Morgunblaðið - 27.10.1994, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 1994 35
MINIMIIMGAR
HJORTUR BJORGVIN
HELGASON
+ Hjörtur Björg-
vin Helgason
fyrrum kaupfélags-
sljóri var fæddur í
Lykkju á Akranesi
14. september 1898.
Hann lést á Dvalar-
heimilinu Garð-
vangi 9. september
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Útskálakirkju í
Garði 17. septem-
ber.
ÞESSAR fáu línur eru
til að kveðja þig, afí
minn. Þegar ég var lítil stúlka heim-
sótti ég ykkur Sveinu ömmu suður
í Sandgerði. I þeim heimsóknum
urðu kynni okkar lítil. Þú varst bara
afi sem aldrei sagðir margt en gerð-
ir svo margt, varst alltaf vinnandi.
Þó ég færi oft með þér niður í kaup-
félag í vinnuna þína og við sætum
í tvo til þrjá tíma í bílnum á meðan
þú keyrðir út vörur í sveitina og
kost í bátana var lítið um samtöl.
Þú varst að vinna og ég vildi ekki
trufla.
Sem ung stúlka gerði ég mér síð-
an betur grein fyrir því að þú talað-
ir mjög sjaldan að fyrra bragði nema
þú hefðir eitthvað að segja sem þér
fannst skipta máli. Það voru þá hlut-
ir sem snerust um þjóðmálin, heims-
málin og bara samfélagsmál yfir-
leitt. Samkenndin með þeim sem
minna máttu sín skein þar alltaf í
gegn. Þú varst ætíð til taks þegar
einhver var hjálpar þurfi þó að á
stundum væri það ef til vill fljótt
að gleymast og þætti jafnvel sjálf-
sagður hlutur.
Lífssýn þín var jöfnuður á meðal
manna.
Sem kaupfélagsstjóra fannst þér
ósköp eðlilegt að þú borgaðir stúlk-
unum sem unnu hjá þér hærri laun
en þú hafðir sjálfur. Skýring þín var
sú að þið amma þyrftuð ekki meira
fyrir ykkur.
Veturinn 1982-1983 þegar ég,
dótturdóttir þín, var nýflutt með fjöl-
skyldu mína í Kópavog eftir fjögurra
ára dvöl austur á íjörðum heimsótt-
ir þú mig oft. Það var þá sem ég
kynntist þér, elsku afi minn. Þá opn-
aðirðu gáttir sem höfðu verið lokað-
ar lengi. Ég minnist þess þegar þú
sagðir mér frá því að þú, bláfátækur
verkamaðurinn, baðst um hönd
ömmu, dóttur efnaðs útvegsbónda.
Þú hafðir haft, eftir áreiðanlegum
heimildum, að vel stæðir feðgar
hefðu báðir augastað á hinni ungu
útvegsbóndadóttur. Við hlógum mik-
ið að þessu. Þú sigraðir, amma valdi
þig. Aðrar gáttir opnuðust, flóðgátt-
ir. Þessi sterka tilfinn-
ing, sem þú gast svo
illa sætt þig við, að ald-
ur gerði starfshæfan
mann óþarfan.
A þessum tíma var
svo ótal margt sem við
ræddum. En einungis
einu trúðir þú mér fýrir
en það er geymt hjá
mér og verður ætíð.
Elsku afi minn. Nú
eru bjartari tímar fram-
undan. Tími fyrir ykkur
ömmu að spjalla saman,
hlægja saman, kannski
að fátæka verkamann-
inum sem sigraði, vann
í tvennum skilningi.
Af öllu hjarta vil ég þakka starfs-
fólki Garðvangs góða umönnun og
sérstaka velvild í garð Hjartar afa.
Guð geymi þig, afi minn.
Sigrún Kristjánsdóttir.
Ég ákvað í vor að koma heim núna
í haust til að eyða tíma með sonum
mínum og hitta þig, kæri afi. Um það
leyti velti ég því fyrir mér hvort þú
yrðir farinn þegar ég kæmi í fríið.
Skrítnar hugmyndir voru á sveimi.
Ein var sú að þú myndir bíða eftir
mér.
Þú varst á sama stað og ég hafði
skilið við þig um jólin, á sjúkrabeði á
Garðvangi en þér hafði þó hrakað
mikið þessa átta mánuði. Ég spurði
þig þá hvort ég fengi að vera við
útförina eða hvort þú myndir kveðja
þennan heim með mig hinum megin
á hnettinum.
Fyrir mig er þetta frekar undarlegt
mál. Það er orðið langt síðan ég ósk-
aði þess fýrst að þú fengir friðinn.
Það er skrítið fyrir mig af því að ég
hef til þessa ekki verið trúaður mað-
ur. Þú varðir bróðurparti lífs þíns
þama á Suðumesjunum og síðustu
12 ámnum á Garðvangi hjá þeim
góðu konum sem þar sinna verkum.
Ég fékk ást á þessum stað fyrir
nokkmm ámm. Það var breyting því
þangað hafði ég ekki sótt síðan Svein-
björg amma varð veik og þið bmgðuð
búi. Hvað það er við seltu og særok
veit ég ekki en nú eyði ég öllum stund-
um sem ég get á Garðskaganum með
strákunum mínum og því fylgir sælu-
tilfinning að tengja þær þér.
Auðvitað hefðum við átt að eyða
meiri tíma saman, það er alltaf þann-
ig. Nú finnst mér hins vegar betra
að heiðra minninguna og þakka hið
Iiðna. Jólahald á heimili ykkar ömmu
á Uppsalaveginum í Sandgerði. Erils-
amar helgar með þér í gamla Garant-
inum við vömútkeyrslu. Það skipti
engu máli hvaða dagur var, bátamir
þurftu kostinn og bæimir líka. Þá
skröltir þú á gamla tmkknum í út-
keyrslu og ég fékk að fara með. Þess-
ar ferðir hafa varla verið þér átaka-
lausar með þennan ábúðarmikla fjög-
urra ára aðstoðarkaupfélagsstjóra,
prýddan sixpensara í gúmmiskóm,
þér við hlið. Þú sem-jafnan mæltir
ekki að óþörfu og ég síbyljan sem
aldrei þagði. „Þa eld eg“ og „ætli þa
eki,“ hefur varla nokkru sinní haft
meiri og víðari merkingu heldur en í
samtölum okkar á þeim ferðum.
Það var hins vegar minna ,jamm-
að“ og ,jæjað“ fímmtán ámm síðar
þegar strákurinn hafði selt sálina og
flutti messur um frelsi auðmagnsins.
Þá var hangið á annarri handbremsu
en í Garantinum gamla og reynt að
kristna strákorminn í tvennum skiln-
ingi. Það hefur ömgglega ekki verið
auðvelt að horfa upp á trúlausan dótt-
ursoninn verða auðvaldinu að bráð.
Líklega hefur þú hugsað til þess með
skelfingu að þar værir þú að sjá
harðsvíraðan fótgönguliða úr fram-
varðasveit auðvaldsins vaxa úr grasi.
Auðvitað skilur mín kynslóð ekki
nauðsyn þess að stofna kaupfélög á
sínum tíma eða beijast fyrir „einingu
verkalýðsins", eins og þú orðaðir það.
Hugtakið öreigi hefur verið misskiln-
ingur á minni tíð þótt það hafi ekki
verið það á þinni. Samt las ég með
stolti í Rauðum skýrelum Heimdallar
að „Hjörtur kaupfélagsstjóri í Sand-
gerði“ hvatti félaga Sósíalistaflokks-
ins til aukinnar virkni í kaupfélögun-
um. Mér skilst líka að kommarnir
hafí átt KRON frá upphafi, enda
varstu þar.
Með sama hætti hefur mín kynslóð
ekki lifað krepputíma þegar nauðsyn-
legt er að lúskra á bæjarstjómar-
mönnum sem lækka laun í atvinnu-
bótavinnunni. Ég man hvemig afi
varð annar í augum unglingsins þeg-
ar mamma sagði að þú hafír verið
settur í steininn upp á vatn og brauð
eftir Gúttóslaginn. Af óttablandinni
virðingu sá ég þig fyrir mér í flokki
verkamanna vopnaða straurum og
stólfótum að beija á belgvíðu auðvald-
inu. Sjálfur sagðir þú að hvítliði hafi
borið þig röngum sökum, en af ein-
hveijum ástæðum varstu tekinn fyrst-
ur. Fyrir mig er sannfæringin hins
vegar aðaiatriðið og það að vera reiðu-
búinn að gera rétt þótt það kosti.
Það varð síðan æ ljósara með árun-
um hvað þér þótti rétt. Þegar bömin
stofnuðu heimili lagðir þú til veggi
og þök. Þegar sonurinn reisti verk-
smiðju í Flóanum, varstu að sjálf-
sögðu þar. Þegar dóttursonurinn hóf
búskap gerðistu vinnumaður og lagð-
ir spamaðinn í vörubíl til að verða
að meira liði. Þegar stúlkumar í
Kaupfélaginu Ingólfi þurftu hærri
laun þurftuð þið amma ekki meira,
þið höfðuð nóg.
Fyrir mig verður ekki meira gert.
Ég kom, fékk tækifæri til að kveðja
þig og þú skildir við. Fullviss um að
friður þinn sé nú alger þakka ég þér
fyrir það sem þú hefur gefið mér.
Auðurinn sem eftir liggur er meiri
en einföld orð fá lýst. Um leið og við
sem eftir eram þökkum fyrir að þú
fengir loks að öðlast þinn frið eftir
langa legu þökkum við innilega
starfsstúlkum Garðvangs, sem gerðu
allt sem í þeirra valdi stóð til að gera
þér og okkur biðina bærilegri.
Ó, hversu má ég þakka þér,
mín þökk er einskis virði.
(Brynj. Jónsson.)
Haraldur Kristjánsson,
Los Angeles.
GUÐBRANDUR MAGNUSSON
+ Guðbrandur Magnússon var
fæddur á Hólum í Stein-
grímsfirði 24. ágúst 1907. Hann
Iést á Sjúkrahúsi Siglufjarðar
15. október síðastliðinn og fór
útför hans fram 22. október.
A FIMMTUDAGSKVÖLD, 20. októ-
ber sl., barst mér sú dapurlega fregn
út hingað til Noregs, að gamall kenn-
ari minn frá því ég var í Gagnfræða-
skólanum á Siglufirði væri dáinn. Mig
langar í nokkram orðum að minnast
hans, þessa ágæta lærimeistara, sem
ég á svo margt að þakka. Um ævi
hans, þar sem utan fór kennslustof-
unnar eða skólans, veit ég þó fátt og
nánast ekkert og læt því aðra mér
færari um að greina frá þeim hluta.
Að koma úr bamaskólanum á eyr-
inni og upp í gagnfræðaskólann, í
algjörlega nýtt umhverfi 13 ára gam-
all, er nokkuð, sem ekki er auðvelt.
Maður ber alltaf kvíðboga fyrir því í
fyrstu, sem maður ekki þekkir og það
var eins þama. En það átti fljótlega
eftir að koma í ljós, að ekki var nokk-
ur ástæða til ótta. Enda einvalalið
kennara þar við stjómvölinn: Gunnar
með dönskuna, Hafliði með raun-
greinamar, Palli með íslenskuna,
Biggi með teiknun og handavinnu,
Hinni með enskuna, Jóhann skóla-
stjóri með söguna, sr. Rögnvaldur
með kristinfræðina, já og Guðbrandur
með það, sem átti eftir að verða uppá-
haldsfagið mitt, náttúru- og dýra-
fræðina.
Nokkrum áram áður var ég farinn
að líta svolítið á Iíftíkið í fjörunni, en
það var meira svona tilviljanakennt
og einkum þegar tími gafst frá bless-
aðri knattspymunni, sem átti þá hug
ASA MARIA ASKELSDÓTTIR
manns allan. En eftir að Guðbrandur
fór að sýna okkur kerfisbundið hvað
náttúran var í raun stórkostleg, blóm-
in, skordýrin, fuglamir, kvikindin í
sjónum, og allar aðrar skapaðar ver-
ur, innlendar og útlendar, fór að koma
meiri alvara í þessa hluti og forvitnin
breyttist í áhuga, er hefur lifað og
dafnað æ síðan.
A þessum áram átti skólinn þó
ekki mikð til af náttúragripum til að
auðvelda Guðbrandi að auðvelda sér
framsetninguna, þannig að oft hefur
verið erfitt fyrir hann að undirbúa
sig. En með áhuga sínum, þekkingu
og glaðlegu fasi tókst honum þó að
vinna okkur á band þessa síns hjart-
ans efnis. Og fór létt með það.
Að loknu námi á Siglufirði fór ég
í Menntaskólann á Akureyri og var
því í burtu á veturna og í miðju námi
stofnaði ég fjölskyldu og átti heima
á Akureyri í raun upp frá því, eða
þar til ég fór til Reykjavíkur í langt
háskólanám. Þar af leiddi, að tengslin
roftiuðu að einhveiju leyti við Guð-
brand, sem og aðra kennara þama,
eins og gefur að skilja. Eftir nám flutti
ég austur á land til starfa og þaðan
vestur síðar.
Það er svo merkilegt, að þrátt fyr-
ir að árin liðu á þennan hátt, að
maður kæmi ekki á heimaslóðir nema
kannski eina viku á sumri og það
ekki árlega heldur bara af og til, þá
var alltaf eins að rekast á Guðbrand
í miðbænum; hann, þessi síungi og
glaði náttúrufræðingur, kom brosandi
til mín þar sem ég var, skók hönd
mína, eins og honum einum var lag-
ið, og bauð mig velkominn heim, eins
og hann ætti í mér hvert bein. Svo
var rabbað um allt milli himins og
jarðar, en þó oftast Guð og fugla.
Ekki veit ég nákvæmlega hversu
lengi Guðbrandur kenndi náttúra- og
dýrafræði á Siglufirði, en þau ár vora
æði mörg. Og oft hefur mér dottið í
hug, þegar ég minnist þess glæsilega
náttúragripasafns, sem verið er að
koma upp þama í gagnfræðaskóla-
húsinu á Siglufírði, þar sem ekkert
var áður til, að koma þeirri áskorun
á framfæri við hlutaðeigandi, að láta
það heita Guðbrandsstofu. Því miður
komst ég aldrei svo langt að ná að
færa það í orð. En ég geri það hér
með.
Sumir era þeim eiginleikum gædd-
ir að vera stærri en aðrir, andlega
talað. Glæsimenni, eigandi í fóram
sínum gnægð hjartahlýju og trúfesti,
í bland við víðsýni, alþýðleik og hú-
mor. Guðbrandur Magnússon var einn
slíkur.
En nú er hann farinn, þessi gamli
öðlingur, æviskeið hans fullnað á
þessari jörð. Ég kveð hann um sinn
með virðingu og þökk fyrir liðnar
stundir. Guð blessi hann og leiði í
þeim nýju heimkynnum, sem Kristur
hefur búið okkur, með sigrinum á
Golgata forðum daga.
Siglfirðingar hafa misst einn af
sínum öndvegismönnum. Þeim, sem
og ástvinum öllum, votta ég mína
dýpstu samúð.
Sigurður Ægisson.
Rúnar Qeirmundsson
útfararstjóri
Utfararþjónustan,
Fjarðarási 25,
s: 679110,
hs. 672754.
+ Ása María Áskelsdóttir var
fædd á Bassastöðum við
Steingrímsfjörð. Foreldrar
hennar voru Guðríður Jóns-
dóttir og Áskell Pálsson, sem
lengst af bjuggu á Bassasstöð-
um og Kaldrananesi. Ása lést á
ísafirði 17. september síðastlið-
inn og fór útför hennar fram
frá Kapellu Menntaskólans á
Isafirði 24. september.
Hver minning dýrmæt perla á liðnum degi.
Hin ljúfu góðu kyr.ni af alhug þakka þér,
þinn kærleikur í verki var gjöf sem
gleymist eigi
og gæfa var það öllum er fengu að kynnast
þér.
(L.S.)
SUMARIÐ er að kveðja og hallar
hausti. Árstíðimar taka við hver af
annarri og mannsævin líður ótrúlega
fljótt. Ættingjar og vinir hverfa yfir
móðuna miklu og alltaf erum við jafn
óviðbúin. Mig langar að minnast
tengdamóður minnar sem lést á
Sjúkrahúsi ísafjarðar 17. september
sl. Þar var hún búin að dvelja rúma
þijá mánuði, er hún lést.
Systkini Ásu vora tuttugu og eitt,
en eftir lifa Sigrún og Jakobína. Eigin-
maður Ásu var Torfi Guðmundsson.
Þau bjuggu allan sinn búskap á
Drangsnesi. Þar stundaði Torfi sjóinn
framan af, en tók síðan við verkstjóra-
starfi við fyrstihúsið á Drangsnesi.
Oft var gestkvæmt hjá Ásu og Torfa,
enda þau samhent um að taka vel á
móti gestum með góðum veitingum.
Ása og Torfi eignuðust átta böm
sem öll eru á lífi. Þau eru: Dagbjört,
gift Guðmundi Halldórssynúog eiga
þau sex böm; Guðmundur, kvæntur
undirritaðri og eiga þau fimm böm;
Haukur, kvæntur Svandísi Jóhanns-
dóttur og eiga þau tvö böm; Áslaug,
sambýlismaður Karl Siguijónsson, og
á hún sex böm; Gunnar, kvæntur Sig-
ríði Jóhannsdóttur og eiga þau fimm
böm; Guðjón, kvæntur Bergljótu Frið-
þjófsdóttur og eiga þau fjögur böm;
Þórdís, gift Hannesi Olafssyni og eiga
þau þijú böm; Anna, gift Aðalbimi
Jónssyni og á hún tvo syni.
Oft var þétt setinn bekkurinn á
Grand, en svo hét húsið, sem þau áttu
á Drangsnesi, þegar bömin vora að
koma í heimsókn með bamabömin.
Torfi og Ása flytja frá Drangsnesi
til ísafjarðar árið 1987. Þar festa þau
kaup á íbúð í Hlíf, húsi aldraðra. En
Torfi veiktist eftir stutta dvöl á ísafirði.
Það voru erfið ár hjá tengdamóður
minni, sem sjálf var farin að tapa
heilsu. Þá kom í ljós hennar mikli
styrkur. Torfi andaðist 12. september
1990.
Nú að leiðarlokum vil ég þakka
tengdamóður minni fyrir öll árin sem
ég fékk að njóta hennar. Bamabömin
eiga í huganum geymdar góðar minn-
ingar um heimsóknir til ástkærrar
ömmu sinnar, sem þau af alhugþakka.
Hennar blíða bros í huga okkar geym-
um. Innileg þökk fyrir öll góðu árin.
Öllum afkomendum Ásu votta ég
mína innilegustu samúð. Blessuð sé
minning þín.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Þín tengdadóttir,
Elsa Kristjánsdóttir.
t
Hugheilar þakkir fyrir auðsýnda samúð
og vinarhug við andlát og útför móður
okkar, tengdamóður, systur og ömmu,
AÐALH EIÐAR
TRYGGVADÓTTUR.
Bjarni Dagbjartsson, Sigrún Jóhannsdóttir,
Hjálmtýr Dagbjartsson, Hjördis Bogadóttir,
Jón Sverrir Dagbjartsson, Þóra Bjarnadóttir,
systkini og barnabörn.
Lokað
Vegna jarðarfarar GUÐMUNDAR MARKÚSSON-
AR, hæstaréttarlögmanns, verður Lögfræðiskrif-
stofan, Garðastræti 17, lokuð eftir hádegi í dag,
fimmtudaginn 27. október.
Andri Árnason hrl.
Árni Guðjónsson hrl.