Morgunblaðið - 14.02.1998, Blaðsíða 10

10 LAUGARDÁGUR 14. FEBRÚAR 1998
MORGUNB LAÐIÐ
HALLDOR KILJAN LAXNESS
Útförin gerð frá Krists-
kirkju í Landakoti í dag
ÚTFÖR Halldórs Kiljans Laxness hefst með
sálumessu í Kristskirkju í Landakoti klukkan
13.30 í dag. Bálför fer fram frá Fossvogskirkju og
duft skáldsins verður lagt í jörð í kyrrþey að
Mosfelli í Mosfellsdal.
Prestar við athöfnina í Kristskirkju verða séra
Jakob Rolland, prestur kaþólska safnaðarins, og
séra Gunnar Kristjánsson, prófastur á Reynivöll-
um í Kjós. Séra Jakob Rolland syngur sálumessu
og séra Gunnar flytur minningarorð.
Islensk tónlist fléttuð
inn í hefðbundna
Inn í athöfnina er fléttað íslenskri tónlist.
Schola cantorum flytur undir stjórn Harðar
Áskelssonar m.a. Um dauðans óvissan tíma, ljóð
Hallgríms Péturssonar en Róbert Abraham Ott-
ósson útsetti lagið, og Maríukvæði, lag Atla
Heimis Sveinssonar við ljóð Halldórs Laxness,
sem nýverið fannst í handriti. Forsöngvari er
Gísli Magnason.
Einsöngvari við útförina er Sigrún Hjálmtýs-
dóttir. Hún syngur Vertu, Guð faðir eftir Jón
Leifs við ljóð Hallgríms Péturssonar og Vöggu-
kvæði (Hvert örstutt spor), lag Jóns Nordals við
ljóð Halldórs Laxness.
Bryndís Halla Gylfadóttir leikur á selló Kom,
dauðans blær, eftir Johann Sebastian Bach.
Þá verður flutt hefðbundin tónlist við gregorí-
anska sálumessu. Organistar við athöfnina verða
Douglas A. Brotchie og Hörður Áskelsson.
Þessir bera kistu
Þeir sem bera kistu Halldórs Kiljans Laxness
úr kirkju eru Hjálmar H. Ragnarsson, forseti
Bandalags íslenskra listamanna, Ólafur Ragnars-
Duft skáldsins lagt í jörð í
kyrrþey að Mosfelli
son, útgefandi skáldsins, Jón M. Guðmundsson,
iyrrverandi oddviti og bóndi á Reykjum í Mos-
fellssveit, Thor Vilhjálmsson, rithöfundur, Auður
Jónsdóttir, dótturdóttir skáldsins, Halldór Þor-
geirsson, tengdasonur Halldórs, og Halldór E.
Laxness, sonarsonur hans.
Kristskirkja verður opnuð klukkan 12.30. Fjöl-
skyldu skáldsins og gestum hennar eru ætluð
sæti austan megin í kirkjunni en opinberum gest-
um vestan megin, u.þ.b. 50 sætum hvorum megin.
Fyrrverandi forseti meðal opinberra gesta
Forseta íslands og eiginkonu hans eru ætluð
sæti á sérstökum stólum sem komið verður fyrir
framan við bekkina vestan megin, Fremsti bekk-
ur þar fyrir aftan verður auður, en næst honum
sitja forsætisráðherra og eiginkona hans; Vigdís
Finnbogadóttir, fyrrverandi forseti Islands, þá
aðrir ráðherrar í ríkisstjórninni og makar þeirra,
forseti Alþingis, forseti hæstaréttar og biskupinn
yfir Islandi ásamt eiginkonum, sendimenn er-
lendra ríkja, formaður Rithöfundasambands Is-
lands og fulltrúar Mosfellsbæjar.
Að öðru leyti er kirkjan opin almenningi, utan
hvað fulltrúum fjölmiðla verður afmarkað svæði
aftast í kirkjunni vestan megin.
Hátalarar utan við kirkju auk útvarps- og
sjónvarpssendinga
Vegna takmarkaðs sætarýmis í kirkjunni verð-
ur komið fyrir hátölurum utan dyra við kirkjuna.
Einnig verður fólki gefinn kostur á að fylgjast
með útfórinni á sjónvarpsskjám í safnaðarheimili
kaþólska safnaðarins á Hávallagötu 16, sem rúm-
ar 130 manns í sæti. í Hlégarði í Mosfellssveit
verður íbúum Mosfellsbæjar gert kleift að fylgj-
ast með útsendingu Ríkissjónvarpsins á sýning-
artjaldi. Þar mun sóknarpresturinn, séra Jón
Þorsteinsson, ávarpa viðstadda og flytja bæn og
sérstök getabók mun liggja frammi.
Útfararskrá mun liggja frammi á þessum
þremur stöðum; í Kristskirkju, við safnaðarheim-
ilið á Hávallagötu og í Hlégarði.
Fjölskyldan fer til kapellu - gestir til
erfidrykkju í boði ríkisstjórnar
Að athöfninni lokinni heldur líkfylgdin niður
Túngötu, um Suðurgötu, Vonarstræti og Frí-
kirkjuveg áleiðis að Fossvogskirkju þar sem kist-
unni verður komið fyrir við altarið. Þaðan verður
bálför Halldórs gerð en duft hans verður jarðsett
að Mosfelli í Mosfellsdal í kyrrþey.
Nánasta fjölskylda Halldórs Kiljans Laxness
fylgir kistu hans í Fossvogskapellu en aðrir gest-
ir halda til erfidrykkju á Hótel Sögu í boði ríkis-
stjórnar íslands.
U mferðartakmarkanir
Ríkisútvarpið sjónvarpar útförinni, sem verður
einnig útvarpað á Rás 1.
Lögreglan í Reykjavík mun standa heiðursvörð
við kirkjudyr, annast öryggisgæslu og stjórn um-
ferðar um svæðið við Kristskirkju meðan á útför-
inni stendur. I því skyni verður almennri umferð
um Túngötu lokað við Hofsvallagötu og Garða-
stræti, um Ægisgötu við Öldugötu og um Hóla-
vallagötu við Hávallagötu frá klukkan 12.30 og
fram undir klukkan 15.
Sálumessa mun
viðameiri athöfn
en útför að
lúterskum sið
ÚTFÖR Halldórs Kiljans Lax-
ness hefst með sálumessu í
Dómkirkju Krists konungs í
Landakoti klukkan 13.30 í dag.
I kaþólskum sið er altarisþjón-
ustan með sakramentin einn
meginþáttur athafnarinnar.
Séra Kristján Valur Ingólfs-
son, rektor í Skálholti, sem hef-
ur aflað sér sérmenntunar í lít-
úrgískum fræðum, var spurður
á hvern hátt útfarir í kaþólsk-
um sið væru einkum frá-
brugðnar útfararathöfn lút-
erskrar kirkju. „Ferli athafnar-
innar er í sjálfu sér ekkert ólíkt
því sem menn þekkja úr messu
lúterskra en sumir þættir eru
mun ítarlegri en hjá okkur,“
svarar Kristján.
„Hins látna er minnst í
messunni og í tengslum við alt-
arisgönguna og flutt er sérstök
fyrirbæn fyrir hinum látna í
messunni. Við látum okkur
hins vegar nægja að nefna nafn
hins látna í útfararathöfninni
sjálfri og biðja honum velfam-
aðar en í kaþólsku kirkjunni er
þetta í rauninni mun meiri at-
höfn,“ segir hann.
Messa með altarisgöngu
Kristján segir að útfarir að
lúterskum sið hafi ekki verið
tengdar altarisgöngu en útfar-
arathöfn kaþólskra sé í raun
heil messa með altarisþjónustu.
I altarisgöngunni sé sérstaklega
minnst lifenda og látinna. „Þá
fellur minning þess sem verið er
að kveðja inn í þá minningu.
Þeir hugsa þetta þannig að nær
Jesú Kristi komist þeir ekki en
með þessu móti. Þetta er meg-
inmunurinn, kaþólskir hugsa
þetta í ferli messunnar en við
höfum alveg sérstaka athöfn,“
segir Kristján.
Smurningin kemur til
viðbótar fyrirbæninni
Séra Jakob Roland, prestur
kaþólska safnaðarins á Islandi,
syngur sálumessuna við útför
Halldórs í dag. Séra Jakob
veitti Halldóri hinstu smum-
ingu að kaþólskum sið íyrir
andlátið. Kristján Valur segir
að við andlát kaþólsks manns
neyti hann altarissakramentis-
ins.
„Það er hugsað nokkurn veg-
inn eins og nesti fyrir leiðina
heim. Síðasti undirbúningurinn
undir andlátið er að játa syndir
sínar, fá fyrirgefningu og neyta
máltíðarinnar,“ segir hann.
„Smurningin er í rauninni við-
bótartákn sem bætist við
ákveðna fyrirbæn, og á upp-
runa sinn í gyðingdómi, þar
sem menn eru smurðir til emb-
ætta. Þá er sett olía á enni og í
lófa viðkomandi. Þetta er því
ekki eingöngu gert meðal kaþ-
ólskra og er raunar líka þekkt
hjá lúterstrúarmönnum sem
hluti af bæninni. Þar sem við
erum manneskjur þurfum við
meira en orð. Okkar kirkja hef-
ur oft verið gagnrýnd fyrir að
vera of bundin við orðið eitt en
ekki við það sem fylgir því eins
og snertinguna, lyktina og
bragðið," segir Kristján.

.axncss
rTw\:
steiwiu’ i
uílhuuiét

irvel til Nordcns magiskc reaUst
' -
wxlens mest
xetyciande
áfattare var
agisk realis*
lÍM l WtR ItVVNTÍf
Mikil umfjöllun í
dönskum blöðum
DANSKIR fjölmiðlar hafa fjallað
ítarlega um ævi og störf Halldórs
Kiljans Laxness síðustu daga og
farið lofsamlegum orðum um
skáldskap hans. Á meðfylgjandi
mynd sjást úrklippur úr dönsku
blöðunum og tala fyrirsagnirnar
sínu máli.
Sendiherra BandarfkJ-
anna í samúðarkveðju
tll forseta íslands
Verður
minnst vegna
stórbrotins
framlags
DAY Olin Mount, sendiherra Banda-
ríkjanna á Islandi, hefur sent Ólafi
Ragnari Grímssyni, forseta Islands,
bréf þar sem hann færir forsetanum
og íslensku þjóðinni samúðarkveðjur
vegna andláts Halldórs Laxness, fyr-
ir hönd sendiráðsins og bandarísku
ríkisstjórnai-innai-.
„í bréfinu segir að Laxness hafi
skrifað í einni af skáldsögum sínum
að maðurinn væri alltaf einn og því
ætti að kenna í brjósti um hann,
elska hann og syrgja. Vegna þeirrar
miklu samkenndar með fólki, sem sé
svo ríkur þáttur í bókum Laxness,
og vegna síns listfenga stíls, hafi
Halldór Laxness orðið virtur og vin-
sæll rithöfundur um heim allan.
„Islenska þjóðin má vera stolt af
því að hann var sannur heimsborgari
sem höfðaði til fólks um allan heim.
Stærstu dagblöð í Bandaríkjunum
og um allan heim minnast nú Hall-
dórs Laxness. ísland hefur misst
einn sinn mesta son, en hans verður
ávallt minnst vegna hins stórbrotna
framlags síns til íslenskra bók-
mennta og heimsbókmenntanna,"
segir í bréfi sendiherrans.
„Ég vil deila því sem bandarískur
starfsbróðir Halldórs Laxness sagði
eitt sinn um eina bóka hans: „Þetta
er þannig skáldsaga að hún minnir
mann á það hvað maður gleðst yfir
því að hafa lært að lesa,“„ segir í
bréfi Day O. Mount sendiherra.
Samúðarkveðja
sænska menntamála-
ráðherrans
ísland og Norður-
lönd misst mikinn
listamann
MARITA Ulvskog, menntamálaráð-
herra Svíþjóðar, hefur sent Birni
Bjarnasyni menntamálaráðheiTa
samúðarkveðju vegna fráfalls Hall-
dórs Laxness.
I bréfinu segir að ráðherrann vilji
fá að koma á framfæri djúpri og inni-
legri hluttekningu sænsku ríkis-
stjórnarinnar í sorg íslensku þjóðai--
innar vegna hins mikla missis sem
Island hefur orðið fyrir við fráfall
Halldórs Kiljans Laxness.
„Ég vil biðja þig fyrir hönd
sænsku ríkisstjórnarinnar að koma á
framfæri samúð okkar til frú Auðar
Sveinsdóttur Laxness," segir þar.
„Halldór Kiljan Laxness var einn
þeirra, sem hæst bar, í menningarlífi
Islands og Norðurlandanna og einn
af fremstu rithöfundum nútímabók-
mennta. Með fráfalli Halldórs Kilj-
ans Laxness hefur ísland og Norð-
urlönd misst mikinn listamann," seg-
ir í bréfi Marita Ulvskog til Björns
Bjarnasonar.
Samúðarskeyti flnnska
menntamálaráðhenrans
Djúp þátttaka í
sorg pj óðarinnar
CLAES Andersson, menntamála-
ráðherra Finnlands, hefur sent
starfsbróður sínum, Birni Bjarna-
syni, samúðarskeyti í tilefni af and-
láti Halldórs Laxness.
Claes Andersson er skáld og í til-
kynningu frá finnska sendiráðinu
segir að í skeytinu komi ráðherrann
á framfæri fyrir hönd Finna „djúpri
þátttöku okkar í sorg íslensku þjóð-
arinnar" við lát Halldórs Laxness.
„I skeyti menntamálaráðherrans
segir ennfremur að Laxness var
mikils metinn rithöfundur í Finn-
landi og verk hans tilheyra alheims-
bókmenntunum," segir í fréttatil-
kynningu finnska sendiráðsins.