Morgunblaðið - 11.12.1993, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1993
31
Framleiðandi
Vörumerki
Ferskleikí Hreinlæti
Geriar f 1 g við 30*C Kólígerlar í 1g
ræktun, f þús. við 37"C ræktun
Hreinlæti
Saurkólfgeriar í 1g
við 44.5X ræktun
Hreiniæti
og örvggi
Stafylokokkar f 1g
Matareitrun MatHollustu-
Kiostrfdia vemdar rikisins
A Síld & fiskur Ali 210 <10 <10 10.000 <10 ÓSÖLUHÆFT+
B Síld & fiskur Alí* 80 23 9 <10 <10 SÖLUHÆFT
C Ferskar kjötvörur Góður kostur 2.200 9 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
D Hagkaup** Ómerkt* 6.500 23 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
E Hagkaup** Ómerkt 190 23 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
F S.Ö. kjötvörur S.Ö. kjötvörur/Bónus 1.400 9 4 10 10 SÖLUHÆFT
G Nóatún Nóatún 74.000 28 4 <10 <10 SÖLUHÆFT
H Kjöt og fiskur** Kjöt & fiskur 20.000 9 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
1 Kjöt og fiskur** Okkar hamborgarhr. 760 43 ' <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
J S.S. S.S.* <1 <10 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
K Goði Goði 14 <10 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
L KEA KEA 160 43 <10 <10 <10 SÖLUHÆFT
*Úrbeinaður hamborgarhryggur. **Varan er merkt versluninni sem álykta má að sé framleiðandi. +Með tilliti til stafylokokka Rannsókn: Hollusluvernd ríkisins fyrir Morgunblaóið
Langflestir hamborgarhryggir
fullnægðu kröfum Hollustuverndar ríkisins
um hreinlæti og ferskleika samkvæmt gerlarannsókn
HÉR á eftir fer greinargerð
Franklíns Georgssonar sem
gerði rannsóknina fyrir Holl-
ustuvemd rikisins:
Meðfylgjandi eru vottorð með
niðurstöðum úr gerlarannsókn á 12
sýnum af hamborgarhrygg. Sýnin
samanstóðu af 9 hamborgarhryggj-
um í neytendaumbúðum og 3 ham-
borgarhryggjum, sem afgreiddir
voru beint úr kjötborði verslana.
Sýnin bárust rannsóknarstofnunni
2., 3. og 6. desember og voru tekin
til rannsóknar samdægurs eða inn-
an þriggja daga frá móttöku á rann-
sóknarstofunni. Sýnin voru geymd
í upprunalegu ástandi í kæli-
geymslu rannsóknarstofunnar við
2-4°C. Hér með vottast að öll sýn-
in voru í góðu ásigkomulagi og vel
kæld við móttöku á rannsóknarstof-
unni.
Sýnin voru öll merkt með sér-
stöku auðkenni og eru þessi auð-
kenni notuð á meðfylgjandi vottorð-
um.
Sýnin voru rannsökuð og metin
á sambærilegan hátt og gert er
fyrir heilbrigðiseftirlitið í landinu.
Mat sýnanna takmarkast við eitt
sýni af hverri framleiðslueiningu
og gefur því aðeins leiðbeinandi
uppýsingar um ástand vörutegund-
arinnar á hveijum sýnatökustað.
Til að hægt sé að fá fullnægjandi
og marktækt mat á gerlafræðilegu
ástandi hverrar vörutegundar eða
framleiðslueiningar, þarf að rann-
saka miklu fleiri sýni.
Eftirtaldar gerlarannsóknir voru
gerðar á sýnunum:
1. Gerlafjöldi v. 30°C
2. Kólígerlafjöldi v. 37°C
3. Saurkólígerlafjöldi v. 44,5°C
4. Stafylokokkar v. 42°C
5. Reduserandi Clostridia v.
37°C
Ákvörðun á gerlafjölda miðast
við 1 gramm sýnis.
ÞýAlng elnstakra rannsóknar-
llða:
Gerlafjöldi v. 30C
Gerlafjöldinn gefur upplýsingar
um ferskleika sýna og væntanlegt
geymsluþol þeirra. Einnig getur
gerlafjöldinn gefíð nokkra hug-
mynd um meðhöndlun og hreinlæti
við vinnslu og dreifíngu matvæla.
Eftirfarandi viðmiðunarreglur
gilda hér á landi um gerlafjölda
við 30°C í reyktu kjöti:
Mat GerlaQBldi/g
Fullnægjandi <10.000.000 (<log 7)
Gallað >10.000.000
<100.000.000 (>log 7)
(<log 8)
Ófullnægjandi >100.000.000 (>log 8)
Gerlafjöldi frá 10.000.000/g og
upp í 100.000.000/g gefur til kynna
að geymsluþol vörunnar sé skert
og einnig hugsanlega ferskleiki
hennar.
Gerlafjöldi yfír 100.000.000/g
gefur til kynna að geymsluþol vör-
unnar sé þrotið og að hún sé jafn-
vel byrjuð að skemmast. Því hærri
sem gerlafjöldinn er, því meiri líkur
eru á að varan sé byrjuð að skemm-
ast.
Kólígeriar og saurkólígerlar
Tilvist kólígerla er talin óæskileg
í flestum matvælum, þar sem þeir
gefa til kynna mengun, sem ýmist
er af sauruppruna eða frá umhverf-
inu. Þeir benda einnig til hugsan-
legrar mengunar af völdum sjúk-
dómsvaldandi gerla, sem tengdir
eru saur manna eða dýra. Saurkólí-
gerlar eru greindir frá öðrum kólí-
gerlum, þar sem mengun af þeirra
völdum er yfirleitt mun alvarlegri
en af völdum annarra gerla. Það
eru því notaðir tvenns konar viðmið-
unarreglur fýrir kólígerla.
Eftirfarandi viðmiðunarreglur
gilda hér á landi fyrir kólígerla
í reyktu Iqöti:
Mat Kólígerlafjöldi/g
Fullnægjandi <1000/g
Gallað >1000 <10.000/g
Ófullnægjandi >10.000/g
Eftirfarandi viðmiðunarreglur
gilda hér á landi fyrir saurkólí-
gerla í reyktu kjöti:
Mat Saurkólígerlafj81di/g
Fullnægjandi <100/g
Gallað >100<1000/g
Ófullnægjandi >1000/g
Ejöldi kólí- og saurkólígerla í
„gölluðum" sýnum er vísbending
um að hreinlæti við vinnslu, dreif-
ingu og sölu vörunnar geti verið
ábótavant.
Fjöldi kólí- og saurkólígerla í
„ófullnægjandi" sýnum gefur hins
vegar vísbendingu um mjög lélegt
hreinlæti og jafnvel sóðaskap við
vinnslu, dreifíngu og sölu vörunnar.
Stafylokokkar
Þetta eru gerlar af tegundinni
Staphylococcus aureus. Þessir gerl-
ar geta myndað eiturefni í mörgum
tegundum matvæla. Þeir fínnast oft
í hakki og farsi og þá oftast í litlu
magni. Til þess að þeir geti valdið
matareitrun þarf fjöldi þeirra að
ná hundruðum þúsunda eða milljón-
Þórhallur Sigurðsson leikari segir Skrám lögráða
„Skrámur er orðinn stór“
„SKRÁMUR er orðinn stór og má gera það sem hann vill, hann er
orðinn lögráða," sagði Þórhallur Sigurðsson leikari í samtali við Morg-
unblaðið í gær. Þórhallur kveðst eiga fullt tilkall til Skráms, hann
hafi lagt honum til röddina og skapað persónuna, þótt Andrés Indriða-
son hafi skrifað textann fyrir þættina þar sem þeir Glámur og Skrám-
ur komu fyrst fram.
Þórhallur segir hugmyndina að
Glámi og Skrámi vera fengna úr
þáttunum „Sesame Street“ sem eru
nokkurs konar kennslusjónvarp fyrir
börn. Björn Björnsson, sem þá hafði
yfirumsjón með innlendri dagskrár-
gerð hjá ríkissjónvarpinu, hafí feng-
ið þá Harald til þess að tala fyrir
brúðumar Glám og Skrám sem
Gunnar Baldursson leikmyndateikn-
ari hafi hannað. „Andrés Indriðason
samdi textann fyrir fyrstu þættina.
Ég ætla ekkert að taka það frá hon-
um. En Björn kom til okkar Halla
og spurði hvort við ættum rödd fyr-
ir brúðurnar. Ég átti þessa rödd
fyrir Skrám, var búinn að eiga hana
lengi, og tel mig hafa skapað persón-
una Skrám. Seinni veturinn skrifuð-
um við Halli textann í þessum þátt-
um, bæði fyrir Glám og Skrám. Þeir
þættir voru gerðir fyrir ríkissjón-
varpið. Andrés var að vinna þar og
gerði enga athugasemd við það þá.
Eg tel mig ekki þurfa að sanna að
það er ég sem tala fyrir Skrám,"
segir Þórhallur.
„Björgvin Halldórsson bað mig
síðan um að setja saman þessa dag-
skrá fyrir Bylgjuna. Þetta er tveggja
mínútna innskot þar sem Glámur
og Skrámur koma fram og ég tel
mig hafa fullan rétt til þess. Við
erum ekki að nota texta Andrésar
núna og ætlum okkur ekki að gera
það.“ Þórhallur segir loks: „Þegar
maður skapar persónu í sjónvarpi
tel ég að maður eigi þá persónu. Það
er í raun gott að þetta skuli hafa
komið upp, þetta verður þá kannski
einhvers konar prófmál fyrir þessa
hluti. Það þarf að ganga frá þessum
málum.
Við hjá Spaugstofunni höfum
áhuga á því að tryggja það að ekki
leiki vafi á því að þær persónur sem
við sköpum fyrir Imbakassann, til
dæmis, séu okkar.“
Eftirfarandi viðmiðunarreglur
gilda hér á landi um fjölda súlfít
afoxandi Clostridia í reyktu kjöti:
Fjöldi súlfít afoxandi
Mat Clostrídia/g
Fullnægjandi <1000/g
Gallað >1000 <10.000/g
Ófullnægjandi 10.000/g
Fjöldi Clostridium perfringens
gerla yfír 1000/g er algjörlega
ófullnægjandi og getur valdið hættu
á matareitrunum.
Mat á söluhæfnl sýna
Sýnin eru metin m.t.t. sölu-
hæfni. Við þetta mat eru notaðar
niðrstöður úr öllum rannsóknarlið-
um. Ef allir rannsóknarliðir eru
undir þeim mörkum sem teljast
„fullnægjandi" er sýnið metið „sölu-
hæft“. Sé einn rannsóknarliður
„gallaður", en hinir „fullnægjandi“
telst sýnið einnig „söluhæft". Séu
fleiri rannsóknarliðir en einn „gall-
aður“ telst sýnið „gallað" og jafn-
vel í sumum tilfellum „ósöluhæft".
Sé einn eða fleiri rannsóknarliðir
„ófullnægjandi“ er sýnið ávallt met-
ið „ósöluhæft".
Nlöurstöður
Niðurstöðumar fyrir hvert sýni
koma fram á vottorðunum. Í sam-
antektinni hér á eftir er sýnt mat
á hveijum rannsóknarlið fyrir öll
sýnin:
GerlafjBldi við 30°C
Fullnægjandi: 10sýni(83,3%)
Gallað: 2sýni(16,7%)
Ófullnægjandi: 0sýni(0%)
Kólígerlafjöldi:
Fullnægjandi: 12sýni(100%)
Gallað: 0sýni(0%)
Ófullnægjandi: 0 sýni (0%)
Saurkólígerlafjöldi:
Fullnægjandi: 12sýni(100%)
Gallað: 0sýni(0%)
Ófullnægjandi: 0sýni(0%)
Fjöidi stafytokokka:
Fullnægjandi: 11 sýni (91,7%)
Gallað: 0 sýni(0%)
Ófullnægjandi: 1 sýni (8,3%)
Súlfit afoxandi Clost.:
Fulinægjandi: 12 sýni (100%)
Gallað: 0sýni(0,0%)
Ófullnægjandi: 0 sýni (0,0%)
Mat á söluhæfni:
Söluhæf: 11 sýni (91,7%)
Ósöluhæf: 1 sýni (8,3%)
Það sýni sem mældist með tals-
vert háan fjölda af „stafylokokkum"
var metið ósöluhæft. Frekari rann-
sókn sýndi fram á að hér var ekki
um að ræða stofna af „stafylokokk-
um“ sem mynda eiturefni og því
ekki hætta á að neysla vörunnar
geti orsakað matareitrun. Þetta
hátt magn af „stafylokokkum" í
matvælum bendir þó til þess að
hreinlæti geti verið ábótavant á ein-
hveijum stigum framleiðslunnar.
íslandsbók
Mikaels
Þœttir um
dulhyggju, sögu
og samtið
Islendinga í
Ijósi kenningar
Mikaels eftir
José & Lenu
Stevens
íslandsbók Mikaels fjallar um hugmyndir fræðsluaflsins Mikaels um
ísland. í bókinni er grenslast fyrir um svör við spurningum
landsmanna um dulspekilegan arf þjóðarinnar. Hvemig stendur á
þeim mikla áhuga íslendinga á andlegum tnálum sem raun ber vitni?
Hvert ergildi spásagna um íslaiui? Meðal annars er fjallað um
landnám víkinga, umgengni íslendinga við náttúruna, mengun á
íslandi, fæðu, stjórnmál, hlutverk gamalla sálna, trúmál,
heilbrigðismál og óhefðbundnar lækningar, miðla, drauga, álfa og
huldufólk, gamlar sálir og áfgengi, Snæfellsjökul og orkustöðvar
landsins. Fjallað er um sálaraldur þjóðarinnar á misjöfnum tímum,
hlutverk og birtar hlutverkagreiningar þjóðkunnra íslendinga.
um í hveru grammi borðaðra mat-
væla. Eitrið sem þessir gerlar
mynda er mjög hitaþolið og þolir
suðu í a.m.k. 30 mín.
Eftirfarandi viðmiðunarreglur
gilda hér á landi um fjölda stafy-
lokokka í reyktu lyöti:
Mat Fjöldi stafylokokka/g
Fullnægjandi <100/g
Gallað >100 <1000/g
Ófullnægjandi >1000/g
Fjöldi stafylokokka yfír 100/g
gefur til kynna óeðlilega mengun
af völdum þessara gerla. Fjöldi sta-
fylokokka yfír 1000/g er algjörlega
ófullnægjandi og getur valdið hættu
á matareitrunum.
Súlfít afoxandl (reduserandi)
Clostridia
Þessir gerlar eru algengir víða í
náttúrunni, t.d. í jarðvegi, vatni,
andrúmslofti og í saur manna og
dýra. Þeir eru notaðir í rannsóknum
til skimunar á gerlategundinni
Clostridium perfringens, sem er al-
gengur matareitrunargerill.
Ðókaútgáfa Birtings,
sími 627700