Morgunblaðið - 10.07.1998, Page 1

STOFNAÐ 1913
153. TBL. 86. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 10. JÚLÍ 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Holbrooke telur friðarumleitanir í Kosovo erfíðari en í Bosniu
Segir mikla hættu
á allsherjarstríði
Kíev, Tirana. Reuters.
h.
Reuters
Sprenging í Istanbúl
RICHARD Holbrooke, sendiherra
Bandaríkjanna, sem almennt er tal-
inn eiga heiðurinn af friðarsamn-
ingnum í Bosníu, sagði í gær að deil-
an um Kosovo væri erfíðari úrlausn-
ar en stríðið í Bosníu á sínum tíma.
Holbrooke, sem Bandaríkjaforseti
hefur tilnefnt sendiheiTa Bandaríkj-
anna hjá Sameinuðu þjóðunum,
sagði eftir þriggja daga viðræður á
Balkanskaga að mikil hætta væri á
því að átökin í Kosovo að undanförnu
breyttust í allsherjarstríð.
„Heimurinn viðurkennir Bosníu
sem sjálfstætt ríki en lítur á Kosovo
sem hluta Júgóslavíu," sagði Hol-
brooke. „Þótt umkvörtunarefni alb-
önsku múslimanna séu réttmæt... þá
styðja þjóðir heims ekki sjálfstæðis-
kröfur Albana í Kosovo, því ef þær
gerðu það myndi skapast hætta á að
stríð blossaði upp víðar.“
Stjórnin og stjómarandstaðan í
Herferð
gegn eitur-
lyfjum
Washington. Reuters.
BILL Clinton, forseti Banda-
ríkjanna, hleypti í gær af stokk-
unum mikilli auglýsingaherferð
til að vara ungmenni við hætt-
unni sem stafar af neyslu eitur-
lyfja. Herferðin, sem fara mun
fram jafnt í útvarpi, sjónvarpi,
dagblöðum sem á alnetinu,
kostar alls tvo milljarða dollara,
eða um 140 milljarða króna.
Að sögn embættismanna er
ætlunin að vekja ungmenni og
foreldra þeirra til umhugsunar
um afleiðingar eiturlyfjaneyslu
með hjálp nýjustu tækni á sviði
sjónvarpsauglýsinga og kvik-
myndagerðar.
Brýtur og
bramlar
Auglýsingarnar eru hannað-
ar með það fyrir augum að
kalla fram mjög sterk viðbrögð.
Ein þeirra sýnir t.a.m. unga
stúlku í óðaönn við að brjóta og
bramla innanstokksmuni með
steikarpönnu, á meðan hún
fræðir áhorfendur um að svona
fari eiturlyf með líf neytenda.
„Auglýsingarnar fanga athygl-
ina,“ var haft eftir einum tals-
manna Hvíta hússins.
Ekki eru þó allir á einu máli
um ágæti herferðarinnar.
Ýmsir hafa bent á að undan-
farinn áratug hafí gríðarlegum
áróðri gegn fíkniefnum verið
beint til ungmenna, en neysla
þeirra virðist þó stöðugt
færast í aukana. Þeir telja
skynsamlegra að veita þessa
fjárinuni til verkefna sem
reynslan hafí sýnt að skili raun-
verulegum árangri.
Serbíu fógnuðu í gær drögum að
friðarsamkomulagi sem tengslahóp-
urinn svokallaði kom sér saman um í
fyrradag. Stjórn Albaníu tók drög-
unum einnig vel.
Taki við stjórn eigin mála
Heimildarmenn í breska utanrík-
isráðuneytinu sögðu að samkvæmt
drögunum fengi Kosovo víðtæk sjálf-
stjómarréttindi en yrði áfram hluti
af Júgóslavíu. Albanar í Kosovo
þyrftu að falla frá kröfunni um sjálf-
stæði en tækju við stjórn eigin mála,
sæju t.a.m. um löggæslu.
Javier Solana, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins (NATO),
sagði að Ibrahim Rugova, leiðtogi
Lýðræðisbandalags Kosovo, ætti að
gegna mikilvægu hlutverki í samn-
ingaviðræðum um lausn deilunnar.
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, hvatti til þess að deilan
um Kosovo yrði leyst með friðsam-
legum hætti en bætti við að Atlants-
hafsbandalagið væri tilbúið til hern-
aðaríhlutunar ef þörf krefði.
Hundruð manna hafa fallið í átök-
um milli albanskra uppreisnarmanna
í Prelsisher Kosovo og serbneskra
öryggissveita. Hydajet Hyseni, vara-
formaður Lýðræðisbandalags
Kosovo, stærsta flokks albanska
meirihlutans í héraðinu, sagði í gær
að uppreisnarmennirnir myndu
leggja niður vopn ef til hemaðar-
íhlutunar kæmi af hálfu NATO.
Plestir þeirra væra bændur sem
vildu aðeins verja bú sín.
Talsmaður rússneska utaniTkis-
ráðuneytisins sagði í gær að Rússar
hefðu sömu markmið og hin ríkin
fimm, sem hafa beitt sér fyrir friði í
Kosovo, og það væri að finna lausn á
deilunni um héraðið án þess að
breyta landamærum Serbíu.
SJÖ menn létu lífíð og hartnær
hundrað slösuðust þegar spreng-
ing varð á þekktu verslunar-
torgi í Istanbúl í Tyrklandi í
gær. Talið var að gasleki hefði
valdið sprengingunni, sem varð
í Egpyska basarnum, en hann
er frá 17. öld og hefur einnig
verið kallaður Kryddmarkað-
urinn.
Murat Basesgioglu, innanríkis-
ráðherra Tyrklands, sagði að
ekkert benti til þess að sprengja
hefði sprungið á torginu eins og
Lagos. Reuters.
HFJÖLSKYLDA Moshoods Abiola,
pólitíska fangans sem lést á sjúkra-
húsi í Nígeríu á þriðjudag, hvatti
landsmenn til að sýna stillingu eftir
að átök blossuðu upp á ný I Lagos,
stærstu borg landsins.
Sjónvarpsfréttamenn sögðust hafa
séð óeirðaseggi stinga mann til bana
á götu í Lagos og stela peningum
hans. „Það er mikil spenna hérna,
fólkið kastai- spýtum og flöskum,
rænir og ruplar,“ sagði nígerískm-
blaðamaður.
„Það besta sem við getum gert til
að heiðra [Abiola] í dauðanum er að
fara með friði. Aðeins þannig hefur
hann ekki dáið til einskis," sagði elsti
sonur Abiola í yfirlýsingu fyrir hönd
fjölskyldunnar.
Herforingjastjórn Nígeríu frestaði
því í gærkvöldi að taka lokaákvörðun
um hvenær og hvernig lýðræði yrði
komið á en sagði að búast mætti við
tilkynningu um það á næstu dögum.
Herforingjastjórnin mildaði einnig
dóm yfir sex mönnum, sem voru
dæmdir til dauða fyrir samsæri um
talið var í fyrstu. Sprengjusér-
fræðingar lögreglunnar sögðust
ekki hafa fundið neinar vísbend-
ingar um sprengju og sagði lík-
legt að sprengingin hefði orðið
vegna Ieka í gashylki í matsölu-
bás á torginu.
Tvö börn voru á meðal þeirra
sem létu lífíð. Torgið er vinsæll
ferðamannastaður og nokkrir út-
lendingar slösuðust í sprenging-
unni, þrír Frakkar, þrír Þjóðverj-
ar, tveir Norðmenn, fraki og
Irani.
að myrða Sani Abacha, fyrrverandi
einræðisheraa, í desember 1997.
Dauðadómnum var breytt í 20-25 ára
fangelsisdóm. Mennirnir eru allir frá
suðvesturhluta landsins eins og
Abiola og herforingjastjórnin kvaðst
vona að ákvörðunin myndi stuðla að
sáttum í landinu.
Lík Abiola krufið
Ibúar Nígeríu bíða nú niðurstöðu
úr krufningu á líki Abiola. Orðrómur
hafði verið á kreiki um að hjartaáfall
væri ekki raunveruleg orsök andláts
hans og höfðu jafnvel verið uppi get-
gátur um að stjórnvöld í landinu
hefðu eitrað fyrir honum.
Abdulsalam Abubakar. leiðtogi
herforingjastjórnarinnar, varð hins
vegar í fyrrakvöld við kröfu fjöl-
skyldu Abiola um að óháðir læknar
frá öðrum löndum myndu kryfja lík-
ið. Niðurstaða krufningarinnar gæti
ráðið miklu um framhald óvissuá-
standsins í stjórnmálum landsins.
■ Auknar kröfur/22
Reuters
Óeirðir blossa upp að nýju í Lagos
Fjölskylda Abiola
hvetur til friðar
Ráðstafanir gerðar til að bæta stærðfræðikennsluna i Bretlandi
London. The Daily Telegraph.
BRETAR hafa ekki minni áhyggj-
ur en aðrir af lítilli stærðfræði-
kunnáttu skólanemenda og ungs
fólks og nú hafa þeir ákveðið að
venda sínu kvæði í kross. Nú í
haust verður horfið aftur til kennsl-
unnar eins og hún var hjá afa og
ömmu og hinum „framsæknu"
kennsluháttum síðustu ára og ára-
tuga kastað út í hafsauga. Sagt er,
að þeir hafi ekki skaðað neina grein
jafn mikið og stærðfræðina.
David Reynolds prófessor, sem
Gamlar aðferðir
teknar upp aftur
stýrt hefur þessari áætlun stjórn-
valda, segir, að kennarar og yfir-
völd skólamála beri ábyrgð á því að
hafa snúið baki við góðum og ár-
angursríkum aðferðum við kennsl-
una, til dæmis bekkjarkennslunni,
að kenna margföldunartöfluna utan
að og hugan’eikningi, þrátt fyrir að
einkunnunum hafi hrakað ár frá
ári. Segir hann, að á síðustu tíu ár-
um hafi aðeins fjórðungur stærð-
fræðitímanna farið í eiginlega
stærðfræðikennslu.
Pyrirmælin til stærðfræðikenn-
ai-ans eru nú þau, að börnin eigi að
horfast í augu við hann en ekki vera
í hópvinnu og kennarinn á að tala til
alls bekkjarins, kenna krökkunum
margföldunartöfluna utan að og
þjálfa þá í hugaraeikningi. Reikni-
tölvur verða bannaðai- hjá krökkum
undir átta ára aldri og almennt á að
nota þær lítið í grunnskólanum.