Morgunblaðið - 11.03.1998, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 11. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fylgirit heilbrigðisskýrslna 1998 um áhættuslys
Enginn skortur á reglum en
þörf er á hugarfarsbreytingu
LANDLÆKNIR og slysavamaráð
kynntu í gær nýútkomið fylgirit
heilbrigðisskýrslna 1998, þar sem
birt eru tólf erindi sem flutt voru á
landsfundi um slysavarnir í nóvem-
ber 1996. Erindin fjalla öll um
svokölluð áhættuslys, þ.e. slys sem
rekja má til þess að tekin er of mikil
áhætta, og er bent á að flest slys í
lofti, láði og á legi verði vegna
mannlegra mistaka'en ekki vegna
bilana í tækjum eða ytri aðstæðna.
A kynningarfundinum var sér-
stök áhersla lögð á slys á sjómönn-
um og hvað væri til ráða til að
fækka þeim. Voru fundarmenn
flestir sammála um að þörf væri á
hugarfarsbreytingu meðal sjó-
manna og útgerðarmanna. Ekki
væri skortur á reglugerðum og leið-
beiningum en svo væri sem menn
færu alltof lítið eftir þeim, m.a. af
þeim ástæðu að skipshafnir væru
of fámennar og vinnuálag því mikið.
Vinnuaðstaða á skipunum væri oft
bágborin og því mikil hætta á slys-
um, auk þess sem vökulög væru iðu-
lega þverbrotin. Par við bætist svo
að verkfræðsla meðal sjómanna er
allt of lítil og víða á skipum er ör-
yggismálum áfátt, þrátt fyrir
strangar reglugerðh' þar um.
I skýrslunni kemur m.a. fram að
á árunum 1986-1991 strönduðu 102
skip hér við land. í tólf prósentum
tilvika mátti rekja strand til þess að
skipsstjórnandi hafði sofnað vegna
mikillar þreytu og svefnleysis. Þá
voru algengar orsakir strands röng
notkun staðsetningartækja, skortur
á nauðsynlegum sjókortum, van-
ræksla við staðsetningu skips, van-
þekking á notkun leiðarmerkja og
kæruleysi við stjórn og sigling
Morgunblaðið/Þorkell
LÚÐVÍK Ólafsson, settur aðstoðarlandlæknir, Ólafur Olafsson land-
læknir, Guðjón Ármann Eyjólfsson, skólastjóri Stýrimannaskólans,
ræddu um áhættuslys á fundi landlæknisembættisins og slysa-
vamaráðs.
Smíði stálbita
í brú á Andalæk
Málmtak
bauð
lægst
OPNUÐ hafa verið tilboð í tvö
verk á vegum Vegagerðaiánn-
ar, annars vegar smíði stál-
bita í brú á Andalæk á Laug-
arvatnsvegi og hins vegar
smíði handriðs á Ölfusárbrú.
Sumir buðu í bæði verkin
Sjö tilboð bámst í .smíði
stálbitanna. Lægstbjóðandi
var Málmtak ehf. á Húsavík.
Tilboðsupphæðin var alls
2.576.286 krónur.
Tólf tilboð bárust í smíði
handriðs á Ölfusárbrú. Kostn-
aðaráætlun verkkaupa hljóð-
aði upp á 5.714.150 krónur.
Lægstbjóðandi var Málmtak
ehf. Húsavík með 4.399.308
krónur.
Á ÞESSU korti frá Veðurstofunni má sjá upptök skjálftanna og styrkleika þeirra.
Jarðskjálftahrina á vestara gosbeltinu
Stærsti skjálftinn
á Vigdísarvöllum
HRINA jarðskjálfta varð á vestara
gosbeltinu, frá Langjökli suður um
Hengil og vestur um Reykja-
nesskaga, frá því í fyrrakvöld og
fram undir hádegi í gær. Sterkasti
skjálftinn mældist um 3 á Richter
og átti hann upptök sín norðarlega
á Vigdísarvöllum, austan í Núps-
hlíðarhálsi, um kl. sex í gærmorgun
en hans varð vart í Hafnarfirði og
Krýsuvík.
Hófst með
smáskjálftum
Hrinan hófst á tíunda tímanum í
fyrrakvöld með smáskjálftum í Hró-
mundartindi í suðaustanverðum
Henglinum og mældust þeir allt
upp í rúmlega 2 á Richter. Á fjórða
tímanum í fyrrinótt hófust svo
skjálftar í Geitlandsjökli í suðvest-
urhomi Langjökuls og héldu áfram
fram eftir morgni, sá stærsti um 2,8
á Richter um sexleytið í gærmorg-
un. Um sama leyti fór að skjálfa á
Vigdísarvöllum og mældist sterkasti
skjálftinn um 3 á Richter.
Nokkrir skjálftakippir urðu í
framhaldinu á öllum þremur stöðun-
um en að sögn Ragnars Stefánsson-
ar jarðskjálftafræðings var alls stað-
ar orðið nokkuð rólegt um hádegis-
bilið í gær.
Ragnar segir hrinuna ekki á
neinn hátt mikla en hins vegar telur
hann athyglisvert að svo stórt svæði
sé undirlagt í einu lagi. Skjálftana
nú telur hann benda til þess að smá-
vegis heildarhnik hafi orðið á vest-
ara gosbeltinu.
Berum enga ábyrgð
íslenskir aðalverktakar hafa gert ráðstaf-
anir til að taka vinnureglur sínar varðandi
eftirlit með förgun undirverktaka sinna til
endurskoðunar. I samtali við Pétur Gunn-
arsson segist Stefán Friðfínnsson, forstjóri
fyrirtækisins, ekki vilja svara því hvort
Aðalverktakar muni bera kostnað af því
að lagfæra ástand mála við urðunarstað-
inn við Straumsvík þar sem timburúr-
gangur úr fjölbýlishúsum á Keflavíkur-
flugvelli var urðaður í óleyfí.
FYRIRTÆKIÐ Gámur-Hring-
henda, sem urðaði timburúrganginn
á lóð sinni við Straumsvík, var und-
irverktaki Aðalverktaka og í frétt
Morgunblaðsins í gær kom fram að
olíutönkum af vamarsvæðinu hafi
heldur ekki verið fargað í samræmi
við samning Aðalverktaka og undir-
verktaka þeirra.
Stefán Friðfinnsson sagði að
varðandi málið í Straumsvík hefðu
Islenskir aðalverktakar samið við
„menn sem höfðu til þess fullgild
starfsleyfi og lögðu þau fram frá
Heilbrigðiseftirliti Hafnarfjarðar.
Við teljum að við höfum ekki brotið
neinar reglur og berum enga
ábyrgð á því hvemig þetta fór en
við höfum auðvitað áhuga á þessu
máli,“ sagði Stefán í samtali við
Morgunblaðið.
Sem betur fer ekki spilliefni
„Þeir tóku að sér að taka við
þessum timburúrgangi og farga
honum á lögbundinn hátt,“ sagði
hann. „Við erum að fylgjast með
þessu máli og höfum rætt við heil-
brigðisfulltrúa sem er með þetta
mál í rannsókn. Sem betur fer era
þetta ekki spilliefni. Utan á þessum
húsum var hins vegar asbest sem
var fjarlægt án þess að þessir menn
kæmu þar að og því fargað á lögleg-
an hátt.“ Hann segir að mjög harð-
ar reglur gildi um fórgun asbests og
spilliefna hjá Aðalverktökum.
Stefán Friðfinnsson sagði að Að-
alverktakar hefðu fengið þetta
verkefni, að rífa fjölbýlishúsin á
Keflavíkurflugvelli, eftir samkeppn-
isútboð þar sem fyrirtækið var
lægstbjóðandi. Undirverktakinn
hefði verið lögleg flokkunarstöð
sorps, sem hafði leyfi til að gera það
sem hún tók að sér. „Þeir áttu að
flokka þetta efni og farga því á lög-
legan hátt. Við voram á engan hátt
aðilar að því,“ sagði Stefán.
Hann vildi ekki upplýsa um hvaða
fjárhagsstærðir hefði verið að tefla í
þessu sambandi.
„Hins vegar var, að okkar mati,
fyllilega borgað fyrir það sem
mennimir tóku að sér. Við greidd-
um fyrir stórfé og það var ekki þátt-
ur í tilboðinu að þeir ættu að grafa
þetta bakvið hús,“ segir hann.
Höfum áhyggjur af þessu
Um það hvernig eftirliti Aðal-
verktaka með efndum undirverk-
takanna var háttað, sagði Stefán að
fyrirtækið hafi ekki haft neina
ástæðu til að ætla að „mennimir
væra að gera neitt sem þeir mættu
ekki gera.“ Samkvæmt samningi
hefðu allir pappírar þessa fyrirtæk-
is verið í fullkomnu lagi og það hefði
gefið yfírlýsingar um að staðið yrði
að flokkun og ráðstöfun úrgangsins
á tiltekinn, löglegan hátt. „Um
þetta gilda ákveðnar reglur og það
eru í raun aðrir menn sem eiga að
vera að fylgjast með þeim.“
Hann sagðist lítið vilja tjá sig um
hugsanlega siðferðislega ábyi'gð ís-
lenskra aðalverktaka á því hvernig
farið hefði í þessu máli „en við höf-
um áhuga á þessu máli og áhyggjur
af því,“ sagði Stefán og aðspurður
sagði hann að Islenskir aðalverk-
takar hefðu þegar stigið skref til
þess að taka vinnulag við mál sem
þetta til endurskoðunar. „Þetta kom
okkur ekkert síður í opna skjöldu
en öðram.“
Stefán segir að framvegis verði
náið fylgst með því hvað verður um
það sem fer til förgunar á vegum
Aðalverktaka. Endanlegar ákvarð-
anir um nýjar reglur verði hins veg-
ar látnar bíða niðurstöðu úr þessu
máli, sem enn er til rannsóknar.
Má segja að reglur hafí ekki
verið nægilega traustar
Stefán sagði að það, sem fjallað
var um í frétt Morgunblaðsins í
gær, að komið hefur í ljós að um það
bil helmingi af 16 olíutönkum, sem
fjarlægðir voru af varnarsvæðinu,
var ekki fargað eins og samið var
um við undirverktaka, ætti þátt í
því að fyrirtækið hefði tekið verklag
sitt í förgunarmálum til endurskoð-
unar á fyrrgreindan hátt.
Felur endurskoðunin í sér viður-
kenningu fyrirtækisins á því að
reglurnar sem það hefur starfað
eftir hafi ekki verið nægilega
traustar? „Já, auðvitað má segja
það. En það er annað mál hvort við
höfðum ástæðu til að ætla að þær
væru ekki nægilega traustar," segir
hann.
En er hugsanlegt að íslenskir að-
alverktakar muni bera kostnað af
því að koma urðunarmálum við
ólöglega urðunarstaðinn í Straums-
vík í löglegt horf? „Eg ætla ekki að
svara því á þessu stigi,“ sagði Stef-
án Friðfinnsson. „Við teljum það al-
farið ekki okkar mál en við bíðum
eftir niðurstöðum.“
Þvert á okkar
hagsmuni
í frétt Morgunblaðsins i gær kom
fram að förgunarmálið varðandi ol-
íutankana væri litið alvarlegum
augum innan stjórnkerfisins og
talið slæmt fyrir samskipti varnar-
liðsins og íslenskra aðalverktaka
þótt forráðamenn Aðalverktaka hafi
þar verið í góðri trú.
Stefán Friðfinnsson sagðist ekk-
ert vilja tjá sig um þetta atriði. „Við
viljum ekki að svona mál komi upp.
Það er þvert á okkar hagsmuni og
vinnulag. Við höfum af þessu veru-
legar áhyggjur og höfum þegar gert
ráðstafanir til að þetta gerist ekki
aftur. Við ætlum ekki að semja við
menn um fórgun fyrir okkur nema
við vitum nákvæmlega hvað verður
um hlutina. En við höfðum enga
ástæðu til að ætla að þessir menn
færa ekki eftir starfsreglum sínum.
Þeir voru með leyfi til þess að taka
við þessu,“ sagði Stefán Friðfinns-
son, forstjóri Islenskra aðalverk-
taka.