Morgunblaðið - 24.10.1998, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/PPJ
EIGENDUR TF-VOT eru þrír. Frá vinstri: Kári Guðbjörnsson,
Tryggvi Baldursson og Amar Jónsson.
Jómfrúarferð á
vatnaflugvél
TF-VOT, sem er vatnaflugvél af
gerðinni Aventura og smíðuð í
Argentínu, fór fyrsta flug sitt yf-
ir Reykjavík í gær. Tilraunaflugi
verður haldið áfram næstu daga
og verða þá prófaðar lendingar á
vatni. Vatnaflugvél hefur ekki
verið hérlendis í áraraðir að
sögn Kára Guðbjömssonar, eins
eigendanna.
Kári Guðbjörnsson, flugum-
ferðarstjóri og flugmaður, á vél-
ina ásamt tveimur öðmm, og
segir hann þetta eins konar
smækkaða eftirmynd af Kata-
iínu-flugbát en hún er eins hreyf-
ils, tveggja manna og getur flog-
ið í þrjá og hálfan tíma eða lið-
lega 320 km vegalengd. Kári
flaug vélinni í jómfrúarferðinni
frá Reykjavíkurflugvelli síðdegis
í gær, en hann hefur áður flogið
þessum vélum f Flórída. Hann
sagði hafa komið fram gangtrufl-
anir og því ekki hægt að fara
neitt út frá Reykjavík, hann hefði
farið hring og lent aftur. Stilla á
ganginn í dag og þegar hann er
orðinn góður verður vélin reynd
aftur við Reykjavík og siðan
prófuð á vatni, ef til vill um
næstu helgi.
„Ég hef oft furðað mig á því af
hveiju svona vél hefur ekki verið
fengin hingað til lands fyrir
löngu,“ sagði Kári í samtali við
Morgunblaðið í gær, „því hér era
mörg vötn utan vegasambands
sem veiði er f og upplagt að nota
slíka vél til að ferðast um. Við
munum sinna því stíft næsta sum-
ar,“ sagði Kári og kvaðst vona að
tilraunalendingar gætu farið
fram á Þingvallavatni á næst-
unni.
Vélin þolir allt að eins fets
ölduhæð og segir Kári ekkert því
til fyrirstöðu að lenda vélinni á
sjó. Hún sé ekki sérstaklega salt-
varin en úr áli og trefjaplasti og
því nægilegt að skola hana vel
eftir að hún hefur lent á sjó.
TF-VOT er vatnaflugvél af gerðinni Aventura og smíðuð í Argentínu.
Bónuskeðjan sýknuð
af skaðabótakröfu
VE RSLANAKEÐJAN Bónus hef-
ur í Héraðsdómi Reykjavíkur verið
sýknuð af tæplega 2,7 milljóna
króna skaðabótakröfu 67 ára gam-
als manns sem fyrir sex árum datt
um tappa sem gegndi hlutverki
hurðastoppara í verslun Bónuss við
EddufeU, slasaðist og hlaut af var-
anlega örorku sem metin er 10%.
Það var í júlí 1992 sem maðurinn
var staddur fyrir fram verslunina
og gætti ungrar dótturdóttur sinn-
ar. Fyrirvaralaust hljóp stúlkan
inn í verslunina í sama mund og
sjálfvirkar dyr á henni voru að lok-
ast. Hann óttaðist að hún myndi
klemmast milli stafs og hurðar,
hljóp til og reyndi að grípa í hurð-
ina. Við það segist hann hafa rekið
fótinn í hurðarstopparann og dottið
í gangstéttina.
Maðurinn taldi að hætta hefði
stafað af hurðastopparanum, hann
hefði verið samlitur stéttinni og
ekki gerðar neinar ráðstafanir til
að hægt væri að vara sig á honum.
Meginregla að menn eigi að
kunna fótum sfnum forráð
Bónus sf. taldi ekki sannað að
maðurinn hefði fallið um hurða-
stopparann og því er mótmælt að
útbúnaðurinn sé óforsvaranlegur.
Einnig segir í rökum stefnda að
hafa beri í huga „þá meginreglu að
menn eigi almennt að kunna fótum
sínum forráð og geti þeir ekki, ef
illa tekst til í þeim efnum, sett
ábyrgðina yfir á aðra.“
Niðurstaða dómsins var sú að
hurðarstopparinn hefði verið hluti
af eðlilegum búnaði og að ástæðu-
laust hefði verið fyrir þá sem áttu
leið um að ganga á svæðinu bak við
sjálfvirku hurðina. Búnaðurinn
hefði verið hættulaus öllum þeim
sem sýndu eðlilega aðgæslu við
þær aðstæður sem þama voru.
Þróun í umhverfis-
málum
26 sveitar-
félög
sækja um
þátttöku
VERKEFNISSTJÓRN Stað-
ardagskrár 21 ákvað á fundi
sínum í gær að gefa öllum
sveitarfélögunum sem sótt
hafa um þátttöku kost á að
vera með. 26 sveitarfélög
lögðu fram umsókn.
Ráðstefna Sameinuðu þjóð-
anna um umhverfi og þróun
sem haldin var í Ríó á árinu
1992 samþykkti ályktun um
þróun í heiminum fram á 21.
öldina. í samþykktinni er
einnig kveðið á um að stað-
bundin yfirvöld gerðu á sama
hátt áætlanir um þróun sam-
félagsins fram á næstu öld.
Stefán Gíslason verkefnis-
stjóri segir að þróunaráætlun-
in sé tengd umhverfismálum,
en það verði að vera umhverf-
ismál í víðum skilningi.
Verkefninu lýkur endan-
lega í lok mars árið 2000
Verkefnishópurinn mun
kynna hugmyndimar og ræða
við sveitarfélögin í nóvember
og síðan er ætlunin að þau
gefi sér nokkra mánuði til að
setja sér markmið og finna
leiðir til að framkvæma þau.
Síðan verði verkefninu lokið
með samantekt á plaggi þar
sem lýst er markmiðum um
þróun í sveitarfélaginu. Verk-
efninu lýkur endanlega í lok
mars árið 2000.
Andlát
INGÓLFUR
DAVÍÐSSON
INGÓLFUR Davíðs-
son grasafræðingur
lést í gærmorgun, 95
ára að aldri.
Ingólfur fæddist að
Ytri-Reistarávið Eyja-
fjörð hinn 14. janúar
1903. Foreldrar hans
voru Davíð Sigurðsson,
bóndi og hreppstjóri á
Stóru-Hámundarstöð-
um, og María Jóns-
dóttir, húsfreyja og
kennari. Ingólfiir lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á
Akureyri vorið 1929 og magisters-
prófi í grasafræði frá Kaupmanna-
hafnarháskóla sumarið 1936.
Ingólfur starfaði sem sérfræð-
ingur í plöntusjúkdómum og grasa-
fræði við búnaðardeild atvinnu-
deildar Háskólans, síðar Rann-
sóknarstofnun landbúnaðarins, frá
1937-1973. Samhliða starfinu
sinnti Ingólfur kennslu í náttúru-
fræði við ýmsa skóla, allt til ársins
1983. Sem sérfræðingur í plöntu-
sjúkdómum hafði hann eftirlit með
innflutningi plantna og grænmetis
um árabil og með stofnrækt útsæð-
is hjá Grænmetisverslun ríkisins.
Ingólfur skrifaði fjölda vísinda-
og fræðigreina um grasafræði og
skipta blaða- og tímaritsgreinar
eftir hann hundruðum. Einnig
skrifaði hann um 400 greinar í dag-
blaðið Tímann um búskaparhætti
og byggðasögu fyrri tíma. Meðal
helstu rita og bóka Ingólfs eru:
Plöntusjúkdómar og vamir gegn
þeim, 1938; Garðablóm og plöntu-
kvillar, 1939; Jurtasjúkdómai' og
meindýr, 1947; Rann-
sóknir á jurtasjúkdóm-
um, 1947 og 1951;
Gróðursjúkdómar og
varnir gegn þeim, 1955
og 1962; Kartöfluhnúð-
ormurinn og útrýming
hans, 1956; Fóðurjurt-
ir, 1956; Stofublóm,
1957; Matjurtabókin,
1958; Illgresi og ill-
gresiseyðing, 1961; og
loks Garðagróður, sem
hann skrifaði ásamt
Ingimar Óskarssyni og
kom út 1956, 1968 og
1981.
Ingólfur var ritari Garðyrkjufé-
lags íslands í 25 ár og ritstjóri
Garðyrkjuritsins í fjölda ára. Hann
var í stjóm Skógræktarfélags
Reykjavíkur í 20 ár, Hins íslenska
náttúrufræðifélags í 14 ár og sat í
Náttúmvemdarráði árið 1957-
1958. Ingólfur var sæmdur ridd-
arakrossi Fálkaorðunnar 1978,
hlaut silfurmerki Garðyrkjufélags
íslands og var heiðursfélagi þess,
auk þess sem hann var heiðursfé-
lagi Hins íslenska náttúrafræðifé-
lags, Félags íslenskra náttúru-
fræðinga og Skógræktarfélags
Reykjavíkur. Hann var útnefndur
heiðursdoktor við Háskóla íslands
árið 1991.
Eftirlifandi eiginkona Ingólfs er
Agnes Marie Ingeborg vefnaðar-
kennari, en þau eignuðust þrjú
böm, Agnar sem er prófessor í
vistfræði við Háskóla íslands,
Eddu sem er fóstra og búsett í
Danmörku, og Helgu sem er semb-
alleikari.
20-25 flóttamenn
til landsins
Landsbankinn dæmdur til
höfundarréttargreiðslna
LANDSBANKI íslands hefur í
Héraðsdómi Reykjavíkur verið
dæmdur til að greiða Hlín Gunn-
arsdóttur leikmyndateiknara 950
þúsund krónur, auk dráttarvaxta
og málskostnaðar, vegna notkunar
hans á álfinum Mókolli í auglýsing-
um og í öðra samhengi.
Mókollur varð til sem persóna í
leikriti Péturs Eggerz, „Umferðar-
álfurinn Mókollur", sem Möguleik-
húsið tók til æfinga í byrjun árs
1994. í dóminum kemur hins vegar
fram að sköpun „hins eiginlega og
endanlega álfs, Mókolls, [sé] alfarið
hugarfóstur og gerð stefnanda.“
Möguleikhúsið seldi Landsbank-
anum rétt til notkunar álfsins,
meðal annars til að gera sparibauk
„Mókollur alfarið
hugarfóstur og
gerð stefnanda“
í mynd hans og til nota í tengslum
við bamaklúbb bankans. Dómur-
inn kemst að þeirri niðurstöðu að
framsal Möguleikhússins á höfund-
arréttinum að Mókolli hafi verið
ólögmæt og hann hafi því ekki fært
Landsbankanum neinn rétt.
Fljótlega eftir að Hlín öðlaðist
vitneskju um samninginn hafði hún
uppi kröfur á hendur bankanum
vegna höfundarréttarins. Starfs-
maður markaðssviðs bankans
samdi þá við hana um samtals 950
þúsund króna greiðslu fyrir ýmis-
konar notkun hans. Yfirmaður
markaðssviðsins hafði þó ekld vit-
neskju um samninginn og taldi
hann óskuidbindandi fyrir sig.
Dómurinn telur að Hlín hafi verið í
góðri trú um að starfsmaðurinn
hafi haft fulla heimild til samnings-
gerðarinnar og því beri bankanum
að bera hallann af honum, enda
teljist upphæðin sem þar kemur
fram ekki óeðlileg greiðsla.
Bæði Landsbankinn og Mögu-
leikhúsið vora sýknuð af kröfum
Hlínar um skaðabætur vegna fjár-
tjóns af völdum samnings þeirra,
enda hafi hún haft veralegur tekj-
ur frá bankanum vegna álfsins, og
einnig nokkrar frá leikhúsinu.
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti á
fundi í gær að ísland tæki á móti
20-25 flóttamönnum á næsta ári.
Stefnt er að því að þeir komi til
landsins næsta vor eða sumar.
Ekki er ákveðið hvaðan flótta-
mennimir koma, að sögn Elínar
Blöndal, deildarstjóra í félagsmála-
ráðuneytinu.
Hún segir að haft verði samband
við Flóttamannastofnun Samein-
uðu þjóðanna sem meti hvar mesta
þörfin er.
Þetta er fjórða árið í röð sem
flóttamenn koma til landsins. Árið
1996 komu 30 flóttamenn til ísa-
fjarðar, í fyrra komu 17 flóttamenn
til Hafnar í Homafjarðar og í ár
komu 23 flóttamenn til Blönduóss.
Elín segir ekki ákveðið hvert
flóttamennimir fari, en á næstunni
verði auglýst eftir sveitarfélögum
sem tilbúin era til að veita flótta-
mönnunum viðtöku. Hún segir að
við val á sveitarfélögum sé m.a.
tekið mið af íbúafjölda, atvinnuá-
standi, heilbrigðisþjónustu, skóla-
málum og félagsþjónustu.
Allir flóttamenn sem komið hafa
síðustu þrjú ár hafa komið frá ríkj-
um fyirverandi Júgóslavíu. Ehn
segir að þó engin ákvörðun hafí ver-
ið tekin um hvaðan hópurinn sem
kemur á næsta ári komi þá kunni að
vera horft til þess að við höfum afl-
að okkur talsverðrar reynslu af því
að taka á móti flóttamönnum frá
Júgóslavíu sem var. Búið sé að út-
búa kennsluefni og fleira sem miðað
sé við þai-fir fólks frá þessu svæði.