Morgunblaðið - 11.03.1998, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 11. MARZ 1998 39
AÐSENDAR GREINAR
VÍST léttist brúnin á
mörgum þegar birtar
voru niðurstöður
TIMSS um kunnáttu
framhaldsskólanema í
raungreinum og stærð-
fræði; við erum þrátt
fyrir allt meðal þeirra
þjóða sem kunna bezt!
Við erum skarpgreind
þjóð, þótt grunnskóla-
nemendur hafi kunnað
lítið í TIMSS. Við erum
bara lengur að tileinka
okkur þekkinguna. Eða
hvað? Mig langar til að
staðnæmast við eitt at-
riði sem ber hátt í
skoðanaskiptum, brottfall nem-
enda, en umræðan byggist að mínu
mati á misskilningi að hluta til.
Sagt er að 45% árgangs ýmist
fari ekki í framhaldsskóla eða
hætti þar án þess að ljúka prófi.
Þessa tölu skynja margir sem stórt
og mikið vandamál. Þessir nem-
endur hrökklist frá námi og séu
jafnvel vansælir þegnar á rápi um
samfélagið. Þeir séu alvarlegt
vandamál. En þetta er ekki svona
einhlítt, einungis hluti af þessu
brottfalli er raunverulegur ef
brottfaU er skilgreint á þá lund, að
nemendur hrekist úr skóla af ein-
hverjum ástæðum og fái síðan ekki
starf sem þeim falli. Brottfall í
þessum skilningi er alls ekki 45%
af hverjum árgangi. Um þetta
langar mig að fara nokkrum orð-
um.
í fyrsta lagi fer nokkur hluti ár-
gangs ekki í skóla, að minnsta kosti
ekki strax að loknum grunnskóla.
Þeim fækkar þó líklega með hverju
ári, en ætli láti ekki nærri að íúm-
lega 90% af hverjum hópi fari í
framhaldsskóla haustið eftir að
grunnskóla lýkur. Þeir sem út af
standa verða því vitaskuld ekki
mældir sem brottfall úr framhalds-
skóla.
I öðru lagi er mikil hreyfing á
nemendum milli skóla. Nemandi
sem til dæmis hættir í Menntaskól-
anum á Akureyri og færir sig um
set yfir í Verkmenntaskólann á
Akureyri telst fallinn á brott í fyrr-
nefnda skólanum þótt hann sé í
farsælu námi í hinum skólanum.
Þessi nemandi er ekkert vandamál.
I þriðja lagi gerist það oft að
nemendur hætta námi og hverfa til
starfa sem þeim líkar vel og eru
þeim eftirsóknarverð. Sumir era
skammt á veg komnir með nám
sitt, en flestir þó meira en hálfnað-
ir. Mergurinn málsins er þessi: ís-
lenzkt atvinnulíf krefst miklu
minni skólunar til
starfa heldur en
tíðkast í nágrannalönd-
um. Hér læra menn til
verka á staðnum í
miklu meira mæli en
t.d. á Norðurlöndum
og í Vestur-Evrópu.
Nemendur geta fengið
ljómandi góða og vel
launaða vinnu við sitt
hæfi þótt þeir hafi ekki
lokið námi. Eg veit
með vissu að talsvert
fleiri lykju prófi ef þess
væri beinlínis krafizt
til þess að fá vinnu.
I fjórða lagi eru
alltof margir nemendur í námi sem
ekki hentar þeim og það veldur losi
og brottfalli meðan þeir era að átta
sig. Hér eiga foreldrar nokkra sök,
ef hægt er að nota það orð í þessu
samhengi. Of margir ætla börnum
sínum að verða stúdentar. Afleið-
ingin er tímabundið brottfall ef svo
má segja, nemendur heltast úr
lestinni fyrsta árið af því að þeir
hafa ekki áhuga á því sem þeir eru
að gera. Svo koma þeir aftur inn í
í framhaldsskóla kom-
ast þeir einir áfram,
segir Sölvi Sveinsson,
sem spjara sig, bæði í
námi og skólasókn.
skóla í það nám sem þeim lætur
bezt. En víst er það líka satt og
rétt, að skólaganga af þessu tagi
getur lamað vilja til frekari náms
lengri eða skemmri tíma.
I fimmta lagi hefur námsfram-
boð aukizt utan hins hefðbundna
skólakerfis. Margir nemendur sem
horfið hafa úr skóla hafa sótt sér-
hæfða menntun til margvíslegra
starfa, ýmist á námskeiðum eða í
einkareknum skólum.
Hvað er þá brottfallið mikið? Ég
ætla mér ekki þá dul að svara því
að svo komnu máli, en hef fullan
hug á að taka þátt í að rannsaka
það. Ég spái að raunveralegt brott-
fall verði þá einhvers staðar á bil-
inu 10-20%. Það eru nemendur sem
fara vansælir út úr skólanum, finna
sig illa, fá ekki störf við hæfi. Þeim
er hætt og mörgum hefur farnazt
illa. Mikill meirihluti atvinnulausra
hefur einungis grannskólamenntun
að baki.
Þetta er hópurinn sem málið
snýst um. Hinir sem hætta spjara
sig þótt þeir hafi ekki lokið form-
legu lokaprófi. Ég ber ekki kvíð-
boga fyrir þeim. Ég hef til dæmis
miklu meiri áhyggjur af því hvað
margir nemendur láta sér nægja
að skríða yfir tiltekið lágmark. Hve
margir segja að sér hafí gengið vel
þegar þeir rétt ná.
En hvað er þá til úrbóta?
I fyrsta lagi þarf að mjókka
gjána sem er milli grann- og fram-
haldsskóla. Nemendur færast sjálf-
krafa milli bekkja í grannskóla, en
mér þykir hins vegar sjálfsagt að
gera á39
kveðnar kröfur um kunnáttu í
lestri og skrift, svo eitthvað sé
nefnt, til þess að færast upp. Að
sjálfsögðu þarf þá líka að sinna
betur þeim sem af ýmsum ástæð-
um era á eftir. I framhaldsskóla
komast þeir einir áfram sem spjara
sig; bæði í námi og skólasókn.
I öðra lagi er nú lag til þess að
gera námskrár skólastiganna
þannig úr garði, að ómarkvissri
endurtekningu verði hætt.
Kennsla er að sumu leyti endur-
tekning, en hún á að vera mark-
viss. Nú er verið að kenna sömu
hluti í grunn- og framhaldsskóla.
Námskrár eiga að taka mið af því
að langflestir eru í skóla framund-
ir tvítugsaldur. Innihaldið á að
vera í samræmi við það.
í þriðja lagi þarf að auka náms-
og starfsráðgjöf í grannskólum
með það markmið í huga að náms-
val nemenda verði markvissara, að
færri hefji nám sem ekki er í sam-
ræmi við getu þeirra eða löngun.
í fjórða lagi þarf atvinnulífíð að
skilgreina þarfir sínar fyrir mennt-
un og skólar eiga að uppfylla þær.
Það er staðreynd að menntað
vinnuafl er miklu staðfastara í
starfi heldur en óskólagengið fólk.
Með öðram orðum: Skólaganga
tryggir meiri festu í starfsmanna-
haldi. Hér bráðvantar stuttar
starfsmenntabrautir sem sniðnar
era að þörfum atvinnulífs. Við er-
um eftirbátar Evrópuþjóða í þess-
um efnum, enda er framleiðni mun
minni hér f flestum greinum en til
dæmis í Danmörku og Þýzkalandi.
I fimmta lagi þurfa skólar að
nýta sér nýja tækni til þess að
bæta kennsluhætti og nýta tíma
nemenda og kennara sem bezt.
Skólamenn þurfa líka að horfast í
augu við þá staðreynd, að þeir hafa
ekki lengur einkarétt á fræðslu, ef
svo má segja. Framboð á námsefni
utan skólanna fer ört vaxandi og
þeir verða að taka þátt í þeim
breytingum sem óhjákvæmilega
verða.
Vísast má tína fleira til, en hér
skal látið staðar numið. Ég er þess
fullviss að ráðstafanir af þessu tagi
era til mikilla bóta þótt ekki sé sett
undir allan leka. Það verður aldrei,
því að mannskepnan er svo skrítið
sköpunarverk.
Höfundur er skólameistari Fjöl-
brautaskólans við Ármúla.
Brottfall -
hvað er það?
Sölvi Sveinsson
Kringlukast
20%
afsláttur
af Triumph nærfatnaði
lympta
Kringlunni 8-12, sími 553 3600.
36.000 íslendingar hafa leigt sölubás og selt í Kolaportinu.
Samkvœmt könnun Gallup er meðalsala á dag kr. 20.000,-
Það kostar kr. 3100 á dag að leigja sölubás fyrir kompudót.
Tekið er á móti
pöntunum á sölubásum
í síma 562 5030 alla
KOLAPORTIÐ
virka daga kl. 10-16
Hagkvcemt og skemmtilegt
AÐALFUIMDUR 1998
Aðalfundur Skeljungs hf. verður haldinn
miðvikudaginn 18. mars 1998 i Uvammi
á Grand Hótel Reykjavík, Sigtúni 38,
og hefst fundurinn kl. 16.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundarstörf skv.
17. grein samþykkta félagsins.
2. Tillaga um útgáfu jöfnunarhlutabréfa.
3. Önnur mál, löglega upp borin.
Dagskrá, tillögur og reikningar félagsins liggja
frammi á aöalskrifstofu félagsins, hluthöfum til
sýnis, viku fyrir aðalfund.
Aðgöngumiðar og fundargögn eru afhent
á aðalskrifstofu félagsins aö Suöurlandsbraut 4,
6. hæö, frá og meö hádegi 11. mars til hádegis á
fundardag, en eftir það á fundarstað.
Aö loknum aðalfundarstörfum verður móttaka
fyrir hluthafa meö léttum veitingum i Setrinu á
sama staö.
KæBr/Frystir Itr. HxBxD Verðstgr.
Kæliskápur 308 143x60x60 36.000,-
ísskápur 301/20innb. 143x60x60 38.300,-
ísskápur 260/68uppi 148x55x60 42.500,-
ísskápur 174/86niðri 148x55x60 43.900,-
ísskápur 325/90ni5ri 163x60x60 47.500,-
Frystir 250 143x60x60 42.900,-
niboð
Kæliskápar/lsskápar/Frystar
VERSLUN FYRIR ALLA !
|
í'i
RADGREIOSLUR
Við Fellsmúia • Sími 588 7332
OPIÐ: Mánud. - föstud. kl. 9-18, laugard. kl. 10-14
EUROCAttD
raögreiðslur