Morgunblaðið - 11.12.1993, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1993
AF INNLENDUM
VETTVANGI
HJÖRTUR GÍSLASON
Verkfallsboðun sjómanna beinist gegn „kvótabraskinu"
Er verið að beita lög-
gjafarvaldið þrýstingi
með boðun verkfallsins?
Ákvæði I kjarasamningum banna þátttöku sjómanna í kvótakaupum
ÖLL SAMTÖK sjómanna, _ Farmanna- og fiskimannasamband ís-
lands, Sjómannasamband íslands og Vélstjórafélag íslands, hafa
boðað til verkfalls á öllum fiskiskipum 10 tonn og stærri frá og með
miðnætti nýársdags. Samningar hafa verið lausir frá því snemma á
árinu, en meginkröfur samtaka sjómanna eru að tekið verði fyrir
þátttöku sjómanna í kvótakaupum. í kjarasamningum er reyndar
ákvæði, sem bannar slika þátttöku, en hún viðgengst engu að síður.
Sjómenn fara ekki fram á launahækkanir umfram það sem aðrir
launþegar hafa fengið, en þeir krefjast endurskoðnunar ýmissa at-
riða og aðj;erðir verði samningar um veiðar sem ekki eru til samn-
ingar um. I raun er verið að krefjast þess að gildandi kjarasamning-
ar verði haldnir og lykilatriðið í deilu útgerðarmanna og sjómanna
er að þeir komi sér saman um lausn á „kvótabraskinu" svokallaða.
En þar stendur hnifurinn í kúnni. Utgerðarmenn segjast ekki geta
samið um það sem þegar hefur verið samið um; að banna þátttöku
sjómanna í kvótkaupum. Er þá verið að beita löggjafarvaldið þrýst-
ingi með boðun verkfallsins?
A tburðarásin
l.feb.: SamningarSSÍ og LÍÚ rennai
5. feb.: SSI leggur fram kröfur
sínar. Samningafundur með LlÚ
29. feb.: Deilunni vísað til VSl'og'nkissáttasemjara. [
1. marz: Samningar FFSÍ ofi VFSÍ við LÍÚ lausir.
2. marz: Slitnar upp úr viðræðum SSÍ og LÍÚ.]
Júní
Öll sjómannasamtökin hafa lagt
fram kröfugerðir sínar og eru þær
í meginatriðum samhljóða. Kröfu-
gerð SSÍ frá 5. febrúar síðastliðnum
er í fjórum meginliðum:
1. Skýr ákvæði verði í kjara-
samningi varðandi samskipti út-
vegsmanna og sjómanna um ráð-
stöfun aflans og það fískverð sem
greitt er til sjómanna.
2. Olíuverðsviðmiðun kjarasamn-
inga verði endurskoðuð.
3. Lokið verði við gerð samninga
fyrir veiðigreinar sem ekki er til
samningur fyrir.
4. Lagfæringar verði gerðar á
orðalagi einstakra greina samn-
ingsins til að gera hann skýrari.
Kröfugerðir FFSÍ og VFSÍ eru
nánast samhljóða, en FFSÍ sker sig
þó úr með kröfu, sem er svo hljóð-
andi: „Útgerðarmaður skal sjá til
þess að afli sé seldur á löggildum
uppboðs- eða fjarskiptamarkaði. Sé
afli ekki seldur á fískmarkaði, skal
verð einstakra físktegunda í aflan-
um ákvarðað af meðalverði fisk-
markaða innanlands undangenginn
almanaksmánuð."
FFSÍ vill einnig samræmingu
kjarasamninga skipstjómarmanna
á fískiskipum í einn kjarasamning,
endurskoðun olíuverðsviðmiðunar,
endurskoðun fæðis- og fatapeninga,
hækkun kaupliða og að fullt samráð
skuli vera milli FFSÍ og LÍÚ um
gerð starfslýsinga og breytinga á
starfssviði skipveija um og utan
fískiskipa. Til viðbótar þessu fer svo
Vélstjórafélag íslands fram á að
munnlegur samningur um aukahlut
annars vélstjóra verði færður inn í
texta samningsins.
Veiðar sem samningar
ná ekki til
Þá fara samtökin fram á gerð
kjarasamninga vegna eftirtalinna
veiða:
1. Báta sem salta afla um borð
(togveiðar, línuveiðar og netaveið-
ar).
15. marz: FFSI leggurjfram kröfugerð áfundi með LIU.
Enginn fundur FFSI, \#SÍ og LÍU haldinn síðan.
19-20. maí: Áranguélaus samningafundur SSÍ og LÍÚ.
26. maí. Síðasti sámningafundur SSÍ og LÍÚ
20. okt.: Samráð samtaka sjómanna og hafin fundarherferðin Kvótabpskið burt".
^L Jfci* J J
10. des.: FFSÍ, SSÍ og VFSÍ bol a verkfall.
1. jan.: Boðað verkfall skellyrá' >] /
Des.
Jan.
2. Togara sem salta afla um borð.
3. Báta og togara, sem bæði
frysta og salta afla um borð.
4. Báta og togara, þegar hluti
aflans er frystur og/eða saltaður
um borð.
5. Báta á línuveiðum með línu-
beitingavélar um borð.
6. Línuveiða, þegar aflinn er
frystur um borð.
7. Dragnótaveiða, þegar afli er
frystur um borð.
8. Dragnótaveiða á bátum stærri
en 110 brl., þegar aflinn er ísaður
um borð.
9. Humarveiða, þegar fleiri en 6
menn eru um borð, (þegar veitt er
með tvíburatrolli).
10. Rækjuveiða, þegar veitt er
með tvíburatrolli.
11. Báta og togara, þegar síld
er fryst um borð.
12. Báta sem stunda ígulkera-
veiðar með plóg.
13. Þegar tvö skip draga sama
trollið, en veiðunum er algjörlega
stjórnað frá öðru skipinu og þar fer
einnig fram meðhöndlun afla og
veiðarfæra.
Þarf að breyta lögnm?
I fljótu bragði virðist fátt þurfa
að koma í veg fyrir að samningar
náist. Ekki er verið að fara fram á
launahækkanir umfram það, sem
aðrir hafa fengið. í gildandi samn-
ingum er ákvæði sem bannar þátt-
töku sjómanna í kvótákaupum og
hvað varðar veiðar sem engir samn-
ingar ná yfir, ætti að vera hægt
að ná samkomulagi í ljósi þeirrar
reynslu sem af þeim verður. Það
er því af ýmsum ástæðum vandséð
hvaða tilefni sé til verkfallsboðun-
ar. Þar sem þátttaka sjómanna í
kvótakaupum er bönnuð, verður
varla farið lengra í því máli í kjara-
samningum. Sé það hins vegar
ætlun sjómanna að löggjafarvaldið
komi þar til, er ólöglegt að beita
verkfalli til að þvinga fram breyt-
ingar á löggjöf. Samtök sjómanna
hafa á haustmánuðum verið að
samþykkja ýmsar tillögur til breyt-
inga á núgildandi lögum um stjórn
fískveiða. Þar má nefna ýmsar
skorður á framsali á aflakvótum svo
sem að óleyfílegt verði að framselja
aflakvóta milli óskyldra útgerða,
nema þar sé um jöfn skipti að ræða.
Á að binda skipið eða
kaupa kvóta?
Þegar aflakvótar hafa verið
skomir niður eins og raun ber vitni,
skortir bæði útgerð og sjómenn
verkefni. Þá standa þessir aðilar
frammi fyrir því að lengja úthald
og vinnu með því að kaupa aflaheim-
ildir eða binda skipið. Venjan hefur
verið sú að útgerðin kosti sjálf leng-
ingu á úthaldi, til dæmis með því
að fara yfir á annan veiðiskap. Nú
stendur útgerðin frammi fyrir því
að kvótinn er búinn og henni býðst
að kaupa skammtímakvóta á 35
krónur þorskkílóið. Verð á mörkuð-
um gæti verið um 85 krónur. Áhöfn-
in á nálægt 40% af aflaverðmætinu
og þá stendur útgerðin eftir án fjár
til að gera skipið út. Hún ræður sem
sagt ekki við að fjármagna kvóta-
kaupin ein. Því blasir ekkert annað
við en að leggja skipinu. Þá missa
sjómenn væntanlega vinnuna, því
atvinna í landi er af skomum
skammti. Því hafa menn leiðzt út í
kvótabraskið svokallaða. Sjómenn
og útgerð skipta á milli sín kostnaði
við lengingu úthalds, þó það sé ólög-
legt samkvæmt samningum. Hver
er þá réttarstaða sjómanna og hvaða
leiðir geta þeir farið til að leita rétt-
Borgarstjóri vill fresta breytmg-
um á tekjustofnum sveitarfélaga
MARKÚS Örn Antonsson borgarstjóri Reykjavíkur telur að fresta
eigi þeim breytingum sem gert er ráð fyrir í frumvarpi um tekju-
stofna sveitarfélaga vegna afnáms aðstöðugjalds, og framhald eigi
að vera að minnsta kosti út næsta ár á þeirri bráðabirgðaskipan að
ríkið gTeiði sveitarfélögunum bætur fyrir aðstöðugjöldin. Rök fyrir
þessu segir hann vera þau að búið sé að boða stórfelldan verkefnat-
ilflutning frá ríkinu yfir til sveitarfélaganna, m.a. grunnskólann i
ágúst 1995, en þetta geri það að verkum að sveitarfélögin og þar
með Reykjavíkurborg þurfi að fá aukinn hlut í skattheimtunni.
„Af hálfu Reykjavíkur höfum við
lagt það til að við fáum að vera
svokallað reynslusveitarfélag og
taka að okkur löggæslu, þannig að
ef þessi mál eiga öll að ganga eftir
eins og verið er að vinna að þá hljót-
um við að taka málin fyrir í heild
sinni til gagngerðrar endurskoðun-
ar í stað þess að beita því verklagi
sem hér hefur viðgengist mörg
undanfarin ár að sífellt er verið að
krukka í þessa skattstofna og þá
gjaman á einhveijum hlaupum rétt
fyrir jól þegar verið er að klára fjár-
lög á Alþingi. Skattamál eru slík
grundvallaratriði að það þarf miklu
meiri yfírlegu yfir skipan þeirra
heldur en að það sé boðlegt að
standa þannig að málum hvað eftir
annað eins og nú á greinilega að
gera,“ sagði Markús Orn.
Hann sagði að sér sýndist að ef
þær hugmyndir næðu fram að
ganga sem ráð væri gert fyrir í
frumvarpi um tekjustofna sveitarfé-
laga væri verið að auka skattbyrði
í stað þess að flytja skattbyrðina
til frá ríkinu yfír til sveitarfélag-
anna eins og um hefði verið talað.
„Við höfum alltaf gert ráð fyrir að
þegar til þess kæmi að ákvörðun
yrði tekin um tekjustofna í stað
aðstöðugjaldanna að þá yrði þó
ekki um annað að ræða þar heldur
en að ríkið afsalaði sér tekjustofn-
um yfír til sveitarfélaganna og hinn
almenni skattgreiðandi yrði þess
ekki var í staðgreiðsluprósentunni,"
sagði Markús Örn.
Hann sagði að hjá Reykjavíkur-
borg hefði það verið reiknað út að
ef ákvæði frumvarpsins ættu að ná
fram að ganga með hækkun útsvara
þá yrði staðgreiðsluhlutfall útsvars
og tekjuskatts 41,75% í stað 41,34%
eins og það er á þessu ári, og Sam-
tök sveitarfélaga á höfuðborgar-
svæðinu hefðu reiknað það út að
staðgreiðsluhlutfallið yrði 41,89%.
Myndin sýnir Guðmund Áma Stefánsson, heilbrigðisráðherra, ásamt
Tanna og Túbu þegar vinningshafarnir voru dregnir út.
Tannverndarátak Freys
LIONSKLÚBBURINN Freyr stendur fyrir umfangsmiklu tannvernd-
arátaki og nær átakið ár hvert til allra sex ára bama í grunnskólum
landsins. Átakið hófst í fyrra og er unnið í samvinnu við tannfræð-
inga, en þeir fara í skólana og leiðbeina um rétta tannhirðu.
Forsvarsmenn klúbbsins ásamt svörum við spumingum sem fylgdu
sómaparinu Tanna og Túbu, sem fræðsluefninu í grunnskólunum í
hafa tannhirðu að leiðarljósi, hittu fyrravetur. Voru nöfn tíu bama dreg-
heilbrigðisráðherra á dögunum og in út og fengu þau í verðlaun vasat-
fengu hann til að draga úr réttum ölvur.