Morgunblaðið - 24.04.1999, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 24. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Morgunblaðið/Júlíus
GESTIR í Krínglunni virða fyrir sér sýninguna í gær.
Ljósmyndasýn-
ing í Kringlunni
Ríkisreikningur
tilbúinn fyrir
lok júnímánaðar
Skoðanakönnun
Gallup
59% telja
rétt að
styðja loft-
árásir NATO
UM 59% þeirra sem afstöðu tóku í
nýlegri skoðanakönnun Gallup telja
að það hafi verið rétt ákvörðun hjá
ríkisstjórn Islands að styðja loft-
árásir NATO.
Mikill meirihluti karla styður
ákvörðunina, eða 79%, en rösklega
49% kvenna. Yngi-a fólk er einnig
hlynntari henni en eldra.
Akvörðun ríkisstjómarinnar nýtur
mun meira fylgis hjá stuðnings-
mönnum stjórnarflokkanna en ann-
arra. Pannig eru rúmlega 78% kjós-
enda Sjálfstæðisflokksins henni
fylgjandi og 65% kjósenda Fram-
sóknarflokksins, en aðeins um 40%
kjósenda Samfylkingarinnar og
Frjálslynda flokksins og rúmlega
27% kjósenda Vinstri hreyfíngarinn-
ar - græns framboðs.
FRÉTT AL J ÓSMYND ASÝNIN GIN
World Press Photo var sett í
Kringlunni í gær af Bimi Bjama-
syni menntamálaráðherra. Sýning-
in, sem er stærsta og virtasta
fréttaljósmyndasýning í heimi, er
að þessu sinni sett upp á Islandi
fyrst landa fyrir utan heimalandið
Holland. Meðal myndanna er por-
trett-verðlaunamynd af söngkon-
unni Björk sem tekin var af
Bandaríkjamanninum Harry Bor-
den fyrir breska túnaritið Obser-
ver.
Sýningin er flokkuð í frétta-
skot, fólk, vísindi og tækni, dag-
legt líf, íþróttir, listir, náttúra og
umhverfi og almennar fréttir. Að
þessu sinni bámst í keppnina
36.836 myndir frá 3.733 ljósmynd-
urum í 116 löndum, þar á meðal
nokkrum íslenskum.
Vinningsmyndin í ár er af
ungri ekkju í sorgartrega yfir
gröf eiginmanns síns sem var
meðlimur í frelsisher Kosovo,
KLA. Myndin var tekin af Dayna
Smith hjá bandariska dagblaðinu
The Washington Post nálægt Iz-
bica í Kosovo 6. nóvember á síð-
asta ári.
Sýningarsvæðið er öll Kringlan
og er sýningin opin á opnunartíma
hússins sem er mánudaga til föstu-
daga kl. 10-21, laugardaga kl.
9-18 og sunnudaga kl. 12-18. Af-
greiðslutími verslana er mánu-
daga til fimmtudaga kl. 10-18,
föstudaga kl. 10-19 og laugardaga
kl. 10-18. Sýningin verður til 4.
maí.
Aðal styrktaraðilar era fyrir-
tækin Canon, KLM og Kodak en á
Islandi er það Kringlan, Morgun-
blaðið og Hans Petersen. World
Press Photo gefur út árbók með
verðlaunamyndum og fæst hún í
verslun Hans Petersen í Kringl-
unni, einnig er hægt að fá frekari
upplýsingar um sýninguna á vef-
setri World Press Photo
www.worldpressphoto.nl
MORGUNBLAÐINU hefur
borist eftirfarandi yfirlýsing frá
Ríkisbókhaldi:
„Að gefnu tilefni vill Ríkis-
bókhald upplýsa að unnið er að
uppgjöri rfkissjóðs og ríkis-
stofnana miðað við árslok 1998.
Ríkisreikningur fyrir árið 1998,
sem er á rekstrargrunni, er nú í
íyrsta sinn gerður upp í sam-
ræmi við ákvæði laga 88/1997
um fjárreiður ríkisins sm voni
samþykkt á Alþingi í maí 1997.
Stefnt er að því að ríkisreikn-
ingur liggi fyrir í júnímánuði og
er það um svipað leyti og árið
áður.
A undanfómum ái-um hefur
Ríkisbókhald birt greiðsluupp-
gjör fyrir ríkissjóð í febrúar-
mánuði þar sem fjárveitingar
fyrra árs hafa verið bomar sam-
an við fjárlög. Sá samanburður
gmndvallaðist á því að fjárlögin
vom á greiðslugmnni og upplýs-
ingar vom tiltækar í reiknings-
haldinu til að bera þau saman
við greiðslur úr ríkissjóði á við-
komandi ári. I framhaldi af því
fór síðan í hönd vinna við árs-
uppgjör ríkisins sem birtist að
lokum í ríkisreikningi síðar á ár-
inu. Með nýjum lögum um fjár-
reiður ríkisins var horfið frá því
að miða fjárveitingar í fjárlögum
við greiðslur heldur miðast af-
greiðsla þehra nú við heimildii-
til að stofna til skuldbindinga á
viðkomandi ári, þ.e. rekstrar-
grann. í því felst að marktækar
niðurstöður og samanburðartöl-
ur við fjárlög liggja fyrst fyiú-
þegar ríkisreikningur er tiltæk-
ur.
Síðustu ár hefur verið unnið
að því að flýta útgáfu ríkis-
reiknings og hefur smám sam-
an tekist að koma honum út
fyri’ á árinu. Til að mynda kom
reikningur ársins 1994 út í sept-
ember 1995 og reikningur 1996
í júlí 1997. Markmiðið er að
koma ríkisreikningi út fyiT á
árinu en frágangur hans ræðst
af fjölmörgum þáttum sem hafa
áhrif.
Samkvæmt fjárreiðulögunum
er frestur ríkisstofnana í A-hluta
til loka febrúar ár hvert til að
skila ársreikningum sínum og
skilafrestur fyrirtækja í eigu
ríkisins er til marsloka. Oneitan-
lega gengur mjög misjafnlega að
uppfylla þessi ákvæði laganna.
Fyrír ári síðan höfðu tæplega
84% af A-hluta aðilum og 33% af
B-hluta í’íkisfyi’irtækjum skOað
ársreikningi sínum í lok apiil.
Nú þegar ein vika er eftir af apr-
íl hafa aðeins 74% A-hluta aðila
og 31% annaira ríkisaðOa staðið
skil á ársreikningum sínum.
Lakari skil má vafalítið rekja til
byrjunarörðugleika vegna áhrifa
nýrra laga um fjárreiður ríkis-
ins.
Auk lögbundinna skila ríkis-
aðila á ársreikningum til Ríkis-
bókhalds þá er uppgjör ríkis-
fjármálanna háð ársuppgjörum
annama aðila. Þar ber hæst
tryggingafræðilega úttekt og
ársuppgjör þeirra lífejTÍssjóða
sem ríkisstarfsmenn eiga aðild
að. Þessi uppgjör liggja enn
ekki fyrir en era væntanleg á
næstunni. Þá fyrst verður unnt
að meta áfallnar lífeyrisskuld-
bindingar ríkissjóðs á árínu
1998 og stöðu þeirra í árslok.
Af framansögðu má ráða að
ekki verður unnt að birta niður-
stöðutölur um afkomu ríkis-
sjóðs á árinu 1998 fyrr en í
fyrsta lagi seinni hluta júnímán-
aðar.“
Tekist á um sjávarútvegsmál á kappræðufundi áhugahóps um auðlindir í almannaþágu
Allir flokkar vilja
breytingar
MIKLAR umræður urðu um sjáv-
arútvegsmál á kappræðufundi
með fulltrúum stjórnmálaflokk-
anna, sem áhugahópur um auð-
lindir í almannaþágu hélt sl. mið-
vikudagskvöld. Frambjóðendur
fímm stjórnmálasamtaka gerðu
grein fyrir stefnu sinni í sjávarút-
vegsmálum og svöruðu fyrir-
spurnum.
Bátar undir sérstakri stjórn
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs, sagði mikilvægt
að gera margvíslegar breytingar á
sjávarátvegsstefnunni. Nauðsyn-
legt væri m.a. að efla smábáta- og
bátaútgerð, byggðatengja ákveðin
fiskveiðiréttindi og gera breytingar
á fiskveiðistjómunarkerfmu. A
meðan framseljanleg veiðiréttindi
væra hluti af kerfinu þyrfti að
skattleggja söluhagnað veiðiheim-
ilda.
Fram kom í svari Steingríms við
fyiirspurn að hann teldi koma til
greina að smábáta- og bátaútgerð-
in yrði undir sérstakri fiskveiði-
stjómun. Þessum flota yrði heimilt
að kaupa veiðiréttindi niður til sín
en mættu ekki selja hann út úr
þessu útgerðarlagi. Steingiimur
sagði í svari við fyrirspum Harald-
ar Sumarliðasonar, formanns Sam-
taka iðnaðarins, að taka þyrfti á
óhóflegum gróða einstakra aðila
sem hirtu með sér háar fjárhæðir
út úr atvinnugreininni. Hann sagð-
ist hins vegar ekki hafa trú á auð-
lindagjaldi sem tæki til sveiflujöfn-
unar í hagkerfinu. Það gæti haft
þveröfug áhrif.
Umframhagnaður
forsenda gjaldtöku
Vilhjálmur Egilsson, frambjóð-
andi Sjálfstæðisflokksins, sagði
m.a. að eðlilegt væri að menn
ræddu breytingar á fiskveiðilög-
gjöfinni og sjálfstæðismenn væru
tilbúnir að skoða allar tillögur til
breytinga. Þorsteinn Vilhjálmsson,
stjórnarmaður í áhugahópi um
auðlindir í almannaþágu, sagðist
eiga erfitt með að skilja neikvæð
viðbrögð Sjálfstæðisflokksins við
hugmyndum um uppboð á afla-
heimildum. Vilhjálmur svaraði því
til að það þyrfti að vera ákveðið
samhengi í starfsskilyrðum fyrir-
tækjanna. „Það er ekki heppilegt
að taka u-beygju á gi’undvelli
rekstrarlegra ákvarðana, sem
menn verða að taka. Öll skattlagn-
ing á sjávarútveginn, hvort sem
menn era að tala um uppboð á
veiðiheimildum eða auðlindagjald,
byggir á því að verið sé að skapa
svokallaðan fiskveiðiarð í veiðun-
um, að menn séu að skila talsvert
miklum umframhagnaði, sem
ástæða sé til, miðað við aðrar at-
vinnugreinar, að skattleggja sér-
staklega. Þegar menn hafa rætt
um að bjóða eigi upp allar veiði-
heimildirnar, með hvaða hætti sem
á að gera það, og þróa hlutina
áfram, þá hefur það kannski fyrst
og fremst strandað á þessum
tveimur þáttum. Menn hafa ekki
séð að þessi fískveiðiarður væri að
skapast,“ sagði Vilhjálmur.
Haraldur minnti á að Verslunar-
ráð hefði talið koma til greina að
leggja sérstakt gjald á sjávarút-
veginn þegar umframhagnaður
væri kominn til, en Vilhjálmur er
framkvæmdastjóri ráðsins. Spurði
hann hvenær Vilhjálmur teldi að
umframhagnaður hefði myndast.
Vilhjálmur sagðist telja að það
væri reikningsdæmi að finna það
út. Megin viðmiðið væri hver fram-
legð atvinnugreinarinnar væri upp
í vexti og afskriftir af fjáimagninu.
Á þeim grandvelli þyrfti síðan að
leggja mat á hvort umframhagnað-
ur væri til staðar eða ekki.
Sanngjamt gjald
Fram kom í máli Ágústs Einars-
sonar, frambjóðanda Samfylking-
arinnar, að tryggja ætti eignarhald
þjóðarinnar á sameiginlegum auð-
lindum í stjórnarskrá og að tekið
yrði sanngjarnt gjald fyrir not af
þeim. Sævar Gunnarsson, foimað-
ur Sjómannasambandsins, spurði
Ágúst hvernig Samfylkingin ætlaði
að koma í veg fyrir að útgerðar-
menn lækkuðu verð á afla ef auð-
lindagjaldi yrði komið á og niður-
staðan yrði sú að það yrðu í reynd
sveitarfélög og sjómenn sem
myndu borga auðlindagjaldið.
Ágúst gerði grein fyrir þeirri
stefnu Samfylkingarinnar að hluti
af veiðiheimildum yrði boðinn upp
á meðan unnið væri að mótun nýs
fiskveiðistjórnunarkerfis. Sagði
hann að fiskmarkaðirnir ættu að
gegna veigameira hlutverki við
verðmyndun á afla en verið hefur
og þannig yi’ði til hin eina rétta
markaðsviðmiðun.
Tillögur til móts við óánægju í
þjóðfélaginu
Magnús Stefánsson, frambjóð-
andi Framsóknarflokksins, sagði
mikilvægt að sættir næðust um
sjávarútvegsmál í þjóðfélaginu.
Hann fjallaði m.a. um tillögur
framsóknarmanna um skattlagn-
ingu hagnaðar af sölu kvóta hjá
þeim sem seldu skip sín og hættu í
útgerð. Var mörgum spurningum
beint til hans um þetta mál, m.a.
hvort sá sem seldi kvóta er hann
ætlaði að draga sig út úr útgerð
gæti ekki einfaldlega komist hjá
skattlagningunni með því halda
eftir einni trillu. Magnús sagði að
framsóknarmenn hefðu ekki gert
tillögur um að skattleggja sérstak-
lega söluhagnað af veiðiheimildum
útgerða sem ekki hættu starfsemi.
Hann sagði ljóst í svari við fyrir-
spurn Eddu Rósar Karlsdóttur,
hagfræðings ASÍ, að umrædd til-
laga um skattlagningu söluhagnað-
ar ein og sér skapaði ekki full-
komna sátt í sjávarútvegi. Þessar
hugmyndir væra settar fram til að
koma til móts við óánægju og
skapa sátt um greinina.
Ríkisverndað forréttindakerfi
Óskar Þór Karlsson, frambjóð-
andi Frjálslynda flokksins, sagði
að Frjálslyndi flokkurinn hefði
mótað fiskveiðistefnu sem byggði á
því meginatriði að markaðsvæðing
ætti sér stað í greininni, á grund-
velli heilbrigðrar samkeppni. Horf-
ið yi’ði frá núverandi kerfi sem
hefði þann höfuðgalla, að það væri
ríkisverndað forréttindakerfi. Ósk-
ar var spurður hvort hann óttaðist
ekki að sú stefna flokksins að taka
upp frjálsa sókn í fiskistofnana fæli
í sér slysahættu og óhagkvæmni
vegna kappsiglinga flotans í veið-
arnar. Óskar svaraði því til að hann
teldi ekki ástæðu til að hafa
áhyggjur af þessu.