Morgunblaðið - 24.04.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 24. APRÍL 1999 35
efnavinnu með fulltrúum frá öðrum
aðilum Samfylkingarinnar í utanrík-
ismálahópnum í fyrra.
Sjálfur svai-ar Steingrímur að
starfmu hafi verið illa stjórnað, hóp-
urinn aðeins hist í nokkrar vikur
fyrir aukalandsfundinn og að lokum
klofnað. Sjálfur hafi hann mælt með
því að viðurkennt yrði í stefnuyfir-
lýsingu að ágreiningur væri í Sam-
fylkingunni um NATO og hermálið
en það hafi Margrét og hennar fólk
barið niður.
í sjávarútvegsmálum segja Sam-
fylkingarmenn að þeir Steingi'ímur
og Hjörleifur hafi sem héraðshöfð-
ingjar í sínum kjördæmum og á
flokksfundum lengi unnið gegn
skorinyrtari yfirlýsingum um mis-
rétti kvótakerfisins.
„Þeir vildu ekki setja sig of harka-
lega upp á móti helstu vinnuveitend-
um kjördæmanna, sægreifunum. Eg
man að eitt sinn var lögð fram álykt-
un í miðstjórn um að verkafólk væri
farið að flýja land vegna lélegra
launa í frystihúsunum. Hjörleifur
var á móti, með þessu væri verið að
svíkja landsbyggðina, sagði hann.
Tillagan var dregin til baka.“
Asakanh' heyrast um ódýr brögð.
„Andstaðan við sameiginlega fram-
boðið var miklu meiri úti á landi,“
segir andstæðingur Samíylkingar-
innar. „Á aukalandsfundinn í fyrra
mættu allt í einu tugir fulltrúa af
suðvesturhorninu fyiár atkvæða-
greiðsluna og fylltu þannig kvóta fé-
lagsins Birtingar-Framsýnar, fengu
þannig atkvæðisrétt. Þetta gátu
landsbygðarfélögin ekki gert fyrir-
varalaust. Og auk þess voru margir
sem hugsuðu með sér að ekki mætti
afhausa forystu flokksins án mála-
lenginga, þetta var tillaga bæði for-
manns og varaformanns um að
stefna að samfylkingu."
Tekist var á í kjördæmisráðunum.
A fundi kjördæmisráðs Norðurlands
vestra var lögð fram samþykkt frá
formanni þess þar sem m.a. var
hreyft við hættulegu efni, veiði-
leyfagjaldi í sjávarútveginum. Ragn-
ar Arnalds mótmælti þegar hann
komst að raun um að samþykktin
hafði aldrei verið borin
undir atkvæði en send
á skrifstofuna í Reykja-
vík án þess að „form-
gallans" væri getið.
Þetta var rétt fyrir
landsfundinn ‘97 þar
sem Margrét deildi
hart við Ragnar um
orðalag tillagna um
veiðileyfagjald og
minnstu munaði að hún
yrði undir á fundinum.
Málamiðlun náðist síð-
ar með þátttöku Ragn-
ars og Jóns Gunnars
Ottóssonar, eiginmanns
Margrétar. Hatrammir
andstæðingar Margrét-
ar og hennar manna
sökuðu hana síðar um
að hafa reynt að falsa
skjöl kjördæmisráðsins
til að ýta undir eigin
stefnu í sjávarútvegs-
málunum. Símarnir
voi*u rauðglóandi og
mikið rejmt af beggja
hálfu að notfæra sér
gráðuga fjölmiðla til að
blása málið upp.
Klípa Svavars
Ragnar Arnalds var
á móti því að ganga
jafn langt og Margrét
og reyndi lengi að bera
klæði á vopnin ásamt Svavari Gests-
syni. En Ragnar óttaðist að stefn-
unni í NATO- og hermálunum yrðu
vaipað fyrir borð ef til samfylkingar
kæmi. Hann hafði þó enn meiri
áhyggjur af muninum sem var á
stefnu A-flokkanna í málum Evr-
ópusambandsins; Ragnar er ein-
dreginn andstæðingur aðildar ís-
lands að ESB. En eitt gerði hann
mönnum alltaf ljóst: Hann gagn-
rýndi samvinnuhugmyndirnar og
benti á hætturnar - en hann myndi
ekki ganga úr Alþýðubandalaginu.
Staða Svavars Gestssonar var
miklu flóknari. í atkvæðagreiðslum í
miðstjórn flokksins stóð Svavar
lengi með Steingi'ími og Hjörleifi
þegar fjallað var um
samstarfsmálin. Hann
þybbaðist því við.
En Svavar komst á
sínum tíma til áhrifa
með stuðningi hóps
sem á langar rætur í
Alþýðubandalaginu og
nýtur þar mikillar virð-
ingar. Hópurinn er oft
kenndur við Öddu Báru
Sigfúsdóttur en í hon-
um er fleira eldra
flokksfólk sem á sínum
tíma starfaði í Samein-
ingarflokki alþýðu -
Sósíalistaflokknum,
forvera Alþýðubanda-
lagsins. Þetta er fólk
sem enn svíður að
klofningurinn og átökin
milli jafnaðarmanna og
sósíalista á fjórða ára-
tugnum og síðar, eink-
um vegna NATO,
skyldu verða jafn
hatrömm og raunin
varð. Miklu sé fómandi
til að græða þau sár.
Svavar var milli
steins og sleggju, að
sögn heimildarmanns í
miðstjórn flokksins.
Hann hlaut að taka til-
lit til hópsins og þess að
meirihluti almennra
flokksmanna í Reykja-
vík fylgjandi náinni samvinnu og
jafnvel samruna. En sjálfur var
hann innst inni á móti eins og kemur
skýrt fram í skrifum hans og hiki í
fyrra.
Svavar hélt sig nokkuð til hlés á
átakafundinum sl. sumar en sakaði á
vefsíðu sinni nokkium dögum eftir
fundinn Margréti um að hafa sýnt
ósveigjanleika, hún hefði viljað láta
sverfa til stáls. Svavar sagði auk
þess að samfylkingartillaga hennar
hefði fengið mun minna fylgi en
spáð hefði verið (hún fékk rúm
70%).
„Nú er ímynd Alþýðubandalags-
ins átök enn einu sinni. Fyrrverandi
formaður þess, Ólafur Ragnar
Grímsson, taldi átök nauðsynleg í
flokknum. Þar með varð átakaí-
myndin aðalsvipur flokks okkar um
margi’a ára skeið. Það var nú að lag-
ast; ekki síst með þeirri málamiðlun
sem náðist á landsfundinum í fyrra,"
segir Svavar á vefsíðu sinni, Hug-
mynd, 6. júlí 1998.
Svavar lýsti loks ákveðnum stuðn-
ingi við Samfylkinguna á miðstjórn-
arfundi 31. október. „Hann óttaðist
að ef gengið yrði til liðs við-kratana
myndu þeir heimta galopin prófkjör
og þá gæti hann vegna kaldastríðsí-
myndar sinnar tapað illa,“ sagði
einn af heimildarmönnum blaða-
manns um Svavar. „Hann heimtaði
uppstillingu í Reykjavík, ella væri
hann farinn. Margrét ákvað að fara í
hart við kratana til að halda honum
inni og Sighvatur var reiðubúinn að
samþykkja þetta.“
En í nóvember og desember réð-
ust örlög hans. Alþýðubandalags-
menn höfðu heimtað fyrsta sætið í
Reykjavík fyrir Svavar en Gísli
Gunnarsson sagnfræðingur, einn af
þrem fulltrúum Alþýðubandalagsins
í nefnd Samfylkingarinnar um að-
ferð við að velja á lista í Reykjavík,
ákvað nú að skerast úr leik og styðja
málamiðlunartillögur ki'ata um for-
val, sanngirnisreglu og „sérákvæði“
er sett var vegna Jóhönnu Sigurðar-
dóttur. Þótt farin væri millileið í
desember og ákveðið að kosið yrði í
flokkshólfum leist Svavari ekki á
horfurnar og dró sig í hlé.
Ljóst var hins vegar strax að
Hjörleifur Guttormsson myndi
aldrei sætta sig við neina samein-
ingu við krata.
„Hjörleifur lagði í undirbúnings-
vinnunni vegna Samfylkingarinnar
jafnvel fram tillögur sem voru svo
róttækar að hann hafði ekki fengið
þær samþykktar í Alþýðubandalag-
inu! En hann má eiga það að hann
var hreinn og beinn, allir vissu hvar
þeir höfðu hann í þessum málum.
Hann vildi ekkert samkrull, vildi
enga tilslökun í hermálunum, vildi
ekki neitt sem lyktaði af stefnu
Ólafs Ragnars," segir frammámaður
í Alþýðubandalaginu. „A átakafund-
inum sumarið 1998, áður en at-
kvæðagreiðslan um samfylkingará-
formin fór fram, vissi Hjörleifur að
málið var tapað. Hann gekk um og
heilsaði með handabandi öllum sem
honum var ekki beinlínis mjög illa
við! Hann var að kveðja."
Ögmundur Jónasson hlýtur sömu
einkunn, hann hafi komið hreint
fram en þess verður að geta að hann
var óháður þótt hann starfaði í þing-
flokknum og kom því lítið við sögu í
innanflokksátökunum.
I þingflokknum var hann ávallt á
móti samfylkingarhugmyndunum og
taldi ljóst að niðurstaðan yrði út-
vötnun vinstristefnunnar. Hann
nefndi oft Verkamannaflokk Tony
Blairs í Bretlandi sem víti til varn-
aðar; þar væri nú rekin ómenguð
hægristefna og miðjumoð. Sannir
vinstrimenn hefðu látið taka sig í
gíslingu í nafni samheldninnar og
yi'ðu að láta allt yfir sig ganga. Það
var því rökrétt niðurstaða hjá Ög-
mundi og hans fólki í félaginu
Stefnu, sem hann stofnaði í fyrra, að
ganga til liðs við Vinstrigi'æna.
Engu gleymt
Gömlu deilurnar í Alþýðubanda-
laginu eru eins og draugar sem
stinga stöðugt upp kollinum. „Gott
dæmi er örlög Guðrúnar Helga-
dóttur, segir heimildarmaður í Al-
þýðubandalaginu. Guðrún fylgdi
Steingi'ími út úr flokknum þegar
ljóst var í fyrra að Samfylkingar-
menn höfðu sigrað. Nú stóð Guðrún
í þeirri meiningu að hún fengi gott
sæti á lista Vinstrigrænna í
Reykjavík, jafnvel þingsæti þar
sem hún hafði lengi verið ein af
skrautfjöðrum Alþýðubandalagsins
í menningarmálum og vinsæll rit-
höfundur. Reyndin varð önnur,
henni var útskúfað.
Á níunda áratugnum var Guðrún í
sveit með þeim sem vildu endurnýj-
un og studdu hugmyndir Ólafs
Ragnars Grímssonar. Guðmn kaus
hann í formannskjörinu gegn Sigríði
Stefánsdóttur 1987, þegar Svavar
Gestsson hætti. Menn eru lang-
minnugir á vinstrislóðum.
Svavar Gestsson
Ragnar Arnalds
EFTIRTALDfR AÐILAR ERV A SVNINGUNNI:
FJÖLDf FVRIRLEÍTRA
OPNUNARTimit
SmSPll MANNS OG NATTURU
íTónstmm í perii/nivi ctendur sem hæjt
DAG og A
Erla Stefansdóttir tónlistarkennari og sjáandi mun leiða fólk
um huliðsheima í Öskjuhlíð á laugardag og sunnudag.
Báðar ferðir hefjast kl. 14.00.
ATHUGIÐ að þessi sýning er líka
sölusýning. Mörg áhugaverð tilboð í gangi
alla daga sýningarinnar.
Láttu þessa sýningu EKKI fram hjá þér fara
Þetta er önnur sýningin sem haldin er undir þemanu „Samspil manns og náttúru" og tilgangur hennar er að kynna
vörur og þjónustu sem leiða til vist- og umhverfisvænna samspils mannsins við náttúruna og sjálfan sig.
Fjöldi fyrirtækja tekur þátt í sýningunni og kynnir allt frá umhverfisvænum bílum, gólfefnum og málningu, yfir í hreinlætisvörur, hljómlist,
bækur, bætiefni, matvæli, umhverfisfræðslu og ótal margt fleira.
Á meðan á sýningunni stendur verður fluttur fjöldi stuttra fyrirlestra um hin ýmsu málefni sem tengjast
þema sýningarinnar. Áheyrendum gefst tækifæri til fyrirspurna. Eftirtaldir fyrirlestrar verða fiuttir:
Lougordagurinn 24. apríl
Kl. 13.30 Thomas Möller markaðsstjóri Olís.
Umræðuefni: „Umhverfissfefna stórfyrirtækja".
Kl. 14.30 Annti Ðóra Sæþórsdóttir, iandfræðingur hjó
Nóttúruvernd ríkisins.
Umræða: „Hvnð er umhverfisvæn ferðomennskn?"
Kl. 15.30 Guðlougur Bergmann verkefnastj.
Umræiuefni: „Einnota efnohagskerfi"
Kl. 16.30 Jóhannn B. Mngnúsdóttir umhverfisfr.
Umræðuefni: „Gildi umhverfissnmtnkn".
Sunnudogur 25. opril
Kl. 13.30 Dr. Gunnnr Á. Gunnarsson.
Umræðuefni: „Vottun lífrænna mntvæln".
Kl. 14.30 Dr. Árni Brngason forstj. Nóttúruverndar rikisins.
Umræðuefni: „Þjóðgnrðar og friðlýst svæði".
Kl. 15.30 Stefón Benediktsson þjóðgnrðsvörður.
Umræðuefni: „Hvers vegna nóttúruvernd?"
kl. 16.30 Dr. Ása L. Aradóttir sviöstj. rannsókna- og þróunarsviðs
Landgræðslu ríkisins
Umræðuefni: „Hnignun og uppbygging vistkerfa".
Akur Gróður Fyrir (ólk í Landnómi Ingólfs Nóttúruvernd ríkisins
Ágúst Pétursson, Stjörnukort Heilsubúðin Olís
Bókaf. Bifröst, Bókakl. Birtings Heilsuhornið SG Hús
Bruuðhúsið Heilsuhúsið Síon, KBM
Clean Trend ehf. Ishestar Teppaland
Dreifing KareMor Tóboksvarnonefnd
Ferðaskrst. Landnúma Leiðarljós Tónoflóð
Fiat umboðið, ístraktor Lífsorko, Immunocal Umhverfisverndorsamtök íslands
Fiskofurðir, Lýsisfélag, islensk fjollagrös Loflhreinsikerfi Vottunarstofan Tún
Friðarmiðstöðin Magnús Kjoron ehf. Vggdrnsill
Gróðrarst. Lambhaga Múlnlng ehf. Æskulrnd
Laugardagur 24. apríl frá kl. 13.00 til 18.00,
Sunnudagur 25. aprfl frá kl. 13.00 til 18.00