Morgunblaðið - 30.11.1997, Qupperneq 18

18 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
■ Ættfræðiþjónusta O.R.G. vinnur að því
að koma sem allra mestu af ættfræði-
legum upplýsingum á tölvutækt form.
■ Megináherslan er lögð á að skrá
framættir íslendinga og að rannsaka
ritaðar heimildir frá fyrri tímum, t.d.
kirkjubækur, dómabækur, skuldaskrár
og legorðsreikninga, sem nauðsynlegar
eru til að ná fram tengingu milli ætta
og stuðla að réttum ættrakningum.
■ Tvær byltingar urðu í íslenskri ætt-
fræði, þegar mormónar Ijósmynduðu
allar kirkjubækur sem til voru á íslandi
og síðar þegar Friðrik Skúlason gerði
hið fljótvirka ættfræðiforrit Espolin.
FRÉTTIR
Norrænn fundur dýraiækna
Onæmi gegn
sýklalyfjum
þá, en ómetanlegt sé að hafa góða
tæknimenn. Fleiri hafa þeir haft
samband og gott samstarf við, söfn-
in og einstaklinga, svo sem Gunn-
laug Haraldsson þjóðháttafræðing á
Akranesi, Þuríði Kristjánsdóttur,
sem sér um Borgfirskar æviskrár,
Kristján Sigfússon, Ytra-Hóli, sem
sér um skráningu ábúendatals
Eyjafjarðar, Eirík Eiríksson, fyrrv.
bókavörð við Bókasafn Alþingis,
Friðrik Skúlason tölvufræðing og
ýmsa fleiri.
Þegar Guðmundur er spurður
hvort hægt sé að hafa samband við
þá persónulega, játar hann því. Seg-
ir að Oddur sé aðalmaðurinn í þessu
út á við, en hægt sé að hafa sam-
band við þá beint. Oft komi fyrir að
hann svari fyrirspumum um ætt-
fræði þama fyrir norðan. Síðan eigi
hann nokkra fasta kúnna, ef svo má
segja, sem skrifí honum öðru hverju
og varpi fram spurningum, sem
hann leysi úr eftir bestu getu.
Ómældur áhugi
Hvemig ætíi þessi óskaplegi áhugi
þeirra hinna sé til kominn? Oddur
kveðst vera alinn upp við þetta.
Hann ólst upp hjá afa sínum og
ömmu, en faðir hans fórst þegar
hann var þriggja ára gamall. Þar var
siður að spyrja fólk hverra manna
það væri. Sem sjómanni á togurum
gafst honum mikill tími til að lesa,
hafði sérbókakassa fyrir sig með um
borð og það vom ekki skáldsögur.
Hann kom í land fyrir 10 ámm. „Ég
hefi alltaf haft áhuga á ættfræði,
sama með okkur Guðmund," segir
hann. „Við emm gangandi tölvur,
höfum þetta í höfðinu, sem léttir
óskaplega mikið vinnuna. Eins kem-
ur að miklu jgagni að ég hefi lesið svo
mikið um Island. Við það að vera
staðkunnugur verður miklu auðveld-
ara til dæmis að staðfæra fólk. Við
leggjum líka mikið upp úr því að fá
menn frá viðkomandi stöðum til að
vinna með okkur. Má þar nefna
Austfirðinginn Eirík Eiríksson frá
Dagverðargerði, fyrrverandi bóka-
vörð á Alþingi, sem er alveg náma.“
En hvar kemur Reynir, loft-
skeytamaðurinn, svo til sögunnar?
Hann segir að Oddur hafi hringt í
sig fyrir tveimur áram til að spyrja
eitthvað út í ætt hans. Þeir höfðu
þekkst þegar þeir vorum krakkar.
Þegar þeir fóra að rekja saman ætt-
ir sínar kom í ljós að þeir voru
skyldir í báðar ættir, sem þeir vissu
ekki. Raunar er Guðmundur líka af
þessari ætt. Reynir kveðst ekkert
hafa velt fyrir sér ættum. En Oddur
kveikti svo rækilega í honum að síð-
an hafa þeir verið í daglegu sam-
bandi og oft á dag. Svo þetta sýnist
vera bæði smitandi og gengur í ætt-
ir og heltekur þá sem fá bakteríuna.
Era íslendingar ekki allir af
sömu ætt?
„Algengasti skyldleiki Islendinga
er 7. og 8. liður. Maður er ekki bú-
inn að rekja ættir Islendinga ef þeir
era ekki skyldir innan við 10. lið. Þá
era menn gjaman komnir aftur til
17.-18. aldar.“
En hvað með kjörböm í sam-
bandi við skyldleika, hvernig koma
þau inn í skráninguna?
Þeir segjast skrá öll kjörböm á
kjörforeldra, ekki blóðforeldra,
jafnvel þó vitað sé um þá. Enda er
slíkt í samræmi við lög.
En nú er þetta starf að verða um-
fangsmeira og Ættfræðiþjónusta
O.R.G. ætlar að fara að leigja hús-
næði undir starfsemina. Þá með von
um að geta selt þjónustuna til hvers
sem er, vinna niðjatöl og framætt-
arrakningar, skrár fyrir ættarmót,
stéttatöl og slíkt. Þeir stefna að því
að fá húsnæði sem fyrst.
Ánafnað
Landsbókasafni
Þar lýkur ekki sögunni. Oddur
Helgason kvaðst nú um helgina
vera að ánafna fyrir hönd sína og
konu sinnar, Unnar Bjargar Páls-
dóttur, handritadeild Landsbóka-
safnsins til varðveislu eftir sinn dag
ættfræðibókasafn sitt og þau gögn
sem því fylgja. Þau eiga ekki lögerf-
ingja og kveðst hann vera búinn að
leggja of mikið á sig til að vilja að
það sundrist. Fylgja gjöfinni þau
skilyrði að því sé ekki sundrað og
það verði tileinkað Eiríki Eiríkssyni
frá Dagverðargerði.
FUNDUR um sýklalyfjaónæmi var
haldinn á Sundvollen við Osló fyrir
skömmu. Þáttakendur vora um
140, frá 12 löndum, þó meiri hluti
þeirra væri frá Norðurlöndunum.
Fundurinn var haldinn á vegum
samtakanna NKVet, sem eru sam-
starfsvettvangur norrænu dýr-
læknafélaganna á sviði dýralæknis-
vísinda. Samtökin urðu 20 ára á
þessu ári og af því tilefni var frum-
kvöðlum að norrænu samstarfi á
sviði dýralæknavísinda boðið til
fundarins, en fulltrúi Islands í hópi
þeirra var PáO Agnar Pálsson, fyrr-
verandi yfirdýralæknir. Fulltrúi Is-
lands í NKVet er nú Rögnvaldur
Ingólfsson dýralæknir.
„Bakteríur sem ónæmar eru fyr-
ir sýklalyfjum eru vaxandi vanda-
mál í flestum löndum heims. Genin
sem stjórna því að bakteríumar
verða ónæmar geta borist á milli
ólíkra tegunda, t.d. frá bakteríum í
dýraafurðum, fóðri eða umhverfinu
til sýkla í mönnum og dýrum. Þetta
hefur þær afleiðingar að ýmsir
sjúkdómar verða illviðráðanlegir
og jafnvel ólæknandi. Ónæmið
breiðist tiltölulega hratt út og er
óhætt að segja að um alheims-
vandamál sé að ræða,“ segir í
fréttatilkynningu.
Þar kemur fram að á fundinum
hafi menn verið sammála um að
mikilvægt sé að koma á norrænu
samstarfi um að fylgjast með og
stemma stigu við útbreiðslu sýkla-
lyfjaónæmis á Norðurlöndunum.
Sömuleiðis að mikilvægt sé að
draga úr notkun á sýklalyfjum því
ofnotkun og/eða röng notkun á
þeim auki hættu á myndun ónæmis
hjá bakteríum.
Rætt var um ábyrgð dýralækna
á þessu sviði og mikilvægi þess að
þeir legðu sitt af mörkum tO að
draga úr þessu vandamáli með því
m.a. að tryggja að sýklalyf væru
notuð á réttan hátt. Gagnrýni kom
fram á notkun ýmissa þjóða á
sýklalyfjum sem vaxtarhvetjandi
efni í dýrafóður. Á fundinum var
sérstaklega tekið til þess að íblönd-
un sýklalyfja í fóður hafi aldrei ver-
ið leyfð í Noregi og á Islandi en nú
stæðu hinar Norðurlandaþjóðirnar
frammi fyrir vaxandi vandamáli
með ónæma bakteríustofna vegna
notkunar sýklalyfja á þennan hátt.
„Islenskir dýralæknar hafa verið
meðvitaðir um vandamál tengd
notkun sýklalyfja á undanfömum
árum. Á síðasta ári markaði Dýra-
læknafélag Islands sér t.d. stefnu
varðandi notkun sýklalyfja við júg-
ursjúkdómum í mjólkurkúm.
Markmið hennar er m.a. að draga
úr notkun sýklalyfja svo sem kost-
ur er til að koma í veg fyrir ónæmi
gegn lyfjunum og minnka hættu á
lyfjaleifum í afurðunum,“ segir þar
ennfremur.
PANTAÐU STRAX, HRINGDU NÚNA
Freistanai kræsingar
Veislusmiðjunnar á jólahlaðborði;
forréttir, aðalréttir og eftirréttir.
Húsið opnar kl. 19. Borðhald hefst
klukkan 20 og stendur til 23.
Píanótónlist undir borðahaldi.
Hljómsveitin Upplyfting ásamt Ara
Jónssyni mun skemmta til kl. 03.
Ari mun kynna nýja diskinn sinn;
„Allt sem pú ert“.
Borðapantanir
588-7400 og 568-6220
Verð 2.690-
Hreindýrapaté með orange-sósu.
Sjávarréttir í hvítvíns-tómathlaupi.
Gœsaliframús með Cumberland-sósu.
Laxa- og humarterrine með cognac-rúsínum.
Sveitapaté meö púrtvínsósu.
Silfur hafsins í fólaformi, með hverabrauði.
Grafinn lax með aspas-sinnepsósu.
Ekta dönsk rifjasteik með sykurgljáöum
kartöflum og rauðkáli.
Jólahangikjöt með jafningi,
jarðeplum og meölœti.
Sænsk skinka með rauðvínsósu og rjóma-
gratínkartöflum.
Hunangsgljáður kalkúnn með villisveppasósu.
Fjallalamb á íslenska vísu.
Ris al a mand með ávaxtasaft.
Bláberjaterta
Romm-rjómarönd
Ostar með ávöxtum.
Ananas „Bundt cake“
Sykurgljáðar kartöflur
Gratínkartöflur
Laufabrauð
Rauðkál
Grænar baunir,
sósur, brauð og salat

VHSLUSMIÐJAN
Veislur og veitingar, Álfheimum 74, Glæsibæ, Rvík. sími 588-7400
hlaðborð Veislusmiðju
Ari Jónsson og Upplyfting,
Jlt í einum
ka á 2.
6. og 13. desember, Danshúsinu í