Morgunblaðið - 28.10.1998, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 28. OKTÓBER 1998 55
FÓLK í FRÉTTUM
KVIKMYNDA- OG SJÓNVARPSHANDRIT VESTANHAFS

Brosið
sem hvarf
Afsið-
menntuð-
um hund-
um í New
York
Lives of the Monster Dogs. Hunda-
líf. Eftir Kirsten Bakis. 291 bls.
Hodder & Stoughton, London, árið
1997. Mál og menning 1.535 krónur.
ÁRIÐ er 2009. 150 „ófreskju-
hundar" koma með þyrlum til
New York-borgar og ætla að setj-
ast þar að. Hundarnir ganga upp-
réttir og geta talað með aðstoð
raddhermis sem er græddur í
barka. Þeir eru jafnhæfír mönnum
til allra verka þökk sé stækkuðum
heija og gervihandleggjum.
Óður þýskur vísindamaður,
August Rank, vann að því hörðum
höndum á 19. öld að skapa yfír-
burðakynstofn til hernaðar, dýra-
tegund sem hefði trygglyndi og
þor hundsins en gáfur mannsins.
Einni öld síðar heppnast eftir-
mönnum hans að ljúka ætlunar-
verkinu í kanadíska smábænum
Rankstadt.
Hundamir hrinda af stað blóð-
ugri byltingu gegn sköpurum sín-
um og setjast að á Plaza-hótelinu í
New York. Þeir vekja strax mikla
undrun og aðdáun í borginni. Þeir
eru alltaf fínt klæddir, í prúss-
neskum sparifötum frá 19. öld, lifa
í ríkidæmi og fáguðum vellysting-
um. Þeir eru hreint engar skepnur
heldur einstaklega vel
gefnir og sið-
menntaðir sepp-
ar.
Hundarnir
gerast velgjörð-
armenn borgar-
búa og komast til
mikilla metorða,
en undarlegt
ólæknandi mein
hrjáir þá og áger-
ist þegar líður á
söguna. Kynstofn-
inn er í útrýmingar-
hættu. Æ algengara
verður að þeir missi
meðvitundina og
hegði sér þá sam-
kvæmt rándýr-
seðlinu, ósjálfráðu og
árásargjömu.
Kirsten Bakis tekst
á sannfærandi hátt að
segja þessa lygilegu
sögu og á skilið gott
klapp á bakið því að
þetta er hennar fyrsta
skáldsaga. Sagan er
bæði átakanleg og
spennandi. Þessi bók
snertir hundavininn í
okkur öllum en skilur þó
lesandann eftir með
blóðbragð í munninum.
Úlfur Eldjárn
ALLIR handritshöfundar þáttanna Vina eru
innan við fertugt. Enda er það kannski við hæfi
þegar tekið er mið af aldri sögupersónanna.
BEN Affleck og Matt Damon slógu f gegn í
Hollywood með handriti sínu „Good Will Hunt-
ing“, enda á réttum aldri.
Heimur ungra,
hvítra karlmanna
Ljósmyndabók. „The End of
Innocenee." Lok sakleysis. Ritstjóri
Liz Jobey. 268 bls. Scalo, Zurich -
Berlín - New York, árið 1997. Mál
og menning. 4.395 krónur.
í ÞESSU frábæra myndasafni
eru myndir frá ljósmyndadeild
EMI hljómplötufyrirtækisins í
London frá árunum 1959 til 1972.
Deildin sá um kynningar og gerð
heimildarmynda um popptónlist-
arfólk fyrirtækisins.
Nýtt og óþroskað var það sent í
ódýra myndatöku t.d. upp á þak
EMI byggingarinnar, út á næsta
götuhom eða bara í stigaganginn
(sbr. Bítlamyndina frægu). Þar
stillti það sér upp og brosti fallega.
Þarna era ungir krakkar sem
seinna áttu eftir að verða súper-
stjörnur eins og Bítlarnir, Rod
Steward, Pink Floyd o.fl. Einnig
aðrir eins og Fay Fisher og
Shirley og Johnny sem seinna
heltust úr lestinni og eru húsmæð;
ur eða enskukennarar í dag. í
þessari bók eru allir jafn réttháir.
Enginn hafði hugmynd hvað fram-
tíðin bæri í skauti sér en allir voru
lekkerir og vonuðu það besta.
í seinni hluta bókarinnar í
kringum 1970 verða svo myndirn-
ar þyngri, brosin hverfa og upp-
stillingamar era ekki jafn hressar.
Popptónlistarmenn fara að taka
sig alvarlega, hætta að vera bestu
vinir útgefandans og horfa lista-
mannslega í myndavélina. Því er
titill bókarinnar „Lok sakleysis"
mjög viðeigandi.
Myndimar í bókinni era stórar
og hver annarri fallegri og ég hef
staðið mig að því að skoða þær aft-
ur og aftur. Textinn er lítill því
myndimar segja allt sem segja
þarf. Þetta er frábær heimild um
liðinn tíma og
skemmtilega
framsett.
Ragnar
Kjartansson
STEVIE
Wonder á yngri
árum í Lokum
sakleysis.
MARGIR upprennandi rithöf-
undar eiga sér þann draum að
komast að í Hollywood þar sem
hvert liandrit að bíómynd getur
gefíð meira í aðra hönd en
flesta getur dreymt um. Nú
herma nýjustu fregnir frá
Rollywood að æskudýrkun
draumaverksmiðjunnar sé ekki
eingöngu bundin við persónur
hvíta tjaldsins heldur verði höf-
undarnir að vera ungir að árum
og helst karlkyns.
Ný könnun sem gerð var í
Hollywood á vegum Writers
Guild of America og var birt
mánudaginn 26. október sýnir
að handritshöfundar sem komn-
ir eru yfir fímmtugt eigi í mestu
vandræðum að fá inni með verk
sín hjá stóru kvikmyndaverun-
um eða sjónvarpsstöðvunum,
þótt þeir hafi unnið þar árum
saman. Nú komist varla nokkrir
að nema þeir séu á réttum aldri,
þ.e. ungir og hvítir á hörund.
Könnunin sýndi um leið fram á
að kvenkyns höfundar og höf-
undar sem tilheyra
minnihlutahópum eiga undir
högg að sækja og hafa lítið bætt
stöðu sína á þessum vettvangi.
Höfundar stöðugt að yngjast
Þetta er mikil breyting frá
því sem áður var, þegar þeim
handritshöfundum sem höfðu
reynslu að baki vegnaði best í
Hollywood, og höfðu bestu
launin. Núna hefur það algjör-
lega snúist við, því handritshöf-
undar á þrítugs- og fertugsaldri
eru þeir sem ráða markaðnum
og hala inn hæstu peningaupp-
hæðirnar.
Yfir 70% handritshöfunda
undir fertugu höfðu fast starf á
síðasta ári í Hollywood, en
færri en 30% þeirra sem eru yf-
ir fímmtugt, kom fram í könn-
uninni. Munurinn er mestur í
sjónvarpsheiminum, þar sem
ekki fannst einn einasti hand-
ritshöfundur yfir fimmtugu, og
vinsælir þættir eins og Vinir og
Ástir og undirföt eru eingöngu
skrifaðir af ung-
um handritshöfundum.
Byrjun þessarar þróunar má
rekja til áttunda áratugarins,
en þá stóðu þó mál betur hjá
konum og höfundum úr minni-
hlutahópum, sem þá réðu yfir
helmingi markaðarins og höfðu
fjórðung launa hvítra karl-
manna í bransanum. Konum
hefur aðeins fjölgað um 3% á
þessum tveimur áratugum, á
meðan höfundum úr minni-
hlutahópum hefur fækkað. Að-
eins 5% þeirra sem skrifa kvik-
myndahandrit eiga ættir sínar
að rekja til minnihlutahópa og
þeir skrifa aðeins um 7% hand-
rita sjónvarpsmarkaðarins.
Logið til um aldur
Uppi varð fótur og fit þegar
upp komst að einn handritshöf-
unda þáttarins „Felicity", Riley
Weston, hafði logið til um aldur.
Westley, sem er 31 árs, sagðist
vera 19 ára til að eiga meiri
möguleika hjá Hollywood-
myndverinu sem framleiðir
þættina. Westley komst á lista
sem ein af 100 mest skapandi
persónum í skemmtanaiðnaðin-
um, og réði ungur aldur hennar
þar mestu. Var talað um liana
sem táningsstúlkuna hæfileika-
ríku, og Westley baðaði sig í
sviðsljósinu þar til upp komst
um tiltækið. Westley vissi að
hún myndi vekja mun meiri
athygli sem nítján ára
unglingsstúlka en sem
rúmlega þrítug kona og
er brambolt hennar
lýsandi fyrir dýrk-
un draumaverk-
smiðjunnar á
æskunni.
Forvitnilegar bækur
Forvitnilegar bækur
<