Morgunblaðið - 19.09.1998, Blaðsíða 46

^ 46 LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GUÐMUNDUR
FRIÐRIKSSON
+ Guðmundur
Friðriksson
fæddist á Gamla-
Hrauni, Eyrar-
bakka, 5. júní 1922.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Suðurlands 9.
september síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Friðrik Sig-
urðsson, útvegs-
bóndi á Gamla-
Hrauni, f. 11.2.
1876, d. 2.4. 1953,
og síðari kona hans
Sesselja Ásmunds-
dóttir, f. 18.2. 1887,
d. 4.9. 1944, frá Neðra-Apa-
vatni. Fyrri kona Friðriks á
Gamla-Hrauni var Margrét Jó-
hannsdóttir, f. 25.6. 1888, d.
30.11. 1918, úr spönsku veik-
inni. Hún var frá Hofí á Eyrar-
bakka. Þeirra börn sem upp
komust og hálfsystkini Guð-
mundar voru: Sigurður, f. 8.4.
1912, d. 21.1. 1981; Jóhann, f.
14.9. 1913, fórst með mb. Sæ-
borgu 14.11. 1942; Friðrik, f.
23.5. 1915, d. 24.8. 1977; Davíð
f. 14.9. 1917, d. 22.12. 1973. Al-
systkini Guðmundar eru: Mar-
grét, f. 9.12. 1920; Ragna, f.
13.1. 1924; Guðleif, f. 14.4. 1925;
Pétur, f. 13.6. 1928.
Á árinu 1951 hóf Guðmundur
sambúð með eiginkonu sinni
Magneu Þórarinsdóttur, frá
Stígprýði á Eyrarbakka, f. 25.9.
1920, d. 26.10. 1996. Þau bjuggu
fyrstu árin á Selfossi, en flutt-
ust nokkrum árum síðar til Þor-
lákshafnar og áttu heima þar
síðan. Þeirra sonur er Friðrik,
f. 22.3. 1954. Hans kona er Gitte
Jakobsen, f. 1.6. 1963. Þeirra
börn eru íris, f. 13.10. 1986;
Kristín, f. 5.6. 1989; og Guð-
mundur, f. 6.2. 1994. Dóttir
Magneu og stjúpdóttir Guð-
mundar er Erna Marlen, f. 18.4.
1944. Hennar börn
eru: Guðmundur, f.
17.4. 1970; Líney
Magnea, _ f. 4.9.
1975; og Ólöf Þóra,
f. 15.4. 1979.
Guðmundur var í
sveitarstjórn Ölfus-
hrepps 1970-1974.
Meirihluta þess
tímabils gegndi
hann störfum odd-
vita í veikindafor-
föllum Hermanns
Eyjólfssonar. Hann
var í bygginga-
nefnd Þorláks-
kirkju árin 1975-1985 og í
stjórn Landshafnarinnar Þor-
lákshöfn eitt kjörtímabil. Þá var
hann einn af þremur stofnend-
um Utvegsmannafélags Þor-
lákshafnar árið 1965.
Guðmundur fór ungur að
vinna fyrir sér, var til sjós bæði
á togurum og bátum, sigldi
m.a. til Englands í stríðinu,
stundaði svo ýmsa vinnu í landi
þess á milli. Árið 1951 ræðst
hann sem skipstjóri til Meitils-
ins hf., og var þar um sex ára
tímabil. Árið 1955 var stofnað
útgerðarfélagið Hafnarnes hf. í
Þorlákshöfn af bræðrunum
Guðmundi og Friðriki, svo og
fimm bændum í Sandvíkur-
hreppi. Félagið keypti 36 tonna
fískibát frá Danmörku og tók
Guðmundur við skipstjórn á
honum 1957. Félagið endurnýj-
aði og stækkaði fiskiskip sín
eftir því sem hafnaraðstaða
batnaði. Það rekur nú tvö fiski-
skip og fiskvinnslu. Guðmund-
ur var skipstjóri á skipum fé-
lagsins til 1975. Eftir það starf-
aði hann við rekstur félagsins í
landi.
Utför Guðmundar fer fram
frá Þorlákskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Mig langar til þess að minnast afa
míns, Guðmundar Friðrikssonar,
sem var mér mjög kær. Það er
erfitt að trúa þvi að hann sé farinn
þvi að hann var búinn að vera svo
góður til heilsunnar i sumar. Ég á
eftir að sakna stundanna sem við
áttum saman og allra góðu ráðanna
t
Elsku litli drengurinn okkar,
ARON VALUR GUÐMUNDSSON,
fæddur hinn 20. apríl 1998 lést á vökudeild
Landspítalans miðvikudaginn 16. september.
Ester Marít Arnbjörnsdóttir, Guðmundur Valur Ríkharðsson.
t
Fósturmóðir mín, systir og móðursystir,
HILDUR ÞORSTEINSDÓTTIR
kaupmaður,
er látin.
Sigríður Sigurðardóttir,
Valgerður Þorsteinsdóttir,
Þóra Laufey og Sigrún Steingrímsdætur.
t Ástkær móðir okkar,
RANNVEIG LÁRUSDÓTTIR,
hjúkrunarheimilinu Arnarholti,
áður til heimilis í Hólmgarði 29, W
lést miðvikudaginn 16. september. _
Jarðarförin auglýst síðar.

Börn hinnar látnu.
sem ég fékk frá honum varðandi
vinnuna og daglegt líf. Hversdags-
leikinn á eftir að verða hálftómlegur
án hans á komandi tíð.
Afi var afskaplega ákveðinn mað-
ur, en alltaf sanngjarn. Hann var
mjög örlátur, þó sér í lagi gagnvart
þeim sem minna máttu sín. Hann
reyndist okkur barnabörnum sínum
mjög vel og við söknum hans sárt.
Mér leiðbeindi hann þegar ég var að
stíga fyrstu skrefin í sjómennskunni
og stuðningur hans var ómetanleg-
ur og verður seint fullþakkaður.
Guðmundur Þorkelsson.
Látinn er frændi minn og vinur
Guðmundur Friðriksson, skipstjóri
og útgerðarmaður. Með honum er
genginn einn af frumkvöðlum
byggðarlags okkar, einn af þeim
sem settust hér að á sandinum og
trúðu því að hér yrði blómleg
byggð. Guðmundur var fyrsti odd-
viti okkar hér í Þorlákshöfn eftir að
byggðin fór að stækka og stjómin
færðist til Þorlákshafnar.
Þegar við hugsum til Guðmundar
minnumst við hans fyrst og fremst
sem harðsækins skipstjóra sem
sótti sjóinn fast og gaf hvergi eftir.
Guðmundur hóf sjómannsferil sinn
á togurum en um nokkurra ára
skeið var hann með eigin vöruflutn-
ingabíl. Hugur hans stóð þó til báta-
útgerðar, líkt og var um föður hans,
Friðrik Sigurðsson, sem gerði út
fiskibát frá Stokkseyri. Guðmundur
hóf skipstjóm hjá Meitlinum fljót-
lega eftir stofnun fyrirtækisins en
nokkru síðar stofnaði hann með
bróður sínum Friðrik og Sandvíkur-
bræðmm fyrirtækið Hafnarnes hf.
og keyptur var 37 tonna trébátur,
Friðrik Sigurðsson, sem kom til
landsins árið 1955.
Ekki leið á löngu þar til Guð-
mundur tók við skipstjórn á Friðrik
Sigurðssyni og segja má að þá hafi
orðið kaflaskil í lífi hans. Þaðan í frá
var hann áram saman með aflasæl-
ustu skipstjórum landsins. Það var
svo árið 1963 að Hafnarnes fær nýj-
an 77 tonna trébát, smíðaðan í Dan-
mörku, en undir stjórn Guðmundar
bar sá bátur oft á tíðum á land
hreint ævintýralegan afla. Minnis-
stætt er mér atvik sem átti sér stað
í janúar 1964 er þeir bræður höfðu
nýlega fengið bátinn. Hafnarskil-
yrði voru mjög framstæð í Þorláks-
höfn. Eitt laugardagskvöld hafði bát
þeirra verið lagt við ból en áhöfnin
fór öll í frí. Gerði þá skyndilega suð-
austan storm og komust bræðurnir
við illan leik um borð í bátinn.
Stóðst það á endum að þeir komu
vélinni í gang og keðjan slitnaði en
þeir höfðu það þó að sigla bátnum
út pg komust í höfn í Grindavík.
Árið 1970 er smíðaður nýr bátur
og nú rúmlega 100 tonna stálbátur
sem síðar var stækkaður og er enn í
eigu Hafnarness. Guðmundui- hætti
hins vegar sjósókn árið 1975 og
sneri sér alfarið að rekstri Fisk-
verkunar Hafnarnessins í landi.
Guðmundur Friðriksson var
sannarlega mikill sjómaður. Hann
var móðurbróðir minn og sem ung-
lingur komst ég í hans umsjá og átti
því láni að fagna að hann tók mig
fyrst í stað með sér til sjós á sumr-
in. Þar kynntist maður því fljótt að
menn þurftu að standa sig til þess
að geta verið í skipsrúmi hjá Guð-
mundi. Margir góðir og duglegir
menn voru lengi hjá honum og einn
þeirra þó lengst, eða mest alla skip-
stjóratíð hans. Það var Tómas Grét-
ar Sigfússon vélstjóri. Með þeim
tókst vinátta sem stóð alla tíð síðan.
Guðmundur var kappsfullur mjög
við sjósókn sína en fór þó með
gætni og góðri sjómennsku. Kvóta-
kerfið átti mjög illa við hann enda
vildi hann fá að sækja sjóinn af full-
um þunga eins og veiðimanninum er
tamt og felldi sig alls ekki við þá
miðstýringu sem felst í þessu kerfí.
Guðmundur var dagfarsprúður
maður en um leið áhuga- og ákafa-
maður mikill um allt það sem hann
tók sér fyrir hendur. Hann var
sjálfstæður mjög í hugsun og lifði
að mörgu leyti í samræmi við það.
Raungóður var hann og reyndist
ævinlega vel þeim mörgu sem til
hans leituðu. Þegar Guðmundur var
kominn á efri ár og hættur að vinna
jafnmikið og hann hafði gert fyrr á
árum eignaðist hann áhugamál sem
hann hafði gaman af og sinnti mikið
upp frá því en það var hesta-
mennska sem veitti honum margar
ánægjustundir.
Konu sína missti Guðmundur fyr-
ir nokkru. Sár er bróðurmissirinn
fyrir eftirlifandi systkini Guðmund-
ar, þau Margréti, Guðmundu, Guð-
leifu og Pétur, því miklir og góðir
kærleikar voru með þeim systkin-
um en sárastur er söknuður barna
hans og barnabarna. Votta ég Ernu
og börnum hennar, Friðrik og
tengdadótturinni Gitte og börnum
þeirra mína dýpstu samúð og styrki
góður guð þau í sorg sinni. Guð-
mundi þakka ég fyrir allt sem hann
gerði fyrir mig ungan, það sem
hann kenndi mér þegar ég var með
honum til sjós og loks samstarfíð á
liðnum árum.
Sigurður Bjarnason.
Þegar ég kom til starfa hjá út-
gerðarfélaginu Meitlinum hf. í Þor-
lákshöfn um vorið 1951, var fyrir-
tækið með fjóra þilfarsbáta í útgerð
20-30 lestir að stærð, en verið var
að endurbyggja fimmta bátinn sem
var 17—18 lestir og bar heitið Jón
Vídalín. Á þessum bátum voru afla-
sælir skipstjórar ásamt duglegum
áhöfnum, mikiil afli hafði borist að
landi á nýliðinni vetrarvertíð. Mér
er minnisstætt að seinni hluta sum-
ars er Egill Thorarensen kaupfé-
lagsstjóri, sem var stjómarformað-
ur félagsins, var þá staddur í Þor-
lákshöfn og segir við okkur Bene-
dikt Thorarensen, sem var fram-
kvæmdastjóri þess, að hann sé
ánægður með það að vera búinn að
ráða Guðmund Friðriksson skip-
stjóra á bátinn, sem var í endur-
byggingu, „hann verður mestur
aflamaður þeirra allra“ bætti hann
við. Egill j'eyndist sannspár, Guð-
mundur tók við skipstjórn þessa
báts, varð mikill aflamaður, dugleg-
ur, kappsamur, veðurglöggur og
gætinn skipstjórnandi, hafði jafnan
úrvalsáhöfn.
Sumardaginn fyrsta, aðra vertíð-
ina sem hann var með þennan litla
bát, kom hann þrisvar að landi með
samtals 47 tonn, mér er þetta í
minni vegna þess að ég var með í
þi'iðju sjóferðinni. Síðar eftir að
Guðmundur var orðinn skipstjóri á
stærri og betri bátum aflaði hann
og áhöfn hans það mikið á veti-ar-
vertíð að skip hans náði því að verða
aflahæst yfir landið.
Ég flyst frá Þorlákshöfn í árslok
1956, við það urðu samfundir okkar
færri næstu árin. Guðmundur hafði
tekið að sér framkvæmdastjórn fyr-
ir Hafnai-nes hf., útgerðarfélag, sem
hann hafði verið einn stofnenda að.
Félagið hafði látið endurnýja fiski-
skip sitt með nýjum 77 tonna báti,
Guðmundur var jafnframt skipstjóri
þessa báts. Um þetta leyti komst á
með okkur kunningsskapur að nýju,
sem þróaðist til góðrar vináttu, sem
enst hefur til æviloka hans. Ég hefi
í meira en 30 ár annast bókhald og
ársuppgjör fyrir félagið og við átt
gott samstarf. Það hefur verið
ánægjulegt að fylgjast með og fá að
taka þátt í uppbyggingu fyrirtækis-
ins. Á engan mun hallað þó að sagt
sé að velgengni Hafnarness hf., hafi
fyrst og fremst byggst á dugnaði,
ósérhlífni og útsjónarsemi Guð-
mundar.
Guðmundur var skapríkur mað-
ur, en stillti það með árunum. Hann
var mjög athugull, gerði sér far um
að kynna sér þau mál sem hann
þurfti að sinna og finna oftast far-
sæla lausn. Hann fylgdist jafnan
alla tíð með nýjungum bæði hvað
viðkom veiðum og vinnslu, vildi hafa
allan útbúnað sem bestan. Honum
hélst vel á starfsfólki, margir sem
störfuðu með honum, hvort heldur
var til sjós eða lands gerðu það ár-
um saman.
Guðmundur var mjög hjálpsam-
ur, hvort heldur áttu í hlut skyldir
eða vandalausir og ekki hvað síst
við þá sem minna máttu sín. Hann
hafði ábyrgðai'kennd gagnvart
skyldfólki og starfsfólki.
Við áttum einnig saman ánægju-
legar tómstundir, sérstaklega
hestaferðir sem við fórum í nokkr-
ar. Hestamennska var síðari ár
helsta tómstundaáhugamál hans.
Við leiðarlok þakka ég Guðmundi
Fi'iðrikssyni samstarfið, honum og
fjölskyldu hans vináttu og góð
kynni, sem ég og fjölskylda mín
nutum í áratugi. Eiginkona hans,
Magnea Þórarinsdóttir, lést 26.
október 1996.
Blessuð sé minning þeirra. Þau
hvíli í friði.
Samúðarkveðjur til aðstandenda.
Hjálmar Styrkársson.
Látinn er 76 ára gamall Guð-
mundur Friði'iksson, skipstjóri og
útgerðai’maður, Heinabei'gi 22,
Þorlákshöfn. Tæp hálf öld er nú lið-
in siðan leiðir okkar lágu saman við
upphaf enduiTeisnai'tímabils Þor-
lákshafnar um miðja öldina. Fi-um-
kvöðull enduiTeisnarinnar, Egill í
Sigtúnum, hafði þá beitt sér fyrh'
stofnun útgerðarfélagsins Meitils-
ins hf., sem strax á stofnári 1949
festi kaup á fimm vélbátum, 18-26
tonna skipum. Egill var einnig
hvatamaður að hafnarbótum á þess-
um árum og allt til dauðadags í jan-
úar 1961. Hafnargarður í Suðui'vör
var þá kominn í um 100 metra lengd
og skapaði skjól fyrir bátana, sem
lágu við legufæri úti á legunni. Þá
gátu minni flutningaskip lagst að
bryggju í sæmilegu veðri, skipað
upp vörum og tekið afurðir.
Margir ungir menn af ströndinni
komu til sjósóknar hjá Meitlinum á
þessum árum. Má þar nefna þá
Gamla-Hrauns bræður og bræður
Svavars Karlssonar frá Stokkseyri.
Þeir voi'u formenn á bátum félags-
ins um lengri eða skemmri tíma.
Allir þessir frumherjar reyndust
fengsælir og heppnir skipstjórnar-
menn. Það var nýstofnuðu félagi og
staðnum mikilvægt í upphafi, þegar
tvísýnt var um tilveru og fi'amtíð
Þorlákshafnar og útgei'ð þaðan. Góð
aflabrögð fyrstu áranna studdu
einnig framhald hafnarfram-
kvæmda og veitti ekki af því fjár-
munir voru naumir og mai'gir um
hituna.
Hugur Guðmundar mun snemma
hafa beinzt að sjósókn og aflaði
hann sér réttinda til skipstjórnar,
sem hann síðar jók við. Hann mun
hafa ráðið sig á togara með Jóni
Sigurðssyni um tíma. Á fyrstu ver-
tíð Meitilsins er hann á mb. Ög-
mundi, en formaður var Ingimund-
ur á Strönd. Bátinn sleit upp í byrj-
un vetrarvertíðar og var frá veiðum
það árið.
Þegar ég kynntist Guðmundi var
hann eigandi vörabifreiðar og ann-
aðist flutninga bæði fyrir MBF og
KÁ. Hann bjó þá á Selfossi, flutti
síðar til Þorlákshafnar og byggði
sér einbýlishús við Egilsbi'aut.
VertíðiiTiar 1952 og 1953 var
Guðmundur formaður á mb. Jóni
Vídalín, 20 tonna bát félagsins.
Gekk honum strax vel og er í minn-
um hafður allfrægur róður, þegar
hann þríhlóð skipið sama daginn,
sumardaginn fyrsta 1953, og var
aflinn milli 40 og 50 tonn þann dag-
inn. Við Ari Páll Hannesson vorum
þá ásamt fleirum að skipa út salt-
fiski því engan mann mátti missa úr
aðgerð á hávei'tíð og var óvanalegt
að bátur kæmi hlaðinn að landi fyrir
morgunkaffi.
Guðmundur tók síðan við for-
mennsku á mb. Klæng og fór með
mér til Dalvíkur þegar báturinn var
keyptur. Þessi bátur var svokallað-
ur Landssmiðjubátur, reyndist vel
og var mikið aflaskip.
Um miðjan sjötta áratuginn
stofnaði Guðmundur ásamt Fi'iðriki
bróður sínum og Sandvíkurmönnum
útgerðarfélagið Hafnarnes hf., og
kom fyrsti bátur þeirra, mb. Fi'iðrik
Sigui'ðsson, hingað í heimahöfn um
áramótin 1955/1956, þetta var 36
tonna eikarbátur, danskur, burða-
mikill og reyndist happaflejda.
Friðrik var með bátinn fystu tvö ár-
in, en síðan tók Guðmundur við
skipstjóm og æ síðan, þar til hann
fór í land, að sinna reksti'i Hafnar-
ness þar.
Guðmundur naut hjúasældar við
störf sín og völdust til hans dugnað-
armenn til sjós og lands, enda hlut-
ur jafnan hár á skipum hans.
Við Guðmundur áttum báðir sæti