Morgunblaðið - 17.02.1994, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. FEBRUAR 1994
Sjómannasambandið krefst opinberrar rann-
sóknar á launaútreikningnm útgerðarfyrirtækis
Fjársvik að sjó-
menn taki þátt
í kvótakaupum
SJÓMANNASAMBAND íslands hefur sent ríkissaksóknara
bréf með ósk um opinbera rannsókn á uppgjörsaðferðum út-
gerðar Alberts HF við launagreiðslur til sjómanna. Hólmgeir
Jónsson framkvænidastjóri Sjómannasambandsins segir að sjó-
menn telji að útgerðin hafi gerst sek um fjársvik með því að
gera upp við sjómenn miðað við lægra fiskverð en fengist
hafi fyrir afla skipsins á fiskmarkaði. Aðspurður sagði Hólm-
geir að mismunurinn skýrðist af þeirri hlutdeild í kvótakaupum
sem útgerðin hefði lagt á sjómennina.
Drekkhlaðin að landi
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Áður er fram komið að fimm
fyrrum skipveijar á Albert HF,
áður Albert KE, hættu á skipinu
vegna þess að dregið var af laun-
um þeirra vegna kaupa á áflaheim-
ildum fyrir skipið og hefur Sjó-
mannasambandið að sögn Hólm-
geirs í undirbúningi að höfða mál
fyrir dómstólum fyrir hönd skip-
verjanna.
Hólmgeir sagði að eftir skoðun
hjá lögfræðingi Sjómannasam-
bandsins hefði jafnframt verið
ákveðið að óska eftir opinberri
rannsókn þar sem talið væri að
skjalafals hefði verið framið með
því gera ekki upp við skipveijana
í samræmi við það verð sem afli
skipsins hefði selst fyrir á mark-
aði heldur draga 30 krónur á hvert
kíló undan skiptum vegna hlut-
deildar í kvótakaupum.
Hólmgeir sagði að bréf hefði
verið sent til ríkissaskóknara fyrir
um það bil hálfum mánuði en við-
brögð hefðu ekki borist.
O
HEIMAEY VE kemur drekkhlaðin að bryggju í Vestmannaeyjum. Loðnufrysting stendur í a.m.k. 10
daga enn, hamli veður ekki veiðum. Að því loknu tekur við hrognafrysting í næstu tvær vikur.
Loðnan skapar yfír 50 niillj-
ónir á sólarhring í Evjum
Vestmannaeyjum.
LOÐNUFRYSTING gengur vel i Eyjum og hafa tæp 2.000 tonn ver-
ið fryst það sem af er vertíð. Gífurleg veltuaukning verður hjá fyrir-
tækjum í loðnuvinnslunni og þegar vinna er samfelld allan sólarhring-
inn í frystingunni og bræðsla á fullu má reikna með að framleiðslu-
verðmæti fyrirtækjanna tveggja í Eyjum sem vinna loðnu sé á bilinu
50 til 60 milljónir á sólarhring.
í Vinnslustöðinni fengust þær
upplýsingar að búið væri að frysta
yfir 1000 tonn. Að sögn Úlfars
Steindórssonar, fjármálastjóra fyr-
irtækisins, skapar loðnuvinnslan
fyrirtækinu mikla veltu og sagði
hann að þegar vinnsla væri í gangi
allan sólarhringinn mætti búast við
að verðmæti framleiðslunnar væri
um 25 milljónir á sólarhring.
Vinnslustöðin rekur einnig bræðslu
og reiknaði Úlfar með að verðmæti
mjölframleiðslunnar væri 6 til 7
milljónir á sólarhring.
Hjá ísfélaginu var búist við að í
gær næðist 1.000 tonna markið,
en unnið er á vöktum við íirysting-
una allan sólarhringinn nú. Fram-
leiðsla ísfélagsins er heldur minni
en Vinnslustöðvarinnar og sam-
kvæmt upplýsingum fjármálastjóra
fyrirtækisins er reiknað með að
verðmæti frystrar loðnu þar nemi
um 15 milljónum á sólarhring þegar
unnið er allan sólarhringinn og
framleiðsluverðmæti bræðslunnar
nemi um 4 milljónum á sólarhring.
Mikil áhrif á atvinnulífið
Samkvæmt upplýsingum fjár-
málastjóranna nemur framleiðslu-
Aðgerðum Fmkka mót-
mælt í EES-nefndinni
ÍSLENSK stjórnvöld mótmæltu' formlega aðgerðum Frakka til að
hindra innflutning á fiski á fundi svonefndrar EES-nefndar í gær,
en sú nefnd fjallar um meint brot á EES-samningnum. Meðal ann-
ars er gerð krafa um fjárhagslegar þætur vegna skaða sem aðgerð-
irnar hafa valdið íslenskum útflytjendum. Þá afhenti utanríkisráð-
herra sendiherra Frakka einnig mótmælabréf í gærmorgun.
stæðisflokks hvatti utanríkisráð-
herra til að ræða við Mitterrand for-
seta Frakklands og minna hann á
yfirlýsingar sem hann gaf hér þegar
hann kom í opinbera heimsókn til
íslands. En þá hefði Mitterrand lýst
yfir miklum skilningi við sérstöðu
Islendinga sem fiskveiðiþjóðar.
verðmæti fyrirtækjanna tveggja
sem vinna loðnu í Eyjum því um
51 milljón á sólarhring þegar best
lætur, en samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins eru tölur þessar
varlega áætlaðar og verðmæta-
sköpunin því eitthvað meiri þegar
unnið er með fullum afköstum.
Að sögn framleiðslustjóra Isfé-
lagsins má reikna með að frysting
geti staðið í að minnsta kosti tíu
daga enn ef veður hamlar ekki veið-
um og síðan tekur við frysting
hrogna sem getur staðið í tvær vik-
ur. Það er því ljóst að gífurleg verð-
mætasköpun á sér stað í Eyjum
meðan loðnuvinnslan fer fram og
hefur það mikil áhrif á allt atvinnu-
líf í Eyjum.
Til að gera sér grein fyrir hversu
mikilvægar þessar tekjur eru bæjar-
félagi eins og Eyjum má geta þess
að sameiginlegár tekjur bæjarsjóðs
Vestmannaeyja af útsvörum og
fasteignagjöldum eru áætlaðar 490
milljónir árið 1994, sem nemur rúm-
lega níu sólarhringa framleiðslu-
verðmæti fyrirtækjanna tveggja
meðan loðnuvinnslan er í fullum
gangi.
- Grímur
Þetta kom fram í utandagskrár-
umræðu á Alþingi í gær, þar sem
aðgerðir Frakka voru ræddar. Þar
sagði Steingrímur J. Sigfússon þing-
maður Alþýðubandalagsins að utan-
ríkisráðherra hefði fuilyrt að EES-
samningurinn myndi tryggja íslend-
ingum hindrunarlausan og greiðan
aðgang að mörkuðum Evrópubanda-
lagsins. Því skuldi utanríkisráðherra
skýringu á því sem gerst hefði í
Frakklandi síðustu daga. Þá hvatti
Steingrímur til gagnaðgerða gegn
Frökkum, svo sem að stöðva inn-
flutning á frönskum vínum og fleiri
vörum. „Við eigum, Islendingar, að
láta hart mæta hörðu þótt í litlu sé.
Það er prinsipatriði að láta ekki vaða
svona yfir okkur þó að það muni
ekki mikið um nokkrar flöskur af
rauðvíni eða fáeinar Citroen-druslur
þá ber samt að stoppa það til að
sýna að við látum ekki fara svona
með okkur,“ sagði Steingrímur.
Grafalvarlegt mál
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra sagði að íslensk stjórn-
völd litu á þetta mál sem grafalvar-
legt mál. Frakkland væri einn
stærsti viðskiptaaðili íslendinga og
útflutningur þangað væri um 12%
að heildinni að verðmæti 8-9 milljóna
króna. Hann sagði að ástæðurnar
væru innanlandspólitískt mál í
Frakklandi. Jón Baldvin sagði að
Frakkar væru í raun að misbeita
heilbrigðisreglum til að hindra við-
skipti og það væri brot á EES-samn-
ingnum.
Jón Baldvin sagði að réttur íslend-
inga væri enginn, ef EES-samning-
urinn væri ekki fyrir hendi hefðu
Frakkar getað sett innflutningsbann
á íslendinga í stað þess að beita
þessum aðgerðum. Það hefði verið
með vísan til EES-samningingsins
sem Frakkar neyddust til að setja
íslendinga á lista yfir ríki sem þeir
yrðu að flytja inn vörur frá.
Utanríkisráðherra sagði að ís-
lendingar ættu sér bandamenn í
framkvæmdastjórn Evrópubanda-
lagsins sem hefðu komið því á fram-
færi við frönsk stjórnvöld að verið
væri að bijóta EES-samninginn. Þá
gætu íslendingar leitað réttar síns
hjá EES-nefndinni og það yrði gert
strax á fyrsta fundi nefndarinnar,
sem var í gær. „Þar er sýnt fram á
að um sé að ræða brot á reglum
EES-samningsins. Það er sýnt fram
á að þessi brot hafi leitt til fjárhags-
legs skaða. Það eru settar fram kröf-
ur um fjárhagslegar bætur í slíku
tilviki. Það eru settar fram kröfur
um að EES-nefndin komi fram innan
5 daga, ef niðurstaða er ekki á fyrsta
fundi, og það er vakin athygli á því
hve alvarlegt málið er fegna þess
að hér er um að ræða svo hátt hlut-
fall af útflutningi okkar,“ sagði Jón
Baldvin.
Björn Bjamason þingmaður Sjálf-
Forstjóri Nord Morue um aðgerðirnar í Frakklandi
„Staðan ömurleg við
upphaf föstunnar“
FORSVARSMENN fyrirtækja í Frakklandi sem flytja inn freðfisk og
saltfisk segja að fyrirtækin hafi ekki getað fyllt upp í gerða samn-
inga vegna aðgerða sjómanna og yfirvalda í Frakklandi undanfarnar
vikur. Birgir S. Jóhannsson, forstjóri Nord Morue, segir að nú sé
háannatimi í saltfisksölu og allar birgðir að verða búnar. Pétur Einars-
son, hjá Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna í París, segir að heilbrigðis-
kröfur hindri enn innflutning en miðstöðin væri að leita annarra leiða
til að koma fiski inn í landið.
Birgir segir að staðan sé ömurleg.
Fyrirtækið, sem er í Jonzac um 80
km norður af Bordeaux, selur salt-
fisk til um 20 landa og á Frakklands-
markað og segir hann að um 75%
af fiski fyrirtækisins sé fluttur inn
frá íslandi, eitthvað sé keypt frá
öðrum EB-löndum en mjög lítið inn-
an Frakklands. í febrúar og mars
kaupi verksmiðjan yfirleitt 7-800
tonn af hráefni á mánuði en það sem
af er febrúar hafi aðeins náðst að
flytja inn um 200 tonn.
„Við erum í hörmulegri aðstöðu,"
segir hann. „Aðalsölutíminn er að
fara í hönd sem er fastan fram að
páskum. Við höfum alltaf verið með
þokkalegar birgðir sem endast í 4-5
vikur en nú eru geymslur að tæm-
ast og ég hugsa með hryllingi til
þess að byija mars án þess að hafa
allar geymslur fullar.“
Vika er síðan að fyrirtækinu tókst
að koma norskum saltfiski inn í land-
ið en þijár vikur eru síðan fiskur
kom frá íslandi, segir Birgir. Um
160 manns vinna hjá Nord Morue
um háannatímann, en vegna hráefn-
isskorts segir hann að stefnt sé að
því að fækka mannskap um 50
manns til að byija með.
Fyrirtækið hefur getað staðið við
viðskiptasamninga sína innan
Frakklands hingað til og ástandið
hefur frekar bitnað á erlendum
kaupendum, segir hann.
SH kannar aðrar leiðir
til innflutnings
Pétur segir að frönsk stjórnvöld
hafí ekkert slakað á heilbrigðiskröf-
unum og því haldi fyrirtækið að sér
höndum í innflutningi en verið sé
að kanna aðrar leiðir, meðal annars
að láta tollskoða fiskinn í öðru EB-
landi.
Hann segir að Sölumiðstöðin bíði
eftir niðurstöðum mótmæla íslend-
inga við frönsk stjórnvöld og í EES-
nefndinni sem fjallar um meint brot
á EES-samningnum.
Hann segir að þeir hafi ekki getað
afgreitt fisk upp í samninga um af-
hendingu á fiski og nú séu nokkur
hundruð tonn óafgreidd. „Viðskipta-
vinirnir geta ekki skammað okkur
mikið,“ segir hann. „Það er mikill
skilningur á ástandinu hér.“