Morgunblaðið - 15.04.1997, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Abstraktmálari af
hjartans innlifun
LOUISA Matthíasdóttir hlaut fyr-
ir skemmstu afar jákvæða gagn-
rýni í The New York Times á
yfírlitssýningu sem nú stendur
yfir í New York Studio School í
Greenwich Village. Þar getur að
líta verk frá fjórða áratugnum og
fram á þennan áratug, en lista-
konan var áttræð fyrr á árinu.
Holland Cotter myndiistar-
gagnrýnandi segir feril Louisu
langan, einkennast af atorkusemi
og því hversu samkvæm hún sé
sjálfri sér í list sinni. í meira en
30 ár hafi landslagsmyndir henn-
ar sameinað óslípaða norræna
harðneskju og móderníska lit-
sterka hlýju.
„Þessa blöndu er að fínna í
gömlu verki af föður hennar, sem
minnir á Matisse, síaðan með
verkum Edwards Munch, þrátt
fyrir að flókið litaspjaldið og
skrautleg mynstur hverfi síðar
hljóðlega. Frú Matthíasdóttir er
abstraktmálari af hjartans innlif-
un, hundur er sýndur sem svartur
kassi með grófum pensilförum;
þrír hestar á túni eru traustar
skuggamyndir í brúnu og hvítu
andspænis Ijarlægu hafinu;
kyrralífsmyndir virðast klofna í
skrá hafs og himins.
Afburðaverkin hér eru þó
sjálfsmyndirnar í fullri stærð. í
þeim elstu, sem dagsettar eru
1966 er listakonan, klædd í grá-
brúnt, með hönd á regnhlíf, Iíkt
og hún búist við hvassviðri, horfir
gætilega á áhorfandann. Árið
1993 er hún nánast í sömu stell-
ingum en í litskrúðugri peysu og
smaragðsgrænum skóm í snjó-
hvítu herbergi. Hver mynd er skýr
og dul um leið, fínleg í smáatrið-
unum. Þessi lýsing á við öll verk-
in á þessari litlu tileinkun að sýn-
ingu.“
SAMKÓR Kópavogs heldur tónleika í Digraneskirkju.
Morgunblaðið/Kristinn
MARGRÉT Ásgeirsdóttir, formaður Félags bókasafnsfræðinga,
afhendir Árna Björnssyni viðurkenniingu.
Merkisdagar fá
viðurkenningu
NEFND Félags bókasafnsfræðinga
um val á frumsaminni íslenskri fræði-
bók ársins 1996 fyrir fullorðna hefur
valið bókina Merkisdagar á marms-
ævinni etir Árna Björnsson þjóð-
háttafræðing, sem Mál og menning
gaf út, til að hljóta viðurkenningu
félagsins fyrir frumsamda íslenska
fræðibók fyrir fullorðna árið 1996.
Eins og fram kemur í inngangi er
ritið að stofni til byggt á samnefndri
bók höfundar sem kom út árið 1981,
en allir kaflarnir hafa verið endur-
sagðir og lengdir, auk þess bætt inn
í kafla, tilvísunum og atriðaorðaskrá
og heimildaskrá aukin.
„Notagildi bókarinnar er mikið,
sérstaklega þar sem hún er ítarleg-
asta bókin á íslensku um efnið. Hún
er aðgengileg handbók sem stenst
jafnframt fræðilegar kröfur. Við
gerð hennar og frágang eru fag-
mennska og vandvirkni í fyrirrúmi,"
segir í greinargerð.
Félag bókasafnsfræðinga hefur
sl. fimm ár veitt viðurkenningu fyrir
frumsamdar íslenskar fræðibækur,
annars vegar fyrir börn og hins veg-
ar fyrir fullorða. í kynningu segir:
„Aðeins einu sinni hefur verið hægt
að veita viðurkenningu fyrir frums-
amda íslenska fræðibók fyrir börn
en það var fyrir bókina Blómin okk-
ar eftir Stefán Aðalsteinsson sem
bókaútgáfan Bjallan gaf út árið
1992. Ástæðan fyrir því að ekki
hefur verið hægt að tilnefna neina
íslenska fræðibók fyrir börn er að
öll þessi ár hefur ekki verið gefin
út frumsamin íslensk fræðibók fyrir
þennan markhóp sem hefur staðist
lágmarkskröfur um gerð slíkra bóka,
t.d. haft atriðaorðaskrá. Félag bóka-
safnsfræðinga skorar á bókaútgef-
endur að leggja aukna áherslu á
útgáfu frumsaminna íslenskra
fræðibóka fyrir börn og unglinga í
framtíðinni."
Vortónleikar Lúðra-
Vortónleikar Samkórs Kópavogs
í Digraneskirkju
SAMKÓR Kópavogs heldur ár-
lega vortónleika sína í Digranes-
kirkju á morgun, þriðjudag, kl.
20.30. Á efnisskrá eru lög úr
ýmsum áttum, íslensk og erlend,
m.a. eftir Sigfús Halldórsson, Sig-
urð Ágústsson, Verdi og Bizet.
Einsöngvari með kórnum að
þessu sinni er Anna Sigríður
Helgadóttir. Píanóleikari er Katr-
ín Sigurðardóttir. Stjórnandi
kórsins er Stefán Guðmundsson.
sveitar verkalýðsins
ÁRLEGIR vortónleikar Lúðrasveitar
verkalýðsins verða haldnir næstkom-
andi miðvikudag kl. 20 í Langholts-
kirkju. I tilkynningu segir að á efnis-
skrá verði m.a. verk eftir Grieg,
John Williams, Rimski-Korsakov,
Gustav Holst, Schuman og Leonard
Bernstein.
Einleikari á tónleikunum er Eydís
Fransdóttir, sem leikur á óbó í verki
eftir Rimski-Korsakov.
Stjórnandi Lúðrasveitar verka-
lýðsins er Tryggvi M. Baldvinsson.
Að vanda er aðgangur að tónleik-
um Lúðrasveitar verkalýðsins
ókeypis.
Tónleikar í
Hveragerðiskirkju
TONLEIKAR verða
haldnir í Hveragerðis-
kirkju í kvöld þriðju-
daginn 15. apríl kl.
20.30. Þar koma fram
Gunnar Kvaran selló-
leikari og Haukur Guð-
laugsson oranleikari.
Gunnar mun leika tvær
einleikssvítur eftir
Bach nr. 3 í g-dúr og
no. 5 í c-moll. Gunnar
og Haukur munu leika
saman nokkur stutt
verk sem talin eru perl-
ur í tónbókmenntum
smálaga, en það eru
Svanurinn efitr Saint
Saéns, Ave Maria eftir
Bach - Gounod, Sicili-
enne eftir Mariu Theresíu von Para-
dis, Adagio eftir Bach, sem er umrit-
uð úr tokkötu fyrir orgel í c, og hið
fræga katalónska þjóðlag, Söngur
fuglanna, í útsetningu sellósnillings-
ins Pablo Casals.
Tónleikarnir eru haldnir til þess
að freista þess að safna fé til fyrir-
hugaðra kaupa á nýjum flygli í kirkj-
una, og munu tónlistarmennirnir
leggja fram vinnu sína endurgjalds-
laust.
Mikið stendur til í menningarlífi
Hvergerðinga á næstunni því dag-
ana 16., 17. og 18. maí (hvítasunnu-
helgina) verður efnt til tónlistarhá-
tíðar í Hveragerði og þar munu
landsþekktir tónlistarmenn halda
þrenna tónleika með fjölbreytilegum
efnisskrám.
Myrkraverk í snjónum
KVIKMYNPIR
B í ó b o r g i ii
LESIÐ í SNJÓINN
„Smilla’s Sense of Snow“
★ ★ 'A
Leikstjóri: Billy August. Kvik-
myndataka: Jorgen Persson.
Handrit: Ann Biderman. Byggt á
skáJdsögu Peter Hoeg. Aðallilut-
verk: Julia Ormond, Gabriel
Byrne, Clipper Miano, Richard
Harris og Robert Loggia. 121 mín.
Dönsk/þýsk/sænsk. Constantin
Film. 1997.
LESIÐ í snjóinn er kvikmynd
sem virkar, næstum því. Danski
leikstjórinn Billy August byijar
vel í stuttum formála sem býr
yfir tign og dularfullri fegurð. í
formálanum fá áhorfendur innsýn
í áhrifamikinn atburð sem átti sér
stað fyrir meira en öld í hvítri
ógnarvíðáttu Grænlands.
Síðan er klippt yfir til Kaup-
mannahafnar nútímans þar sem
hin hálfgrænlenska Smilla kemur
heim og sér eina vin sinn, græn-
lenskan dreng, borinn burt á lík-
börum. Yfirvöld kveða upp dóm;
Isaiah dó af slysförum en Smilla
er fullviss um að hann hafi verið
myrtur. Smilia býr nefnilega yfir
auka skilningarviti þegar kemur
að snjó og síðustu fótspor Isaiah
á þaki blokkarinnar segja henni
aðra sögu.
Spennusagan er komin af stað.
August byggir hægt og rólega upp
noir-legt andrúmsloft yfírvofandi
ógnar og spennu. Allir eru dular-
fullir og flestir leggja stein í götu
Smillu þegar hún reynir að nálgast
sannleikann um dauða Isaiah. Ef
myndin væri eingöngu dæmd fyrir
dimman stíl og ógnvekjandi and-
rúmsloft fengi hún fyrstu einkunn.
Því miður eru fleiri þættir í
gangi sem virka misvel. Fyrst má
nefna persónusköpun og leik. Jul-
ia Ormond er reyndar burðarás
myndarinnar. Sem skapstyggi
einfarinn Smilla sýnir Ormond
leikhæfileika sem sáust ekki í fyrri
myndum hennar. Samband henn-
ar við Isaiah (Clipper Miano) er
sérstaklega vel heppnað. Enda
hefur August áður sýnt á nærfær-
inn hátt í „Pelle Erobreren" að
hann kann vel að útfæra trega-
blandið samband barns og fullorð-
ins einstaklings.
Aðrar persónur eru hálfgerðir
draugar og eins og allir aukaleik-
ararnir hafi verið djúpfrystir áður
en þeir voru settir fyrir framan
myndavélina. Gabriel Byrne gerir
heiðarlega tilraun til þess að túlka
dularfullan nágranna Smillu sem
aðstoðar hana við rannsóknina.
Persóna hans er sérstaklega loðin
og óljós, og oftast eins og hann
sé úr öllu samhengi við atburði
myndarinnar. Ástarsamband hans
og Smillu er jafnframt með ein-
dæmum ótrúverðugt.
Söguþráðurinn er annar veikur
punktur. Að vísu er ekki hægt að
sakast út í handritshöfundinn, Ann
Biderman, því hún gerir einfald-
lega þau mistök að vera trú skáld-
sögu Peter Heegs. Eins og í bók-
inni, Lesið í snjóinn, verður sögu-
þráðurinn þvílík della undir lokin
að maður vill helst gleyma honum.
Einkum eru atburðir í íshelli nokkr-
um eins og úr slöppum þætti af
Ráðgátum eða vísindaskáldsögu-
kvikmynd frá sjötta áratugnum.
Ef manni tekst að horfa framhjá
þessum vitleysisgangi og stirð-
busalegum leik má engu að síður
fá töluverða ánægju út úr því að
fylgjast með Smillu og sökkva sér
ofan í myrkraveröld Augusts.
Anna Sveinbjarnardóttir