Morgunblaðið - 24.04.1999, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 24. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Uppboðsmarkaður stjórnmála -
Uppboðsmarkaður stjómmálanna hefur verið opnað-
ur, eins og venja er fýrir kosningar. Frambjóöendur
keppast við að bjóöa í atkvæði kjósenda og boðin eru
mishá og ekki öll jafnmerkileg.
W
{’GMcJMD-
HVAÐA prís eignin við að setja á atkvæðin okkar, Nonni minn?
Æskulýðsstarf í Lettlandi
Fjárskortur og kommún-
ísk arfleifð til trafala

• ■ v< s ' • 4
■rt |
■ wjS^\^~T\ IMi i

m. - jr
A

■ irf'■ ’ ?.... h<,SÍ5 ?
• ■ ■ ' • , . .
IhHIWIÍ^B^HbHhL3HEhé
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
INGU Pelsa dreymir um aukin samskipti ungmenna á íslandi og Lett-
landi en framkvæmdin strandar enn á peningaskorti.
Á VALDATÍMA Sovétríkjanna var
hyggilegt fyrir unga Letta að ger-
ast meðlimir í æskulýðssamtökun-
um Komsomol, þótt opinberlega
væri það ekki skylda, því ella var
lítil von til þess að hljóta góða
menntun og starfsframa.
Inga Pelsa gekk í Komsomol
fjórtán ára gömul eins og jafnaldrar
hennar. Árið 1989, á tímum Gla-
snost og eftir að frelsisbarátta
Eystrasaltsríkjanna var hafin, yflr-
gaf hún samtökin, og sömu leið fóru
mörg önnur ungmenni. Fáeinum ár-
um síðar var Komsomol lagt niður.
Ólíkt flestum öðrum hafði Inga
Pelsa þó ekki gefíð æskulýðsstarfið
upp á bátinn. Hún gekk í fyrstu
frjálsu æskulýðssamtökin sem
stofnuð voru í landinu og er nú í
stjórn heildarsamtaka æskulýðsfé-
laga og í fyrra var nún kosin vara-
formaður Evrópusamtaka ung-
menna, European Youth Forum.
Inga telur að Lettar geti lært
margt af íslendingum og öðrum
Norðurlandabúum um skipulag
æskulýðsmála.
Margir leiðir á skipulögðum
samtökum
„Það eru því miður fáir sem taka
þátt í æskulýðsstarfí í Eystrasalts-
ríkjunum," segir Inga. „Margir
voru orðnir leiðir á því að vera í
skipulögðum samtökum. Sem betur
fer er það þó að breytast aftur.“
Inga vinnur á skrifstofu forseta
Lettlands, og er nú í fóruneyti hans
í opinberri heimsókn til Islands.
Hún segir að margir þeir sem fái
þjálfun af einhverju tagi innan
æskulýðssamtakanna fái fljótlega
tilboð um góð störf og hverfí af
þeim vettvangi. Inga reynir að
sinna hvoru tveggja, vinnunni og
æskulýðsstarfínu.
„Það er allt starf hjá okkur unnið
í sjálfboðavinnu og oft brenna menn
því út eftir skamman tíma. Það er
ekki hægt að komast endalaust
áfram á eldmóðinum. Við höfum
reynt að fá fjármagn til að ráða að
minnsta kosti einn starfsmann til
heildarsamtakanna. í fyrra áttum
við að fá styrk frá ríkinu en var
kippt út úr fjárlögum í sparnaðar-
skyni. Við erum föst í eins konar
vítahring, því yfírvöld segja að ekki
sé sérstök ástæða til að styðja okk-
ur, við séum svo fá og gerum ekki
margt, en meðan við höfum hvorki
peninga né húsnæði getum við ekki
gert mikið.“
Ungmenni í áhrifastöðum
í Lettlandi
Inga segir að ungmenni séu þó
ekki áhrifalaus í Lettlandi. „Reynd-
ar er það svo að margir af æðstu
stjómendum fyrirtækja og áhrifa-
menn í opinbera geiranum eru mjög
ungir. Það var auðveldara fyrir
unga fólkið að laga sig að breyttum
aðstæðum eftir fall kommúnism-
ans.“
Fyrst eftir að frjáls æskulýðs-
samtök tóku til starfa í Lettlandi
leituðu þau einkum til Svíþjóðar og
Danmerkur eftir samstarfí, Litháar
höfðu mikil samskipti við Noreg og
Eistar við Finnland. Nú eru tengsl-
in einkum ávettvangi Norðurlanda-
samstarfsins og samstarfs Eystra-
saltsríkja, og í hvoru tveggja er ís-
land þátttakandi.
„Við höfum reyndar áður átt í
samskiptum við Island. Árið 1991
var reynt að koma af stað ung-
mennaskiptum á vegum kristilegra
æskulýðsfélaga. Tveir ungir Lettar
komu þá til íslands, unnu hér í físki
meðal annars, og einn Islendingur
fór til Lettlands. Það reyndist ekki
hægt að halda þessu áfram, því að
erfiðlega gekk að útvega vinnu
handa Islendingum í Lettlandi, þótt
lítið mál væri fyrir Letta að vinna á
íslandi."
Inga segir að með auknum mögu-
leikum á styrkjum úr norrænum
sjóðum ætti að vera hægt að koma
slíkum ungmennskiptum á að nýju.
í fyrra hitti Inga forystumenn ís-
lenskra æskulýðssamtaka á ráð-
stefnu og voru þá ýmsir möguleikar
á auknum samskiptum ræddir.
„Ástandið hjá okkur er því miður
enn þannig að við getum aðeins lát-
ið okkur dreyma um samstarfsverk-
efni, en minna verður úr fram-
kvæmdinni. Ég hef samt trú á að
bráðum komi betri tíð, annars væri
ég ekki að þessu.“
Alþjóðlegar sumarbúðir á íslandi
Með frið að
leiðarljósi
Alþjoðlegar
sumarbúðir,
CISV, standa
fyrir unglingabúðum í
sumar á Islandi í þrjár
vikur, frá 3. júlí til 25.
júlí. SumarbúðiiTiar
verða haldnar í Klé-
bergsskóla á Kjalar-
nesi og eru fyrir íj órt-
án ára unglinga. I búð-
unum verða unglingar
frá tíu þjóðlöndum.
Þórný Jakobsdóttir er
formaður Islandsdeild-
ar CISV. Hún var
spurð hver væri til-
gangurinn með þessu
sumarbúðahaldi hér á
landi í sumar?
„CISV - Children’s
Intemational Summer
Villages, eru alþjóðleg
friðarsamtök, óháð
stjórnmálum og trúar-
brögðum. Hugmyndin var að
börn frá ólíkum löndum kæmu
saman og lærðu að lifa saman á
grundvelli umburðarlyndis og
jafnréttis, lærðu og hugsa og
draga ályktun í anda alþjóðavit-
undar og vinna þannig að friði í
heiminum."
- Hvar var þessi félagsskapur
stofnaður?
„I Bandaríkjunum af banda-
rískum barnasálfræðingi, dr.
Doris Allen. Hún stofnaði sam-
tökin 1951 eins og fyrr sagði, á
þessum tíma var heimsstyrjöldin
fólki mjög í fersku minni og mik-
il umræða um hvernig koma ætti
í veg fyrir að þriðja heimsstyrj-
öldin brytist út. Doris fannst að
byrja ætti á börnunum svo að
komið yrði í veg fyrir fordóma
hjá þeim, því það eru yfirleitt
fordómar og þekkingarleysi sem
koma af stað ófriði. Hún ályktaði
að fólk væri ófúst til að ráðast á
vini sína.
- Hvenær hófu íslendingar
þátttöku í þessari starfsemi?
„Fyrsti íslenski hópurinn fór
til Svíþjóðar árið 1954 á vegum
utanríkisráðuneytisins. Þá fóru
fjögur ellefu ára börn án farar-
stjóra. Aftur var farið 1976 og
íslandsdeild var formlega stofn-
uð 1981. Síðan þá hafa íslenskir
unglingar tekið þátt í sumarbúð-
um fyrir börn en unglingabúð-
imar vora ekki starfræktar fyrr
en fyrir sex áram.“
- Hvar kynntist þú þessari
starfsemi?
„Ég var sjálf í svona sumar-
búðum þegar ég var sextán ára.
Skólasystir mín ein var í fyi-stu
sumarbúðunum á íslandi 1982 og
hún spurði mig hvort ég kæmist
út í sumarbúðir í Svíþjóð 1985 og
ég sló til. Mér fannst mjög gam-
an í þessum sumarbúðum, maður
hittir fólk frá ólíkum ------
löndum, skyndilega
opnast manni heimur-
inn og hann minnkar
um leið. Eftir þetta
hef ég farið í femar
sumarbúðir á vegum
þessara samtaka og
ég á vini út um allan ,
heim frá þeim búðum. Ég varð
formaður íslandsdeildar CISV
1996 og í fyrra héldum við sum-
arbúðir íyrir ellefu ára börn í
Klébergsskóla á Kjalarnesi. Ár-
lega sendum við út um sex hópa í
sumarbúðir fyrir ellefu ára börn,
í hópi eru fjögur böm, tveir
strákar og tvær stelpur, og far-
arstjóri. Einnig sendum við út í
Þórný Jakobsdótfir
►Þórný Jakobsdóttir er fædd
1967 í Reykjavík. Hún varð _
stúdent frá Verslunarskóla Is-
lands árið 1987 og Iauk prófi
sem tækniteiknari frá Iðnskól-
anum í Hafnarfirði 1990. Hún
liefur starfað sem rittúlkur hjá
Samskiptamiðstöð heyrnar-
lausra og heyrnarskertra frá
1993. Þórný er gift Valdimar
Reynissyni umhverfisfræðingi
og eiga þau tvö börn.
CISV eru
alþjóðleg
friðarsamtök,
óháð stjórn-
málum og
trúarbrögðum.
sumarbúðir unglinga á aldrinum
16 til 17 ára og í það sem kallað
er námsstefnubúðir fyrir 17 ára,
þær standa yfir í þrjár vikur.
Sumarbúðir fyrir ellefú ára
standa yfii* í fjórar vikur, ung-
lingabúðir standa yfír í þrjár vik-
ur. Þess ber að geta að hér á
landi var haldið ungmennamót á
vegum íslandsdeildar CISV í
Austurbæjarskóla um síðustu
áramót. Það stóð yfir í tíu daga
og gekk mjög vel og þangað
komu fulltrúar frá sex þjóðum,
það á meðal frá Japan. Við eram
líka með unglingaskipti, þar sem
börn héðan fara út til fjölskyldna
í tvær vikur og böm frá þeim
heimilum sem þau gistu á koma
og gista hér á heimilum fslend-
inganna í tvær vikur.“
- Hvað er gert í þessum sum-
arbúðum?
„Það er dagskrá allan tímann.
Farið er í leiki sem hafa oft dul-
búna merkingu náms, lítið er far-
ið í boltaleiki. Yfirskrift samtak-
anna er „Leam by doing“. Leik-
imir fylgja þeirri stefnu.“
- Hvernig gengur að fá þátt-
töku og fólk til starfa í þessum
búðum?
„CISV era sjálfboðaliðasam-
tök og því gengur misjafnlega
vel að fá fólk til starfa. Við erum
auk íslendinga með fólk frá út-
löndum til að starfa í
búðunum. Okkur
vantar hins vegar oft
fararstjóra. Þeir
þurfa að vera eldri en
21 árs, greitt er fyrir
þá fargjald og uppi-
hald. Við leitum að
“ fólki sem hefur
áhuga á að starfa með börnum
og vill víkka sjóndeildarhringinn.
Fararstjórar þurfa að hafa tök á
enskri tungu vera tilbúnir til að
leggja á sig talsverða vinnu með
bömunum. Hafi einhver áhuga
og telji sig uppfylla þessi skil-
yrði, getur sá hinn sami haft
samband við samtökin í síma
565-3581.