Morgunblaðið - 31.03.1999, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1999 31
UMRÆÐAN
Landsbyggðin nýtur nýrrar
gagnaflutningstækni
ÁRNI Gunnarsson,
formaður Sambands
ungra framsóknar-
manna og frambjóðandi
Framsóknai’fiokksins á
Norðurlandi vestra,
skrifar grein í Morgun-
blaðið miðvikudaginn
24. marz síðastliðinn.
Þar heldur frambjóð-
andinn því m.a. fram að
vegna verðskrár Lands-
síma Islands íyrir leigu-
línur sé hátæknifyrir-
tækjum á landsbyggð-
inni mismunað og þau
sitji ekki við sama borð
og önnur hvað varðar
gagnaflutninga.
Breytingar á verði leigulína
væntanlegar
Það er rétt hjá frambjóðandanum
að verð fyrir leigulínur er reiknað út
m.a. eftir lengd línunnar. Það er sá
háttur, sem hafður er á í flestum
löndum, enda fer kostnaðurinn við
fjárfestingu í línu og við rekstur
hennar að verulegum hluta efth' því
hvað hún er löng, eins og gefur að
skilja. Verðskráin er raunar ekki
einkamál Landssímans, því að um
hana gilda reglur Evrópska efna-
hagssvæðisins, sem kveða á um að
gjaldtaka skuli taka mið af kostnaði.
Þá er verðskráin háð eftirliti Póst-
og fjarskiptastofnunar. Stofnunin
hefur nú um allnokkurt skeið haft til
skoðunar tillögu Landssímans að
nýi'ri verðskrá, þar sem gert er ráð
fyrir að verð lengri leigulína lækki
talsvert en verð innan-
bæjarlína hækki. Þessi
tillaga er byggð á nýj-
um kostnaðarútreikn-
ingum. Þegar þessi
verðskrá hefur tekið
gildi verður m.ö.o.
minni munur á verði
langra og stuttra leigu-
lína en nú.
Aðrir og hagstæðari
kostir
Árni Gunnarsson
gleymir hins vegar að
geta þess í grein sinni
að hátæknifyrirtæki
úti á landi, t.d. inter-
netþjónustufyrirtæki,
eiga aðra kosti til
gagnaflutnings, sem eru til muna
hagstæðari en leigulínur. Það er
annars vegar háhraðanet Landssím-
ans og hins vegar ATM-net, sem
verið er að taka í notkun um þessar
mundir.
Samlíking frambjóðandans milli
leigulína og þjóðvega er villandi.
Leigulína er í raun eins og einka-
vegur; ákveðinn hluti fjarskipta-
kerfísins er frátekinn fyrir einn not-
anda. Yfirleitt er flutningsgeta
leigullnu aðeins nýtt að hluta til.
Viðskiptavinurinn greiðir hins veg-
ar fyrir línuna án tillits til nýtingar-
innar. Þetta er helzti ókostur leigu-
lína til tölvusamskipta; of mikill
búnaður í fjarskiptakerfinu er
bundinn miðað við nýtingu og það
kemur óhjákvæmilega fram í verð-
inu.
Fjarskipti
Nýtt ATM-net Lands-
símans mun styrkja
stöðu fyrirtækja á
landsbyggðinni og
tryggja þeim gagna-
flutning á hagstæðu
verði, sem er óháð fjar-
lægð frá Reykjavík,
segir Ólafur Þ. Steph-
ensen, sem svarar hér
---7----------------------
Arna Gunnarssyni.
Háhraðanetið er þjóðbraut
Háhraðanetið er kerfi sérstaklega
hannað til tölvusamskipta og á fátt
sameiginlegt með leigulínum. Há-
hraðanetið er samnýtingarnet og
byggh' á tveimur þáttum, tengistöðv-
um (hnútum) í símstöðvum víða um
land og leigulínum sem tengja hnút-
ana saman. Háhraðanetið er sjálf-
stæð rekstrareining innan Lands-
símans og tekur á leigu línur af
grunnneti fyrirtækisins. í Háhraða-
netinu er t.d. 2Mb/s leigulína milli
Reykjavíkur og hnúts á Akureyri.
Allir notendur netsins, og þá sér-
staklega fyrirtæki á Akureyri, eru að
samnýta þessa línu, rétt eins og
landsmenn allir samnýta þjóðvegina.
Það er þessi samnýting sem endur-
speglast í gjaldskrá háhraðanetsins,
sem er sú sama um allt land, óháð
fjarlægð frá Reykjavík. Fyrirtæki
þurfa að leigja sér línu í næsta há-
hraðanetshnút en eðli málsins sam-
kvæmt er þar yfirleitt um stutta línu
að ræða. Tenging um háhraðanetið
er ekki síðri að gæðum en tenging
með leigulínu.
Nýir möguleikar
með ATM-tækninni
ATM-netið er samnýtingarnet rétt
eins og háhraðanetið. Flutningsget-
an í netinu er hins vegar margfóld,
enda nýtir ATM-tæknin einkar vel
þann mikla flutningshraða, sem fæst
á ljósleiðarasamböndum. Með henni
má flytja mynd, hljóð og tölvugögn
og hún hentar því vel til hvers konar
margmiðlunarfjarskipta, til dæmis
til fjarkennslu og fjarlækninga. Með
þessari tækni má jafnt koma til móts
við þá, sem þurfa lítinn gagnaflutn-
ing, t.d. smáfyrh’tæki á landsbyggð-
inni, og þá sem þurfa mikla flutn-
ingsgetu, t.d. stórfyrirtæki og ríkis-
stofnanir sem vilja tengja saman
símakerfi eða staðarnet útibúa um
allt land. Yfirleitt er auðvelt að auka
flutningsgetuna ef þörf krefur.
Gagnaflutningur um ATM verður
mun hagkvæmaii lausn en notkun
leigulínu og jafnvel ódýrari en notk-
un háhraðanetsins. Þess vegna er
gert ráð fyrir að ATM muni á næstu
árum leysa gagnaflutning um leigu-
línur og háhraðanet af hólmi. Þar
sem um samnýtingarnet er að ræða
verður gjaldskrá fyrir notkun nets-
Ólafur
Stephensen
ins sú sama hvar sem er á landinu.
Markmið Landssímans er að veita
öllum fyrirtækjum á landinu ATM-
þjónustu. Fyrri áfanga uppbygging-
ai’ ATM-netsins er nú lokið og hafa
verið settir upp tólf tengihnútar. Þar
af eru fimm á landsbyggðinni; á Sel-
fossi, Hvolsvelli, Egilsstöðum, Akur-
eyri og í Keflavík. í seinni áfangan-
um, sem áformað er að Ijúka í kring-
um næstu áramót, bætast við ellefu
skiptistöðvar til viðbótar, allar á
landsbyggðinni. Þá verða 90% fyrir-
tækja á landinu í innan við þriggja
kílómetra fjarlægð frá skiptistöð,
sem þýðir að kostnaður þeirra vegna
leigulínu í næsta hnút verður lágur.
Tækifærin eni þau sömu
Niðurstaðan er því sú að hátækni-
fyrirtæki á landsbyggðinni eiga nú
þegar hagkvæman kost til gagna-
flutnings, sem þau gi-eiða fyrir sama
verð og sambærileg fyrirtæki á höf-
uðborgarsvæðinu. Ný gagnaflutn-
ingstækni, sem verið er að taka í
notkun, mun jafnframt styrkja stöðu
landsbyggðarinnar og margfalda
möguleika til gagnaflutnings milli
margvíslegra fyrirtækja og stofnana
um allt land, á verði sem er óháð
fjarlægð frá Reykjavík. Allt tryggir
þetta að landsbyggðin getur jafnt og
höfuðborgarsvæðið nýtt sér þau
tækifæri til atvinnuuppbyggingar,
sem felast í hátæknhðnaði og fjar-
skiptum.
Árna Gunnarssyni er velkomið að
hafa samband við undirritaðan eða
aðra starfsmenn Landssímans næst
þegar hann ætlar að skrifa blaða-
gi’ein um fjarskiptamál. Þannig get-
ur hann tryggt sér réttar upplýsing-
ar og komizt hjá því að draga upp
villandi mynd af ástandi mála.
Stjómmálamenn hljóta að vilja hafa
það, sem sannara reynist, jafnvel
þótt stutt sé til kosninga.
Höfundur er forstöðumaður upplýs-
inga- og kynningarmála hjá Lands-
síma íslands hf.
Brotthvarf
Arna er missir
Reykvíkinga
ÁRNI Sigfússon
sagði nýlega af sér sem
borgarfulltrúi í
Reykjavík. Þar misstu
Reykvíkingar heiðar-
legan og duglegan bar-
áttumann úr borgar-
málunum. Ekki aðeins
það, heldur hafði Árni
margsýnt að hann er
megnugur þess að ná
árangri - að breyta til
hins betra og bæta
kjör almennings.
Brotthvarf Áma úr
pólitíkinni var hans
eigin ákvörðun. Ef Ólafur
sjálfstæðismenn næðu Hauksson
ekki meirihluta í síð-
ustu borgarstjómarkosningum
hafði hann ákveðið að gefa öðmm
flokksmönnum færi á að leiða D-
listann. Við það stóð hann.
Forusta
Það er von margra,
segír Ólafur Hauksson,
að þetta sé aðeins tíma-
------------------7------
bundið frí sem Arni
tekur sér frá pólitíkinni.
Árni hafði sýnt það með verkum
sínum innan og utan stjórnmál-
anna síðastliðin ár að Reykvíkingar
hefðu verið lánsamir að fá hann
sem borgarstjóra. Litlu munaði að
svo yrði. Fylgi við D-listann í síð-
ustu borgarstjórnarkosningum var
eitt það mesta sem listi sjálfstæðis-
manna fékk á landinu, eða 45%.
Fjórir flokkar og flokksbrot R-list-
ans fengu hins vegar
að jafnaði 13% fylgi og
dugði það þeim sam-
anlagt til að halda
meirihlutanum í borg-
inni.
Þegar Ami Sigfús-
son leiddi fyrst D-list-
ann í Reykjavík árið
1994 vakti hann at-
hygli fyrii’ fjölskyldu-
væna pólitík og mikil-
vægi þess að efla
grunnskólann. Munur-
inn á fylgi listanna var
naumur og D-listinn
bætti við sig fram á
kjördag. Lítill meh’i-
hluti kjósenda vænti
hins vegar meira af fyrirheitum
hins nýja R-lista um breytingar
breytinganna vegna og því fór sem
fór. Breytingarnar reyndust til
hins verra, en það er önnur saga.
Á kjörtímabilinu 1994 til 1998
valdi Ámi sér einn vettvang til við-
bótar til að vinna að hagsmunum
almennings. Sem formaður FIB
beitti hann sér fyrir því að koma á
samkeppni í bílatryggingum hér á
landi til að fá iðgjöld lækkuð. Hann
réðst óhikað til atlögu við sam-
tryggingarkerfi innlendu trygg-
ingafélaganna, sem svifust einskis
til að gera þessa baráttu tortryggi-
lega. Á endanum náðist samt sá ár-
angur að iðgjöld bílatrygginga
lækkuðu um 25% yfir línuna vegna
tilkomu FIB-tryggingar. íslenskar
fjölskyldur hafa síðan 1996 sparað
sér rámlega einn milljai-ð króna ár-
lega í lægri iðgjöldum en áður
þekktust.
Kostir Ama sem stjórnmála-
manns hafa samt ekki endilega
skilað honum atkvæðum í sama
mæli. Hann hefur lagt meginá-
herslu á að kynna lausnir. Gagn-
rýni á andstæðinga hefur ekki tek-
ið mikinn tíma eða orku frá honum.
Fyrir vikið hefur starf Árna verið
framlag þátttakandans og leiðtog-
ans fremur en gagnrýnandans. Á
þessu hefur R-listinn grætt.
Sem dæmi má nefna að fyrir síð-
ustu borgarstjórnarkosningar lagði
Árni fram þaulhugsaðar tillögur
um fjölbreyttar úrlausnir í dagvist-
armálum. Ef þær hefðu komist í
framkvæmd stæðu reykvískar
barnafjölskyldur ekki frammi fyrir
þeirri martröð sem dagvistarmál
hafa orðið að undir stjórn R-list-
ans. Árni hefði allt eins getað valið
að verja kröftum sínum til að
benda á þær ógöngur sem dagvist-
armálin stefndu í - og raunin hefur
síðan orðið. Það hefði kannski skil-
að fleiri atkvæðum. En þannig hef-
ur Árni Sigfússon aldrei starfað í
stjórnmálum. Hann hefur aldrei
byggt pólitíska tilveru sína upp á
gagnrýni, líkt og fjöldi stjórnmála-
manna gerir, einkum þó á vinstri
vængnum. Fyrir vikið er hann
maður að meiri, þótt það hafi ekki
endilega skilað jafn mörgum at-
kvæðum og hin leiðin. En meðan
gagnrýni og neikvæðni fá alla jafna
mesta athygli þein-a sem íjalla um
stjórnmál, þá er ekki við öðru að
búast.
Góðærið hjálpaði R-listanum til
að halda völdum í síðustu borgar-
stjómarkosningum. Atvinnuleysi
hafði snarminnkað og tekjur borg-
arinnar stóraukist vegna góðæris-
ins. Það hjálpaði til við að fela
getuleysi og og svikin loforð meiri-
hlutans. Því fór sem fór. R-listinn
hélt völdum með naumum meiri-
hluta en Ámi Sigfússon sýndi það
enn einu sinni að hann stendur við
orð sín.
Ég veit að það er von margra að
þetta sé aðeins tímabundið frí sem
Árni tekur sér frá pólitíkinni. Við
þurfum á fólki eins og honum að
halda í stjórnmálunum, sem sýnir í
verki að velferð umbjóðenda er
jafnt í fyrsta sæti fyrir kosningar
og eftir þær.
Höfundur er blaðamaður.
Misþyrming
lýðræðisins
NÚ ER kosningabai’-
áttan hafin. Á næstu vik-
um rignir yfir landann
alls konar dreifiritum og
áróðri að ekki sé minnst
á auglýsingar í fjölmiðl-
um. Flokkamir kynna
steftiu sína og frambjóð-
endur um land allt af
miklu kappi. Það er
nauðsynlegt að kjósend-
ur geri sér grein fyrir
því hversu ójöfn staða
flokkanna er við upphaf
slíkrar baráttu. Takið nú
veleftir:
í tilefni kosningavors
úthlutuðu þingflokkamir
sjálfum sér í árslok 1998
heilum 136 milljónum í
kosningasjóði sína í formi útgáfu-
Stjórnmál
Þingflokkarnir, segir
Margrét K. Sverris-
dóttir, úthlutuðu sjálf-
um sér í árslok 1998
heilum 136 milljónum í
kosningasjóði sína.
styrkja og skiptist sú
upphæð þannig að Sjálf-
stæðisflokkur hefur 50,5
milljónir, Samfylking um
50 og Framsóknarflokk-
ur 31,7 milljónir að moða
úr. Stjómarflokkarnir
voru ekki fátækir fyrir
og gátu að auki gengið
að fjárstyrkjum vísum
frá útgerðarfyrirtækjum
sem vilja viðhalda núver-
andi fiskveiðistjómar-
kerfi.
í lögum era engin
ákvæði um að framboð,
jaftivel þótt á landsvísu
séu, eigi rétt á styrkjum
úr opinberum sjóðum.
Er þetta eðlilegt fyrir-
komulag í lýðræðisríki? Frjálslyndi
flokkminn hefur ekki fjármagn til að
slást við þessa flokka um athygli
manna og því bið ég kjósendur að ljá
eyra málflutningi okkar varðandi
stærsta hagsmunamál þjóðarinnar,
fiskveiðistjómunina, og minni á að
kosningamar snúast um þetta eitt:
Óbreytt fiskveiðistjómun - já eða nei.
P.S. Ætli þessar 136 milljónh’ hefðu
nokkuð verið til ef einhverjum hefði
dottið í hug að rétta þær að öryrkjum
eða ellilífeyrisþegum?
Höfundur er framkvæmdasljðri
Ftjálslynda flokksins.
Margrét K.
Sverrisdóttir
Ný sending
af fallegum sumarvörum frá
Laugavegi 56, sími 552 2201