Morgunblaðið - 24.10.1998, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
ÞEGAR gi-annt er skoðað
er það engin tilviljun að
borgarastéttin sækist eftir
minjum klassísku fornald-
arinnar um fyrirmyndir. Fomlistin
byggðist á borgaralegum skipu-
lagsmætti en oft er innra sam-
hengi milli skynsemishyggju borg-
aralegs lýðræðis og hinnar fornu
klassísku listar. Líkt og með bylt-
ingarhugsjónir borgaranna átti
hún fyrstu talsmenn sína um svip-
að leyti og íyrstu húsgögn með ný-
klassísku sniði voru smíðuð fyrir
fylgikonu Lúðvíks 15, frú Pompa-
dour. Eflaust hefur menn ekki
órað fyrir því að stíll Lúðvíks 16.
hafí verið óveðursmerki þeirra at-
burða sem komu honum undir öx-
ina.
Allt skraut í stíl Lúðvíks var
frekar fíngert og flestar línur bein-
ar. Stólar fá beina fætur sem oft
eru formaðar eins og súlur, bakið
verður beinna, skreytt hörpu- eða
kerformum. Skreytingamar vora
inngreyptar ýmsum viðartegund-
um eða steyptar úr bronsi og það
fest utan á tréð. Einfaldleiki hús-
gagna hentaði vel eftir allt flúr
rókókótímans.
Frönsk húsgögn í stfl Lúðvíks
16. hafa verið afar eftirsótt í gegn-
um tíðina og hafa oft verið verð-
mætari en önnur húsgögn. Hvað
er það sem gerir þessi húsgögn
eftirsóknarverð? Fyrst og fremst
er það stfllinn sem er fallegur, lín-
umar skapa fíngerða hefld sem
einkennist af einfaldleika og fágun.
Það er tiltölulega auðvelt að raða
þessum húsgögnum upp með nú-
tímalegum húsgögnum.
Glæsilegasta og þekktasta hús-
gagn sem varðveist hefur frá 1760
er skatthol sem smíðað var á hús-
gagnaverkstæði Jean-Francois
Oeben (1720-63). Hann var kon-
unglegur húsgagnasmiður sem
sérhæfði sig í íbenvið. Áhersla var
lögð á glæsileikann, síðan fór að
bera á beinni og léttari línum.
Eftirlætis húsgagnahönnuður
Maríu Antoinette drottningar
Frakklands var Jean-Henri Ries-
ener (1734-1806). Hann starfaði á
konunglegu húsgagnaverkstæði
Oeben sem vora honum hin mestu
lærdómsár og veitti honum mikla
innsýn í húsgagnalist. Síðar
kvæntist hann ekkju meistara síns
og tók við stjóm húsgagnavinnu-
stofunnar. Árið 1774 var Jean-
Henri Riesener gerður að konung-
legum húsgagnasmiði Lúðvíks 16.
Glæsilegustu húsgögnin vora
hönnuð fyrir drottninguna Maríu
Antoinette en hún hafði ósvikinn
áhuga á hýbýlaskreytingum og
húsbúnaði. Hann átti heiðurinn af
því að hanna íbúðir hennar í Ver-
sölum og Fontainebleau sem voru
búnar húsgögnum og innanhús-
skauti af bestu gerð í stfl Lúðvíks
16. Húsgögn Riesener vora inn-
greypt ávaxta og blómaskreyting-
um með ýmsum viðartegundum og
fágaðri bronsumgjörð. Frá 1780
verða húsgögn Rieseners einfald-
ari og léttari án þess að glata
glæsileika sínum. Hann byrjaði þá
að inngreypa viðinn „geometrísk-
um“ línum í stað blómaskreytinga.
Adam Weisweiler (1750-1810)
var annar meginsnillingur þessa
tímabils. Hann var fyrstur til að
skreyta skápa og skatthol með
postulíni frá postulínsverksmiðj-
unum Sévres og Wedgwood. Hann
notaði talsvert af fjarlægum viðar-
tegundum í húsgagnasmíði og
skreytti viðinn með lakki og postu-
líni. Þá skreytti hann skápa og
skatthol með landslagsmyndum.
Fágað handbragð leynir sér ekki.
Húsgagnasmíði Davids
Roentgen vora einnig meðal feg-
urstu húsgagna á tímabili nýklass-
35
LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1998
GYLLTUR stóll í stíl Lúðvíks 16. með
Aubusson áklæði. -
VASI í stfl
Lúðvíks 16.
GYLLTUR vegglampi í stfl
Lúðvíks 16.
BORÐ í stfl Lúðvíks
16. hannað fyrir Mar-
íu Antoinette um
1778. Smiðin var eftir
Jean-Henri Riesner.
Borðið var notað í
margs konar tilgangi,
hægd: var að borða
við það og nota það
sem skatthol.
ísmans. Húsgögn hans vora eftir-
sótt hjá allri hirðinni í Evrópu.
Hann bjó í París frá 1775-1980 og
húsgögn hans voru yfirleitt gerð
úr ljósum við með bronsskreyting-
um.
Húsgögn húsgagnasmiðsins Ge-
orges Jacob (1739-1814) voru
einnig efth’sótt. Hann smíðaði hús-
gögn fyrir drottninguna Maríu
Antoinette í kastala konungs í
Rambouillet. Stólbökin hölluðust
örlítið aftur og vora útskorin frem-
ur en bólstrað. Hann var fyrstur í
Frakklandi til að smíða húsgögn
úr mahóníi, það vora bein áhrif frá
Bretlandi.
I lok 18. aldarinnar var nýklass-
íski stfllinn orðinn alþjóðlegur.
Margir handverksmenn í hús-
gagnalist frá öðram þjóðum blönd-
uðu oft því besta úr frönskum og
enskum nýklassisma. Má þar
nefna sænska húsgagnalista-
smiðinn Georg Haups
(1741-84) sem starf-
aði við sænsku
hirðina og
Guiseppe
Maggiolini
(1738-1814)
sem starfaði í
Mflanó og var
frægur fyrir
kommóður sínar
og fágæta inn-
lögn. Húsgögn í
stíl Lúðvíks 16.
voru orðin fyrir-
mynd í Evrópu sök-
um glæsileika og fá-
gætrar smíði. Eftir byltinguna var
mikið af húsgögnum, sem höfðu
verið í eigu hirðarinnar, flutt úr
landi og selt einkaaðilum í
Englandi. Enskra áhrifa gætir í
franskri húsgagnagerð frá
1870-1790 og frá 1815-1825.
Velkomin um borð!
Boðið verður upp áfræðslu, skemmtiatriði og veitingar.
Fáskrúösf jörður
mánudaginn 26. októberfrá kl. 17 til 19.
Móttakaá nýja fiskiskipi Loðnuvinnslunnar,
Hoffelli SU 80. Fiskimjölsverksmiðja
Loðnuvinnslunnar verður opin.
www.liu.is
Reykjavík
í dag f rá kl. 13 til 17 á miðbakka
Reykjavíkurhafnar.
Til sýnis eru skipin Pétur Jónsson RE 69
og Þerney RE 101.
Hafrannsóknastofnunin, Stýrimannaskólinn
ogVélskólinn veita innsýn í starfsemi sína.
Tæknival, Hampiðjan, Skeljungur og
Snakkfiskur kynna vörur sínar.
Þorlákshöfn
í dag frá kl. 14 til 17.
Til sýnis verða togararnir Arnar ÁR 55,
Friðrik Sigurðsson ÁR 17, Sæberg ÁR 20
og lóðsbáturinn Ölver, frystihús Árness,
fiskverkunin Ver hf., ísstöð Þorlákshafnar
og hafnarvogin.
Keflavík
á morgun 25. október
frá kl. 14 til 17 í Helguvíkurhöfn.
Til sýnis verða togararnir
Happasæll KE 94 og
Þuríður Halldórsdóttir GK 94.
SR-mjöl sýnir mjölverksmiðjuna.
ÍS LENSKfR^grpTVEGSM EN N
Fræðsluátak á ári hafsins