Morgunblaðið - 17.02.1994, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
39. tbl. 82. árg.
FIMMTUDAGUR 17. FEBRUAR 1994
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Vanga-
veltur um
heilsufar
Jeltsíns
Moskvu. The Daily Telegraph.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
hefur frestað mikilvægri ræðu á
þingi landsins af heilsufarsástæð-
um og það hefur valdið vangavelt-
um um hvort hann eigi við alvar-
leg veikindi að stríða og hvort
hann geti lokið kjörtímabili sínu.
Jeltsín átti að flytja fyrsta ávarp
sitt til beggja deilda þingsins á morg-
un, föstudag, en því hefur verið
frestað til 24. febrúar. Sú skýring
var gefin að for-
setinn.hefði verið
með slæmt kvef
undanfarið og
því haldið sig á
sveitasetri sínu
frá 9. febrúar þar
til á þriðjudag
þegar hann tók á
móti John Major,
forsætisráðherra
Borís Jeltsín.
Bretlands, í
Kreml.
Fréttafulltrúi Jeltsíns fór hörðum
orðum um fréttir rússneskra fjöi-
miðla þess efnis að óvíst væri hvort
forsetinn gæti haldið út kjörtímabil-
ið, sem lýkur eftir tvö ár. Hann sagði
slíkan fréttaflutning „ótilhlýðilegan
og óþjóðræknislegan", enda væri
hann runninn undan rifjum manna
sem stæðu í „pólitísku leynimakki
og framapoti".
Rússar minnast þó þess þegar
leiðtogar Sovétríkjanna fyrrverandi
snemma á síðasta áratug hurfu af
sjónarsviðinu svo vikum skipti og
voru sagðir með kvef. Dagblaðið
Segodnja uppnefndi forsetann
„herra Forfallaður" og sagði að tíð
og langvinn veikindaforföll hans
væru ein af „ráðgátum Kremlar-
fræðinnar", fræðigreinar sem talið
var að myndi deyja með kommún-
ismanum.
Reuter
Undirbúningur í herstöðvum NATO
HERMAÐUR í breska flughernum yfirfer flugskeyti á Jaguar GR-1 orrustuþotu. Geri NATO alvöru
úr hótunum sínum gagnvart Serbum kann vélin að verða notuð til árása eða í könnunarflug.
Siðlaus
hagnaður
Edinborg. Reuter.
KONA nokkur, sem bjargað var
af skoskum fjalistindi eftir að
hafa hafst þar við í frosti og funa
í tvær nætur, hefur verið harðlega
gagnrýnd fyrir að selja sögu sína
til blaðanna. Hefur hún verið
minnt á, að henni hafi verið bjarg-
að fyrir almannafé og því sé rétt-
ara, að hún gefi þóknunina til við-
komandi björgunarsveita.
Hector Monro, íþróttamálaráð-
herra Skotlands, og Graham Gibb,
sá, sem stjórnaði leitinni að kon-
unni, Jacqueline Greaves, sögðu í
gær, að hún ætti að gefa féð, sem
hún fékk fyrir söguna hjá tveimur
dagblöðum, 4,3 milljónir króna, til
þeirra, sem björguðu henni. Alls tóku
70 manns úr fímm björgunarsveitum
þátt í leitinni og var meðal annars
leitað úr þyrlu og með sérstökum
sporhundum. Er kostnaðurinn við
hana áætlaður nærri 11 milljónir
króna.
„Það er heldur undarlegt, að sá,
sem bjargað var, skuli geta hagnast
á leit ij'ölda manna, sem fá ekkert í
sinn hlut,“ sagði Monro.
Sameinuðu þjóðirnar vilja fjölga um 3.000 manns í friðargæsluliðinu í Sarajevo
Rússar segja úrslita-
kosti NATO óheimila
Moskvu, London, Sarajevo, Zagreb. Reuter.
AFSTAÐA Rússa til aðgerða Atlantshafsbandalagsins (NATO) gagn-
vart Serbum í Bosníu skýrðist fráleitt í gær, er aðstoðarutanríkisráð-
herra Rússlands, Sergej Lavrov, sagði að úrslitakostir bandalagsins
brytu í bága við samþykktir Sameinuðu þjóðanna (SÞ). Lavrov lét
þessi orð falla í Dúmunni, neðri deild Rússlandsþings. Yfirmenn
friðargæslusveita SÞ hyggjast fjölga um 3.000 manns í gæsluliðinu
í Bosníu til að aðstoða við afvopnun Sarajevo og undirbúa hugsanleg-
ar loftárásir á Serba.
Þingmenn segja skilið við
þingflokk Zhírínovskíjs
Moskvu. Reuter.
TVEIR atkvæðamiklir þingmenn í Frjálslynda lýðræðisflokknum,
flokki rússneska þjóðernisöfgamannsins Vladímírs Zhírínovskíjs,
sögðu skilið við þingflokkinn í gær til að mótmæla yfirlýsingum
og framgöngu leiðtogans eftir kosningarnar í desember. Þetta
gæti reynst undanfari klofnings innan flokksins og annar þingmann-
anna gaf til kynna að hann gæti skýrt frá Ieyndarmálum sem myndu
skaða Zhírínovskíj alvarlega.
Víktor Kobelev, sem á sæti í
„æðsta ráði“ Fijálslynda lýðræðis-
flokksins, sagði á fundi Dúmunnar,
neðri deildar rússneska þingsins,
að hann og annar atkvæðamikill
þingmaður, Alexander Pronín,
hefðu sagt skilið við þingflokkinn.
„Ég er andvígur mörgum af yfirlýs-
ingum Zhírínovskíjs - einkum þeim
sem hann hefur látið frá sér fara
j útlöndum - þar sem flokkurinn
hefur ekki lagt blessun sína yfir
þær,“ sagði Kobelev við fréttamenn
eftir þingræðuna. „Kjósendur kusu
mig í Dúmuna til að framfylgja
stefnu flokksins, ekki til að styðja
bijálæðislegar brellur leiðtogans.“
Meira en 60 þingmenn eru í
flokki Zhírínovskíjs og Kobelev
hvatti þá til að fara að dæmi sínu
og ganga úr þingflokknum. Hann
kvaðst ekki ætla að segja sig úr
Frjálslynda lýðræðisflokknum og
sagði að ekki væri hægt að víkja
sér úr flokknum nema það verði
samþykkt á flokksþingi sem ráð-
gert er í apríl.
Þessi uppreisn gæti dregið dilk
á eftir sér fyrir Zhírínovskíj þar
sem Kobelev gaf til kynna að hann
gæti skýrt frá ýmsum leyndarmál-
um ef flokksleiðtoginn reyndi að
hefna sín. „Ég hef starfað innan
flokksforystunnar í rúmt ár og
veit allt um starf hennar frá upp-
hafi,“ sagði hann. „Ég er hættuleg-
ur maður að þessu leyti."
Rússneskir fjölmiðlar hafa ítrek-
að verið með fréttir um að öryggis-
lögregla Sovétríkjanna fyrrverandi
hafi staðið á bak við stofnun flokks
Zhírínovskíjs, sem var fyrsti flokk-
urinn sem skráður var eftir að al-
ræði kommúnistaflokksins vat- af-
numið. Þetta hefur þó aldrei verið
sannað og Zhírínovskíj hefur alltaf
neitað þessu.
Zhírínovskíj brást ókvæða við
þingræðunni og sagði að þing-
mennirnir tveir hefðu í reynd verið
reknir úr flokknum „fyrir hegðun
sem samræmdist ekki stöðu þeirra
sem félaga í Fijálslynda lýðræðis-
flokknum, þingmanna og rúss-
neskra borgara".
Lavrov aðstoðarutanríkisráðherra
sagði á þingi að Rússar myndu gera
allt sem í þeirra valdi stæði á vett-
vangi SÞ til að koma í veg fyrir
fyrirhugaðar loftárásir NATO á víg-
hreiður Serba. Rússar teldu þær
fara út fyrir þann ramma sem sam-
þykktir Sameinuðu þjóðanna hefðu
sett og væru því ólöglegar. Yfirlýs-
ingar Lavrovs virðast stangast á við
orð Andrejs Kozyrevs utanríkisráð-
herra, sem sagði á laugardag að
Rússar væru reiðubúnir að sam-
þykkja hernaðaraðgerðir NATO í
Bosníu sem „lokaúrræði".
Ósk um fjölgun fálega tekið
Ósk frjðargæslusveitanna um
fjölgun í gæslusveitum í Bosníu var
fálega tekið í ríkjum Evrópusam-
bandsins (áður Evrópubandalagsins,
EB). Frakkar þvertóku fyrir að
senda fleiri hermenn til Bosníu en
Frakkar eru fjölmennastir í gæslu-
liðinu, um 6.000. Þá lýstu Bretar
og Hollendingar því yfir að þeir teldu
sig gera nóg nú þegar, en 2.500
Bretar og 2.400 Hollendingar eru í
Bosníu.
Talsmaður Bandaríkjastjórnar
sagði ólíklegt að Bandaríkjamenn
sendu hermenn til Bosníu. Rússar
neituðu að leyfa að hluti rússnesku
friðargæsluliðanna í Króatíu yrði
fluttur til Bosníu, en yfírmenn friðar-
gæslusveitanna höfðu óskað eftir
því.
Óvíst hverjir vörpuðu sprengju
á útimarkað
Serbneskar leyniskyttur skutu
einn mann í Sarajevo í gær og er
hann annað fórnarlamb leyniskyttna
á þeim sex dögum sem liðnir eru frá
því að vopnahlé gekk í gildi. Fulltrú-
ar SÞ sögðu í gær að útilokað væri
að segja til um það hvort Serbar eða
múslimar hefðu varpað sprengjunni
á útimarkað í Sarajevo fyrir rúmri
viku, sem varð 68 mönnum að bana.
Reuter
Karlaveldinu
ögrað
Toujan Faisal, fyrsta konan,
sem kjörin hefur verið á jór-
danska þingið, efndi til setu-
verkfalls fyrir framan þinghúsið
í Amman í gær til að mótmæla
framkomu þingmanns nokkurs
við sig. Kvað hún hann hafa
móðgað. sig og grýtt í sig ösku-
bakka og ætlar að fara í mál
við hann. Segir Faisal, að í þessu
máli sé raunveruléga verið að
takast á um lýðræðislega fram-
tíð þjóðarinnar.