Morgunblaðið - 31.03.1999, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1999
MORGUNB L AÐIÐ
FRÉTTIR
Háskóli Islands tekur upp 15 nýjar námsleiðir
Nám með tengsl
við atvinnulífið
Morgunblaðið/Ásdís
PÁLL Skúlason háskólarektor kynnti 15 nýjar námsleiðir sem hefjast í
haust og haustið 2000. Bakvið hann stendur Margrét Bjömsdóttir, sem
hefur séð um undirbúning að framkvæmd námskeiðanna, og Þórður
Kristinsson, kennslusljóri HI, situr við hlið hans.
HÁSKÓLI íslands ráðgerir að taka
upp flmmtán nýjar námsleiðir við
skólann nk. haust og haustið 2000.
Um er að ræða stuttar hagnýtar
námsleiðir sem taka að jafnaði eitt og
hálft ár og lýkur með sjálfstæðu prófi
eða diplómu. Ákveðið hefur verið að
kalla námið diplómanám og er það
von Háskólans að prófíð muni ávinna
sér sess í íslensku atvinnulífi. Nám af
þessari lengd þekkjast við háskóla
bæði í Bandaríkjunum og Evrópu.
Páll Skúlason, rektor Háskóla Is-
lands, sagði á blaðamannafundi í gær
að með þessu móti væri háskólinn að
koma til móts við aukna eftii-spum
eftir háskólanámi og þarfir þeirra
sem ekki væru tilbúnir að hefja langt
háskólanám. Sagði hann að á þennan
hátt væri unnt að stemma stigu við
brottfalli úr námsgreinum sem tekur
þrjú ár eða lengri tíma að ljúka.
Námsleiðimar muni henta vel nem-
endum sem gert hafi hlé á námi eftir
stúdentspróf og eiga erfitt um vik
með að setjast á skólabekk í mörg ár.
Fjármagns leitað úr atvinnulífinu
Með nýju námsleiðunum vill Há-
skóli íslands reyna að auka tengsl
stofnunarinnar við atvinnulífið og
munu sumar námsbrautimar verða
að hluta fjármagnaðar af atvinnulíf-
inu. Þegar hefur verið gengið frá því
að iðnaðarráðuneytið styrki náms-
braut um notkun tölvukerfa fyrstu
tvö starfsár hennar og er ætlunin að
afla styrkja úr atvinnulífinu til að
kosta 2/3 af viðbótarkostnaði náms-
leiðanna á næstu tveimur ámm.
Helstu ástæður þess að stofnað er
til þessa náms nu em að eftirspum
eftir háskólanámi eykst stöðugt og
gerðar eu ki'öfur um aukna fjöl-
breytni þess og sveigjanleika. Fag-
legur styrkur skólans og víðtæk
þekking starfsfólks verða nýtt svo og
rannsóknarumhverfi sem skapar
ákjósanlegan gi-unn að kennslu.
Reiknað er með að námsleiðimar taki
að jafnaði eitt og hálft ár, sem jafn-
gildir 45 einingum, og að unnt verði
að nýta sem best þau námskeið sem
nú þegar eru fyrir hendi í deildum
skólans þannig að tilkostnaður verði
sem minnstur. Að fenginni diplómu
verður að öllu jöfnu unnt að fá námið
metið til áframhaldandi náms við HI,
en markmiðið með námsleiðunum er
einnig að auka fjölbreytni á framboði
30 eininga aukagreina.
Námsleiðimar sem hefjast haustið
1999 og eða haustið 2000 verða undir
nokkram deildum skólans: Úr raun-
vísindadeild verður boðið upp á
rekstur tölvukerfa, rekstur sjávai'út-
yegsfyrirtækja og ferðamálafræði.
Úr viðskipta- og hagfræðideild verð-
ur unnt að stunda nám í rekstri fyrir-
tækja og tölvunotkun, viðskipta-
tungumálum, markaðs- og útflutn-
ingsfræði, rekstrarstjómun, og hag-
íræði. Úr heimspekideild verður boð-
ið upp á nám í hagnýtri íslensku,
tungumálum í atvinnulífi sem eru
danska, franska, spænska, þýska og
enska. Einnig verður boðið upp á
nám í þýðingarfræði. Úr félagsvís-
indadeild verður unnt að hefja nám
við upplýsingastjórnun og menntun
leiðbeinenda í uppeldis- og félags-
starfi.
Fyrirkomulag námsleiðanna verð-
ur kynnt nánar í sjálfstæðum bæk-
lingi sem gefinn verður út á næstunni
og dreift á námskynningu Háskóla
Islands 11. apríl. Margrét S. Björns-
dóttii' hefur haft umsjón með undir-
búningi námsleiðanna auk þess sem
verkefnisstjórn hefur verið skipuð af
rektor til þess að sjá um samræm-
ingu námsins, kynningu þess og leit
að nýjum leiðum við fjáröflun. For-
maður stjórnarinnar er Páll Jensson
prófessor og meðstjómendur eru
Bjami Armannsson, forstjóri FBA,
Hrönn Greipsdóttir, hótelstjóri
Hótels Sögu, Eiríkur Rögnvaldsson
prófessor og Þórður Kristinsson
kennslustjóri HI.
Samgöngu- og utanríkisráðuneyti um
Bandaríkjaflug MK-flugfélagsins
Ekki talið upp-
fylla skilyrði
ÁSTÆÐA þess að MK-flugfélagið
hefur ekki fengið tilnefningu ís-
lenskra stjórnvalda til að geta annast
fraktflug milli Islands og Bandaríkj-
anna er að samgönguráðuneytið tel-
ur félaginu vera stjórnað af erlend-
um eigendum. Telst félagið því ekki
uppfylla ákveðin skilyrði loftferða-
samnings íslands og Bandaríkjanna.
Samgönguráðuneytið sendi erindi
MK-flugfélagsins um að fá tilnefn-
ingu til fraktflugs milli Bandaríkj-
anna og Islands til flugmálastjómar
eins og jafnan er gert við slík erindi.
Flugmálastjóm gerði athugasemd
við erindið og segir m.a. svo í bréfi
samgönguráðuneytisins til MK-flug-
félagsins 25. janúai' sl.: „Þar er bent
á að breskur aðili, sem skráður er
fyrir 49% hlutafjár í félaginu, fari
með raunverulega stjórn félagsins,
þrátt fyrir að íslendingur búsettur í
Belgíu sé skráður fyrir 51% hluta-
fjárins. Er það mat flugmálastjóra að
ekki sé fullnægt skilyrðum 2. mgr. 3.
gi'. samningsins um að raunveraleg
stjórn sé í höndum íslenskra aðila.“
Ekki er í bréfinu fallist á þá skoð-
un MK-flugfélagsins að hnekkt hafi
verið upplýsingum flugmálastjórnar
og ekki heldur á þau sjónarmið flug-
félagsins að láta eigi bandarískum
stjórnvöldum það eftir að kanna
hvort skilyi'ðum loftferðasamnings-
ins sé fullnægt.
Utanríkisráðuneytið, sem annast
fonnlega tilnefningar samkvæmt
loftferðasamningi landanna, hefur
einnig kannað málið og haft sami-áð
við bandarísk stjómvöld um túlkun á
áðurnefhdum greinum loftferða-
samningsins. Segir í bréfi samgöngu-
ráðuneytisins að eftir rækilega skoð-
un ráðuneytanna á gögnum sem liggi
fyrir sé það samdóma álit þeirra að
MK-flugfélagið fullnægi ekki skilvrð-
um til tilnefningar samkvæmt loft-
ferðasamningnum.
í tveimur síðustu tölublöðum flug-
málablaðsins Flight International er
birtur árlegui’ listi um flugfélög
heimsins. Þar er MK Airlines talið
upp með félögum sem starfa í Afríku,
Asíu, Miðausturlöndum og í Kyrra-
hafslöndum. Það félag hefur aðsetur í
Englandi, annast fraktflug milli Evr-
ópu og Afríku, rekur sjö DC-8 þotur
og hefur liðlega 100 starfsmenn. MK-
flugfélagið ehf. er ekki að finna í lista
tímaritsins yfir flugfélög í Evrópu en
þar eru m.a. Atlanta, Flugleiðir og
Islandsflug.
Fram
heldur
nafninu
SAMKEPPNISRÁÐ hefur úr-
skurðað að Fram - Fótboltafé-
lag Reykjavíkur hf. eigi rétt á að
starfa undir þrí nafni enda hafi
þeirri skráningu á hlutafélaga-
skrá ekki verið hnekkt.
Það var Knattspyrnufélag
Reykjavíkur sem sneri sér til
samkeppnisráðs og andmælti
skráningu hlutafélagsins, Fram
- Fótboltafélags Reykjavíkui', á
hlutafélagaskrá, þar sem hætt
væri við mglingi milli félaganna,
ekki síst þegar nöfnin væru
þýdd yfir á ensku.
Samkeppnisráð hefur komist
að þeirri niðurstöðu að auðkenni
félaganna séu það frábrugðin að
ekki verði villst á þeim. Svo lengi
sem Fram-nafnið komi fyrir í
heitinu sé engin hætta á rugl-
ingi. Með vísan til sömu sjónar-
miða er ekki talið að þýðing heit-
anna yfir á ensku skapi hættu á
ruglingi. Nafngiftin, Fram -
Fótboltafélag Reykjavíkur hf.,
telst því ekki brot á samkeppnis-
lögum.
Ólögmætt samráð um gerð tilboða í innflutning á blómum að mati Samkeppnisráðs
Reglur ráðuneytis leiddu
til samkeppnishömlunar
SAMKEPPNISRÁÐ hefur fellt þann
úrskurð að Blómasalan, Bram og
Grænn markaður hafi haft með sér
ólögmætt samráð við gerð tilboða í
innflutning á blómum úr blómakvóta
sem landbúnaðarráðuneytið hefur
ákveðið. Vegna samráðsins greiddu
fyrirtækin þrjú 3-12 krónur í einu til-
viki fyrir kíló af innflutningskvóta
meðan annað fyrirtæki var látið
greiða 450 krónur.
Þótt um sé að ræða brot á sam-
keppnislögum telur samkeppnisráð
ekki ástæðu til að beita stjórnvalds-
sektum. Samráðið megi rekja til
samkeppnishamlandi reglna sem
landbúnaðarráðuneytið hefur ákveð-
ið og andvaraleysis ráðuneytisins.
Þess vegna hefur ráðið beint þeim
eindregnu tilmælum til landbúnaðar-
ráðhema að þær hömlur á innflutn-
ingi sem í gildi eru verði afnumdar
svo að skilyrði séu til að virk sam-
keppni geti þrifist.
Áfskipti samkeppnisyfirvalda af
innflutningi á blómum má rekja til
kvörtunar fyrirtækisins Blómálfsins,
sem fór fram á að rannsakað yrði
hvort fyrirtækin þrjú hefðu haft
ólögmætt samráð.
Héldu niðri kostnaði
með samráði
Niðurstaða samkeppnisyfirvalda af
rannsókn á kvörtun íýrirtækisins var
sú að innflutningsfyrirtækin hafi haft
samráð við gerð tiltekinna tilboða í
blómakvóta. Samráðið hafi stuðlað að
því að halda niðri gjöldum sem renna
áttu í ríkissjóð, gjöldum sem ekki
voru hugsuð sem tekjustofn heldur
sem stýritæki við innflutning á land-
búnaðarvörum.
Með því hafi fyrirtækin væntan-
lega verið að reyna að halda kostnaði
sem lægstum og gæti það hafa eftir
atvikum leitt til lægra verðs en ella.
Þó þessar aðstæður réttlæti ekki
ólöglegt samráð telui' samkeppnisráð
ekki tilefni til _að beita þau stjóm-
valdssektum. Á hinn bóginn hafi
landbúnaðarráðuneyti átt að vera
ljóst vegna þess fyrirkomulags sem
var á innflutningi á blómum áður en
GATT-samningurinn frá 1995 gekk í
gildi og þeirrar fákeppni sem þá var
við lýði, að þær aðferðir sem notaðar
voru við stýringu á innflutningi á
blómum eftir 1995 væm til þess falln-
ar að hamla samkeppni á blóma-
markaðnum. Þess vegna telur sam-
keppnisráð ástæðu til að beina þeim
eindregnu tilmælum til landbúnaðar-
ráðherra að afnema þær hömlur á
innflutningi blóma sem nú gilda svo
vii-k samkeppni fáist þrifíst.
Samkeppnisráð telur ámælisvert
að landbúnaðarráðuneytið hafi tví-
vegis litið fram hjá skýrum vísbend-
ingum um ólögmætt samráð fyrir-
tækjanna þriggja. í stað þess að
fresta afgreiðslu eða ógilda tilboðin
hafi ráðuneytið tekið tilboði fyrh'-
tækjanna og rýrt með því andvara-
leysi samkeppnisstöðu Blómálfsins
en það fyrirtæki var látið greiða
margfalt hærri kostnað en þeir sem
höfðu samráðið. í einu tilviki var Bló-
málfurinn látinn gi-eiða 450 krónur
fyrh' hvert kíló af innfluttum blómum
en íýrirtækin þrjú sem samráðið
höfðu vom látin komast upp með að
greiða 3-12 krónur fyrir hvert kíló af
sínum innflutningi.
Höfðu einkaleyfí fyrir 1995
Blóm eru skilgreind landbúnaðar-
vara og sæta takmörkuðum innflutn-
ingi, fram til 1995 höfðu fyri'greind
þrjú fýrirtæki ein leyfi til að flytja
inn blóm og var innflutningi skipt
milli þeirra í hlutfalli við markaðs-
lega stöðu þeima og var það fýrir-
komulag við lýði í mörg ár, segh' í
upplýsingum frá Samkeppnisstofn-
unv
Árið 1995 tóku gildi rýmkaðar inn-
flutningsreglur samkvæmt GATT-
samningi, sem m.a. tóku til viðskipta
með blóm. Fyrst eftir gildistöku
þeirra fengu fyrirtækin ein leyfi til að
flytja inn blóm, síðan var varpað
hlutkesti um innflutningsleyfi en loks
var tekin upp núgildandi aðferð, sem
er sú að láta innflytjendur sækja um
innflutning úr fyi’irfram ákveðnum
kvóta, sem landbúnaðarráðuneytið
ákvað að höfðu samráði við aðila á
markaðnum. Einungis þeir sem sótt
höfðu um innflutning fyrir tiltekið
magn gátu tekið þátt í útboði í hvert
sinn. Þeir innflytjendur sem bjóða
hæst gjald fá fyrst heimild til inn-
flutnings á því magni sem þeir bjóða
í. Þeir sem bjóða lægst eiga á hættu
að fa ekki að flytja inn neitt.
í upplýsingum frá Samkeppnis-
stofnun segir að afleiðing þessa kerf-
is sé að við innflutning á blómum í til-
teknum tollflokki hækki innflytjend-
ur innkaupakostnað sinn eftir því
sem þeir bjóða hærra gjald í inn-
flutninginn. Við það að koma á þessu
kerfi hafi innflytjendur verið knúnh'
til að greiða ráðuneytinu ígildi skatts
eða tolls til að fá heimild til að flytja
blómin inn. Stýrikerfi sem hækki
kostnað innflytnenda sé ekki til þess
fallið að draga úr hömlum og efla við-
skipti milli landa, eins og GATT-sam-
komulagið gera- ráð fyrir heldur
þvert á móti sé það líklegt til að tak-
marka frelsi til viðskipta.