Morgunblaðið - 11.03.1998, Síða 40

&40 MIÐVIKUDAGUR 11. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Lífgjafa sjómanna
frestað í fímmta sinn
ENN einu sinni hefur
samgöngui'áðherra
frestað gildistöku reglu-
gerðar er varðar losun-
ar- og sjósetningarbúnað
gúmbjörgunarbáta. Rétt
ár er liðið síðan átta
,**j»manna starfshópur skil-
aði áliti sínu til ráðherra,
en hann fjallaði í tíu
mánuði um sjósetningar-
búnað. Góð samstaða var
um niðurstöður hópsins
nema fulltrúi LIU var
ekki sammála hópnum
og sendi ráðherra sérálit.
Þar segir m.a. „að LIU
hafí gert sér vonir um að
kröfur til búnaðarins
yrðu raunhæfar og framkvæmanleg-
ar. Ennfremur gerði hann og LÍÚ sér
vonir um að allir sem að málinu koma
gætu verið sáttir við niðurstöður og
vissir um að þeim væri hægt að fram-
fylgja án umtalsverðra breytinga á
__ skipunum, og til að komast mætti hjá
því eina ferðina enn að fresta gildis-
töku eða sniðganga settar reglur, og
skapa þannig falskt öryggi fyrir þá
sem geta átt líf sitt undir því að bún-
aðurinn virki eins og til er ætlast".
M.ö.o. öll sjómannasamtök landsins,
Siglingastofnun, áhugamenn um ör-
yggismál sjómanna og útgerðarmenn
í Vestmannaeyjum, eiga að beygja sig
fyrir fulltrúa LIÚ eins og samgöngu-
ráðuneytið hefur gert, það er sam-
staðan um málið í hans augum.
En hvpr voru ágreiningsatriði full-
J0- trúa LIÚ við hina sjö í hópnum? Jú,
hann vildi ekki að sjálfvirkur og fjar-
stýrður sleppibúnaður yrði í skipum
lengri en 45 metrar og ekki yrðu gerð-
ar meiri kröfui' til sleppibúnaðar en að
hann virkað við +-30° hallahom.
Þetta voru sértillögur hins „mikla“
áhugamanns LÍÚ um öryggi sjó-
manna. Hann hefur verið
að reyna í þrjú ár að
koma 45 m skipum og
lengri undan skyldu að
vera með sleppibúnað
þvert á vilja sjómanna,
en þess skal getið að það
em skip þeirra manna
sem ráða nú ferðinni í
LÍÚ. Gott samband er
milli LIÚ og ráðuneytis-
ins sem þeir nota sér,
m.a. koma þeir því inn
hjá ráðuneytisfólkinu að
ekki sé til viðurkenndur
búnaður sem stenst þær
kröfur sem gerðar em.
Þeir sem hafa fylgst
með þessum deilum vita
að til er búnaður sem hefur verið sam-
þykktur, og heitir Sigmund S2000 og
gildir viðurkenning hans til mars
2000. Honum er hægt að koma fyrir á
öllum skipum ef vilji er fyrir hendi.
En LÍÚ er á móti þessum búnaði og
þess vegna reyna þeh' að tefja og
helst útiloka að sjómenn fái hann um
borð í skipin. Allur málatilbúnaður
þessara manna er eitt allsherjar mgl,
sett fram með þeim tilgangi einum að
tefja og sverta þann eina búnað sem
staðist hefur prófun, enda lét Sævar
Gunnarsson, einn úr átta manna
sleppibúnaðar-starfshópnum og full-
trúi stærstu sjómannasamtaka lands-
ins, strax í upphafí nefndarstarfa bóka
að hann teldi þennan starfshóp ein-
göngu settan á stofn til að tefja þetta
mál. Reynslan sýnir okkur að þetta
var hárrétt hjá honum. En hvers
vegna era forustumenn LÍÚ á móti
þessum björgunarbúnaði? Er til ein-
hver skynsamleg skýring á því að þeir
em tilbúnir að gera aUt til að tefja
þetta mál, þar með að fóma lífi sjó-
manna og hafa samgönguráðherra og
hans fólk í samgönguráðuneytinu að
viðundrum í augum þeirra sem vinna
að öryggismálum sjómanna. Þegar
Sigmundsgálginn var orðinn að vera-
leika 1981 og kominn í nokkur skip í
Vestmannaeyjum, fundu menn strax
að til vom menn sem ekki vom sáttir
við að enn einu sinni skyldi vera kom-
ið öryggistæki frá Vestmannaeyjum,
sem augljóslega myndi fækka dauða-
slysum á sjó. Allt var gert til að vinna
á móti því að tækið fengi viðurkenn-
ingu, en að lokum var það viðurkennt,
þá var það komið í flest skip í Vest-
mannaeyjum. En á meðan á þessari
baráttu í Vm. stóð var verið að reyna
að hanna annað tæki í Njarðvík sem
átti að gera sama gagn og Sigmunds-
gálginn. Útkoman var annar búnaður
sem byggður var á hugmynd Sig-
munds en því miður stálu þeir ekki
Hvers vegna, spyr Sig-
mar Þór Sveinbjörns-
son, eru forystumenn
----7-------------------
LIU á móti þessum
bj örgunarbúnaði?
allri hugmyndinni. í stað þrýstilofts
var notaður gormur sem Vestmanna-
eyingum var sagt af Iðntæknistofnun
nokkram árum áður að ekki væri
heppilegt að nota, eins og raunin varð.
Er til bréf þess efnis frá þeirri stofn-
un. Sjálfvirki hluti þessa búnaðar er
mebra, sem Siglingamálastofnun vildi
ekki með nokkm móti viðurkenna
þegar Eyjamenn börðumst fyrir
henni á sínum tíma. Þrátt fyrir þetta
var gálginn viðurkenndur strax án
nokkurrar baráttu og fyrst án sjálf-
virks sleppibúnaðar. Hann hefur þrátt
fyrir sína galla bjargað mörgum
mannslífum á undanfómum ámm,
síðast fjómm mönnum af Mýrarfelh
ÍS 123,26. júní 1996.
Þegar Olsenbúnaðurinn kom til
sögunnar hófst mikill áróður ób'úleg-
ustu manna á móti Sigmundsbúnaðin-
um en með hinum búnaðinum. Mér er
sagt að gamli Útvegsbankinn hafi
fjármagnað fjöldaframleiðslu á þeim
búnaði og hefur eflaust ætlað að gera
góða hluti og sýna Vestmannaeying-
um í leiðinni að fleiri gætu búið til
sleppibúnað (þó hugmyndinni væri
stolið frá Sigmund). En strax í byrjun
komu í Ijós gallar á búnaðinum, sem
vora brotnir gormar og sjálfidrki bún-
aðurinn virkaði illa er slys urðu. Þeg-
ar þetta kom í Ijós var strax farið að
gera Sigmundsbúnaðinn tortryggileg-
an. Vestmannaeyingar vildu þá strax
setja búnaðina í prófun svo hægt væri
að skera úr um hvemig þeir reyndust
og hvort þeir stæðust þær kröfur sem
gerðar væra til þeirra. Tók nokkur ár
að fá þetta í gegn. A meðan voru
hundruð búnaða settir um borð í ís-
lensku skipin. En um síðir vora bún-
aðimir sendir til Iðntæknistofnunar
þar sem gerðar voru á þeim prófanir
sem leiddu í Ijós að Ólsenbúnaðurinn
stóðst t.d. ekki ísingartilraunir.
Skýrslur sem Iðntæknistofnun gerði
vora að mörgu leyti stórfurðulegar,
sérstaklega fyrsta áfangaskýrslan
sem ekki var gerð á réttum forsend-
um. Aldrei var minnst á gormavanda-
málið, þó sama stofnun hafi sent bréf
um að ekki væri hægt með öruggum
hætti að nota gorma í þessi tæki. I
stuttu máli hafa þessi vinnubrögð Iðn-
tæknistofnunar ekki auldð hróður
hennar né traust, í það minnsta ekki í
sjómannastétt. I kjölfar þessara próf-
ana var sett samasem merki milli
þessara búnaða og viðurkenning tekin
af báðum 1988. Voru þá flest skip
komin með búnaðinn. 15% Sigmunds-
búnað en 85% með Ólsenbúnað.
Sigmar Þór
Sveinbjörnsson
Iðntæknistofnun gerði tillögu að
prófunaraðferð sleppibúnaða sem
byggð var á þessum tilraunum með
búnaðina tvo. Til að gera langa sögu
stutta var Sigmundsbúnaði í annað
sinn veitt viðurkenningarskírteini frá
S.r. 6. mars 1995 og gildir hún til 6.
mars árið 2000. En eins og einn for-
ustumaður sjómannasamtakanna
sagði við mig: „LIÚ ræður því sem
það vill ráða“. Það sannaðist þegar
búið var að endurskoða reglugerðina
og Siglingamálastofnun búin að við-
urkenna Sigmundsbúnaðinn í annað
sinn, þá neyddust LÍÚ-kafbátamir til
að koma upp á yfirborðið og þeir
sögðu: „Nei, við einir vitum hvað sjó-
mönnum er fyrir bestu og tökum ekki
mark á viðurkenningu Siglingamála-
stofnunar, við tölum við ráðuneytið og
segjum því fólki hvað það á að gera.
Þetta var gert og ráðherra frestaði
gildistöku reglugerðar í fimmta sinn,
reglugerð sem hann sjálfur var búinn
að setja 21. mars 1994, eftir margra
ára_ endurskoðun. En af hveiju vill
LIÚ ekki viðurkenna Sigmundsbún-
aðinn?
Kannski er skýringin einfóld. Það
hlýtur að vera erfiður biti að gleypa
og í raun sárt spark í afturendann að
viðurkenna að 85% flotans sé með
búnað sem ekki stenst þær kröfur
sem gerðar eru til hans. Þetta _er ef-
laust ein skýringin á því að LÍÚ læt-
ur mann í það ömurlega hlutverk að
stoppa framgang þessa björgunar-
tækis. Ég hef átt persónuleg samtöl
við samgönguráðherra og ég held að
hann hafi þrátt fyrir allt raunveru-
legan áhuga á bættu öryggi sjó-
manna, það hefur hann sýnt í
nokkrum málum er varðar öryggi
þeirra, t.d. með því að beita sér fyrir
stöðugleikaátaki allra skipa sem ekki
hafa viðunandi stöðugleikagögn í dag
og veita þeim útgerðum styrk sem
þurfa að láta hallaprófa skip sín.
Þetta á eflaust eftir að fækka dauða-
slysum á sjó. En hvers vegna ráð-
herrann er svo snarlokaður fyrir
áróðri LIÚ í sambandi við sleppi-
búnaðinn skil ég ekki. Skýringin
hlýtur að vera sú að hann hafi af-
spyrnu lélega ráðgjafa í kringum sig
og undir sínu þaki.
Höfundur er áhugamaður um ör-
yggismál sjómanna.
AÐALFUNDUR
Fundurinn verður í Þingsal I
og hefst kl. 15.00 síðdegis.
Dagskrá
1. Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt
17. grein félagssamþykkta.
2. Tillaga um útgáfu jöfnunarhlutabréfa.
3. Önnur mál löglega borin upp.
JS
i
Aðgöngumiðar verða afhentir
á aðalskrifstofu félagsins, Kringlunni 5, 5. hæð,
frá'18. mars til kl. 12.00 fundardaginn.
SJQVAOirrALMENNAR
Sjóvá-Almennar tryggingar hf. • Kringlunni 5 • Sími 569 2500
- kjarni málsins!
Móðir geðsjúklings
segir sögn sína
VEIT almenningur
um Félagsmiðstöð Geð-
hjálpar sem er til húsa í
Hafnarbúðum,
Tryggvagötu 9? Þar er
opið frá 11-17 á daginn
og alltaf heitt á könn-
unni.
Ég undirrituð er ein
af stofnendum þess fé-
lags. Allir sem hafa
áhuga á að gera þetta
félag sterkt, láta það
blómstra og skilja geð-
fatlaða, eru velkomnir.
Öll höfum við þurft á
einhvem hátt á þjón-
ustu heilbrigðiskerfisins
að halda. Mörgum hefur
þótt niðurlægjandi að þurfa að fara
á geðdeild. En í dag er fólk farið að
hugsa að geðsjúkdómar eru ekkert
öðruvísi en aðrir sjúkdómar. Við
viljum meðferð við sjúkdómnum en
ekki gæsluvarðhald. Við krefjumst
virðingar sem félagar í réttinda-
samtökum geðfatlaðra og sem borg-
arar samfélagsins sem við búum í.
Eru geðsjúklingar og fyrrum
geðsjúklingar einhver sérstétt sam-
félagsins? Nei! Geðsjúkdómar til-
heyra öllum stéttum. Sameinuð er-
um við sterk og saman getum við
breytt og betrumbætt kjör geðfatl-
aðra alls staðar í heiminum. Þeir
sem eru á geðdeild vantar oft: A.
sálfræðing sem hefur tíma til að
hlusta á sjúklinginn. B. geðlækni
sem hefur tíma til að hlusta á sjúk-
linginn og tíma til að hugleiða hvaða
lyf skuli gefm. Það er þjóðinni til
háborinnar skammar að þrengja að
geðfótluðum á sjúkrahúsum. Hafa
þeir háu herrar sem
skera niður á geðdeild-
um hugsað um afleið-
ingar gjörða sinna!
Sumir geðfatlaðir, sem
ráfa um göturnar og fá
ekki pláss á geðdeild né
rétta læknismeðhöndl-
un, geta verið hættu-
legir. Gerið ykkur grein
fyrir því að geðfatlaðir
eru ekki heimskir, þeir
vita hvar er verið að
skera niður og hvernig
það bitnar á heilsu
þeirra. Látið ekki geð-
fatlaða ráfa um göturn-
ar, meðalalausa, svo
ekkert komi fyrir ykk-
ur eða ykkar nánustu. Geðsjúkling-
ar eru oft hættulegir sínum nán-
ustu, en það þarf ekki skyldmenni
til. Byrgið brunninn áður en barnið
dettur í hann!
Sonur minn veiktist á 3-4 mánuð-
um, þá 21 árs og er búinn að vera 10
ár á geðdeild, núna hefur hann sl. 5
ár lítið sem ekkert verið á geðdeild.
Ég hef beðið fyrir honum á kristi-
legum samkomum. Mest hjálp hef-
ur þó komið frá félaginu mínu Geð-
hjálp sem ásamt Stuðningsþjónustu
Geðhjálpar hefur tekið á sig alla
erfiðleikana og hjálpað syni mínum,
bæði með húsnæði og margt annað,
þeir eiga heiður skilið!
Maðurinn minn drukknaði þegar
sonur okkar var eins árs og ég ræð
ekki við veikindi sonar míns ein. Ég
er oft hrædd við son minn þegar
hann neitar að taka lyfin sín. Geð;
fatlaðir eru oft ákaflega sterkir. í
eitt skipti þegar sonur minn kom
æstur og mikið veikur á geðdeild
þurfti hjúkrunarfræðingurinn að
gefa honum sprautu við geðklofa og
þurfti tvo gæslumenn til að halda
honum. Slagsmálin og lætin voru
mikil, þá varð slys, annar gæslu-
mannanna handleggsbraut son
minn. Síðan hefur sonur minn verið
fatlaður á handlegg.
Ég, sem móðir geðsjúklings, legg
til að þeir í heilbrigðiskerfinu og
Sameinuð erum við
sterk, segir Úlla Vai-
borg Þorvaldsddttir,
og saman getum við
breytt og betrumbætt
kjör geðfatlaðra alls
staðar í heiminum.
fleiri sem ætla að spara á geðdeild-
um, taki sér frí í vinnunni í einn til
tvo mánuði og starfí sem gæslu-
menn á geðdeild. T.d. Kleppsspít-
ala, móttökudeild 13, gangi B. Ef
þeir hefðu reynsluna af þessum
sorglega og hættulega sjúkdómi,
sjúkdómi sem geðsjúklingar hafa
ekki skapað sér sjálfir, yrði málið
tekið til athugunar hið snarasta.
Fleiri aðstandendur geðfatlaðra
ættu að skrifa um sína reynslu,
þetta er ekkert feimnismál, bara að
framkvæma og þora.
Höfundur er móðir sem hefur þurft
að þola mikið, en áfram skal halda.
Úlla Valborg
Þorvaldsdóttir