Morgunblaðið - 06.01.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
3. TBL. 87. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Skotið á írask-
ar herþotur
yfir Suður-Irak
Washington, Bagdad. Reuters.
BANDARÍSKAR herþotur skutu í
gær á íraskar herflugvélar sem rufu
flugbann Sameinuðu þjóðanna yfir
Suður-írak. Er þetta í þriðja sinn frá
því að árásum Bandaríkjamanna og
Breta á skotmörk í Irak lauk sem
skipst er á skotum í íraskri lofthelgi
en atvikið varð í gærmorgun að stað-
artíma. Svo virðist sem engin þota
hafi verið hæfð en ein hrapaði til
jarðar eldsneytislaus.
Saddam Hussein, leiðtogi Iraks,
hvatti araba í gær til þess að sýna
Irökum stuðning og gera uppreisn
gegn þeim arabaleiðtogum sem ekki
hefðu stutt Iraka. Nefndi hann engin
nöfn en ljóst þykir af ræðunni að
hann átti m.a. við Sádi-Araba þar
sem vestrænt herlið er í landinu.
Saddam Hussein minntist ekki á
átök herþotnanna yfir Suður-írak í
ávarpinu, sem sent var út frá Katar.
Vill loka
fleiri her-
stöðvum
EMBÆTTISMAÐUR í Hvíta
húsinu sagði í gær að í væntan-
legu vamarmálafrumvarpi fyrir
árið 2000 yrði óskað eftir heim-
ild þingsins til að loka nokkrum
herstöðvum til viðbótar við það
sem þegar hefði verið ákveðið.
Ekki kom fram um hvaða her-
stöðvar væri að ræða að því er
sagði í fréttaskeyti AP.
Robert Bell, yflrmaður varn-
aráætlana bandaríska öryggis-
ráðsins, sagði tillöguna kveða á
um að fyrstu herstöðvunum yrði
lokað 2001.
Á síðasta ári felldi þingið til-
lögu um lokanir herstöðva á
þeim forsendum að þær myndu
skaða fjárhag viðkomandi bæj-
ar- og sveitarfélaga.
Bann SÞ við flugi yfir suður- og
norðurhluta Iraks hefur verið í gildi
frá því að Persaflóastríðinu lauk árið
1991. I kjölfar árása Bandaríkja-
manna og Breta á Iraka í síðasta
mánuði neituðu Irakar að virða flug-
bannið, sem þeir segja ólöglegt, og
hafa skotið á eftirlitsvélar
Bandaríkjamanna yfir svæðinu í
tvígang á einni viku.
Neita íjöldaaftökum
Talsmaður íraskra stjómvalda vís-
aði í gær á bug ásökunum starfsbróð-
ur síns hjá bandaríska utanríkisráðu-
neytinu um Qöldaaftökur og handtök-
ur í suðurhluta Iraks. Hafði sá síðar-
nefndi eftir írösku stjómarandstöð-
unni að sérsveitir hefðu handtekið um
2.000 síta-múslíma á hálfum öðmm
mánuði og að hundmð þeirra hefðu
verið tekin af lífí.
Yfír 500
myrtir í
Kongó
Róm. Reuters.
AÐ MINNSTA kosti 500 manns
vom myrt í lýðveldinu Kongó um
áramótin, að því er ítalskir trúboðar
greindu frá í gærkvöldi. Sögðu þeir
að tútsar sem berjast gegn stjórn
Laurents Kabilas hefðu verið að
verki.
Yfirmenn MISNA-trúboðsins
segja að ráðist hafi verið á íbúa
þorpsins Makobola með sveðjum og
byssum. Ráðist hafi verið á fólkið,
karla og konur, böm og gamal-
menni, í hefndarskyni vegna árásar
á tútsa skömmu áður. Segja þeir
fjöldamorðin þau mestu sem vitað
sé að framin hafi verið í landinu.
Mál Bills Clintons fyrir öldungadeild
Reuters
Hlýindi í París
ÓVENJU milt veður hefur verið í
Vestur-Evrópu, t.d. í Bretlandi,
Belgíu og Þýskalandi. Þá hefur
veður í París verið svo hlýtt að
Parísarbúar fengu sér kaffi ut-
andyra við Champs Elysees-breið-
götuna en hitinn í borginni var í
gær 13 gráður.
Réttur
settur á
Washington. Reuters.
TRENT Lott, leiðtogi repúblikana í
öldungadeild Bandaríkjaþings,
sagði í gær að ákæmr fulltrúadeild-
arinnar á hendur Bill Clinton
Bandaríkjaforseta yrðu að öllum
líkindum teknar fyrir á morgun,
fimmtudag. Enn er tekist á um
hvort efna eigi til langra réttar-
halda og kalla vitni fyrir, eða láta
fjögurra daga yfirferð málsins
nægja áður en greidd verða atkvæði
um ákærarnar á hendur forsetan-
um.
Clinton er ákærður fyrir mein-
særi og fyrir að hindra framgang
réttvísinnar. Hafa tveir þingmenn,
demókratinn Joseph Lieberman og
repúblikaninn Slade Gorton, lagt til
að málið verði reifað á fjómm dög-
líklega
morgun
um í stað eiginlegra réttarhalda en
sú tillaga hefur mætt mikilli and-
stöðu á meðal repúblikana í báðum
deildum þingsins. Telja þeir útilok-
að að meta ákærurnar á hendur for-
setanum nema kalla til vitni en með-
al annars hefur verið rætt um að
kalla Clinton sjálfan, svo og fyrrver-
andi ástkonu hans, Monicu Lewin-
sky, til yfirheyrslu.
Hefur Trent Lott fundað með
Tom Dasehle, leiðtoga demókrata,
og William Rehnquist, forseta
hæstaréttar, sem stýra mun réttar-
höldum í öldungadeildinni. I dag
mun Lott funda með öllum öldunga-
deildarþingmönnum repúblikana til
að finna lausn sem þeir geta sætt
sig við.
Reuters
Evran sögð völd að gengis-
sigi dollara gagnvart jeni
Sam-
göngur í
lamasessi
Lundúnum. Reuters, The Daily Telegraph.
BANDARÍKJADOLLARI féll í gjaldeyrisvið-
skiptum gærdagsins, annan daginn sem viðskipti
fóru fram í hinni sameiginlegu Evrópumynt, nið-
ur í lægsta gengi gagnvart japanska jeninu í
meira en tvö ár, eða 27 mánuði. Dollarinn féll á
öllum gjaldeyrismörkuðum Asíu og einnig í Evr-
ópu. Gengi evrunnar gagnvart jeni seig lítillega í
gær, en stóð um það bil í stað gagnvart dollaran-
um.
Ljóst þykir að veikur dollari skaðar útflutn-
ingsiðnað Japana. Fjármálasérfræðingar vara við
því að þessi þróun ógni vonum manna um að efna-
hagur Japans, annars stærsta hagkerfis heims,
nái sér aftur á strik á þessu ári.
Japanska stjórnin virðist kenna hinum nýja
Evrópugjaldmiðli, evrunni, um þessa þróun. Sá
styrkur sem evran hefur sýnt fyrstu dagana sem
viðskipti fara fram með hana hefur greinilega
komið japönskum stjómvöldum í opna skjöldu.
Kaora Yosano, viðskiptaráðherra Japans, sagðist
hafa áhyggjur af því að stofnun evrunnar kunni
að gera jenið að „staðbundnum gjaldmiðli".
Þar til fyrir skömmu atti jenið kappi við þýzka
markið um annað sætið á gjaldeyrismörkuðum
heims, á eftir dollaranum. Evran gæti ýtt jeninu í
þriðja sætið og takmarkað hlutverk þess utan
Japans við að vera mikilvægasti gjaldmiðillinn í
Asíu en hvergi annars staðai’.
Obuchi til Evrópu
Keizo Obuehi, forsætisráðherra Japans, heldur
í dag í vikulanga fór um Vestur-Evrópu og efst á
dagskrá viðræðna hans við ráðamenn þar verður
áhrif evru á jenið. Aðspurður hvort Japanir
hefðu beðið of lengi með að skapa jeninu stöðu
sem alþjóðlegs gjaldeyris sagði Obuchi: „I hrein-
skilni sagt er það rétt. Við höfum lotið yfirráðum
dollaramiðaðs heimsefnahagskerfis."
Þó þykir líklegt að Obuchi muni leggja til að
stofnað verði nýtt gjaldeyiúskerfi á þremur stoð-
um, þar sem gengi aðalheimsgjaldmiðlanna doll-
ara, evm og jens væri lauslega tengt innbyrðis.
Með þessu væri hægt að létta nokkuð á þeim
þrýstingi sem japanskur útflutningsiðnaður sætir
nú.
Gengi hlutabréfa í evrópskum kauphöllum
hækkaði enn lítillega í gær, eftir að hafa hækkað
um í kringum 5% á mánudag, fyrsta dag evru-við-
skipta.
Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, spáði í
fyrradag bjartri framtíð fyrir fjármálamarkaðinn
í City-hverfl Lundúna, stærsta fjármálamarkaði
Evrópu, þrátt fyrir að Bretland taki enn sem
komið er ekki þátt í myntbandalaginu. Sagði
Blair að fjármálamarkaður Lundúna yrði „stað-
urinn sem öllu skipti“ varðandi gengisskráningu
evrannar.
DAVE Pietrowski, starfsmaður
flugvallarins í Buffalo í New
York-ríki, hefur haft í nógu að
snúast undanfarna daga. Mikið
fannfergi hefur lamað samgöng-
ur í lofti og láði í Mið-Vesturríkj-
unum og allt að austurströnd
Bandaríkjanna. Hafa tugþúsund-
ir orðið strandaglópar vegna
þessa og gekk flug- og bflaum-
ferð enn treglega í gær, t.d. í
Chicago og Detroit.
Heldur hefur dregið úr snjó-
komunni en þó tóku miklar frost-
hörkur við. Fór frostið í Illinois-
ríki niður í 37 gráður í gær sem
er nýtt kuldamet í ríkinu. Þá fór
hitastigið niður fyrir frostmark í
suðurríkjunum, svo sem í New
Orleans.