Morgunblaðið - 31.03.1999, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ÁRÁS NATO Á JÚGÓSLAVÍU
Flóttafólk lýsir grimmdarverkum serbneskra öryggissveita í Kosovo
Óttast að Serbar drepi
hefðu verið drepnir í bænum. Þeir
sögðust þó telja að Serbar hefðu
myrt allt að 200 manns.
Hermenn leita skjóls í
húsum Albana
þúsundir Kosovo-Albana
ÞJOÐERNISHREINSUN
Kukes. The Daily Telegraph.
ALBÖNSKU flóttamennirnir frá
Kosovo, sem hafa streymt til Alban-
íu og Makedoníu síðustu daga, ótt-
ast að serbnesku öryggissveitirnar í
héraðinu séu staðráðnar í að myrða
þúsundir Kosovo-AIbana áður en
serbnesk stjómvöld undirriti friðar-
samkomulag.
Rúmlega 2.000 albanskir flótta-
menn frá bænum Kachanic í Kosovo
gengu yfír landamærin að Makedon-
íu í íyrradag. Fólkið þurfti að ganga
yfír fjöllin til að forðast serbneska
hermenn á vegunum og gangan að
landamærunum tók tæpan sólar-
hring.
Langflestir flóttamannanna voru
konur og böm. Þeir sögðu að
serbneskar öryggissveitir hefðu
smalað saman karlmönnum bæjar-
ins og flutt þá í lögreglustöð. Rúm-
lega 200 bæjarbúar hefðu verið
myrtir.
„Eg veit ekki hvar eiginmaðurinn
minn er,“ sagði ein flóttakvennanna.
„Ég veit ekki hvort hann lifir eða
var rnyrtur."
„Drepa fólk eins og hunda“
Flóttamennimir sögðu að vopnað-
ir hópar Serba hefðu gengið um
Kachanic, barið að dymm húsa al-
bönsku íbúanna og skotið þá sem
komu til dyra. „Þeir drápu fólk á
götunum,“ sagði Teuta Berisha, 29
ára prófessor í ensku við háskólann í
Pristina. „Þeir beittu byssum og
hnífum. Þeir era tilfinningalausir.
Þeir drepa fólk eins og hunda. Þeir
hætta ekki fyrr en þeir hafa drepið
eða hrakið burt alla Albana í
Kosovo."
Berisha bætti við að Serbarnir
hefðu verið eins og „villt dýr“ eftir
að árásir NATO á Júgóslavíu hófust.
Þeir hefðu rænt og raplað í verslun-
um og kveikt í húsum. „Atlantshafs-
bandalagið á víst að hjálpa Albönum
í Kosovo en það verður að senda
þangað hermenn til að binda enda á
fjöldamorðin."
„Við þurfum byssur“
„Við þurfum byssur til að berjast
við Serbana,“ sagði 39 ára flótta-
kona, móðir þriggja barna. „Serbar
era vel vopnum búnir og við getum
ekki stöðvað þá án eigin vopna.“
Starfsmenn Rauða krossins tóku
á móti flóttamönnunum og fluttu þá
í tjöld til að skrá þá og hlynna að
þeim. Karlmaður á fimmtugsaldri
var með skotsár á maganum. „Hann
gekk í alla nótt með hræðilegan
verk,“ sagði einn hjálparstarfs-
mannanna.
Flóttamennirnir vora síðan fluttir
á dráttarvélavögnum í rútur og bíla
sem fóra með þá til Skopje, höfuð-
borgar Makedoníu. Talsmaður
Rauða krossins sagði allt flóttafólkið
myndi fá húsaskjól til bráðabirgða
hjá ættingjum eða öðrum fjölskyld-
um í Makedoníu. „Við getum útveg-
að öllu þessu fólki húsnæði. En ef
hingað streyma þúsundir flótta-
manna til viðbótar þá verðum við að
koma upp flóttamannabúðum."
Skotnir í höfuðið af
stuttu færi
íbúar Kachanic vora um 15.000
áður en átökin í Kosovo hófust en
íbúafjöldinn tvöfaldaðist vegna
flóttamanna frá öðram bæjum og
þorpum í héraðinu.
Flóttamennirnir sögðust óttast að
serbnesku öryggissveitirnar væra
staðráðnar í að myrða þúsundir
Kosovo-Albana áður en Serbar und-
irrituðu samkomulag um frið í hér-
aðinu. „Ég hef séð þá skjóta menn í
höfuðið af stuttu færi,“ sagði 55 ára
karlmaður frá þorpinu Ivaja í suður-
hluta Kosovo.
Flóttafólkið sagði að serbnesku
öryggissveitirnar hefðu handtekið
um 100 karlmenn í Kachanic og
haldið þeim í lögreglustöð bæjarins.
Hún hefði síðan orðið fyrir árás
NATO eða serbneskra hersveita á
sunnudag.
Margir flóttamannanna sáu þrjú
eða fjögur lík á götum Kachanic en
sögðust ekki vita hversu margir
BLÓÐSÚTHELLINGAR í KOSOVO
Belgrad ^
'ÚGÓSLAVb
KOSOVO
® Pristina
8 KOSOVO
Djakovica
® Prizren
Bæir sem Serbar réðust á 1998
Bæir sem Serbar hafa ráðist á 1999
1 febrúar Likosane - 26 drepnir 10 janúar Racak - 45 drepnir
3 mars og til þessa dags Landbúnaðarsvæðin i vestri „Hreinsuð" svæði, enn óbyggð
4 júli Prilep / Rznic - 95% eyðilagt
5júlí- ágúst Junik - Þriggja vikna umsátur 70-80% bæjarins eyðilögð
6 ág. -sept. Lodja - 90% bæjarins eyðilögð
7 sept. og til Cicavica-hæðir - Þjóðernis- þessa dags hreinsunum haldið áfram
8 október Donje Obrinje -18 drepnir
9 des. og til Lapastica -
þessa dags Bardagar halda áfram
12 feb. og til Malisevo - Árásir á höfuð-
þessa dags stöðvar UCK
13 frimars Srbica-Lausa Klina - Staöráðnir í að hrekja UCK frá Drenica
14 nú Podujevo
15 nú Kosovska Mitrovica
16 nú Drenica
17 nú Pegerusa Valley
Sókn Serba hefur valdið miklum ..Sk flótta Kosovo-Albana úr héraðinu Sfy
SKYRINGAR
Fjöldamorð

Sókn Serba
nú
„Hreinsuð"
svæði
SERBNESKAR hersveitir hafa umkringt Pristina, höfuðstað Kosovo,
að sögn mannréttindasamtakas í gær
Alþjóðasamband mannréttindasamtaka, sem kennir sig við Helsinki (IHF), skoraði á
þjóðir heims að gera allt sem í þeirra valdi stæði til að binda enda á drápin og
þjóðernishreinsanirnar í Kosovo.
SVARTFJALLA- )
LAND
ALBANIA
H Skopje
MAKEDONÍA
Heimild: MoD
Zmars Donje Prekaz / St. Poljance 11 feb.ogtil Landamærasvæðið Pastrik -
54 drepnir þessa dags Árásir á frelsisher Kosovo (UCK)
Tugir íbúa Pristina, höfuðstaðar
Kosovo, hafa einnig flúið til Ma-
kedoníu og lýst ástandinu í borginni.
Þeir sögðust hafa verið á stöðugum
flótta milli húsa af ótta við að Serbar
myndu banka á dyrnar og skjóta þá.
„Liðsmenn serbnesku lögreglunn-
ar og hersins hafa lagt undir sig
íbúðir út um alla Pristina vegna þess
að þeir vita að NATO hyggst ráðast
á búðir þeirra,“ sagði einn flótta-
mannanna frá Pristina. „Þeir ætla
að drepa alla innan tveggja til
þriggja daga. Ef Atlantshafsbanda-
lagið fer ekki þangað strax höfum
við ekki þörf fyrir það.“
Kosovo-Albanar, sem flúðu til AI-
baníu, höfðu sömu sögu að segja.
Þeir lýstu því hvernig serbnesku ör-
yggissveitirnar réðust inn í bæi
þeirra og þorp og hótuðu að drepa
þá ef þeir færa ekki frá Kosovo.
Þeir sem neituðu að fara vora
drepnir og einnig fólk sem átti ekk-
ert til að múta Serbunum til að fá að
fara.
Því sem næst allir flóttamennirn-
ir höfðu verið rændir og margir
þeirra sáu hús sín brenna. Nokkrir
þeirra sögðust hafa séð lík ungra
manna á götum bæjarins Pec. Einn
þeirra heyrði serbneskan hermann
hrópa: „Sjáðu hryllinginn. Segðu
NATO að þetta sé það sem er að
gerast í Kosovo.“
Þjóðernisöfgamenn leika
lausum hala
Frásagnir flóttafólksins benda til
þess að Serbar stefni að því að
hrekja alla albanska íbúa Kosovo úr
héraðinu með skipulegum hætti.
Þessar aðgerðir hafa verið kallaðar
„þjóðernishreinsanir“ og svo virðist
sem þær hafi hafist fyrir alvöru
þegar Serbar gerðu sér grein fyrir
því í vikunni sem leið að árásir
NATO væra óhjákvæmilegar.
Margir flóttamannanna sögðust
hafa séð grímuklædda menn, vopn-
aða hnífum, reika um göturnar.
Frásagnir þeirra virðast staðfesta
fréttir um að fylgismenn Arkans,
illræmds sérsveitarforingja, og Voj-
islavs Seseljs, leiðtoga serbneskra
þjóðernisöfgamanna, hafi verið
sendir til héraðsins og fái að leika
þar lausum hala.
34 ára karlmaður frá þorpinu Ra-
hndobrave sagði að nágranni hans,
Albanskir borg*arhlutar
Pristina í ljósum logum
ASTANDIÐ
Lundúnum. Reutcrs.
SERBNESKAR hersveitir gerðu
árásir á borgarhluta albanskra íbúa
héraðshöfuðborgar Kosovo í gær og
heilu borgarhlutamir stóðu í ljósum
logum, að sögn vitna.
Vestrænir stjómarerindrekar
sögðu ennfremur, að júgóslavneskir
stjórnarhermenn hefðu hafið sókn
með skriðdrekum og stórskotaliði
frá þremur hliðum að dal einum í
Mið-Kosovo, þar sem um 50.000
Súrefinísvörur
Karin Herzog
Kynning
í dag kl. 14—18
í Apótekinu Spönginni,
Grafarvogi, og Apótekinu
Smáratorgi, Kópavogi.
- Kynningarafsláttur -
Kosovo-albanskir flóttamenn hefðu
leitað skjóls.
íbúi Pristina, sem símasamband
náðist við, sagðist heyra dyninn frá
þungri skothríð sem bærist frá
borgarhlutanum Vranjevac og að
þar væri fjöldi húsa í ljósum logum.
Vitni í Pristina sögðu fjölda fólks
vera að reyna að yfirgefa borgina og
stefna í suðurátt að landamæranum
við Makedóníu þrátt fyrir að á þeirri
leið væra margar eftirlitsstöðvar
serbneskra lögreglu-, her- og örygg-
issveita.
í Vínarborg greindu talsmenn al-
þjóðlegu mannréttindasamtakanna
International Helsinki Federation
(IHF) að serbneski herinn hefði um-
kringt Pristina. „Pristina og al-
banskir íbúar hennar era umkringd
og standa frammi fyrir hættunni á
því að herinn gangi milli bols og höf-
uðs á þeim,“ sagði í yfirlýsingu frá
samtökunum.
„Samkvæmt upplýsingum sem
borizt hafa IHF segjast íbúarnir
hræddir við að yfirgefa borgina af
ótta við að lenda í klóm dauðasveita
og annarra vopnaðra hópa sem hafa
fé af fólki gegn því að leyfa því að
halda flóttanum áfram,“ segii- í yfir-
lýsingunni.
Formælandi Frelsishers Kosovo
(UCK), sem berst fyrir því að
Kosovo-Albanir hljóti sjálfstæði frá
Serbíu, sagði í Genf að júgóslav-
neski herinn og sjálfboðaliðasveitir
Serba hefðu drepið óbreytta borg-
ara Kosovo-AIbana í þúsundatali.
Júgóslavnesk stjórnvöld hafa
neitað því að ráðizt hafi verið gegn
óbreyttum borguram og segja að-
gerðirnar sem þau standa fyrir í
Kosovo miða að því að stöðva
„hryðjuverkaárásir“ UCK. En vest-
rænh' stjórnarerindrekar segja
serbneska hersveitir hafa hafið sam-
hæfða árás í gær að Pagarusadal,
um 50 km suðvestan við Pristina,
þar sem um 50.000 Kosovo-albansk-
ir flóttamenn héldu sig.
Sótt að flóttamönnum úr
þremur áttum
„Júgóslavneski herinn hóf stór-
skotaliðsárás á Pagarasadal í morg-
un og serbneskar öryggissveitir not-
uðust við skriðdreka og brynvarða
liðsflutningabfla til að fylgja
árásinni eftir,“ sagði einn stjórnar-
Reuters
KOSOVO-albanskir flóttamenn á leið inn í héraðshöfuðborgina Prist-
ina, sem fregnir hermdu í gær að júgóslavneski herinn hefði umkringt.
erindrekinn í samtali við Reuters.
„Þeir era að reyna að ráðast í
gegn úr þremur áttum; frá Males-
evo, Suva Reka og Orahovac. Við
höldum að markmið Serba sé tví-
þætt - að eyða sveitum Frelsishers
Kosovo og að reka [flóttamenn] yfir
landamærin til Albaníu," sagði hann.
Stjómarerindrekarnri sögðu upplýs-
ingarnar vera upprannar hjá
tengiliðum UCK á vettvangi, sem
fram að þessu hefðu sýnt sig að vera
áreiðanlegar.
Frásagnir af skipulögðum hernaði
Serba á svæði þar sem svo margir
flóttamenn halda til, renna stoðum
undir það sem menn í höfuðstöðvum
NATO höfðu óttazt mest; að
júgóslavnesk stjórnvöld séu að
hrinda í framkvæmd skipulagðri
„þjóðernishreinsunarherferð" til að
flæma Kosovo-AIbana frá héraðinu í
stórum stfl, þrátt fyrir loftárásir
NATO.
Talsmenn NATO hafa heitið því
að hnitmiðaðar loftárásir verði gerð-
ar á samsafnaðar serbneskar her-
sveitir í Kosovo í því skyni að hamla
gegn þjóðernishreinsunarherferð-
inni, en slæm veðurskilyrði hafa sett
strik í reikninginn og hindrað að
árásarflugvélar NATO, sem m.a. era
sérútbúnar til að granda skriðdrek-
um, fái athafnað sig.