Morgunblaðið - 27.10.1994, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 1994 39
FRÉTTIR
Fyrirlestur um
krabbamein meðal
hjúkrunarfræðinga
MÁLSTOFA í hjúkrunarfræði
verður haldin mánudaginn 31.
október kl. 12.15 í stofu 6 á 1.
hæð í Eirbergi, Eiríksgötu 34.
Hólmfríður Gunnarsdóttir, hjúkr-
unarfræðingur hjá Vinnueftirliti
ríkisins, flytur fyrirlesturinn: Dán-
armein og nýgengi krabbameins
meðal hjúkrunarfræðinga.
í starfsumhverfi hjúkrunar-
fræðinga er ýmislegt sem getur
haft neikvæð áhrif á heilsuna.
Hugsanlegir krabbameinsvaldar
eru t.d. geislun, frumuhemjandi
lyf, svæfingagös, smitefni og
ýmiss konar hreinsiefni. Rann-
sóknir hafa sýnt, að tíðni ýmissa
krabbameina, einkum brjóst-
krabbameins, er há meðal hjúkr-
unarfræðinga. Streita af ýmsum
toga og aðgangur að lyfjum gætu
átt þátt í því að sjálfsvíg eru tíð-
ari meðal hjúkrunarfræðinga en
ýmissa annarra starfshópa
kvenna, segir í fréttatilkynningu.
Dánarmein og nýgengi krabba-
meins var athugað meðal 2.159
íslenskra hjúkrunarfræðinga sem
útskrifuðust á tímabilinu 1920-
1979, en fylgitíminn var til 1989.
Greint verður frá aðferðafræði
og helstu niðurstöðum þessara
rannsókna og rætt um þær í ljósi
niðurstaðna rannsókna meðal
hjúkrunarfræðinga annars staðar
í heiminum.
Doktor í verkfræði
ÓLAFUR Pétur
Pálsson hlaut dokt-
orsgráðu í verk-
fræði frá Danska
tækniháskólanum í
Lyngby 27. maí sl.
Doktorsritgerðin
heitir í íslenskri þýð-
ingu Slembi líkan-
gerð, reglun og
bestun -hitaveitu-
kerfa.
Ritgerðin fjallar um
tölfræðilegar aðgerðir
við gerð varmaskiþta-
líkana, beitingu slem-
bireglunaraðferð við
reglun framrásarhita
hitaveituvatns frá
kolakyntum orkuverum og beit-
ingu slembibestunaraðferða við
rekstur varmageymslutanks,
tengdum kolakyntu orkuveri.
Ölafur Pétur er fæddur á
Blönduósi 17. nóvember 1962.
Hann er stúdent frá Menntaskól-
anum á Akureyri
1982, lauk lokaprófi í
vélaverkfræði frá Há-
skóla íslands 1987 og
meistaraprófí í verk-
fræði frá Danska
tækniháskólanum í
Lyngby 1989. Ólafur
Pétur stundaði rann-
sóknir við Danska
tækniháskólann frá
hausti 1989 til haust
1993 og hefur síðan
starfað sem sérfræð-
ingur við beitingu töl-
fræði á verkfræðileg
viðfangsefni við Verk-
fræðideild Háskóla ís-
lands, Varma- og
straumfræðistofu.
Ólafur Pétur er sonur Helgu
Ólafsdóttur og Páls Péturssonar,
alþingismanns. Hann er kvæntur
Ragnheiði Ingu Þórarinsdóttur
efnaverkfræðingi og eiga þau tvær
dætur.
Dr. Ólafur
Pétur Pálsson
Kyrrðardagar í Skálholti
KYRRÐARDAGAR verða í Skál-
holti helgina 18.-20. nóvember
og aftur helgina 2.-4. desember
ef næg þátttaka fæst. Kyrrðar-
dagarnir hefjast föstudaginn 18.
nóvember með aftansögn kl. 18
og þeim lýkur sunnudaginn 20.
nóvember með aftansöng og
kvöldverði og verður sarni háttur
á 2.-4. desember.
Þátttakendur eru velkomnir í
Skálholt frá hádegi á föstudegi til
að njóta friðar og helgi staðarins
áður en formleg dagskrá hefst.
Kyrrðardagar eru ætlaðir til
bæna, hvíldar og endurnæringar
í trúarlífi og eru_ yggðir upp á
sérstakan hátt. Á hefðbundinni
dagskrá eru messur, tíðabænir,
kristin íhugun, fræðsla, þögn, tón-
list og fleira til að stuðla að því
að eignast samfélag við Guð og
styrkjast í því.
Ákveðið hefur verið að halda
kynningarfund um kyrrðardaga
þriðjudaginn 1. nóvember kl.
20.30 í aðalbyggingu Háskóla ís-
lands stofu V á annarri hæð. Þar
munu sr. Kristján Valur Ingólfs-
son, rektor Skálholtsskóla, og
Guðrún Edda Guðmundsdóttir,
cand. theol., kynna fyrirkomulag
kyrrðardaga, gefa upplýsingar um
tilhögun, skráningu og gjald og
svara fyrirspurnum. Þessum fundi
lýkur með náttsöng í Háskólakap-
ellunni.
Upplýsingar um kyrrðardagana
og skráning eru í Skálholtsskóla
í síma 98-68870.
Fyrirlestur og samveru-
stundir Maríusystra
EVANGELÍSKU Maríusysturnar
Phanuela og Josuana flytja íslend-
ingum boðskap sinn í íslandsheim-
sókn 26. október til 3. nóvember.
Fyrsti fyrirlestur systranna verður
í kapellu Háskóla Islands fimmtu-
daginn 27. október kl. 10.15.
Systurnar segja í erindinu frá
því hvernig iðrun og afturhvarf
hefur verið lykillinn að hamingju-
sömu lífi þeirra. Þær standa fyrir
almennri samkomu í Áskirkju kl.
20.30 sama dag.
Helgina 28.-30. október verða
Phanuela og Josuana með helgar-
mót í Ölveri undir Hafnarfjalli.
Yfirskrift mótsins verður: „Vertu
trúr allt til dauða.“ Heimsókn
systranna lýkur með samveru fyr-
ir presta og starfsmenn safnaða í
Áskirkju miðvikudaginn 2. nóvem-
ber kl. 15.
Þekktustu rit þeirra eru: Þegar
Guð svarar og Dýrmætara en gull.
■ FÉLAG talkennara og tal-
meinafræðinga hélt aðalfund á
Hótel Holiday Inn laugardaginn
22. október. Fundurinn samþykkti
eftirfarandi ályktun vegna þeirrar
fyrirhugðu breytingar á skólahaldi
að rekstur grunnskólans flytjist
frá ríki til sveitarfélaga. Aðalfund-
ur FTT haldinn á Hótel Holiday
Inn 22. okt. vekur athygli sveitar-
stjórnarmanna á að innan árs mun
talkennsla barna alfarið flytjast
yfir á sveitarfélögin. Innan sveit-
arfélaganna þurfa þess vegna að
vera starfandi talkennara/tal-
meinafræðingar sem vinna sem
greinandi aðilar, ráðgefandi aðilar
og meðferðaraðilar með börn á
leikskóla- og grunnskólaaldri.
■ TVEIR framboðslistar komu
fram til sveitarstjórnar Súða-
víkurhrepps kjörtímabilið 1995-
1998. Kosið verður hinn 12.
nóvember 1994. F-listi umbóta-
sinna: Heiðar Guðbrandsson,
Árnesi, Súðavík, Siguijón Samú-
elsson, Hrafnabjörgum, Ögur-
hreppi, Kristján Garðarsson,
Skálavík, Reykjafjarðarhreppi,
Jón Ragnarsson, Túngötu 11,
Súðavík, Jón H. Karlsson, Bimu-
stöðum, Ögurhreppi, Arnþór B.
Kristjánsson, Hvítanesi, Ögur-
hreppi, Eiríkur Ragnarsson,
Nesvegi 9, Súðavík, Sveinn
Salómonsson, Nesvegi 7, Súðavík
og Kristján Jónatansson, Aðal-
götu 34, Súðavík. S-listi sameing-
arlistinn: Sigríður Hrönn Elías-
dóttir, Fögrubrekku, Súðavík,
Sigmundur Sigmundsson, Látr-
um, Reykjafjarðarhreppi, Frið-
gerður Baldvinsdóttir, Túngötu
13, Súðavík, Salvar Baldursson,
Vigur, Ögurhreppi, Guðmundur
Halldórsson, Svarthamri, Súða-
vlk, Hafsteinn Númason, Tún-
götu 5, Súðavík, Þráinn Á. Garð-
arsson, Túngötu 12, Súðavík,
Lilja Osk Þórisdóttir, Nesvegi
3, Súðavík, Salbjörg Þorbergs-
dóttir, Brekku, Súðavík og Fjalar
Gunnarsson, Nesvegi 17, Súða-
vík.
■ NÝR eigandi hefur tekið við
rekstri fyrirtækisins Bón og
þvottur, Skeifunni II. Bón og
þvottur mun leggja ríka áherslu á
vönduð vinnubrögð og býður við-
skiptavinum sínum upp á fjölþætta
þjónustu við þrif og viðhald bif-
reiða þeirra. Fyrirtækjum er boðið
upp á sérþjónustu við bifreiðar
fyrirtækisins.
■ ÓLAFUR Egilsson sendi-
herra afhenti nýlega Ezer Weiz-
man forseta ísraels trúnaðarbréf
sitt sem sendiherra íslands í ísrael.
■ TÓNABÚÐIN á Akureyri
hefur opnað útibú á Laugavegi
163, Reykjavík. Mikið úrval er
af hljóðfærum, mögnurum og
hljóðkerfum. Starfsmenn eru Ág-
úst Atlason og Jón Ingólfsson.
■ SPAKSMANNSSPJARIR,
sem er verslun og vinnustofa
tískuhönnuðunna Bjargar Inga-
dóttur, Evu Vilhjálmsdóttur og
Valgerðar Torfadóttur hefur
flutt í nýtt húsnæði í Þingholts-
stræti 5, Reykjavík.
AMARYLLIS — Riddarasljarna hefur um skeið
verið talin til, jólablóma".
INNIRÆKTUN
BLÓMLAUKA
NÚ FER senn að
líða að lokum
„laukatíðar“ þetta
haustið, enn eru þó
möguleikar að
koma laukum í
moldina meðan hún
er þíð — og til inni-
ræktunar er enn
nægur tími. Hyas-
intu-laukum sem
ætlað er að bera
blóm um jólaleytið
þarf þó að koma
fyrir sem fyrst því
þær þurfa um það
bil 8 vikna rækt-
unartíma.
BLOM
VIKUNNAR
304. þáttur
Umsjón Ájjúsla
B j ö r n s d ó 11 i r
Hyasintur, sem nefndar eru
á íslensku Goðaliljur, hafa ver-
ið ræktaðar hér flestum lauk-
blómum lengur. Á árum áður
voru þær nær eingöngu rækt-
aðar í vatni í þar til gerðum
20-25 cm háum glösum. Sú
aðferð hefur fyrir alllöngu vik-
ið fyrir ræktun í mold, en marg-
ir þeirra sem komnir eru til
fullorðinsára munu sjálfsagt
minnast þess frá bemskutíð
hve spennandi það var að fylgj-
ast með vexti þessara glæsi-
legu laukblóma, bæði að sjá
ræturnar teygja sig til botns í
háum glösunum og síðan blóm-
ið vaxa og dafna og fylla húsið
sínum ljúfa ilmi er nær dró
jólum.
Við inniræktun lauka má
nota hverskyns ílát, potta, skál-
ar o.fl. Ákjósanlegt er að mold-
in sem ræktað er í sé fijó, laus
og létt og í henni skulu lauk-
arnir skorðaðir um það bil til
hálfs og varast ber að þjappa
moldinni að þeim. Ekki má
kúffylla ílátið, en hafa á því
nokkurt borð. Til þess að bæta
frárennslið má setja lag af vik-
urmolum eða smásteinum í
botn ílátsins. Gæta skal þess
vel að laukarnir snúi rétt því
lítill yrði árangurinn færi spír-
an ofan í moldina og rótarflöt-
urinn sneri upp — en það hefur
vissuleg komið fyrir á bestu
bæjum — höfum ekki hátt um
það!
Um leið og laukarnir eru
komnir í moldina hefst rótar-
myndunin, en hún getur tekið
8-10 vikur og þann tíma þurfa
þeir að vera á svölum, helst
dimmum stað. Breiða má yfir
þá svart plast sé staðurinn sem
þeim var valinn of
bjartur. Moldinni
þarf að halda lítið
eitt rakri og gæta
þess að hún of-
þorni ekki.
Þegar spírurnar
eru komnar vel
upp (3-5 cm) og
finna má fyrir'
blóminu er tími
kominn til þess að
taka pottana inn í
stofu. Best er að
venja laukana við
stofuhita og birtu
smátt og smátt
----------1 svo viðbrigðin
verði ekki of
snögg.
Hyasintur eru lang algeng-
ustu jólalaukarnir en fleirri
koma til greina. Má þar til
nefna Jólalilju — Tasetta narc-
issus, sem á seinni árum hefur
átt auknum vinsældum að
fagna, ekki síst fyrir það
hversu auðvelt er að koma
henni í ,jólablómgun“. Þegar
laukunum hefur verið komið
fyrir í skál eða potti (ekki
grynnri en 15 cm) má setja þá
í glugga þegar í stað og vökva
þarf vel. Ef moldin þomar um
of geta blómvísarnir skemmst
og engin blómgun næst fram.
Jólaliljur þurfa svipaðan tíma
og hyasintur til að blómstra,
6-8 vikur. Einna þekktust
þeirra er Paperwhite, fann-
livít, oft með nokkur blóm sam-
an á stöngli. Þær eru einnig til
í fleiri litum.
Þá má nefna túlípanana
Brilliant Star (rauður) og
Joffre (gulur) þeir hafa reynst
með ágætum og blómgun
þeirra um jólaleytið á ekki að
bregðast sé rétt með þá farið
Auk þessara tegunda bjóða
blómaverslanir nú sem endra-
nær fjölbreytt úrval af hverS'
kyns laukum, stórum og
smáum, sem heppilegir em til
inniræktunar, þar á meðal
Amaryllis — Riddarasljörnu
— en ekki eru mörg ár liðin frá
því að farið var að rækta þá
glæsijurt til þess að bera blóm
um jól en það mun hafa gefist
vel.
Að lokum skal þess getið að
laukar sem drifnir eru bera
sjaldan blóm nema einu sinni
annað heyrir til undantekn-
inga.