Morgunblaðið - 03.03.1998, Blaðsíða 1

120 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
51. TBL. 86. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Danmörk
Hægri-
menn
síga á
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SKOÐANAKANNANIR danskra
fjölmiðla undanfarna daga benda
sterklega í átt að hægristjórn. Sam-
kvæmt þeim hlyti hægristjórn 91-94
þingsæti, en núverandi stjórn og
stuðningsflokkar hennar 81-84 þing-
sæti af 175. í viðbót koma tveir
þingmenn frá Færeyjum og tveir frá
Grænlandi, sem síðan skipa sér á
væng með dönsku flokkunum.
Eins og er stefnir í hægri þing-
menn frá Færeyjum, en jafnaðar-
menn frá Grænlandi, svo þeir síðar-
nefndu gætu hugsanlega bjargað
meirihluta núverandi stjórnar. Þrátt
fyrir þetta eru æ fleiri farnir að líta
á hægristjórn í Danmörku sem
raunhæfan meirihluta.
A fimm þúsund manna kosninga-
fundi í Kaupmannahöfn á sunnudag,
þar sem Uffe Ellemann-Jensen leið-
togi Venstre og Poul Nyrup
Rasmussen forsætisráðherra háðu
kappræður, virtist fjölmiðlum sá
fyrrnefndi áhrifameiri. Það fer hins
vegar fyrir brjóstið á öðrum flokks-
leiðtogum hve athyglin beinist að
þessum tveimur og þannig hefur
Marianne Jelved, efnahagsráðherra
og leiðtogi Róttæka vinstriflokksins,
kvartað yfir að með þessu móti kom-
ist aðrir leiðtogar ekki að til að rök-
ræða málin.
Hindúa-
flokki spáð
sigri
Kosningasigur SPD í Neðra-Saxlandi kemur Kohl í bobba
Schröder einróma út-
FLEST benti til þess í gær að
Bharatiya Janata (BJP), flokkur
þjóðernissinnaðra hindúa, færi
með sigur af hólmi í þingkosn-
ingunum á Indlandi og fengi
það hlutverk að mynda nýja
rikisstjórn.
Flokkurinn og bandamenn
hans þurfa 272 sæti í kosning-
unum til að fá meirihluta á
þinginu. Forystumenn Bhar-
atiya Janata sögðust vongóðir
um að flokkurinn fengi 260 sæti
og töldu að auðvelt yrði fyrir
hann að tryggja sér stuðning
nógu margra óflokksbundinna
þingmanna til að geta myndað
meirihlutastjórn.
„Ef BJP og bandamenn hans
fá 245 til 250 sæti mynda þeir
næstu sfjórn,“ sagði einn af for-
ystumönnum Kongressflokks-
ins, sem var spáð næstmesta
fylgi í kosningunum. Flest benti
til þess að Samfylkingin, banda-
lag fimmtán flokka, hefði tapað
miklu fylgi. Samfylkingin
myndaði minnihlutastjórn á síð-
asta kjörtímabili en hún féll eft-
ir að Kongressflokkurinn hætti
stuðningi við hana.
Búist er við að ljóst verði í
kvöld hvort Bharatiya Janata
geti myndað stjórn eftir kosn-
ingarnar, sem hófust 16. febrú-
ar, þótt enn sé eftir að kjósa í
sex kjördæmum.
Öryggisverðir sitja hér fyrir
utan talningamiðstöð i Bombay.
nefndur kanzlaraefni
Reuters
VEL fór á með þeim Oskar Lafontaine (t.v.)
og Gerhard Schröder á flokksstjórnarfundi
SPD í gær.
Bonn. Reuters.
HELMUT Kohl, kanzlari Þýzka-
lands, vísaði á bug í gær vangavelt-
um þess efnis að honum bæri að
víkja sem kanzlaraefni flokks síns í
þingkosningum í haust eftir að Ger-
hard Schröder vann glæstan kosn-
ingasigur í heimahéraði sínu, Neðra-
Saxlandi, og var formlega útnefndur
kanzlaraefni þýzka Jafnaðarmanna-
flokksins, SPD. Að mati stjórnmála-
skýrenda hefur Kohl þar með fengið
erfiðasta keppinautinn um kanzlara-
stólinn sem hugsazt gat.
Kohl viðurkenndi hins vegar að
ósigur Kristilegra demókrata,
CDU, í sambandslandinu hefði ver-
ið vonbrigði. SPD fékk 47,9% at-
kvæða í hinu norður-þýzka heima-
héraði Schröders, CDU 35,9%,
flokkur græningja 7,0% og sam-
starfsflokkur CDU í ríkisstjórninni
í Bonn, Frjálsi demókrataflokkur-
inn (FDP), hlaut 4,9% og þar með
engin þingsæti, þar sem hann náði
ekki 5% lágmarkinu sem kveðið er á
um í stjórnarskránni.
SPD hefur aldrei fyrr náð eins
góðri útkomu úr kosningum í
Neðra-Saxlandi og jók hreinan
meirihluta sinn á þingi sambands-
landsins úr 81 þingsæti af 161 í 83.
Þessi mikli kosningasigur kom á
óvart og gerði að verkum að Oskar
Lafontaine, formaður SPD, lagði til-
kall sitt til kanzlaraefnisútnefningar
á hilluna. Flokksstjómin og full-
trúaráð flokksins samþykktu ein-
róma útnefningu Schröders á fundi
í Bonn í gær. I atkvæðagreiðslu í
fulltrúaráðinu studdu 38 tillögu for-
mannsins um útnefningu Schröders,
en 3 sátu hjá.
Þegar þessi niðurstaða lá fyrir
sagði Schröder að hann og
Lafontaine, sem þykir vinstrisinn-
aðri, myndu ekki eiga í neinum
samstarfsörðugleikum.
„Samstarfið hefur gengið prýði-
lega undanfama mán-
uði og það mun ganga
prýðilega í framtíðinni,"
tjáði hann fréttamönn-
um í Bonn. „SPD mun
mæla einni röddu.“
Schröder hét því að
leggja mesta áherzlu á
að berjast um atkvæðin
á miðju stjómmálanna,
en þangað hefur Kohl
líka sótt megnið af fylgi
sínu. Hann sagðist ekki
stilla upp skuggaráðu-
neyti, en snemma í
sumar myndi hann
kynna til sögunnar hóp
samstarfsmanna úr for-
ystu SPD.
Schröder sagði að sú
mikla áherzla sem Kohl hefði lagt á
kosningabaráttuna í Neðra-
Saxlandi he'fði skilað öfugum ár-
angri. Kohl kom fram á ellefu kosn-
ingafundum í héraðinu síðustu dag-
ana fyrir kosningarnar, í von um að
það hjálpaði CDU-frambjóðandan-
um Christian Wulff. „Með því að
leggja svona hart að sér í Neðra-
Saxlandi lagði hann sigri okkar lið
og sínum eigin ósigri,“ sagði hinn
sigri hrósandi Schröder.
■ Schröder segir /24
Reutere
Oryggisráðið aðvarar Iraka
Sameinuðu þjóðunum, Bagdad. Reuters.
FULLTRÚAR í öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna (SÞ) komust í gær-
kvöldi að samkomulagi í stórum
dráttum um ályktun þar sem Irakar
eru varaðir við „hinum alvarlegustu
afleiðingum" hindri þeir á ný starf
vopnaeftirlitsmanna SÞ í Irak.
Greiða átti atkvæði um ályktunina
seint í gærkvöldi eftir að allir 15 full-
trúarnir í ráðinu hefðu fengið tæki-
færi til að tjá sig um hana. Það eru
Bretar og Japanir sem lögðu fram
tillögu að ályktuninni, en í henni er
ekki gengið svo langt að heimila beit-
ingu vopnavalds komi til deilna milli
Iraka og vopnaeftirlitsmanna SÞ.
Veittur „sanngjarn tími“
Tareq Aziz, aðstoðarforsætisráð-
herra íraks, sagði í gær að vopnaeft-
irlitsmönnum yrði veittur „sann-
gjarn tími“ til að sinna störfum sín-
um í svonefndum forsetabústöðum, í
samræmi við nýgert samkomulag
Kofis Annans, framkvæmdastjóra
SÞ, við írösk stjórnvöld.
Aziz var spurður, í viðtali við CNN
sjónvarpið, hversu langan tíma hann
teldi eftirlitsmennina þurfa. „Ekki
áratug, ekki nokkur ár,“ sagði Aziz.
Hann sagði ennfremur að írakai-
myndu ekki trufla störf eftirlits-
mannanna.
Óeirðir í Kosovo-héraði í Serbíu
Lögregla kveð-
ur niður mót-
mæli Albana
Pristina. Reuters.
SERBNESKIR lögreglumenn vopn-
aðir táragasi, vatnsslöngum og kylf-
um réðust í gær gegn þúsundum
manna, sem gengu um götur Prist-
ina í Kosovo-héraði í Serbíu, til að
mótmæla drápum lögreglu á sextón
Albönum um helgina. Útlendingar
sem urðu vitni að aðfór lögreglunnar
sögðu hana hafa verið grófa og hafa
yfirvöld nokkurra Evrópuríkja,
þeirra á meðal Bretlands og Austur-
ríkis, mótmælt henni. Gáfu embætt-
ismenn hjá Atlantshafsbandalaginu
til kynna að herti Slobodan Milos-
evic, forseti Júgóslavíu, enn tökin á
Kosov, ættu Serbar yfir höfði sér al-
þjóðlegar refsiaðgerðir.
Mótmælendumir voru barðir með
kylfum þegar þeir reyndu að flýja
lögreglu er meinaði þeim aðgang að
aðaltorgi borgarinnar. Leituðu all-
margir skjóls á ritstjómarskrifstof-
um dagblaðsins Koha Ditore og
fylgdi lögregla á eftir. Fótbrotnaði
einn blaðamannanna er hann stökk
út um glugga undan lögreglu. Þá var
ráðist á ritstjóra blaðsins, sem er
einn leiðtoga Albana í héraðinu, og
vestræna fjölmiðlamenn.
Fólk af albönskum ættum er í
miklum meirihluta í Kosovo, er um
90% íbúanna, og er talið að allt að
50.000 Albanir hafi tekið þátt í mót-
mælunum í gær. Þetta era ein fjöl-
mennustu mótmæli sem efnt hefur
verið til í héraðinu frá því að Milos-
evic svipti það sjálfstjórn árið 1989.
Átök Serba og Albana sem byggja
héraðið hafa staðið í aldir og á Vest-
urlöndum er mikill ótti við að upp úr
sjóði. Serbnesk yfirvöld hafa hins
vegar mótmælt harðlega öllum er-
lendum afskiptum af Kosovo, sem
þeir segja afskipti af innanríkismál-
um.
Krafan um endurheimt sjálf-
stjórnarinnar hefur orðið æ hávær-
ari, ekki síst fyrir þrýsting Frjáls-
ræðishers Kosovo (LAK), sem er
hópur vopnaðra aðskilnaðarsinna Al-
bana. Að undanfórnu hafa leiðtogar
Albana hvatt til mótmæla. Upptökin
að mótmælunum nú urðu á föstudag-
inn er lögregla handtók nokkra fé-
laga í LAK. Til blóðugra átaka kom
og kostuðu þau sextán Albani og
fjóra serbneska lögreglumenn lífið.
Yfirvöld í Serbíu kváðust í gær
ekki telja þörf á því að lýsa yfir
neyðarástandi í Kosovo og sögðust
„aldrei myndu ganga til viðræðna við
hryðjuverkamenn“.