Morgunblaðið - 17.02.1994, Blaðsíða 34

~ 34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 1994
Hollustuveisla á hveijum degi
eftir Brynhildi
Briem
í desember síðast liðnum kom
út hjá Bókaforlaginu Vöku-Helga-
felli allsérstæð matreiðslubók.
Bókin heitir Af bestu lyst en undir-
titillinn er uppskriftir að hollum
og Ijúffengum réttum. Hér er um
að ræða samstarfsverkefni því
bókin er gefin út í samvinnu við
Hjartavernd, Krabbameinsfélagið
og Manneldisráð. í ritnefnd sátu
Guðrún Agnarsdóttir, Kristinn
Arnarson, Laufey Steingrímsdóttir
og Sigurður Helgason.
Hér er á ferðinni tímamótaverk.
Fram að þessu hafa ofantaldir
aðilar unnið hver á sínu sviði að
heilbrigðisvernd en nú hafa þeir
sameinað krafta sína til að beina
sjónum fólks að miklilvægi hollrar
og góðrar fæðu.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að mataræði hefur mikil
áhrif á líðan fólks. Sem dæmi má
nefna að mataræði er talið eiga
dijúgan þátt í þeirri miklu aukn-
ingu sem orðið hefur á hjarta- og
æðasjúkdómum á Vesturlöndum á
seinni hluta þessarar aldar. Það
skiptir því miklu máli fyrir alla þá
’sem vilja halda góðri heilsu að
borða hollt fæði. En margir virðast
halda að hollt fæði sé bæði ólyst-
ugt, leiðigjarnt og tímafrekt í mat-
EASY
hillueiningar
fáaniegar í 7
mismunandi litum.
Afb. kr. 65.980,-
Stgr. kr. 59.380,-

Skenkur afb. kr. 31.900,-
Stgr. kr. 28.710,-
Glerskápur afb. kr. 39.480,
Stgr. kr. 35.530,-
HEIMILISPRÝOI
v/Hallarmúla
108 Raykjaík slmar 38177 - 31400
reiðslu. Þetta er algjör misskilning-
ur. Matreiðslubókin Af bestu lyst
afsannar þetta því þar fer saman
hollusta, bragðgæði og einfaldleiki
í matreiðslu.
Bókin er tvískipt. í fyrri hlutan-
um er ítarlegur inngangskafli, sem
skrifaður er af Laufeyju Stein-
grímsdóttur næringarfræðingi.
Þar er að finna ýmsan fróðleik um
matvæli og leitað er svara við því
hvað sé hollur matur. Þar er bent
á einföld atriði um hvernig hægt
sé að bæta hollustuna án þess að
skerða gæði matarins. Sem dæmi
má nefna að hvatt er til græn-
metisneyslu, að nota olíu við mat-
seld í staðinn fyrir harða fitu og
að smyija brauðið hóflega. Þá er
þarna líka að finna svör við ýmsum
spurningum sem tengjast fæðu
eins og t.d. „hvað er kólesteról?"
og getið er um magn af kólesteróli
í ýmsum fæðutegundum. í lok inn-
„Mataræði hefur mikil
áhrif á líðan fólks.“
gangskaflans er svo tafla yfir
næringargildi algengra matvæla.
Seinni hlutinn, sem er aðalhluti
bókarinnar, skiptist í 5 kafla. Þar
er að finna uppskriftir af brauðum,
fisk- og kjötréttum, pasta og græn-
meti og ábætisréttum. í uppskrift-
unum er lögð áhersla á að draga
úr fitu- og sykurnotkun en auka
notkun á ávöxtum og grænmeti.
Með hverri uppskrift fylgja upplýs-
ingar um fjölda hitaeininga og
magn mettaðrar og ómettaðrar fitu
í skammti. Jafnframt er getið um
tímann sem fer í að útbúa réttinn.
Það er skemmst frá því að segja
að þessar uppskriftir eru hver ann-
arri girnilegri og ekki dregur úr
ánægjunni að vita það að þetta er
Brynhildur Briem
jafnframt hoilur matur. Það má
flokka réttina sem góðan hvers-
dags mat, sem jafnframt á heima
á veisluborði.
Litmyndir af öllum réttum prýða
bókina og er hún í alla staði mjög
glæsilega úr garði gerð-
Hér á landi er mikill áhugi á
matreiðslu eins og fjölda margir
matreiðslu klúbbar og þættir bera
vott um. En hér er einnig áhugi á
hollum lífsháttum. Þessi bók ætti
því að vera kærkomin öllum þeim
sem kunna að meta góðan mat en
vilja jafnframt velja heilnæmt fæði
til að vernda heilsuna og koma í
veg fyrir sjúkdóma sem eiga rót
sína að rekja til rangra fæðuvenja.
Þetta fyrsta samstarfsverkefni
Hjartaverndar, Krabbameinsfé-
lagsins og Manneldisráðs hefur
tekist mjög vel og verður vonandi
áframhald á samstarfinu. Með
þessu móti ætti fræðslustarf þess-
ara aðila að verða öflugra en áður
en allir vinna þeir að sama mark-
miði, þ.e. bættri heilsu og betra lífi.
Höfundur er næringarfræðingur.
Nýtt óháð framboð
- hvers veg'na?
eftir Helenu
Jónsdóttur og
Halldór Fannar
Guðjónsson
Nýtt óháð framboð er komið
fram i kosningum til stúdentaráðs
Háskóla íslands. Markmiðið með
framboðinu er að breyta áherslum
í stúdentapólitíkinni. Að því stend-
ur hópur fólks sem lítur svo á að
Háskóli Islands sé fyrst og fremst
menntastofnun og hlutverk stúd-
entaráðs sé framar öðru að bæta
hann sem slíkan.
Mikið hefur borið á alls kyns
misskilningi um framboðið og því
hefur verið haldið fram, m.a. í fjöl-
miðlum, að við séum e.k. andfé-
lagslegt, öfgasinnað hægri-fram-
boð nokkurra stráka úr Verzlunar-
skólanum. Ekkert er jjær lagi. Hér
er einfaldlega á ferðinni samstaða
nemenda - úr ýmsum framhalds-
skólum - um einföld hagsmuna-
mál sem ættu að vera sjálfsögð
en hafa ekki verið það. Því miður
hefur stúdentaráð haft öðrum
hnöppum að hneppa á umliðnum
árum en að fylgjast með gæðum
námsins.
Annar misskilningur sem þarf
að leiðrétta er að ákvörðun okkar
um að bjóða ekki fram til Háskóla-
ráðs veiki okkar málstað. Það er
ekki rétt sem margir halda, að við
lýði sé e.k. verkaskipting þannig
að stúdentaráðsliðar beiti sér í fé-
lagsmálum og Háskólaráðsliðar í
málum sem varða menntun og
tengsl við stjórn Háskólans. Hið
rétta er að Háskólaráðsfulltrúar
sitja í stúdentaráði og starfa sem
tengiliðir þess við Háskólaráð. Auk
þess treystum við því fólki sem nú
er í framboði til Háskólaráðs vel
til að framfylgja stefnu stúdenta-
ráðs.
Stefnuskrá okkar er ópólitísk,
enda eiga baráttumál okkar ekkert
skylt við pólitík. Það að vilja bætta
kennslu og bætta aðstöðu til náms
hlýtur að vera hagsmunamál allra
stúdenta. Bóta er þörf: auka þarf
kaupgetu bókasafna; umbuna þarf
kennurum fyrir vel unnin kennslu-
störf; samræma þarf einingakerfi
skólans; bæta framkvæmd prófa
og auka þannig trúverðugleika
Háskólans sem menntastofnunar.
Það virðist auk þess vera almenn
skoðun að miðstýring stúdentaráðs
á fjármagni deildafélaga og úthlut-
un eftir geðþótta þriggjamanna-
nefndar hafi dregið mjög úr sjálf-
stæði félaganna og möguleikum
þeirra. Það er okkar skoðun að
deildunum sé betur treystandi til
fara með sína eigin peninga en
nefnd stúdentaráðs til að gera það
fyrir þær.
En þrátt fyrir að þetta séu nokk-
ur af baráttumálum okkar er ekki
þar með sagt að við séum einfald-
lega „á móti“ félagslegri starfsemi
stúdentaráðs. Það væri rangt. Við
erum ekki á móti atvinnumiðlun,
við erum ekki á móti Lánasjóði
íslenskra námsmanna, við erum
ekki á móti því að Félagsstofnun
Helena
Jónsdóttir
Halldór Fannar
Guðjónsson
eigi barnaheimili, og við erum ekki
á móti því að Félagsstofnun eigi
og reki stúdentagarða. Það eina
sem við erum í raun og veru á
móti er að þessi mál séu alltaf
gerð að aðalatriðum, og taki þar
með tíma frá málum sem varða
okkur öll, þ.e. hvernig á að gera
Háskólann að betri skóla.
Það er mikilvægt að gera sér
grein fyrir því að við setjum ekki
okkar menntastefnu til höfuðs
menntastefnum gömlu fylking-
anna, enda oftast um svipaðar
áherslur að ræða. Á öllum listum
er skynsamt og frambærilegt fólk
og það væri rangt að halda því
fram að það sé á einhvern hátt
frumlegt af okkar hálfu að hafa
menntastefnu. Það sem vakir fyrir
okkur er hins vegar að vekja
menntamálin úr þeirri gleymsku
sem þau virðast falla í þegar stúd-
entapólitíkin snýst um ómerkilegri
mál sem hafa þann kost einan að
hægt er að rífast um þau.
Það er nefnilega svo að milli
fylkinganna tveggja hefur síðast-
liðin ár staðið togstreita um völd
og embætti, og erfitt er að sjá
hvernig hagsmunum stúdenta er
borgið með slíku fyrirkomulagi.
Svo virðist sem hreyfingarnar séu
lamaðar nema meirihluti sé fyrir
hendi og málefni skipti þar engu.
Stúdentaráðsliðar minnihlutans sjá
oft ekki tilgang í því að mæta á
fundi vegna þess að Ijóst er að
meirihlutinn mun daufheyrast við
skoðunum þeirra. Til eru dæmi um
að góðum málum sé hafnað af
meirihluta til þess eins að hann
geti borið þau upp, skömmu síðar,
og samþykkt sem sínar eigin hug-
myndir.
Það er undirstöðuatriði fram-
boðs okkar að við viljum veita
góðum málum brautargengi, sama
úr hvaða horni þau koma. Við
munum taka afstöðu til mála en
ekki til flokka, og þá aðeins þeirra
mála sem snerta stefnuskrá okkar,
því þetta er heiðarlegt framboð
sem mun aðeins framfylgja þeirri
stefnu sem það hefur boðað. Við
munum eftirláta öðrum fulltrúum
stúdentaráðs að taka ákvarðanir
um mál eins ojg dagvistun, atvinnu-
miðlun, LIN, stúdentagarða
o.s.frv., eins og þeir hafa verið
kjörnir til. Það er ekki til mikils
ætlast að einhver af hinum 30 full-
trúum stúdentaráðs einbeiti sér að
menntamálum og bættri námsað-
stöðu. En jafnvel þó ekki verði
annar árangur af framboði okkar
en sá að vakin verði athygli á því
sem skiptir alla nemendur máli -
ekki bara suma - þá er árangrin-
um náð.
Höfundar skipa 1. og 15. sætiá
lista nýs óháðs framboðs.
Hvað tefur umhverfismálin?
ROYAL
SKYNDIBÚÐINGARNIR
ÁVALLT FREMSTIR
ENGIN SUÐA
Tilbúinn eftir
fimm mínútur
5 bragötegundir
Ætlum við að bíða eftir því að vatnið verði skítugt?
eftirMagnús Orra
Schram
Við íslendingar erum duglegir í
ræðum á hátíðarstundum, í hátal-
arakerfum rútubfla og í útlöndum
að monta okkur af landinu okkar
íslandi. Hve eyjan í úthafinu er
hrein og falleg. Á íslandi er hrein-
asta loftið, besti fiskurinn og sæt-
ustu stelpumar. I þessum töluðu
orðum ber stoltur Frónbúinn sér á
bijóst.
Það er gott að við íslendingar
getum verið stoltir af landinu okk-
ar og þeim auðlindum sem það býr
yfir. En hins vegar verðum við að
gæta okkar. Slæm er meðferð okk-
ar á landinu, meira að segja svo
slæm að stundum flýgur manni
það í hug að við eigum landið ekki
skilið. Hins vegar er landinn að
koma til. Um-
ræða um betri
umgengni við
umhverfíð, hirð-
ingu og endur-
nýtingu hefur
borist til ís-
lands. En betur
má ef duga skal
sagði einhver og
eiga þau orð vel
við um Island og
ekki síður æðstu menntastofnun
landsins, Háskólann. Því hvergi
ætti umræðan né aðgerðirnar að
vera meiri en hjá nemendum Há-
skóla íslands, hjá ungu fólki.
Röskva, samtök félagshyggju-
fólks við Háskóla íslands, vill gera
sklirk í þessum málum. Það kemur
Röskvu sífellt á óvart hversu lítið
Háskólinn, með alla sína kennara
og nemendur, hefur beitt sér í
þessu brýna hagsmunamáli.
Við stúdentar þurfum að gera
Háskólann okkar að umhverfis-
vænni stofnun og vera í farar-
broddi í umhverfísmálum á ís-
landi. Með þessi markmið að leiðar-
ljósi hefur Röskva kynnt ýmsar
tillögur sem lúta að umhverfismál-
um innan Háskólans og utan.
í þessu máli eins og mörgum
öðrum hafa Röskvuliðar tekið
frumkvæðið og bent á leiðir til
framkvæmda. Með markvissu
átaki, aðgerðum og umræðu getum
við stúdentar komið mörgu í verk,
bæði í skólanum okkar sem og úti
í þjóðfélaginu. Röskva óskar eftir
liðsinni stúdenta við að fylgja þessu
brýna hagsmunamáli eftir.
Höfundur er sagnfræðinemi og
skipar 4. sæti Röskvu til
Stúdentaráðs.
Magnús Orri
Schram