Morgunblaðið - 09.10.1998, Síða 22

22 FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 1998
ERLENT
UR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ
Reuters
ÞÚSUNDIR Kosovo-Albana eru á vergangi eða í bráðabirgðabúðum víðs vegar um héraðið. Þetta fólk
sagði, að hugsanlegar loftárásir NATO-ríkjanna myndu hvorki hlífa því við vetrarkuldunum, sjúk-
dómum né árásum Serba.
Skiptar skoðanir innan NATO um aðgerðir í Kosovo
Italir segja árásir
enn ekki tímabærar
Öll aðildarríkjin þurfa að vera samþykk hernaðaríhlutun
R<5m, Brussel, Belgrad, París, London. Reuters, The Daily Telegraph.
FULLTRÚI Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) sagðist í gær þess full-
viss að öll sextán aðildarríki NATO
myndu ná samstöðu um aðgerðir í
Kosovo. Komu ummæli hans í kjölfar
þess að Romano Prodi, forsætisráð-
herra Ítalíu, hvatti til þess að enn
yrði leitað friðsamlegrar lausnar á
deilunni áður en ákveðið væri að
grípa til hernaðaríhlutunar. Kvaðst
Prodi líta svo á að Sameinuðu þjóð-
imar yrðu að gefa formlegt sam-
þykki sitt fyrir loftárásum NATO og
vill að Vesturveldin flýti sér hægt í
þessu máli.
Segir talsmaður NATO hins vegar
frekari samþykktir öryggisráðs SÞ
óþarfar því NATO muni ákveða
hemaðaríhlutun á grundvelli sam-
þykktar öryggisráðsins frá 23. sept-
ember þar sem þess var krafist að
Slobodan Milosevic, forseti Jú-
góslavíu, hætti kúgunaraðgerðum í
Kosovo. I henni er þó reyndar ekki
kveðið með beinum hætti á um hem-
aðaríhlutun.
Aðspurður um þessar deilur innan
NATO sagði talsmaðurinn að sam-
starfíð innan NATO yrði rætt á
fundum samtakanna í þessari viku.
„Það skiptir sköpum að okkur takist
að móta afstöðu sem öll aðildarríki
NATO era sátt við.“
Prodi á báðum áttum
Stuðningur Itala við væntanlega
hernaðaríhlutun í Kosovo er talinn
mikilvægur því hernaðarmannvirki
þar myndu gegna lykihlutverki í öll-
um aðgerðum. Andstaða Romanos
Prodis nú skýrist hins vegar meðal
annars af því að ítalska ríkisstjórnin
hefur undanfarna daga riðað til falls
og telja fréttaskýrendur að hann vilji
því alls ekki egna hófsama marxista
á ítalska þinginu, sem stutt hafa
stjórn hans, til reiði. Ljóst er hins
vegar að ekki aðeins ítalir era lítt
hrifnir af fyrirhuguðum loftárásum.
Leiddi breska dagblaðið The Daily
Telegraph að því líkum í gær að
Bretar og Bandaríkjamenn gætu
þurft að hefja hemaðarfhlutun í
Kosovo upp á sitt eindæmi.
Sagði blaðið reyndar að þeir
myndu sennilega njóta stuðnings
Frakka og staðfesti talsmaður vam-
armálaráðuneytisins franska í gær
að Frakkar væru reiðubúnir til að
taka þátt í þeim aðgerðum sem
ákveðnar yrðu. Hið sama gerðu hol-
lensk, belgísk og dönsk stjómvöld og
lofuðu að senda flugvélar og herlið til
að taka þátt í þeim aðgerðum sem
ákveðnar yrðu.
Stuðning allra sextán aðildam'kja
NATO þarf hins vegar til að hefja
aðgerðir á vegum bandalagsins og
era Þýskaland, Italía og Grikkland
enn talin andsnúin beitingu NATO-
herja. Ekki er hins vegar ljóst hvort
þau myndu beita neitunarvaldi gegn
loftárásum NATO eða hvort þau
myndu einfaldlega velja að taka ekki
þátt í aðgerðunum.
Engin fordæmi era til fyrir því að
aðildarríki NATO neiti að taka þátt í
aðgerðum bandalagsins. Grikkir áttu
ekki þátt í loftárásum NATO í Bosn-
íu-stríðinu 1995 en létu NATO hem-
aðaraðstöðu í té þrátt fyrir það.
Evrópuþingið gagnrýnir vinnubrögð framkvæmdastjórnariniiar
Morgunblaðið/Ármann Agnarsson
SKIPVERJAR á Beiti fást við flottrollid.
„Hrein búbótu
BEITIR NK er nú kominn með um 8.000 tonn af kolmunna frá því
veiðar hófúst í ágúst. í siðasta túr fengu þeir á Beiti um 1.000
tonn á fimm dögum, mcðal annars eitt 250 tonna hol. Sfldarvinnsl-
an í Neskaupstað á Beiti og hefur hún nú tekið á inóti uin 27.000
tonnum af kolmunnanum til bræðslu. Freysteinn Bjaruason, út-
gerðarstjóri Sfldarvinnslunnar, segir þetta ganga ágætlega og
veiðunum verði haldið áfram um sinn, meðal annars vegna þess
að enn finnist engin veiðanleg loðna. Freysteinn segir bræðslu
kohnunnans ganga vel. Hún skili miklu mjöli en reyndar hlutfalls-
lega minna af Iýsi. Börkur NK hefur stundað kolmunnaveiðal•
með hléum í haust og er kominn með á þriðja þúsund tonn, en
hann landaði 300 tonnum af loðnu nú I vikunni. „Kolmunniim er
hrein búbót og kemur sér vel, þegar hvorki gengur né rekur í
sfldinni og loðnan næst ekki,“ segir Freysteinn.
Norsk-íslenzka síldin
Obreytt næsta ár
SAMKOMULAG hefur náðst um
nýtingu og veiðar úr norsk-íslenzka
sfldarstofninum á næsta ári. A fundi
aðildarríkjanna, sem haldinn var í
Reykjavík s.l. miðvikudag, varð það
niðurstaðan að heildarafli og skipting
milli veiðiþjóðanna yrði sú sama 1999
og á þessu ári. Jafnframt var sam-
þykkt að draga úr veiðum í framtíð-
inni, verði þess talin þörf til að
tryggja sem bezta nýtingu sfldar-
stofnsins.
Samkvæmt þessari niðurstöðu
verður leyfilegur heildarafli á næsta
ári 1,3 milljónir tonna. í hlut Norð-
manna koma 741.000 tonn, ísland og
Færeyjar fá 273.000 tonn hvor þjóð, í
hlut Rússa koma 177.000 tonn og
Evrópusambandið fær heimfldir til
að veiða 109.000 tonn. Jafnframt var
gengið frá samningum milli einstakra
þjóða um aðgang að lögsögum þeirra.
Þá hafa samningsaðilar farið þess
á leit við Alþjóða hafrannsóknaráðið,
að það meti áhrif mismikilla veiða á
vöxt og viðgang stofnsins á næstu ár-
um. Auk þess skal sérstakur vinnu-
hópur fara yfir efnahagslega og aðra
viðkomandi þætti þessara veiða fyrir
samningsaðila.
Ný stofnun berjist gegn
fjársvikum og spillingu
Strassborg. Reuters.
EVRÓPUÞINGIÐ samþykkti á
miðvikudag að fara fram á það við
framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins (ESB), að hún legði fyrir
1. desember næstkomandi fram
áætlun um stofnun sjálfstæðrar
stofnunar, sem
hefði það hlut-
verk að fylgjast
með og vinna
gegn spillingu í
stofnunum ESB
og aðildarríkjum
þess.
I þingsályktun um málið, sem
borin var upp af austurríska jafnað-
armanninum Herbert Boesch, segir
að þingið telji spillingar- og
fjársvikaeftirlitsskrifstofu fram-
kvæmdastjórnarinnar, sem nú
starfar (og kölluð er skammstöfun-
inni UCLAF), hefði ekki skilað skil-
virku starfi og væri skipuð of fáum
og ekki nógu hæfum starfskröftum.
Þessar kröfur eru settar fram í
kjölfar þess að fjölmiðlar hafa flett
ofan af nokkram dæmum um fjár-
málaspillingu og misbeitingu áhrifa
innan fram-
kvæmdastjórnar-
innar.
í síðasta mán-
uði greindi fram-
kvæmdatjórnin
fi-á meintu mis-
ferli með fé sem
ætlað var að renna til þróunarað-
stoðar og sagt er að hafi kostað þró-
unarhjálparsjóð sambandsins um
500.000 ECU, um 40 milljónir króna.
Santer til varnar
I umræðum á Evrópuþinginu á
þriðjudag vísaði Jacques Santer, for-
seti framkvæmdastjómarinnar, á
bug ásökunum þess efnis, að sú
stofnun sem hann færi fyrir breiddi
kerfisbundið yfir innanhússspillingu
en viðui-kenndi að hagsmunaárekstr-
ar ættu sér stað og dæmi væru um
að sumum væri hyglt á kostnað ann-
arra, en þetta ætti við um allar stofn-
anir ESB.
Hann varði starfsheiður fjársvika-
eftirlitsskrifstofunnar, en sagði ekki
loku fyiir það skotið að nýrri stofnun
yrði komið á fót, sem Evrópuþingið
hefur stungið upp á að verði kölluð
OLAF, að skammstöfunarhætti
ESB.
I ályktuninni sem þingið sam-
þykkti á miðvikudag er það ítrekað,
að þingið telji að fyiir hendi sé sterk
tilhneiging í kerfinu til að breiða yfir
hvers kyns spillingarmál, hvar sem
þau koma upp.
Lokun Loftskeyta-
stöðvarinnar á
Siglufírði mótmælt
BÆJARRAÐ Siglufjarðar hefur
sent frá sér ályktun þar sem íyrir-
huguð lokun Loftskeytastöðvarinnar
á Siglufirði er harðlega gagnrýnd.
Er aðgerðin sögð ganga þvert á
stefnu stjómvalda í byggðamálum.
I ályktuninni segir m.a: „Nú ligg-
ur íyrir að leggja niður Loftskeyta-
stöð Landssímans á Siglufirði og þar
með 5-6 störf, en slík fækkun jafnast
á við það að um 350 störf yrðu lögð
niður í Reykjavík. Ákvörðun af slíku
tagi stangast fullkomlega á við
stefnu ríkisstjórnarinnar, ekki síst
þegar á það er litið að a.m.k. þrír við-
komandi starfsmenn geta fengið
starf hjá Landsímanum áfram gegn
því að þeir flytjist til Reykjavíkur.
Eðlilegt er að menn spyrji þá hvað
sé sparað með aðgerðinni."
Bent er á að tækniþróun geri kleift
að setja upp hvers konar starfsemi
hvar sem er á landinu og því hljóti að
vera hægt að nýta þá aðstöðu og
þekkingu sem fyrir sé á Siglufirði í
stað þess að hagræða í starfsemi íyr-
irtækisins á höfuðborgarsvæðinu.
Ennfremur segir í ályktuninni: „Það
er löngu orðið tímabært að ríkisvaldið
sýni vilja sinn í verki og snúi þessari
þróun við. Nýjar opinberar stofnanir
verður að staðsetja á landsbyggðinni
og þar með á Siglufirði. Tekur bæjar-
ráð þvi heilshugar undir hugmyndir
um að Ibúðalánasjóður verði staðsett-
ur á landsbyggðinni. Þegar skipulags-
breytingar af þessu tagi eiga sér stað
er lag fyrir stjómvöld að framfylgja
stefnu sinni í byggðamálum. Geri þau
það ekki verða þau enn ótrúverðugari
í byggðastefnu sinni en þegar er orð-
ið.“