Morgunblaðið - 16.04.1997, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Kristinn
SVEINN Elísson vann að því að mála yfir veggjakrotið á dvalar-
heimilinu Skjóli í gær.
Veggjakrot unglinga
á myndbandi
GRANDVAR borgari festi á mynd-
band þegar fjórir unglingar skrif-
uðu dónaleg orð með málningarúða-
brúsa á húsvegg dvalarheimilisins
Skjóls. Borgarinn afhenti lögreglu
myndbandið sem tókst að hafa upp
á unglingunum sem ekki voru upp-
litsdjarfir. Þeir verða látnir svara
fyrir gjörðir sínar.
í tíundu grein nýútkominnar lög-
reglusamþykktar Reykjavíkur með
breytingum segir m.a.: „Á mann-
virki og hluti má ekki mála eða
teikna og ekki festa auglýsingar
nema með leyfi eiganda eða um-
ráðamanns. Þess skal gætt að troða
ekki ræktaða bletti, grasreiti,
blómabeð og limgerði á almanna-
færi og bannað er að slíta upp
blóm,“ segir m.a. í lögreglusam-
þykktinni.
Miklar hitasveiflur á Everest
Komu þreyttir en
ánægðir í grunnbúðir
EVERESTFARARNIR sneru í
gær aftur niður í grunnbúðir
eftir velheppnað ferðalag upp
í þriðju búðir sem eru í 6.500
metra hæð. Björn Ólafsson
sagði að þeir væru þreyttir en
ánægðir með þennan áfanga
ieiðangursins. Hann sagði að
þeir stefndu að því að leggja
aftur af stað upp fjallið á laug-
ardag og fara þá jafnvel upp í
tæplega 8.000 metra hæð.
Björn og félagar hans, Einar
Stefánsson og Hailgrímur
Magnússon voru tæplega fjóra
tíma að ganga úr þriðju búðum
niður í grunnbúðir. Þar biðu
félagar þeirra Hörður Magnús-
son og Jón Þór Víglundsson
kvikmyndatökumaður.
„Við reynum að leggja af
stað snemma því að sólin verð-
ur svo heit um miðjan daginn.
Við lögðum af stað full seint í
gær og það gerði okkur erfitt
fyrir á leiðinni. Hitasveiflurnar
eru gríðarlega miklar. I gær
var t.d. logn og þá nær sólin
að baka allt. Ég gæti trúað að
það hafi verið svona 40 stiga
hiti inni í tjöldunum. Við lágum
á tjaldbotninum á nærfötunum
einum fata til að kæla okkur.
Á nóttunni fer frostið niður í
25-30 stig. Við reynum því að
leggja af stað kl. sex að morgni
þegar enn er 20 stiga frost, til
að komast sem lengst áður en
hitinn verður óbærilegur,"
sagði Björn.
Stefnan sett á fimmtu búðir
í 8.000 metra hæð
Björn sagði að ferðaáætlunin
næstu daga væri þannig að
þeir myndu leggja af stað á
laugardagsmorgun og fara upp
í þriðju búðir í einum áfanga.
Þar myndu þeir hvíla sig í einn
dag og halda síðan í fjórðu
búðir, sem eru í 7.300 metra
hæð og sofa þar í tvær nætur.
Ef ekkert kæmi upp á myndu
þeir reyna að fara upp í fimmtu
búðir í Suðurskarði, sem er í
8.000 metra hæð áður en þeir
færu aftur niður í grunnbúðir.
„Ef þetta gengur eftir þurf-
um við ekki meiri aðlögunar
við. Það hefur bæði kosti og
galla að gera þetta með þessum
hætti frekar en að fara aftur
niður í grunnbúðir áður en við
förum upp í fimmtu búðir eins
og við höfðum ráðgert. Þetta
hefur í för með sér meira álag
fyrir líkamann, en þetta fækkar
hins vegar ferðunum í gegnum
Khumbu skriðjökulinn, sem er
ágætt og við vinnum meiri tíma.
Það er hins vegar margt sem
gæti komið upp sem gæti breytt
þessari áætlun okkar,“ sagði
Björn.
Frá fimmtu búðum gera leið-
angursmenn atlögu að tindi
Everest. Þeir gera ráð fyrir að
ganga á tindinn einhvern tím-
ann á bilinu 5.-10. maí.
■ Everestsíða Morgunblaðs-
ins:
http://www.mbl.is/everest/
Forystumenn í öryggisgæslu segja afbrotamenn haga sér eins og stórborgarræningjar
Menn fylgjast með fhitnings-
Ieiðum og leita veikleika
Forsvarsmenn fyrirtækja á sviði öryggisþjónustu
segja í samtali við Guðjón Guðmundsson, að
brotalöm sé í verðmætaflutningum hér á landi.
Þeir telja að viðhorf forsvarsmanna fyrirtækja til
þessara mála markist af vantrú á því að hér þríf-
ist skipulagðir glæpir af þessu tagi.
Morgunblaðið/Júlíus
VARI hf. keypti sérstaklega útbúinn bíl til verðmætaflutninga
árið 1995 en neyddist til að selja hann úr landi á síðasta ári
vegna lítillar eftirspurnar eftir þjónustunni.
ERÐMÆTAFLUTNINGUM
er mjög víða ekki nægjan-
lega vel fyrirkomið að mati
Hannesar Guðmundssonar, fram-
kvæmdastjóra Securitas. Viðar Ág-
ústsson, framkvæmdastjóri Vara,
segir að ránsmálið sl. mánudag lýsi
helst ábyrgðarleysi þeirra sem
standi að peningaflutningum. Hér-
lendis sé orðið breiðara litróf í af-
brotum og afbrotamenn undirbúa
sig eins og stórborgarræningjar.
Lögreglan í Reykjavík segir það
skipta sköpum að upplýsa ránsmál
af þessu tagi þar sem það sé til
varnaðar fyrir aðra í svipuðum hug-
leiðingum ekki síður en að koma
refsingu yfir þá seku og koma í veg
fyrir að þeir endurtaki leikinn.
Ómar Smári Ármannsson, að-
stoðaryfírlögregluþjónn í Reykjavík,
segir að peningaflutningar séu á
ábyrgð þess sem þá flytja. Að ýmsu
þurfí að gæta og gera ráðstafanir
til þess að draga úr líkum á því að
þeir sem sendist með peninga geti
orðið fómarlömb árásarmanna.
„Til að auka öryggi í peninga-
flutningum er sjálfsagt að leita ráð-
gjafar og jafnvel samvinnu við þá
sem gefa sig út fyrir að sinna slíkum
flutningum,“ sagði Ómar Smári.
Hann segir að tilvik sem þessi
hafí áður komið upp og miklu máli
skipti að þau séu upplýst og stað-
fest hveijir eigi hlut að máli, ekki
síst til vamaðar fyrir þá sem em í
sömu hugleiðingum.
„Mest hætta er á endurtekningu
þegar ekki næst í viðkomandi af-
brotamenn því þeir geta þá gengið
á lagið. Þess vegna skiptir mikiu
máli að gera allar þær ráðstafanir
sem leitt geta til þess að upplýsa
slík mál,“ sagði Ómar Smári.
Umræðan fljót að deyja út
„Við lifum samt í miklu öruggara
umhverfí en t.d. gerist og gengur á
Norðurlöndunum þar sem póstrán
og rán á peningaflutningamönnum
em mun algengari. Hins vegar þurfa
menn að vera mjög á varðbergi hér-
lendis því þetta eru oft mjög alvar-
leg tilvik og flutningsaðilar setja sig
oft í mikla hættu," sagði Ómar
Smári.
Hannes segir að þegar rán eru
framin, eins og síðastliðinn mánu-
dag, ýti það við mönnum og margir
hringdu í Securitas í gær og leituðu
ráða um verðmætaflutninga.
„Það hafa verið framin nokkur
svona rán og við erum farnir að
þekkja viðbrögðin. Umræðan deyr
hins vegar mjög fljótt og er þögnuð
aftur eftir fáeina daga. Þær álykt-
anir sem draga má af þessu máli
em þó þær að þarna er um nýtt
stig að ræða. ráðist á ungan mann
og hann barinn. Við hræðumst að
það styttist í vopnuð rán, sem reynd-
ar hafa verið framin áður hér. Við
þessu þurfa menn að bregðast. Það
er ijóst að í þessu tilviki eru ræningj-
amir búnir að skoða aðstæður og
velta fyrir sér hvernig verslunarkeðj-
an stendur að verðmætaflutningum,
hver fer með peningana, hvert og á
hvaða tíma dagsins," sagði Hannes.
Hann segir að þótt undirheimar
Reykjavíkur séu ekki stórir sé ljóst
að afbrotamenn velti fyrir sér slíkum
leiðum til fjáröflunar. Menn viti
nokkurn veginn hvar sé mikið um
peningaflutninga.
„Við höfum séð það í okkar starfi
að það em fylgst með okkur og reynt
að kortieggja okkur og fínna veik-
leika okkar. Við erum mjög vel með-
vitaðir um það og högum okkur í
samræmi við það. Ég dreg þá álykt-
un að menn séu á sama hátt að fylgj-
ast með fyrirtækjum sem þurfa að
flytja mikla peninga," sagði Hannes.
Hannes segir að ekki sé veijandi
að einn maður flytji fimm milljónir
króna milli staða og það bjóði hætt-
unni heim. Þegar eitthvað kemur
fyrir þá endurskoði forráðamenn
fyrirtækja málin.
„Ég held að þeir sem eru að flytja
verðmæti eigi að nota svona tilvik
til þess að fara yfir allt sitt verklag
og ekki aðeins þeir sem lenda í
óhappinu. Við bjóðum þessa þjón-
ustu en menn geta líka breytt sínu
verklagi án þess að leita til sérfræð-
inga í verðmætaflutningum. Þar
koma m.a. inn þættir eins og að
nota ekki einn mann, breyta aðferð-
inni og forðast að vekja eftirtekt.
Þeir sem stunda verðmætaflutninga
af fagmennsku velta því stöðugt
fýrir sér hvernig hægt sé að gera
afbrotamönnum erfiðara fyrir,“
sagði Hannes.
Hann segir að það bijóti gegn
öllum grundvallarreglum að veita
ræningjum mótspyrnu. Ljóst sé að
starfsmenn fyrirtækja sem annast
verðmætaflutninga fái oft engin fyr-
irmæli hvernig bregðast skuli við.
„Ef ekki er farið yfír það geta menn
þurft að horfast í augu við voðaverk
sem getur hlotist af mótspyrnu. Það
er erfitt að umflýja að rán séu fram-
in um hábjartan dag, sérstaklega
meðan ekki er tekið fastar á eitur-
lyfjavandamálum því langflest þess-
ara afbrota tengjast þeim,“ sagði
Hannes.
„íslendingslegt" viðhorf
Viðar Ágústsson, framkvæmda-
stjóri Vara, segir að þeir sem stjórni
peningaflutningum séu óábyrgir í
vali á flutningsieiðum. „Vari bauð
upp á verðmætaflutninga með ör-
yggisvörðum sem voru útbúnir til
þess að standast árásir. Þeir voru
búnir hjáimum og voru með örygg-
ishnapp og peningaflutningatöskur
og notuðu brynvarinn peningaflutn-
ingabíl. Vari gerði tilraun til þess
að sýna fagmennsku í þessum flutn-
ingum en markaðurinn var greini-
lega ekki tilbúinn. Forráðamenn
fyrirtækja, banka og verslunark-
eðja, sýndu áhuga og prófuðu sum-
ir þjónustu okkar í tilraunaskyni. A
þessu varð ekki framhald vegna
þess að þetta þótti of dýrt,“ sagði
Viðar.
Hann segir að viðhorf fyrirtækja-
eigenda sé dálítið „íslendingslegt"
að því leyti að menn telji lítið minna
mál að skjótast í bankann með allt
frá einni til tíu milljóna króna í tösku
en að fara með bréf í póst.
V erðmætaflutningabíllinn
seldur úr landi
Viðar segir að afbrotamenn fylg-
ist betur með en menn geri sér grein
fyrir. Flestir venjulegir borgarar séu
bundnir daglangt við sín störf.
Ræningjar hafi ekkert annað að
gera en að fylgjast með þeim sem
flytja peninga. „Við áttum okkur
ekki á því að til eru menn sem hafa
ekkert annað að gera en að fylgjast
með því hvernig hægt er að ræna
þá sem flytja peninga," sagði Viðar.
„Ránið sl. mánudag sýnir það
m.a. að ræningjar eru tilbúnir að
sýna af sér slíka fífldirfsku að þeir
þekkist síðar meir. Við höfum líka
dæmi um það að „okkar“ ræningjar
undirbúa sig eins og stórborgarræn-
ingjar, að fela slóðina og fínnast
ekki. Við erum að sjá breiðara litróf
í þessu,“ sagði Viðar.
Vari neyddist til þess að selja
brynvarða peningaflutningabílinn
úr landi í október sl. því eftirspum
eftir þjónustnni var engin. Þó var
áhugi fyrir henni, sérstaklega fyrstu
dagana eftir rán.