Morgunblaðið - 14.02.1998, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Sýndarveruleiki
Guðrúnar Agústsdóttur
GUÐRUN Ágústs-
dóttir, formaður
skipulags- og umferð-
arnefndar, kynnti
skömmu áður en próf-
kjör R-listans fór
fram nýja stefnu-
mörkun í skipulags-
málum og ný vinnu-
brögð við gerð
►deiliskipulags. Þar er
gert ráð fyrir að hags-
munaaðilar taki fram-
vegis þátt í mótun um-
hverfis síns. Þetta er
mikið fagnaðarefni, en
það vekur undrun að
þessari stefnu skuli þá
ekki framfylgt. Á fundi 12. janúar
samþykkti skipulagsnefnd að
senda tillögu að nýbyggingu við
Laugaveg 53b til grenndarkynn-
ingar. Tillaga þessi er nánast
óbreytt frá þeirri tillögu sem sam-
Jon Kjell Seljeseth
þykkt var 15. desem-
ber sl. og þá í ósátt við
íbúa hverfisins. Á
fundi neftidarinnar 26.
janúar var svo sam-
þykkt að senda tillögu
að nýbyggingu við
Þórsgötu 2 til grennd-
arkynningar í svo til
óbreyttri mynd, þrátt
fyrir úrskurð um-
hverfisráðherra um að
fella byggingarleyfið
úrgildi.
I frétt DV mánu-
daginn 2. febúar segir
Guðrún undir fyrir-
sögninni: Deiliskipu-
lag og samstarf við hagsmunaaðila
- Þátttaka íbúa lykilatriði: „Mér
fannst nauðsynlegt að kynna þetta
opinberlega eftir deiluna um húsið
á Laugavegi. Þar töldu íbúar full-
komna samvinnu vera að þeir réðu
Veruleikinn er að fyrir
nánustu nágranna ný-
byggingar við Lauga-
veg 53b, segir Jon Kjell
Seljeseth, verður sólin
afar sjaldgæf sýn.
og því getum við aldrei lofað. í
þessari samvinnu við íbúana á
Laugavegi og nágrenni náðist heil-
mikið fram eftir að upphaflega
teikningin að húsinu var sett fram.
Ibúar höfðu verulega áhrif þar ...“
Ég mótmæli harðlega þessum
ummælum Guðrúnar. Auðvitað er
þetta hennar huglæga mat, en
jafnframt eru þetta órökstuddar
fullyrðingar, og það að hún segi
okkur íbúana telja það vera full-
komna samvinnu að við ráðum er
hrein móðgun. í því sambandi vil
ég minna á nágranna okkar á
Hverfisgötu 70 sem þrátt fyrir ít-
rekaðar beiðnir um viðræður
fengu engan fund hvorki með full-
trúum skipulagsnefndar né fulltrá-
um borgarskipulags.
Staðhæfing Guðránar um „veni-
leg áhrif ‘ íbúanna virðist eitthvað
málum blandin. Veruleikinn er að
fyrir nánustu nágranna nýbygg-
ingar við Laugaveg 53b verður sól-
in afar sjaldgæf sýn. Engin minnk-
un á skuggavarpi náðist fram, en
skuggavarp er meginatriði hvað
varðar rýrnun umhverfis og eigna
í þessu tilviki. Þó að dregið hafi
verið lítillega úr heildarstærð ný-
byggingarinnar, innan við 9% skv.
flatarmálstölum á uppdráttum
arkitekts, nægði það engan veginn
til að bæta fyrir þá skerðingu á
sólarbirtu sem við verðum fyrir.
Skýringin felst í því að upphaflega
var gert ráð fyrir alltof stórri
byggingu og þegar dregið var úr
hæð aftari hluta byggingarinnar
var bætt við framhlutann í staðinn.
Ennfremur má nefna að íbúar
vora mjög andvígir fyrirhuguðum
göngustíg milli Laugavegar og
Hverfisgötu, meðfram lóðarmörk-
um, en ekki var fallið frá áformum
um hann. Varðandi þá „samvinnu"
sem talað er um verður að taka
fram að íbúar sendu skipulags-
nefnd sáttatillögu sem ekki var
einu sinni rædd innan nefndarinn-
ar.
I útvarpsviðtali á Rás 2, þann
15. desember sl., sama dag og
byggingaráform við Laugaveg 53b
vora samþykkt í skipulagsnefnd,
sagði Guðrán: „... síðan (fer ..)
verður húsið teiknað og þá fer
málið í byggingarnefnd og síðan í
grenndarkynningu þannig að íbú-
arnir era ekki búnir að segja sitt
síðasta orð.“ - Fréttamaður: „og
geta enn haft áhrif á hvað verður
gert í þessu máli?“ - Guðrán: „Já,
aldeilis! Það er grenndarkynning
samkvæmt bara þeim lögum og
reglum sem við búum við.“ Nú
stendur þessi grenndarkynning yf-
ir og fróðlegt verður að sjá hvort
íbúar muni í raun hafa einhver
áhrif eða hvort þetta sé enn eitt
dæmið um sýndarveraleika Guð-
ránar Ágústsdóttur.
Höfundur er arkitekt og
tónlistarmaður.
Flýja sálfræðing-
ar Rfkisspítala?
ÞEGAR þetta er
skrifað standa sálfræð-
ingar á ríkisspítölum í
samningaþrefí við
stofnunina. Ekkert
gengur. Skilningsleysi,
getuleysi og viljaleysi
einkenna vinnubrögð og
viðhorf Ríkisspítala.
Skoðum þetta nánar.
Síðast liðið sumar
gerðu sálfræðingar og
flestar háskólamennt-
aðar stéttir svokallaðan
miðlægan kjarasamn-
ing við ríki og borg.
Hann fólst í ákveðinni
launatöflu og nokkrum
almennum viðmiðum
um það hvemig ætti að raða störfum
í launatöfluna. Þá var það einnig
markmið þessa miðlæga samnings
að gera þær yfirborganir sem hafa
tíðkast til margra ára sýnilegar með
•s^því að færa þær inn í grunnlaun.
Frekari útfærsla samningsins átti
að eiga sér stað á þeim stofnunum
sem hefðu sálfræðinga í þjónustu
sinni. Þar ætti að ríkja betri skiln-
ingur á vinnuumhverfi sálfræðinga
og einnig að vera mögulegt að meta
sérstakt vinnuframlag og aukna
hæfni eftir því sem við ætti. Stofnun
eins og Ríkisspítalar gætu bætt
þjónustu sína, sálfræðingar bætt
kjör sín og hagsmunir beggja farið
saman. Áður en að undirskrift kom
toguðust á bjartsýni og gamalgrón-
ar efasemdir um heilindi og samn-
ingsvilja væntanlegra viðsemjanda.
Efasemdimar leiddu til fundar með
framvarðarsveit Ríkisspítala og var
^yfirfærsla yfirborgana í grannkaup
til umræðu. Sú sveit sá engar hindr-
anir í vegi fyrir því þar sem slíkt
hefði í raun engan kostnað í för með
sér. Var litið á þessa niðurstöðu sem
heiðursmannasamkomulag og mið-
lægi kjarasamningurinn undirritað-
ur.
Snemma vetrar hófust síðan
samningaviðræður sálfræðinga við
Ríkisspítala. Sú bjartsýni sem var
veganesti sálfræðinga breyttist
fljótt. Framvarðarsveit Ríkisspítala
kannaðist ekki við heið-
ursmannasamkomulag-
ið. Þeir settu til for-
mennsku í sína við-
ræðusveit ágætan
mann en án nokkurrar
þekkingar eða skiln-
ings á starfsvettvangi
sálfræðinga og án
nokkurs umboðs til
raunverulegra samn-
inga. Það átti einfald-
lega ekki að semja um
neitt. Þannig er staðan
í dag.
Ríkisspítalar sem á
góðum degi kalla sig
háskólasjúkrahús
gleyma að á slíku
sjúkrahúsi starfa fleiri en ein stétt.
Éigi slíkt háskólasjúkrahús að
standa undir nafni þarf allt það
Einkunnarorð spítalans
í viðræðum við sálfræð-
inga mega ekki, að mati
Harðar Þorgilssonar,
vera skilningsleysi,
vilíaleysi, getuleysi.
menntaða fólk sem þar starfar að
þrífast vel. Sálfræðingar eru ekki
þekktir af harðri hagsmunagæslu
eða mikilli auglýsingamennsku um
eigið ágæti og mikilvægi. í löngu
námi og þjálfun er gjarnan lögð
rækt við að finna lausnir og leita
sátta. En sálfræðingar vita einnig að
enginn þrífst við slæmt atlæti. Það
kallar á reiði og á endanum leit að
betri lífsskilyrðum. Ef einkunnarorð
Ríkisspítala í viðræðum við sálfræð-
inga ætla að verða skilningsleysi,
getuleysi og viljaleysi eru það ein-
kunnarorð sem sálfræðingar munu
ekki búa við.
Höfundur er sálfræðingur á
Ríkisspítölum.
Hörður Þorgilsson
Brúðhjón
Allur hordbiínaöui Glæsilccj cjjafavara Briíöarhjöna listar
^v)/-/ó/4\y\V , VERSLUNIN
Laugavegi 52, s. 562 4244.
ISLENSKT MAL
Sitt af hverju tagi.
1) Jóhann S. Hannesson þýðir
í Ensk-íslenskri orðabók Ámar
og Orlygs (sem seint er nóg lof-
uð) orðið demanding svo: kröfu-
harður, krefjandi, erfiður. Orð-
ið, sem þama er í miðju, finnst
mér lakast og nú mjög ofnotað.
Enn verð ég að predika tilbreyt-
ingu, spoma við orðfátækt.
Demanding person á ensku
verður hjá okkur kröfuharður
maður, karl eða kona eftir atvik-
um, demanding work (dönsku
krævende) verður hjá okkur
erfitt verk. Við skulum að
minnsta kosti hvfla okkur á
„krefjandi".
2) Mér hefur verið^ sagt frá
fréttum af því, er Ólafur R.
Grímsson var settur inn í emb-
ætti forseta. Forsetinn var lát-
inn „labba“ hvað eftir annað.
Þetta er óvirðulegt og ekki boð-
legt. Og ekki batnaði, þegar þá-
verandi forseti hæstaréttar
sagði tvisvar sinnum: „ég vill“.
Slíkt líðst ekki einu sinni börn-
um. Menn í æðstu stöðum hljóta
að vanda mál sitt.
3) Þá var ég einnig minntur á
efni sem ég hef lítfllega spjallað
um áður. Það er framburðar-
ruglingurinn á orðum sem ýmist
era samsett af ást eða forskeyt-
inu á. I orðum, sem mynduð eru
af ást, á á-ið að vera stutt, sbr.
kvenheitið Ástríður. Allt annað
er hitt, þegar eitthvað stríðir á
okkur, okkur langar mjög mikið
í eitthvað. Þá verða til á-stríður
með löngu á. I ástúð er á-ið af
skiljanlegum ástæðum stutt, öf-
ugt við á-stæður. Þetta ætti að
vera afskaplega einfalt.
4) Þá er stigbreytingin efri-
efstur. I miðstiginu kemur eitt
samhljóð á eftir f sem þar með
verður raddað (breytist í v) í
framburði. I hástiginu efstur
koma tvö samhljóð á eftir f og þá
á ekkert slíkt við. F-ið helst
óraddað eins og í ofsi. Mörgum
hættir til að fara með röddunina
frá miðstiginu upp í hástigið og
segja „evsdur", það er kallað
áhrifsbreyting, en óþarft og leið-
inlegt.
5) Vígahnöttur sást á himni
ekki fyrir löngu, og gott ef ekki
um helgi, enda heyrðist þá í
fréttum eignarfallið „hnöttsins".
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
940. þáttur
Ég held þetta sé í fyrsta sinn
sem ég hef heyrt þetta eignar-
fall, og ég held aldrei „köttsins“.
Þegar svona er beygt, eru menn
sem sagt teknir að fara með orð-
ið hnöttur (<knöttur) eins og
hundur, en ekki eins og köttur.
Hnöttur er u-stofn og beygist:
hnöttur-hnött-hnetti-hnattar.
Ég vil ekki flækja málið meira,
þó að það sé auðvelt.
6) Skilríkir menn hafa ítrekað
sagt mér frá orðinu snjóþekja (á
vegum) sem vegamenn og veð-
urmenn hafa nú fengið dálæti á.
Mér finnst, eins og skilríkum
mönnum, að nóg sé að segja að
snjór sé á vegum. Orðið snjó-
þekja er svo sem til (sjá Blön-
dal), en er þetta núna ekki þýð-
ing á ensku snow cover?
7) Þjóðkunnur maður sagði
ekki f>rír löngu að einn sam-
starfsmanna hans hefði orðið
„hvellisjúkur" um nóttina. Ég
skrifa þetta þarna með hv, þar
sem ekki var annað að skilja en
maðurinn hefði veikst í „hvelli".
Lýsingarorðið er hins vegar
kvellisjúkur og merkir heilsu-
veill, er haft um menn sem oft
verða lasnir, era haldnir ein-
hverjum kvillum.
8) Máli skiptir hvort sagt er:
þér er boðið eða „þú ert boð-
inn“. Sögnin að bjóða merkir t.d.
að hafa á boðstólum og stýrir
bæði þolfalli og þágufalli, greinir
sem sagt bæði frá þolanda og
þiggjanda. Rétt er að segja: þér
er boðinn matur; þá er „þér“ að
sjálfsögðu þiggjandinn „matur“
þolandinn, enda verður hann
trálega étinn. Ef við segjum hins
vegar: þú ert boðinn (í mat), þá
fer matseðillinn að verða ansi
hæpinn að venjulegu velsæmis-
mati.
★
Stungið í vasa: „Veitingarnar
vora ekki skornar við öxl, enda
ældi ég eins og munkur á heim-
leiðinni. Daginn eftir nagaði ég
mig í handarkrikana.“
★
Beygingafræði
Við leitum ekki hlés á milli hryðjanna,
við hitum ekki járn í afli smiðjanna,
og eins og almenningur veit um,
vex ullarflóki á geitum,
og úlfurinn er besti vinur kiðjanna.
(Hárekur úr Pjóttu.)
Minutissima
Lífið er slungið,
loftið er þrungið
lævi.
Ásævi
er sungið.
(Nikulás norðan.)
★
„Hefur hún penínga, spurði
konan. Og hvumin er hún búin?
Sagðirðu penínga, - hún á
meiri penínga en nokkur kven-
maður í Danmörk, sagði Jón
Hreggviðsson. Hún á alla
penínga íslands. Hún á silfur og
gull framanúr öldum. Hún á öll
höfuðból landsins og hjáleigurn-
ar með, hvort sem henni tekst að
stela þeim aftur frá kónginum
eða ekki: skógarjarðir og laxár
kona; rekajarðir þar sem ein
júferta dugir til að byggja upp
Konstantínópel ef maður ætti
sög; flæðieingi og starmýrar; af-
rétti með fiskivötnum og beiti-
löndum uppí jökla; varpeyar útí
hafsauga þar sem þú veður æð-
ardúninn í hné kona; iðandi
fuglabjörg þverhnípt í sjó þar
sem heyra má glaðan sigmann
bölva niðrá sextugu á jóns-
messunótt. Og þó er þetta minst
af öllu sem hún á, og ég endist
aldrei til að telja. En ríkust er
hún samt þann dag sem alt hef-
ur verið dæmt af henni og
morðínginn Jón Hreggviðsson
kastar til hennar spesíu þar sem
hún situr við götuna. Hvumin
búin? Með gullband um sig
miðja þar rauður loginn brann,
kona góð. Hún er klædd einsog
álfkonan hefur altaf verið klædd
á íslandi. Hún kemur bláklædd í
gulli og silfri þángað sem einn
svartur morðhundur liggur bar-
inn. Og þó var hún best klædd
þegar búið vera að færa hana í
grodda og stórgubb af hús-
gángsstelpum og hórkonum, og
horfði á Jón Hreggviðsson þeim
augum, sem munu ríkja yfir ís-
landi þann dag sem afgángurinn
af veröldinni er fallinn á sínum
illverkum."
(Halldór Laxness:
Eldur í Kaupinhafn.)