Morgunblaðið - 19.09.1998, Blaðsíða 44

* 44 LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGRÍÐUR FANNEY
JÓNSDÓTTIR
+ Sigríður Fann-
ey Jónsdóttir
var fædd á Strönd á
Völlum 8. febrúar
1894. Hún lést á
hjúkrunardeild
heilsugæslustöðvar-
innar á Egilsstöðum
14. september síðas-
tliðinn. Foreldrar
hennar voru Jón
Einarsson, bóndi á
Strönd í Valla-
hreppi og víðar, f.
22. júlí 1865, d. 2.
nóv. 1952, og kona
hans Ingunn Pét-
ursdóttir frá Skildinganesi, f. 1.
okt. 1868, d. 26. júlí 1921. Fann-
ey átti einn bróður, Snælund,
sem dó innan við fermingarald-
ur.
Hinn 12. júlí 1921 giftist
Fanney Sveini Jónssyni bónda á
Egilsstöðum, f. 8. jan. 1893, d.
26. júlí 1981. Þau bjuggu stór-
búi á Egilsstöðum auk þess að
reka þar gisti- og veitingahús.
Börn þeirra Fanneyjar og
Sveins eru: a) Ásdís, húsmæðra-
kennari og hótelstjóri, f. 15.
apr. 1922, d. 15. ágúst 1991.
Dóttir Ásdísar er Sigríður Ing-
unn bókmenntafræðingur og
leikstjóri, búsett í Reykjavík og
á hún eina dóttur. b) Jón Egill,
bóndi á Egilsstöðum, f. 27.
ágúst 1923, kvæntur Mögnu
Gunnarsdóttur frá Beinárgerði
á Völlum og eiga þau sex syni.
Þeir eru: 1) Sveinn bygginga-
verkfræðingur á Egilsstöðum,
kvæntur Jóhönnu Illugadóttur
og eiga þau þrjú
börn. 2) Gunnar
bóndi á Egilsstöð-
um, kvæntur Vig-
dísi M. Sveinbjörns-
dóttur og eiga þau
þrjú börn. 3) Egill
vélaverkfræðingur í
Hafnarfírði, kvænt-
ur Onnu Guðnýju
Eiríksdóttur og
eiga þau þijú börn.
4) Þröstur raf-
magnsverkfræðing-
ur í Mosfellsbæ,
kvæntur Maríu
Ágústsdóttur og
eiga þau tvö börn. 5) Róbert
landbúnaðarverkamaður á Eg-
ilsstöðum. 6) Björn iðnhönnuð-
ur í Reykjavík. c) Ingimar,
kennari á Hvanneyri f. 27. febr-
úar 1928, kvæntur Guðrúnu
Gunnarsdóttur frá Gestsstöðum
í Norðurárdal og eiga þau fímm
börn. Þau eru: 1) Sigríður
Fanney cand. tech. soc. í Kaup-
mannahöfn, gift Lars Christen-
sen og eiga þau tvö börn. 2)
Gunnar Snælund framkvæmda-
stjóri í Kaupmannahöfn, kvænt-
ur Anne-Mette Skovhus og eiga
þau tvö börn. 3) Kristín María
myndlistar- og kvikmyndagerð-
arkona í Reykjavík, gift
Jóhannesi Eyfjörð og eiga þau
eina dóttur. 4) Ásdís kennari á
Varmalandi í Borgarfírði. 5)
Sveinn Óðinn vélsljóri á Egils-
stöðum.
Utför Fanneyjar fer fram frá
Egilsstaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Það eitt er víst þegar við
fæðumst að fyrir okkur liggur að
deyja. Þessi sannindi var maður
farinn að efast um að ættu við um
Sigríði Fanneyju sem náði langt
inn á 105. æviárið, hress og ern
fram undir það síðasta. Það er
ekki einfalt að minnast konu sem
hefur lifað svo langa ævi og svo
margbreytilega tíma sem maður
þekkir aðeins brot af, en mig lang-
ar til að segja frá kynnum mínum
af henni og þakka samfylgdina og
allt sem hún kenndi manni með
sínu fordæmi.
Sigríði Fanneyju kynntist ég
fyrir tuttugu árum þegar ég hóf
búskap á Egilsstöðum með Gunn-
ari Jónssyni sonarsyni hennar. Þá
var hún komin yfir áttrætt, en
myndugleikinn leyndi sér ekki.
Það er mér í fersku minni þegar
mér var boðið á heimili þeirra
Sveins og Fanneyjar til formlegr-
ar kynningar og fann svo vel and-
ann sem ríkti þar. Það var reisn
og virðuleiki yfir húsráðendum
sem endurspeglaðist í heimilinu.
Eftir því sem ég kynntist Fann-
eyju gerði ég mér grein fyrir að
hennar þáttur í að móta heimilið
var stór og nærvera hennar fékk
mann alltaf ósjálfrátt til þess að
vanda sig í framkomu og við það
sem maður hafði fyrir stafni.
Fanney ólst upp á Fljótsdals-
héraði og Seyðisfírði við fremur
lítil efni. Engu að síður tók hún sig
upp ung að árum til að afla sér
menntunar. Hún fór í Kvennaskól-
ann í Reykjavík 17 ára gömul og
síðar á lýðháskóla í Voss í Noregi.
Eftir það er hún í vinnu á Egils-
stöðum-og trúlofast Sveini, syni
Jóns Bergssonar bónda þar.
Fanney lagði metnað í allt sem
hún tók sér fyrir hendur. Hún
vissi að fyrir henni lá að stjórna
- stóru heimili og gistihúsi því sem
þá þegar var rekið á Egilsstöðum.
Til þess að vera sem best undir
það búin fór hún á húsmæðraskóla
í Vordingborg í Danmörku.
Það var því vel undirbúin og
menntuð ung kona sem tók við
heimilis- og gistihússrekstri á Eg-
ilsstöðum I árið 1921. Enda var til
þess tekið af gestum og heima-
fólki. Þar má segja að hún hafi
ráðið ríkjum alla tíð síðan í
hartnær sjö áratugi og setti
sterkan svip á það samfélag sem
heimili hennar og Sveins var mið-
depillinn í.
Hún stjórnaði ekki eingöngu
heima fyrir heldur gaf sig að ýms-
um félagsmálum og var iðulega
kosin til forystu þar sem hún kom
að málum. Hún var sterkur per-
sónuleiki og fór nærvera hennar
ekki framhjá neinum. Á árum áð-
ur komu stundum heilar skips-
hafnir í Hérað til að fara á dans-
leik og gistu á Gistihúsinu. Þá
gekk oft mikið á og heyrt hef ég
frásagnir af því hvernig Fanney
skarst þá stundum í leikinn og
nærvera hennar ein gat gert
róstusaman sjómann bljúgan og
þægan sem fór eftir öllum hennar
tilmælum.
Hin rúmlega áttræða kona sem
ég kynntist var farin að hægja á
og gaf sér tíma til að spjalla. Hún
sagði mér frá ýmsu frá fyrri tið
sem manni fannst svo fjarlægt, en
þetta voru viðburðir og aðstæður
sem hún hafði sjálf lifað og reynt.
Einhverju sinni fór hún að tala við
mig um langan vinnudag hjá okk-
ur yngra fólkinu sem varð til þess
að ég fór að spyrja hana um henn-
ar vinnudag á yngri árum. Þá
komst ég að því sem mig grunaði
raunar fyrir að hennar vinnudag-
ur hafði verið svo miklu lengri.
Það var jafnan mikið annríki á
Egilsstöðum og húsfreyjan vakti
yfir öllu. Hún fór fyrst á fætur og
seinast að sofa og þeim sem
þekktu hana á yngri árum er eft-
irminnilegur sá kraftur og
skörungsskapur sem einkenndi
hennar framgöngu alla.
Ég náði að kynnast heimili
þeirra Sveins og Fanneyjar og
þeim anda sem þar sveif yfir vötn-
um, en þá var Ásdís dóttir þeirra
tekin við rekstri gistihússins.
Sveinn lést árið 1981 og Ásdís
1991. Eftir lát Ásdísar dvaldist
Fanney á hjúkrunardeild sjúkra-
hússins á Egilsstöðum, en það var
sama hvar Fanney var, það fylgdi
henni alltaf sami andblær.
Það hendir oft fólk þegar aldur-
inn færist yfir og maki og vinir
hverfa á braut að það fyllist leiða
og eftirsjá. Slíkt fann maður
aldrei í fari Fanneyjar. Hún hafði
þann eiginleika að sjá alltaf betur
jákvæðu hliðarnar og lét hið
neikvæða ekki trufla sig. Hún var
sátt við sitt lífshlaup og beið síns
skapadægurs æðrulaus og bíða
mátti hún vissulega lengur en
flestir. Þann tíma notaði hún til að
fylgjast með sínum afkomendum
og sýndi þeim alltaf mikla alúð.
Hún las á meðan sjónin entist og
þá kom maður aldrei svo til henn-
ar að hún segði manni ekki ein-
hverjar fréttir. Hún kunni fjölda
kvæða sem hún fór oft með og
sagði mér einhvern tíma að sér
fyndist gott að viðhalda minninu
með því að rifja þau upp. Hún
hafði ánægju af að hitta sitt fólk,
en tók jafnframt alltaf vara fyrir
því að hún vildi ekki tefja eða
trufla með amstri í kringum sig.
Hún vildi fá að fylgjast með, en
var alla tíð á varðbergi fyrir því
að verða öðrum byrði.
Börnin mín nutu öll þeirrar
gæfu að kynnast langömmu sinni.
Þau hafa öll setið lítil í kjöltu
hennar á meðan hún raulaði við
þau og eftir því sem þau eltust
lærðu þau að meta samræður við
hana og þá visku sem hún miðlaði
þeim af langri lífsreynslu. Hjá
þeim sköpuðust, eins og raunar
hjá öllum hennar afkomendum,
mjög sterkar og sérstakar taugar
til hennar, enda var Fanney
þannig persónuleiki að hún ávann
sér virðingu þeirra sem kynntust
henni. Það var sama hvort það
voru ungir eða aldnir, enda um-
gekkst hún aðra jafnan af
virðingu.
Við lok hinnar löngu og gift-
uríku vegferðar Sigríðar Fann-
eyjar þakka ég henni allt sem hún
var mér og minni fjölskyldu.
Blessuð sé minning hennar.
Vigdís M. Sveinbjörnsdóttir,
Egilsstöðum.
„Hversu sárt sem það er, verð-
ur maður alltaf að rétta úr bak-
inu.“ Ég man ekki hversu gömul
ég var þegar hún sagði þetta við
mig, en þessi setning hefur fylgt
mér æ síðan. Amma Fanney var
ein stórbrotnasta manneskja sem
ég hef kynnst um dagana. Ég
naut þeirrar gæfu, eins og öll
hennar barnabörn, að vera
heimagangur á heimili þeirra afa
á meðan ég ólst upp. Jafnt í ann-
ríki sem á rólegum stundum var
ég velkomin. Hjá þeim var barn
fullgildur einstaklingur sem tók
þátt í umræðum, leik og starfi.
Amma Fanney var fædd fyrir
lok síðustu aldar og var óþrjót-
andi brunnur fróðleiks um liðna
tíð, en amma var samtímakona.
Alveg fram undir það síðasta
fylgdist hún með því sem var að
gerast í samfélaginu og hafði
skoðanir á mönnum og málefnum.
„Tímarnir breytast, en mennirnir
ekki,“ sagði hún við mig einu
sinni, „þeir eru alltaf að takast á
við sömu málefni og tilfinningar,
bara í breyttu umhverfi." Hver er
betur í stakk búinn til að meta
slíkt en einstaklingur sem hefur
lifað rúm hundrað ár, og það á
mestu breytingartímum sögunn-
ar? Amma Fanney var greind og
vel lesin, hún var trúuð, hafði
góða kímnigáfu, var umhyggju-
söm og stolt. Hún tókst á við
mótlæti og meðbyr af æðruleysi
og skynsemi. Það sópaði að henni
í hverju því sem hún tók sér fyrir
hendur og allir sem umgengust
hana báru fölskvalausa virðingu
fyrir henni.
Rúm hundrað ár eru langur
tími og eiginmaður hennar var
fallinn frá ásamt flestum vinum
og kunningjum af sömu kynslóð.
Ég veit að ömmu var farið að
lengja eftir að fylgja í kjölfar
þeirra. Ég gleðst yfir að nú hefur
hún fengið ósk sína uppfyllta, en
ég sakna hennar sárt. Á seinni
árum þegar ég kom austur, sat ég
löngum stundum hjá henni. Við
héldumst í hendur og skröfuðum í
gamni og alvöru. Þessar stundir
eru með þeim dýrmætustu sem
ég á. Ég varðveiti þær í hjarta
mínu og veit að þær munu ylja
mér um ókomna tíð. Ég kveð
ömmu mína þakklát fyrir að hafa
fengið að njóta samvista við hana.
Ásdís Ingimarsdóttir.
Þegar mér barst andlátsfregn
Sigríðar Fanneyjar Jónsdóttur,
varð mér hugsað til liðinnar tíðar.
Árið 1963 flutti ég til Egilsstaða
ungur maður. Síðan eru liðin 35
ár. Þá bjuggu þau Sigríður Fann-
ey og Sveinn Jónsson stórbúi sínu
á Egilsstöðum, ásamt sonum sín-
um Jóni og Ingimar og þeirra fjöl-
skyldum. Ásdís dóttir þeirra var
þá skólastjóri húsmæðraskólans á
Hallormsstað. I kringum Fann-
eyju og Svein var líf og kraftur.
Það sópaði að þessum glæsilegu
hjónum og þau settu svip á
byggðarlagið og stóðu í eldlínu
þeirrar uppbyggingar sem þá var.
Þegar ég rifjaði upp þessar minn-
ingar rann upp fyrir mér sú stað-
reynd að á þessum árum voru þau
hjónin um sjötugt, sem er sá ald-
ur sem fólki nú til dags er gert að
hætta að vinna.
Fanney stjórnaði um langt ára-
bil gistihúsi og veitingarekstri
með búskapnum. Hún var í eldlín-
unni í félagsmálum. Á þeim tíma
sem í upphafi var nefndur var hún
í forustu um byggingu á kirkjunni
okkar góðu, sem hefur verið at-
hvarf Egilsstaðabúa í gleði og
sorg frá því hún reis. Hún beitti
sér mjög í kvenfélaginu Blá-
klukku sem á sér merka sögu og
lét framfaramál hins ört vaxandi
byggðarlags til sín taka.
Ég minnist góðra stunda á
heimili þeirra hjóna. Gestrisni
þeirra var viðbrugðið. Sveinn var
félagi í Rotaryklúbbi Héraðsbúa
og ég man eftir því oftar en einu
sinni að allur klúbburinn var
boðinn í kvöldkaffi á afmæli hans
eftir áramótin. Þar var glatt á
hjalla og gott að koma. Mér er
tamt að tala um Fanneyju og
Svein saman, þótt Sveinn sé nú
látinn fyrir mörgum árum. Mynd
þeirra beggja er svo sterk fyrir
hugskotssjónum mínum og sam-
gróin Egilsstaðaheimilinu.
Fanney er nú látin eftir að hafa
náð 105 ára aldri. Þrek hennar
var með fádæmum. Hún hélt
reisn sinni til hinstu stundar, og
ekki er nema rúmlega ár síðan að
við Margrét heilsuðum henni á
mannamóti sem var haldið í tilefni
50 ára afmælis sveitarfélagsins
Egilsstaða, sem nú er orðið hluti
af sveitarfélaginu á Austur-
Héraði.
Það var svo sannarlega ekki
hóglífi sem gaf henni heilsu til
þess að ná svo háum aldri.
Það er ekki ætlunin í þessum
fátæklegu línum að rekja merkt
lífshlaup Sigríðar Fanneyjar
Jónsdóttur. Hún er að verðleikum
heiðursborgari Egilsstaðabæjar.
Tilgangurinn er að færa fram
þakklæti fyrir liðna tíð sem lifir í
minningunum. Við hjónin mætt-
um alltaf miklum hlýhug þegar
fundum okkar bar saman, sem var
vissulega sjaldan nú í seinni tíð.
Tilgangurinn er einnig að þakka
fjölskyldunni hennar fyrir allt
gamalt og gott og votta henni
innilega samúð okkar hjónanna.
Jón Kristjánsson,
Margrét Einarsdóttir.
Fyrir hönd Kvenfélagsins Blá-
klukku á Egilsstöðum langar mig
að minnast með nokkrum orðum
heiðursfélaga okkar Sigríðar Fan-
eyjar Jónsdóttur, húsfreyju á Eg-
ilsstöðum. Margs er að minnast
og margt ber að þakka. Sigríður
Fanney var ein af stofnendum
Kvenfélagsins Bláklukku og var
formaður félagsins frá stofnun
þess í febrúar 1948 og allt til árs-
ins 1960. Á þessum frumbýlisár-
um Egilsstaða var þörf fyrir haga
hönd og hlýjan hug, og hvort
tveggja hafði Sigríður Fanney í
ríkum mæli, og endurspeglaðist
það í störfum hennar í kvenfélag-
inu, þar sem hún af skörungsskap
og dugnaði var í fararbroddi
félagskvenna sem beittu sér í
ýmsum málum sem vörðuðu upp-
byggingu hins unga bæjarfélags
sem var að rísa hér á Ásnum.
Sigríður Fanney var félagi í Blá-
klukku alla tíð, og þótt hún hafi
ekki starfað með okkur síðustu
árin, fylgdist hún grannt með
gerðum okkar og bar hag félags-
ins einatt fyrir brjósti. Þær voru
ófáar kveðjurnar sem bornar voru
frá henni inn á félagsfundi okkar í
gegnum árin og sýndi það kannski
best, að þótt aldurinn færðist yfir
og kraftarnir færu þverrandi var
hún alltaf kvenfélagskona og var
stolt af því. Þess vegna geri ég
vísu úr 40 ára afmælisljóði okkar
kvenfélagskvenna að kveðjuorð-
um:
Er konur með hlýjar hendur
hófu hér þetta starf
þær fundu að mjúkum málum
í mannheimi sinna þarf.
Pær sáu að saman þær gátu
sigrað hér marga þraut
þá félagið okkar fæddist
og fyrst þeirra krafta naut.
(Jónbjörg S. Eyjólfsdóttir.)
Með hlýhug og virðingu þökk-
um við frú Sigríði Fanney hennar
störf í þágu Kvenfélagsins Blá-
klukku og sendum aðstandend-
dum hennar innilegar samúð-
arkveðjur.
F.h. Kvenfélagsins Bláklukku.
Sigríður Sigurðardóttir
formaður.
ISLEIFUR
RUNÓLFSSON
+ Isleifur Runólfs-
son fæddist á
Kornsá í Vatnsdal í
A-Húnavatnssýslu
24. apríl 1927. Hann
lést á Landspítalan-
um 2. september
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Fossvogskirkju 10.
september.
Elsku afi minn, það
er mér sárt að kveðja
þig. Ég vildi að ég
hefði geta kvatt þig
betur og sagt þér hvað mér þykir
vænt um þig, en ég var úti í
Portúgal þegar þú lést.
Þegar mamma sagði mér að þú
værir dáinn, elsku afi minn, mundi
ég svo margt. Ég hugsaði til þess
hvað þú sagðir mér oft söguna um
Búkollu og hvað
gaman var að koma til
ykkar ömmu í hjól-
hýsið á Laugarvatni.
Ég hugleiddi líka hver
ætti nú að hugsa um
ömmu og Tinna.
Ég er þakklát íyrir
að hafa átt þig fyrir
afa og ætla að geyma
vel allar minningarnar
um þig.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Þín
Eydís Björk Ólafsdóttir.