Morgunblaðið - 16.04.1997, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
■
FRÉTTIR
Þrír Islend-
ingar í lög-
reglu SÞ í
Bosníu
ÞRÍR íslenskir lögreglumenn munu
taka þátt í löggæslu Sameinuðu
þjóðanna I Bosníu Hersegóvínu og
tilheyra um það bil 50 manna
danskri lögreglusveit sem þegar er
farin til starfa í Bosníu. Þetta var
samþykkt á ríkisstjómarfundi í gær.
Að sögn Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra hafa lögreglu-
menn ekki verið valdir til fararinnar
enn sem komið er og mun dómsmála-
ráðuneytið annast framkvæmd
málsins en ráðgert er að mennirnir
fari til þjálfunar í Danmörku í maí-
mánuði og dveljist síðan í eitt ár við
störf í Bosníu.
í fréttatilkynningu frá utanríkis-
ráðuneytinu kemur fram að ráðgerð-
ur heildarljjöldi í lögreglusveitum SÞ
í Bosníu-Hersegóvínu sé 1.700
manns. Þær eru óvopnaðar.
Alþjóðlegt samstarf á sviði lög-
reglueftirlits í Bosníu hófst snemma
á síðasta ári og hefur það að mark-
miði að koma á sjálfstæðum innlend-
um lögreglusveitum er starfað geti á
óvilhallan hátt og komið á lögum og
reglu. Alþjóðlegu sveitimar fylgjast
með uppbyggingu og árangri inn-
lendrar lögreglu, taka þátt í eftirlits-
starfi með innlendum sveitum og ann-
ast jafnframt hvers konar þjálfun og
veita ráðgjöf á sviði lögreglueftirlits.
♦ ♦ ♦----------------
Mál Sophiu Hansen
Enginn blaða-
mannafundur
EKKI hefur orðið af blaðamanna-
fundi þeim sem áformaður var i
Strassborg á mánudag eða þriðjudag
eftir að kæra Sophiu Hansen gegn
tyrkneska rikinu var afhent Mann-
réttindanefnd Evrópuráðsins.
Hanning, yfirmaður pressudeildar
Evrópuráðsins, tjáði blaðamanni
Morgunblaðsins að enginn blaða-
mannafundur yrði út af málinu hjá
Evrópuráðinu eða stofnunum þess.
Framkvæmdastjóri Mannréttinda-
nefndarinnar, Hans Christian Krúg-
er, sagði sömuleiðis að það tíðkaðist
ekki í tengslum við slíkar kærur.
Sigurður Pétur Harðarson sagði
síðdegis í gær að ekkert yrði af
blaðamannafundinum að svo stöddu
að minnsta kosti.
Ný öld í æðaskurðlækningum
Innæðatækni gerir flókin
inngrip áhættuminni
BYLTINGARKENND þróun hefur
orðið á greiningu og meðferð æða-
sjúkdóma á síðustu árum. Þar kem-
ur hvort tveggja til ný tækni og
aukin þekking á eðli og gangi sjúk-
dómanna. Lausnarorðið í þessum
efnum er svokölluð innæðatækni,
en það er nýtt meðferðar- og grein-
ingarform sem leysir af hólmi hefð-
bundna meðferð eins og t.d. skurð-
aðgerðir.
Innæðaaðgerðir eru gerðar í
hryggdeyfingu eða staðdeyfingu
þar sem æðaleggir eru þræddir eft-
ir æðakerfinu og æðar „blásnar",
þær „fóðraðar“, blóðtappar leystir
upp eða gerviæðar úr ryðfríu stáli,
titaníum eða polyesterefni lagðar
inn í gömlu æðarnar vegna þreng-
inga eða til að hindra rof á æðagúl-
um. Sjúkrahúsvist eftir slíka með-
ferð er vanalega örfáir dagar og
oft má komast hjá því að fram-
kvæma stóra holskurði eins og við
hefðbundna meðferð.
Bylting á sviði
æðaskurðlækninga
Sérstakur gestur á þingi Skurð-
læknafélags íslands, sem haldið
var á Hótel Loftleiðum um helgina,
var dr. Bengt Lindblad, yfirlæknir
við æðaskurðlækningadeild há-
skólasjúkrahússins í Malmö í Sví-
þjóð en það er leiðandi á þessu
sviði í Norður-Evrópu. Hann hefur
langa reynslu af æðaskurðlækn-
ingum, skipulagi og þróun nýtækni
á því sviði. Yfirskrift gestafyrir-
lesturs hans á skurðlæknaþinginu
var „Ný öld í æðaskurðlækning-
um.“
Hann segir innæðatæknina mikla
byltingu á sviði æðaskurðlækninga.
„Áður fyrr voru sjúklingar skomir
upp og voru jafnvel tvo mánuði að
jafna sig. Nú er hægt að gera að-
gerð á mun einfaldari hátt með inn-
æðatækni, sjúklingurinn er ekki
nema einn dag inni á spítala og er
búinn að jafna sig eftir viku. Auk
þess gerir innæðatæknin okkur
kleift að meðhöndia sjúklinga sem
við hefðum ekki lagt í að skera upp
áður. Hún gerir með öðrum orðum
flóknari inngrip áhættuminni og
árangurinn er jafngóður og í sum-
um tilvikum betri,“ segir Lindblad.
Hann gerir ráð fyrir að með því
að fullnýta hina nýju tækni verði
hægt að meðhöndla allt að 60%
þeirra sjúklinga sem nú gangast
undir skurðaðgerðir vegna æða-
sjúkdóma.
Kunnáttan til staðar
en betri tækni vantar
Með tilkomu tækja eins og tölvu-
sneiðmyndatækis, segulómtækis og
æðaómskoðunartækis eru aðstæð-
urnar gjörbreyttar. Með þeim er
mun auðveldara að greina sjúkdóm-
inn og gera áætlanir um meðferð
á annan hátt en áður. „Þegar ég
útskrifaðist sem læknir fyrir tutt-
ugu árum voru þessi tæki ekki til.
í dag skilur maður ekki hvernig
hægt er að meðhöndla sjúklinga án
þeirra," segir hann.
Lindblad var yfirmaður Stefáns
E. Matthíassonar við doktorsverk-
efni hans á æðaskurðlækningadeild
háskólasjúkrahússins í Malmö.
Stefán starfar nú sem æðaskurð-
læknir á Sjúkrahúsi Reykjavíkur,
þar sem innæðatæknin hefur þegar
hafið innreið sína. Þar er t.d. farið
að gera svokallaðar blásningar,
leggja inn málmfóðringar en enn
er ekki farið að leggja inn fóðring-
ar með gerviæðum eða gera við
ósæðagúla. „Kunnáttan er til staðar
en okkur vantar betri tækni,“ segir
Stefán.
Hann bendir á að æðasjúkdómar
séu vaxandi vandamál hér á landi.
Ástæður þess séu einkum tvær;
vaxandi hópur aldraðra í samfélag-
inu og sjúkdómar á borð við sykur-
sýki, blóðstorkusjúkdóma, háa blóð-
fitu auk ýmissa fylgikvilla reykinga.
„Hér eru að vaxa upp stórar
reykingakynslóðir. Reykingar eru
einn af stærstu áhættuþáttunum
fyrir æðasjúkdóma en áhrif reyk-
inganna segja fyrst fyrir alvöru til
sín 20-30 árum seinna,“ segir Stef-
án og bætir við að fólk geri meiri
kröfur nú en áður. „Eldri kynslóðin
er ekki bara orðin stærri heldur líka
frískari og gerir meiri kröfur til lífs-
ins.“
Morgunblaðið/Þorkell
BENGT Lindblad, yfirlæknir við æðaskurðlækningadeild há-
skólasjúkrahússins í Malmö (t.h.), kynnti helstu nýjungar á sviði
innæðatækni á þingi Skurðlæknafélags íslands um helgina.
Hann var leiðbeinandi Stefáns E. Matthíassonar (t.v.) í doktors-
verkefni hans við háskólasjúkrahúsið í Malmö í Svíþjóð. Stefán
er nú æðaskurðlæknir á Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Malmö-módelið
Ósæðagúll lýsir sér þannig að úsæðin byrjar að víkka og getur sprungið.
Til að koma í veg fyrirþað er gerviæð úr málmi lögð inn í sjúku æðina.
Leitar að íslenskri
móður sinni
MORGUNBLAÐINU hefur
borist bréf frá stúlku búsettri
í Ósló sem leitar íslenskrar
móður sinnar. Stúlkan, sem
heitir Jiril Grindahl, fæddist
hér á Iandi 1973 og var ætt-
leidd til Noregs 1975.
Meðfylgjandi er mynd af
stúlkunni sem tekin var hér á
landi áður en hún var ættleidd
til Noregs, en það er eina
myndin sem hún á af sér frá
íslandi. Einnig fylgir mynd af
henni eins og hún lítur út í
dag.
Heimilisfang Jiril Grindahl
er Sorgenfrigaten 29a, N-0365
Oslo, Norge. Þeir sem veitt
geta stúlkunni aðstoð í leit
hennar að móður sinni eru
beðnir um að hafa samband
við hana.
Sambandsslj órn SAL ályktar um lífeyrisfrumvarp
Ekki má hrófla við
skylduaðildinni
SAMBANDSSTJÓRN Sambands
almennra lífeyrissjóða (SAL) telur
ekki koma til greina að hrófla við
þeirri skylduaðild sem nú er að Iíf-
eyrissjóðum, þ.e. að lífeyristrygg-
ingar séu tengdar starfi. Þá telur
SAL óhjákvæmilegt að lífeyrissjóðir
á almennum vinnumarkaði fái
heimildir til að taka við viðbótarið-
gjaldi til séreignardeilda.
Þetta kemur fram í ályktun sem
sambandsstjórn SAL samþykkti á
fundi í gær, þar sem farið var yfir
lífeyrisfrumvarp ríkisstjórnarinnar.
Þar kemur fram það álit, að
nauðsynlegt sé að setja almennan
lagaramma á yfirstandandi þingi
um lífeyrissjóðakerfið. Að leiðarljósi
verði þá að viðurkenna þá staðreynd
í verki að íslendingar búi við gott
lífeyriskerfi sem byggist á skyldu-
aðild, sjóðsöfnun og samtryggingu
sjóðfélaganna og að ekki komi til
greina að raska þeim grundvallar-
þáttum kerfisins.
Besta kerfið
í ályktuninni er tekið undir þau
sjónarmið, sem koma fram í grein-
argerð frumvarpsins, að með sam-
komulagi aðila vinnumarkaðarins
frá 1969 hafí tekist að byggja upp
lífeyriskerfí á íslandi sem jafnist á
við það besta í heiminum.
„Það skýtur því nokkuð skökku
við að frumvarp þetta skuli hafa
verið samið án nokkurs samráðs
við aðila vinnmarkaðarins, er byggt
hafa upp framúrskarandi lífeyris-
kerfí sem tryggir öllum ævilangan
lífeyri auk örorku- og fjölskyldulíf-
eyris. Sambandsstjórn SAL telur
þess vegna að ekki komi til greina
að hróflað verði við þeirri skylduað-
ild sem nú er að lífeyrissjóðum,
þ.e.a.s. að lífeyristryggingar séu
tengdar starfi, þannig að skýrt sé
hvaða lífeyrissjóður beri ábyrgð á
lífeyristryggingum viðkomandi
starfsgreinar. Þetta fyrirkomulag
hefur reynst okkur íslendingum vel
og verið talið til fyrirmyndar meðal
annarra þjóða.
Jafnframt telur SAL að óhjá-
kvæmilegt sé að lífeyrissjóðir á al-
mennum vinnumarkaði fái heimild
til að taka við viðbótariðgjaldi til
séreignadeilda, ekki síst þar sem
rekstrarkostnaður sameignarsjóða
er mjög lágur og langtum lægri en
kostnaður við rekstur banka, trygg-
ingarfélaga og verðbréfafyrirtækja,
sem ein eiga að fá slíkar heimildir,
ef frumvarpið nær fram að ganga
í óbreyttri mynd,“ segir í ályktun-
inni.
i
I
I
>
)
>
>
l
i
í
\
i
í
i
I
I
I
I