Morgunblaðið - 03.03.1998, Blaðsíða 45

MöKGtMBtAÖlB
ÞRIÐJUDAGUR'S. MARZ 1998 45
AÐSENDAR GREINAR
Uppáskríftir Háskólans
SJÓMENN vilja að
allur afli fari á markað
og verði seldur hæsta
verði. En eins og for-
maður LÍÚ segir t.d. í
sjónvarpinu. „Það sam-
ræmist ekki landslögum
að banna mönnum að
vinna eigin afla.“ Hann
hefur nú fengið Háskól-
ann til að skrifa upp á
þessa fráleitu fullyrð-
ingu sína, rétt eins og
fískihagfræðiprófessor
Háskólans hefur skrifað
upp á 60% hagræðingu
gjafakvótakerfisins þó
að tölur Fiskifélagsins
sýni minna en alls enga.
Viðar Már Matthíasson hefur skrif-
að langa álitsgerð um lögfræðileg
álitaefni tengd löggjöf um sölu-
skyldu þ.e. að allur sjávarafli verði
seldur á opinberum uppboðsmark-
aði.
Hann nefnir í stuttu sögulegu yf-
irliti úrskurðarnefnd og áformuð
lög frá 1960 um að sjómenn fengju
hlut sinn reiknaðan af því verði
sem útvegsmenn fengju fyrir fisk-
inn. En sjómenn svöruðu með
verkfalli alla vertíðina og samning-
ar tókust loks 1961 um þátttöku
sjómanna í samningum um fisk-
verð.
Níðst á útgerðarmönnum?
Sjálf álitsgerðin hlýtur síðan að
teljast ein sú hlutdrægasta sem fyr-
ir mín augu hefur borið því hvergi
er þar vikið svo mikið sem einu orði
að sjómönnum, hlut þeirra og hluta-
skiptum, hagsmunum, réttindum
eða einu sinni skyldum en kvartað
og kveinað um friðhelgan eignarrétt
útgerðarmanna, atvinnufrelsi
þeirra, takmarkanir þær, skyldur
og skerðingar sem á þá
eru lagðar o.s.frv. ad
nauseum.
Niðurstaðan er því:
Söluskylda brýtur ekki
í bága við EES-samn-
inginn en hún brýtur
jafnræðisreglu stjóm-
arskrárinnar, ennfrem-
ur ákvæðið um frið-
helgi eignarréttarins
og atvinnufrelsis-
ákvæðið sem vemdar
rétt útvegsmanna til að
fá að stunda vinnslu á
þeim sjávarafla sem
skip þeirra veiða.
Hvaða tal er þetta
um atvinnufrelsi út-
gerðarmanna? Hver er að banna
þeim að stunda vinnslu á þeim
sjávarafla sem skip þeirra veiða?
Málið snýst um greiðslu til sjó-
mannanna fyrir þann afla, réttlát
laun fyrir vinnu þeirra og ekki eitt-
hvert sjálfdæmi útgerðarmanna.
Hvað er sjálfsögð krafa sjómanna
um þátttöku í fiskverðsákvörðun-
um búin að kosta mörg verkföll síð-
an 1960? Hvað segir stjórnarskráin
um atvinnufrelsi sjómanna? Nú
geta þeir bara ráðið sig í vinnu hjá
þeim sem veiðileyfin eiga. Sjó-
mönnum eru allar aðrar bjargir
bannaðar.
Og öll þessi umræða um jafnræð-
isregluna. Hvaða máli skiptir það
hvemig sjómenn vinna afla sinn?
Hvort þeir blóðga hann, gera að
honum, hausskera hann, slógdraga,
ísa, kassa, salta, flaka, frysta,
snyrta, skera eða pakka. Sjómenn-
irnir eiga sinn hlut í aflanum þar til
þeir selja hann og fá greitt hæsta
verð fyrir hann. Verndar ekki
stjórnarskráin þann eignarrétt eða
er það e.t.v. aðalatriðið hvort sjó-
menn raða fiskinum í sína eigin
kassa, í kassa útgerðarmanna eða
kassa frystitogaraeigenda?
Stjórnarskrárvernduð viðskipti
Það er ekki annað en þjófnaður ef
útgerðirnar selja sjálfum sér afia
sjómannanna fyrir eina krónu og
greiða sjómönnunum sinn hlut af
henni en selja síðan aftur aflann
einhverjum öðrum á 100 kr. og
stinga í eigin vasa. Þeim sem heldur
að stjórnarskráin vemdi slík við-
skipti ætti ekki að leyfast að kenna
lögfræði við Háskóla íslands. Mjög
algengt er að útgerðin selji sjálfri
sér aflann en ég tek þó fram að
þetta dæmi er einungis tilbúið til að
sýna fáránleika fullyrðinga LIÚ
formannsins og lagaprófessorsins.
Ég hef ég aldrei heyrt um það að
nokkur útgerð hafi reynt að selja
sjálfri sér afla sjómannanna á eina
krónu, en það væri gaman að fá það
á hreint hversu lítið ef þá nokkuð,
útgerðarmenn þurfa að greiða fyrir
afla sem þeir segjast eiga hvort eð
er?
Tíu króna skiptaverðmæti er al-
talað og hinn dýrkeypti þjóðarvandi
er nú sjómannaverkfall því að það
nægir ekki útgerðarmönnum að
hafa tekið allan óveidda fiskinn frá
réttbornum eigendum hans heldur
vilja þeir nú hirða líka allan veidda
fiskinn frá eigendum hans. Allt vald
spillir, sagði einhver, og algjört vald
algjörlega.
En nú hlýtur yfirráðherra að
vera búinn að ákveða að stöðva
verkfallið í fyrramálið því í kvöld er
hann allt í einu orðinn alveg á móti
lögum á sjómenn þó að hann segi að
það gangi bara afturábak í samn-
ingunum.
Það væri freistandi að afgreiða
álitsgerðina sem ekki pappírsins
virði. Hætt er þó við að hún sýni því
miður ekki bara forkastanleg vinnu-
brögð dáðlauss Háskóla heldur
einnig í hnotskurn réttarfarið í
landinu. Rekist hagsmunir og rétt-
indi tveggja aðila á þá, skal þá að-
eins gætt réttinda og hagsmuna
annars aðilans?
Skýrslan sýnir íyrst og fremst
álit prófessorsins á því hvernig
dómstólar landsins mundu dæma
Haldi sjómenn áfram
að styðja kvótakerfið,
segir Einar Julíusson,
verða þeir að taka af-
leiðingunum.
veiðiskylduna ef til þeirra kasta
kæmi. Dómsmálaráðherra verður
víst ekki skotaskuld úr því þegar
þörf krefur að fá dómstóla landsins
til að dæma það út frá stjómar-
skránni að útgerðarmenn eigi allan
fiskinn óveiddan sem veiddan og að
sjómenn sem aðrir megi bara þakka
fyrir þá brauðmola sem af borðum
þeirra hrjóta.
Sjómenn hafa illu heilli stutt það
gjafakvótakerfi sem komið hefur
verið á. Enn vilja þeir vinna að lag-
færingum á'því í stað þess að vinna
gegn því. Þeir era ekki á móti
kvótakerfi, segja þeir, bara kvóta-
braski. En hvernig er hægt og því
skyldi það borga sig að banna
mönnum að leigja eða selja það sem
þeir eiga? Sjómenn eru leiguliðar en
útgerðarmenn sægreifar, því að
þeim einum voru gefin öll fískimiðin
en ekki af því að þeim leyfist að
leigja það sem þeim var gefið.
Það er kvótakerfið en ekki kvóta-
braskið sem gerir suma að sægreif-
Einar
Júlfusson
um og aðra að leiguliðum. Sjómenn
vilja veiðiskyldu en hvað ætli veiði-
skylda hjálpi sjómönnum hér. Því
skyldu sjómenn verða minni leigu-
liðar ef þeir þurfa ekki bara aújp
leigja kvótana til að fá að veiða fisk-
inn heldur þurfa líka að leigja þau
skip er mega veiða kvótana. Hækk-
uð veiðiskylda breytir ekkert kvóta-
verðinu og kemur litlu til leiðar
öðru en verðhruni kvótalausra
skipa. Meiri eignatilfærslu til sæ-
greifanna.
Laun heimsins eru vanþakklæti
Formaðurinn furðar sig á því að
sjómenn skuli ekki þakka fyrir að fá
að leigja viðbótarkvóta handa út-
gerðarmönnum sem búnir eru með
sinn kvóta, fremur en að hætta veið^
um og mæla götumar eða bíða
næsta kvótaárs með hendur í
skauti. Sjá sjómenn ekki að þetta er
allt fyrir þá gert? Hvaða máli skipt-
ir það þótt sá kvóti sem þeim er af
gjafmildi leigður á 80 krónur kílóið
sé tekinn bótalaust frá öðrum sjó-
mönnum?
Haldi sjómenn áfram að styðja
kvótakerfið verða þeir að taka af-
leiðingunum og búa sig undir að
hlutaskiptakerfið verði lagt af.
Kannski er það sjálfgefið að fyrst
útgerðarmennimir einir eiga allan
fiskinn í sjónum geta sjómennirnir
ekki átt neinn hlut í afla þeirra eins
og formaðurinn orðar það þó að
álitsgerðin passi sig á því að kalla''
það alltaf „afla þeirra eigin skipa“.
Það verður auðvelt að fá uppáskrift
Háskólans fyrir því að hlutaskipta-
kerfi samræmist ekki jafnræðis-
sjónarmiðum og stjómarskárvernd-
uðum eignar- og atvinnuréttindum
útgerðarmanna. Það hlýtur líka eins
og söluskyldan að takmarka mögu-
leika þeirra til að nýta eignir sínar
og fjárfestingar með hámarksá-
góða, og það skiptir mestu máli,
segir Jón Viðar Matthíasson.
Höfundur er eðlisfræðingTir.
Range Rover Vogue ‘88,
ss., Blár. Ekinn 110 þús. km.
Verð kr. 1.090.000.
ra STW ‘96,1800,
Ekinn 26 þus. km.
.000.
MMC Lancer STW ‘97,1600,
ss., 5 d. Rauður. Ekinn 23 þús
km. Verð kr. 1.350.000.
Renault 19 RN ‘96,1400, 5 g.,
4 d. Silfur. Ekinn 29 þús. km.
Verð kr. 980.000.
Opel Corsa ‘97, 1400,
ss., 3 d. Blár. Ekinn 15 þús. km
Verð kr. 1.140.000.
VW Golf CL STW ‘96,1400, 5 g
5 d. Grænn. Ekinn 55 þús. km.
Verð kr. 1.170.000.
Hyundai Accent GLS ‘96,1500,
ss., 4 d. Silfur. Ekinn 15 þús. km.
Verð kr. 990.000.
Jeep Grand Cherokee Lando ‘95,
V8, ss., 5 d. Grænn. Ekinn 76
þús. km. Verð kr. 3.090.000.
Skoda Felicia LX ‘96,1600, 5 g.,
5 d. Blár. Ekinn 29 þús. km.
Verð kr. 590.000.
V/SA
m
Hyundai Elantra GLS ‘93,
1600, 5 g., 4 d. Vínrauður. Ekinn
49 þús. km. Verð kr. 750.000.
MMC 1-300 sendibfll ‘91,
2000, 5 g., 5 d. Hvítur. Ekinn
104 þús. km. Verð kr. 590.000.
Toyota Corolla XL ‘92,
1300, ss., 5 d. Brúnn. Ekinn 80
þús. km. Verð kr. 690.000.
Nissan Micra ‘94,
1300, ss., 5 d. Silfur. Ekinn 99
þús. km. Verð kr. 640.000.
Honda Civic GL ‘87,
1500, ss., 4 d. Gullsans. Ekinn
150 þús. km. Verð kr. 390.000.
VW Golf ‘87,
1600, 5 g., 5 d. Silfur. Ekinn 188
þús. km. Verð kr. 260.000.
MMC Lancer 4x4 ‘91,
1800, 5g„ 5d. Blár. Ekinn111
þús. km. Verð kr. 690.000.
Lada Samara ‘94,
1500, 5 g„ 4 d. Blár. Ekinn 68
þús. km. Verð kr. 290.000.
Suzuki Swift ‘94,
1500, 5 g„ 4 d. Blár. Ekinn 68
þús. km. Verð kr. 390.000.
BMW 518i ‘87,
5 g„ 4 d. Blár. Ekinn 148 þús.
km. Verð kr. 390.000.
Bílalán til allt að
60 mánaða.
Visa Euro Raðgreiðslur
til allt að 36 mánaða.
Hyundai H-100 ‘97, disel, 5 g„
4 d. Rauður. Ekinn 34 þús. km.
Verð kr. 1.390.000.
Peugeot 205 ‘95,1100, 5 g„
5 d. Rauður. Ekinn 58 þús. km.
Verð kr. 630.000.
Hyundai Sonata GLS ‘92, 2000,
ss,. 4 d. Svartur. Ekinn 29 þús.
km. Verð kr. 890.000.
B&L notaðir bílar • Suðurlandsbraut 12 • Sími: 575 1200