eitthvað óvænt kemur
upp hjá. Svona kerfí sé heldur
ekki vel til þess fallið að halda
þeim frá háskólanámi sem ekki
eigi þangað erindi.