Morgunblaðið - 03.03.1998, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1998 47
ifi

I
R
I
R
I
I
I
)
)
R
I
)
.
I
R
H
R
R
R
R
I
R
R
AÐSENDAR GREINAR
MINNINGAR
Stefna stjórn-
valda í umhverf-
ismálum
ÞÁ ER lokið um-
hverfisráðstefnu Sa-
meinuðu þjóðanna í
Kyoto, með eftirminni-
legum hætti svo ekki
sé meira sagt. Fram-
lag okkar til umhverf-
ismála verður sam-
kvæmt samkomulagi
ráðstefnunnar 10%
auknig útblásturs
skaðlegra eiturefna út
í andrúmsloftið.
Af ummælum ráða-
manna mátti ráða, að
þeir teldu svo Mtla
undanþágu vart viðun-
andi fyrir okkur ís-
lendinga. Taldi um-
hverfisráðherra hana ekki full-
nægjandi, og gott ef sjálfur forsæt-
isráðherrann sagði hana ekki óvið-
unandi.
Nú mætti ætla að vorum ráða-
mönnum þætti ekki nóg að gert í
umhverfismálum og slík ummæli
viðhöfð af því tilefni. En svo gott er
það nú ekki. Því jafnvel er talið
koma til álita, að ísland standi utan
við væntanlegan samning aðildar-
ríkja Sameinuðu þjóðanna, sem
undirrita á innan fáira mánaða.
Sem sagt, framlag okkar til um-
hverfismála alheimsins verður 10%
aukning skaðlegra eiturefna út í
andrúmsloftið, verðum við aðilar að
samningnum. Að öðrum kosti
stöndum við utan við hann, og get-
um þá óáreittir mengað eins og
okkur sýnist. Og ekki annað að
heyra, en mörgum ráðamanninum
þyki sú leið öllu vænlegri, enda í
takt við framtíðasýn þeirra. Því
nýjar stóriðjuframkvæmdir hér á
landi kalla á 25% aukningu gróður-
húsalofttegunda út í andrúmsloftið
fram til ársins 2010 og 40% til árs-
ins 2025.
Um mikilvægi umhverfisvemdar
þarf ekki að fjölyrða. Um það mál
snýst raunar allt líf hér á jörð um
ókomna framtíð. Og ekki hvað síst
mikilvægt fyrir okkur íslendinga
að hafa þau mál í öndvegi. Enda
hafa virtir fræðimenn úr hinni
formlegu ráðgjafasveit ríkja heims
tekið Island sem dæmi um hrika-
legar afleiðingar loftslagsbreyt-
inga, eins og forseti íslands sagði í
áramótaræðu sinni.
í framhaldi af sh'kum niðurstöð-
um má spyrja; hver eiginleg stefna
íslendinga sé í umhverfismálum og
eigi að vera í framtíðinni. Satt best
að segja, þá óttast ég mjög að
næstu árin munum við dragast aft-
ur úr flestum ríkjum á þessu sviði.
Til stuðnings þeirri skoðun minni
vitna ég í orð forseta íslands úr
áramótaræðu hans: „Nú lítur hins
vegar út fyrir að flestir séu að fara
fram úr okkur og Islendingar að
lenda aftast í sveit þeirra sem
bjarga vilja lífsskilyrðum mann-
kyns.“
Hins vegar segja ráðamenn
þjóðarinnar að taka beri tillit til
sérhagsmuna Islands í efnahags-
legu tilliti, vegna viðkvæmrar
stöðu okkai’ í efnahagsmálum. Ég
spyr: Er það kannski vegna þeirr-
ar efnahagskreppu, sem sam-
kvæmt þessu hlýtur að vera til
staðar hér á landi? Eða stendur
efnahagur landsins jafn traustum
fótum og af er látið? Og, eru lífs-
kjör hins almenna borgara jafn góð
og í nálægum löndum? Reyndar
held ég að til lengri tíma litið sé
heillavænlegast að leggja allt undir
í umhverfismálum, í stað þess að
leggjast í nauðvöm. Eða viljum við
ekki áfram láta líta á okkur sem
sériega umhverfisvæna þjóð? Því
hér er jú hreinasta vatnið, tærasta
loftið og besti fiskurinn, er það
ekki? En hve lengi?
Við ætlum okkur
enn stærri hlut í ferða-
mannaiðnaði. Vegna
alls þessa hreina og
tæra sem við höfum
upp á að bjóða. Hér er
í raun allt fallegast og
best, eins og við Is-
lendingar vitum.
Einnig er það von mín,
að hér á landi sé að
finna skynsömustu
ráðamennina. Sem að
vísu virðast ekki ýkja
forsjálir þessa stund-
ina í það minnsta. Því
hér skal hver stóriðjan
reka aðra inn í fram-
tíðina, á sama tíma og
efla skal ferðamannaiðnaðinn. I
huga ráðamanna virðist eina færa
leiðin, að reistar verði stóriðjur, til
bjargar efnahag landsins.
Hvemig væri til dæmis að auka
áherslumar á þær auðlindir sem
felast í hreinum náttúruafurðum,
raforku, hugbúnaði og vísindum,
Framlag okkar til um-
hverfismála alheimsins,
segir Björn Erlingsson,
verður 10% aukning
skaðlegra eiturefna út
í andrúmsloftið.
svo fátt eitt sé nefnt? Stundar-
gróði, er að mínu mati ekki lykilorð
okkar íslendinga inn í framtíðina.
En hver er þá orsökin fyrir því,
að við þurfum að leggjast í slíka
nauðvöm í umhverfismálum? Ef til
vill má nefiia eitt dæmi, og spyrja í
framhaldi af því: Hvað gera hefði
mátt við þær 75.000 milljónir sem
tapast hafa úr banka- og sjóðakerfi
landsmanna á síðastliðnum árum
vegna afskrifta, hefði betur verið
haldið á spöðunum?
Það hlýtur að vera skýr krafa
þjóðarinnar til stjómenda fyrir-
tækja, banka og sjóða, sem og
stjómmálamanna, að full virðing sé
borin íyrir almannafé. Að menn
séu gerðir ábyrgir gjörða sinna, og
skýrari reglur settar til höfuðs
þeim. Slík óráðsía með almannafé
sem viðgengist hefur undanfarin ár
er þjóðinni dýrkeyptari en svo, að
ekki beri að gæta strangara að-
halds. Fram hjá þessum stað-
reyndum verður ekld horft.
í framhaldi af þessu langar mig
að fara nokkur ár aftur í tímann og
rifja upp mál sem að vísu er um-
hverfismálum nokkuð óskylt. Vik-
um ef ekki mánuðum saman stóðu
alþingismenn í stappi um það,
hvort og þá hvemig björgunar-
þyrlu bæri að kaupa til landsins.
Þótt ótrúlegt megi virðast stóð það
í einstaka þingmönnum að afgreiða
málið snurðulaust og fá lífsnauð-
synlegt björgunartæki, sjómönn-
um vorum og þjóðinni til heilla. En
eins og menn vita hafa tugir
mannslífa bjarast með tilkomu TF
Lífar. Ég spyr því: Hefði þjóðin
mátt við því að missa þessi manns-
líf?
Umhverfísmál framtíðarinnar
em spurnig um líf eða dauða. Ekki
aðeins okkar sem hér lifum, heldur
alls mannkyns. Eða er það efna-
hagslega sjálfstæð þjóð, sem ekki
hefur ráð á að bæta ímynd sína og
alls heimsins í svo veigamiklu máli
sem því er til umfjöllunar var á
umhverfisráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna í Kyoto?
Höfundur stundnr sjálfstæða a t-
vimiustarfsemi.
Bjöm
Erlingsson
GUÐRÚN
EIRÍKSDÓTTIR
+ Guðrún Eiríks-
dóttir fæddist í
Fagurlyst í Vest-
mannaeyjum 11.
maí 1938. Hún lést á
Sjúkrahúsi Vest-
mannaeyja 18. febr-
úar síðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Landa-
kirkju í Vestmanna-
eyjum 28. febrúar.
Við viljum með
nokkrum orðum minn-
ast elskulegrar
frænku okkar, Guðrúnar Eiríks-
dóttur. Þær voru margar ánægju-
legar stundir sem við áttum með
Gógó, en það var hún alltaf kölluð.
Gógó var mjög ummhyggjusöm og
þá sérstaklega í okkar garð. Okkar
fyrstu minningar um hana eru
þegar hún las fyrir okkur bama-
sögur og hjálpaði okkur við lær-
dóminn. Ekki hefði verið hægt að
ætlast til meiri væntumþykju frá
henni en við nutum. í
huga Gógóar vorum
við sem hennar eigin
böm og þau vom
mörg skiptin sem hún
bauð okkur út að
borða eða dekraði við
okkur á annan hátt.
Þegar við fluttum úr
foreldrahúsum leið
varla sá dagur að hún
hefði ekki samband til
að fá fréttir af okkur.
Mökum okkar tók hún
opnum örmum og
sýndi þeim sömu vænt-
umþykju og okkur systkinunum.
Gógó ætlaðist aldrei til mikils af
okkur en var mjög þakklát fyrir
allt sem við gerðum fyrir hana,
hversu lítið sem það var.
Þrátt fyrir að Gógó hafi verið
heilsulítil í gegnum árin, hvarflaði
aldrei að okkur þegar hún var lögð
inn á sjúkrahús hinn 26. janúar sl.
að hún ætti ekki afturkvæmt það-
an.
HAUKUR
SIGTR YGGSSON
+ Haukur Sigtryggsson fædd-
ist í Ólafsvík 1. september
1924. Hann lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 21. febrúar síðast-
liðinn og fór útför hans fram frá
Ólafsvíkurkirkju 28. febrúar.
Mig langar hér að minnast vinar
míns, Hauks Sigtryggssonar í
Ólafsvík, með fáeinum orðum.
Það var fyrir hartnær 25 árum
þegar ég var ungur maður að ég
hitti Hauk í fyrsta sinn á heimili
tílvonandi tengdaforeldra minna í
Ólafsvík - en mikill vinskapur hef-
ur verið á milli þessara fjölskyldna
alla tíð frá því 1954.
Er við Haukur tókum tal saman
í fyrsta skipti fann ég fljótt að
áhugamál okkar fóru vel saman.
Við ræddum um útgerðarmál, afla-
brögð o.fl.
Haukur hafði þá stundað útgerð
með öðrum í allmörg ár og gat því
miðlað mér og öðrum af reynslu
sinni á þessu sviði.
Frá þessum tíma hef ég notíð
þess að eiga Hauk sem vin og fé-
laga.
Á árunum fyrir núverandi
kvótakerfi, þegar kapphlaupið var
um miðin, hringdum við næstum
daglega hvor til annars til að skipt-
ast á fréttum um veiðar og afla-
brögð.
Oftast er ég var á ferð í Ólafsvík
kom ég við á Ennisbraut 8 til
Hauks og Steinu til að fá mér
kaffisopa og ræða málin. Þar var
oft gestkvæmt, enda gestrisni í há-
vegum höfð á því heimili. Spunn-
ust þá oft líflegar samræður um
útgerð, fiskveiðar og þau málefni
er hæst voru á baugi í það og það
skiptíð.
Ékki voru allir sammála um mál-
efiún en Haukur hafði alltaf það
lag að menn fóru sáttir frá umræð-
unum og lauk þá oftast umræðun-
um eitthvað á þá leið „við sjáum til,
hvemig þetta fer alltsaman og
hvað úr þessu verður."
Haukur hafði og gaman af að
renna fyrir lax. Þar var enn eitt
sameiginlegt áhugamál okkar þó
svo sameiginlegar stundir við lax-
veiðar yrðu alltof fáar. Þó kom það
fyrir að nokkrar stundir gáfust til
sameiginlegra laxveiða en oftar
var það að koma í heimsókn og
vera með part úr degi eða svo. I
eitt skiptí, sem við Haukur vorum
við veiðar hvor í sinni Dalaánni
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Elsku Gógó, við þökkum þér
samfylgdina í gegnum árin og fyrir
allt sem þú gafst okkur ogjíenndir.
Minninguna um góða _ frænku og
vinkonu munum við geýma í hjört-
um okkar. Við munum hittast aft-
ur.
Elsku amma, mamma og pabbi,
söknuður ykkar er mikill. Við biðj-
um góðan Guð að styrkja ykkur og^-
styðja á þessum erfiðu tímum.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V.Briem.)
Eirfkur og Arnheiður,
Valgeir og Bryndís,
Ingunn og Svanur
og Arnór. (
kom ég við hjá honum, þar sem ég
lauk veiðitíma mínum á undaw»'
honum. Veiðin hjá Hauki og félög-
um hafði verið heldur treg. Spurði ;
hann mig hvort ég væri að flýta ,
mér og ef ekki, hvort ég væri ekki
til með að koma með sér út að
veiða. Ég sagði að mér lægi ekkert
á fyrr en um kvöldið. Við fórum ,
síðan til veiða og vildi ég að við
færum á ákveðinn stað í ánni sem {
ég þekktí vel. Þegar þangað kom
sagði ég honum að renna sem
hann og gerði. Lax var strax á og
klukkutíma síðar voru þeir orðnir* -
4. Þá taldi Haukur nóg komið í bili
og sagði við mig sposkur á svip:
„Nú lékum við á þá.“
Haukur var alsæll með veiðina
þennan eftírmiðdag og skiptí hann
engu máli hvort hann fengi fleiri
fiska í þessari veiðiferð, heldur að
geta verið í góðum félagsskap og
notið náttúrunnar og umhverfis-
ins.
Nú fyrir stuttu festi Haukur,
ásamt sonum sínum, kaup á 102
tonna bát. Þar rættist æðstí
draumur hans að kaupa bát með
sonum sínum.
Að lokum vil ég og fjölskylda
mín votta Steinu, börnum, tengda-^.
bömum, bamabömum og bama- "
bamabömum okkar dýpstu sam-
úðarkveðjur.
Ólafur Rögnvaldsson og
fjölskylda, Hellissandi.
GUÐJÓN
ÓLAFSSON
+ Guðjón Ólafsson fæddist í
Miðhúsum í Hrútafirði 18.
júlí 1940. Hann lést á heimili
sfnu 21. febrúar síðastliðinn og
fór útför hans fram frá Prest-
bakkakirkju í Hrútafirði 28.
febrúar.
Það var sárt þegar Elsa hringdi
til þess að tilkynna andlát Guð-
ións. Þó að vitað væri að hann
hefði átt við nokkra vanheilsu að
stríða datt okkur aldrei í hug að
við nytum ekki vináttu þessa góða
drengs lengur.
Ég man Guðjón fyrst er hann
trúlofaðist vinkonu minni, Elsu frá
Svalhöfða. Hún hafði dvalið á
heimili okkar þegar hún gekk í
barnaskóla í Búðardal. Síðan þá
hefur mér fundist ég eiga dálítið í
henni. Ég var spennt að sjá og
kynnast piltinum hennar, sem mér
líkaði strax mjög vel við. Hann var
hlýr og brosmildur og man ég
hann aldrei öðmvísi alla tíð síðan.
Það vora ófá skiptin sem við
hjónin nutum gestrisni og vináttu
þessara góðu hjóna. Þau áttu vel
saman og það kom fljótt í ljós hve
samhent þau vora. Árið 1964 hófu
þau búskap á Svalhöfða með for-
eldrum hennar og árið eftir giftu
þau sig og létu skíra elstu dóttur-
ina.
Þau festu kaup á jörðinni Valda-
steinsstöðum í heimasveit Guð-
jóns, Hrútafirði, og fluttu þangað
árið 1966. Þar þurfti nú aldeilis að
taka tíl hendi. Gömul hús, sem
nýtt voru í byrjun búskaparins,
vora á jörðinni. Gaman var að
fylgjast með bjartsýni og dugnaði
þessa unga fólks og hve samtaka
þau voru í öllu. Heimili þeirra
sannar það. Tún voru ræktuð,
girðingar endurnýjaðar og þannig
rak hvað annað. Þá var hægt að
stækka fjárstofninn og reisa
myndarleg fjárhús og hesthús.
Lokaáfanginn að uppbyggingu á
eignarjörðinni var bygging nýs og
fallegs íbúðarhúss sem fjölskyldan
flutti í 1981.
Nærri má geta að arður búsins
dugði varla til þess að standa undir
fjárfestíngunni. Fór Elsa þá að
starfa utan heimilis, fyrst á sím-
stöðinni í Brú og síðar hjá Kaupfé-
laginu á Borðeyri. Guðjón tók að
sér akstur skólabama. Þar sýndi
hann lipurð og samviskusemi,
enda var hann vinsæll í því starfi.
Guðjón tók virkan þátt í sveitar-
stjómarmálum og vann sínu
byggðarlagi vel. Hann sat í
hreppsnefhd um árabil og var odd-*-
viti síðustu árin.
Á Valdasteinsstöðum festu hann
og Elsa rætur, enda vora þau búin
að leggja hart að sér við uppbygg-
ingu fallegs heimilis. Þau eignuð-
ust þrjár myndarlegar dætur, sem
allar era búnar að færa þeim góða
tengdasyni og stofna sín eigin
heimili. Svo bættust augasteinarn-
ir við, þrjár hnátur sem fannst svo
gaman í sveitínni hjá afa og ömmu.
Dæturnar og fjölskyldur þeirra
nutu þess að heimsækja foreld-
rana þegar fríar stundir gáfust.i. *
Það verður þeim mikil huggun að
eiga ljúfar minningar frá góðum
samverastundum.
Við Elís kveðjum Guðjón með
þakklæti í huga. Elsu, dætram og
fjölskyldum þeirra svo og ástvin-
um öllum sendum við okkar
dýpstu samúð.
Emilia Lilja Aðalsteinsdóttír. *