Morgunblaðið - 13.05.1999, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 13. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skipverjar á Ægi gerðu nýjar mælingar á stærð Kolbeinseyjar
Morgunblaðið/Guðmundur St. Valdimarsson
KOLBEINSEY minnkar stöðugt, samkvæmt nýjustu mælingum skipverja á varðskipinu Ægi. Á myndinni
má sjá Auðun F. Kristinsson yfirstýrimann og Hermann Sigurðsson háseta á Kolbeinsey og í baksýn er
varðskipið Ægir.
Ekkert lát
á niður-
broti Kol-
beinseyjar
SKIPVERJAR á varðskipinu
Ægi gerðu sér ferð út í Kol-
beinsey í lok aprílmánaðar sl. til
þess að mæla stærð eyjunnar. I
ljós kom að eyjan hefur minnkað
töluvert frá því að hún var síð-
ast mæld. Niðurbrot eyjunnar
gerist hratt og er talið að hún
muni brátt hverfa.
„Við þurfum ekki að bíða
lengi eftir því að Kolbeinsey
hverfi í hafið. Þessar nýjustu
tölur sýna að hún er stöðugt að
eyðast og það hefur ekkert hægt
á veðruninni. Það er vart hægt
að búast við því að eyjan Iifi
langt fram á 21. öldina,“ segir
Árni Hjartarson, jarðfræðingur
hjá Orkustofnun. Við þessa nýj-
ustu mælingu reyndist eyjan
vera 14 metra löng frá norðri til
suðurs, 24 metra breið frá austri
til vesturs, og 3-4 metra há.
Vegna sjógangs reyndist erfitt
að hafa mælinguna nákvæma, að
sögn skipverja.
Af samanburðartölum frá ár-
unum 1986, 1978 og 1971 er
greinilegt að eyjan hefur minnk-
að mjög mikið. Hinn 14. júlí árið
1971 mældist hún 41 metra löng,
39 metra breið og 6-8 metra há.
Árið 1978 var hún hins vegar 43
metrar á lengd, 38 metrar á
breidd og 5,4 metrar á hæð. Ár-
ið 1986 var hún 42 metrar á
lengd og komin niður í 32 metra
á breidd. í dag má sjá að eyjan
hefur styst um 27 metra á lengd-
ina og um 15 metra á breiddina
frá árinu 1971. Þá hefur hún
lækkað um 3-4 metra á hæðina.
Að sögn Árna spáðu hann og
Kristján Sæmundsson jarðfræð-
ingur því fyrir nokkrum árum
að eyjan yrði horfin fyrir árið
2020 og segir hann nú að með
þessu áframhaldi þá gæti sú spá
staðist.
Er úr hrauni sem brotnar
auðveldlega
Árni segir að eyjan brotni
hraðar niður en flestar eyjur.
„Kolbeinsey er úr mjög lélegu
hrauni sem stendur illa af sér
veður. Það er gropið og sjórinn
á auðvelt með að brjóta það nið-
ur. Hafís hjálpar einnig til við
niðurbrotið en hann er oft að
finna á þessum slóðum," segir
Árni.
Aldur Kolbeinseyjar er ekki
þekktur en að sögn Árna gæti
hún verið á milli 5 og 10.000 ára
gömul. Eyjan var fyrst mæld ár-
ið 1616 af mönnum á vegum
Guðbrands Hólabiskups og
reyndist hún þá vera 690 metrar
á lengd og 100 metra breið. Á
þeim tímum var mikið af fugli og
varpi í eynni sem biskupssetrið á
Hólum átti og hafði aðgang að.
Allt þar til fyrir nokkrum ár-
um gegndi Kolbeinsey mikil-
vægu hlutverki sem grunnlínu-
punktur en hún jók íslensku
efnahagslögsöguna um tæpa
10.000 km2 við útfærsluna í 200
mflur. Eftir að samningar um
skiptingu hafsvæðanna náðust
fyrir nokkrum árum var ekki
lengur miðað við eyna. Fram að
því hafði verið lögð áhersla á að
styrkja hana og veija fyrir
ágangi sjávar, en eftir að samn-
ingar náðust var ekki talin
ástæða til að leggja út í shkar
framkvæmdir. Þegar hafði þó
verið ráðist í styrkingu eyjunn-
ar, þegar þyrlupallur var reistur
á henni árið 1989.
Ríkið sýkn-
að af skaða-
bótakröfu
ÍSLENSKA ríkið var í Héraðsdómi
Reykjavíkur í gær sýknað af 30
milljóna króna skaðabótakröfu eig-
anda og framkvæmdastjóra inn-
flutningsíyrirtækis, sem hefur um
árabil flutt inn forsteiktar og frosn-
ar franskar kartöflur
Stefnandi byggði bótakröfu sína á
því að hann hefði verið sýknaður í
Hæstarétti hinn 12. mars 1998 af
þeim refsikröfum, sem legið hefðu
til grundvallar tveggja ára fangels-
isdómi, sem kveðinn var upp yfir
honum í Héraðsdómi Reykjavíkur
hinn 24. nóvember 1995 fyrir van-
greidd aðflutningsgjöld á 75 vöru-
sendingum að upphæð 33 milljónir
króna. Gjald það sem hann var
dæmdur íyrir að svikið undan, sem
var umdeilt jöfnunargjald, var síðar
dæmt ólögmætt með dómi Héraðs-
dóms Reykjavíkur.
Stefnandi fór fram á endurupp-
töku refsimálsins að gengnum dómi
héraðsdóms frá 11. júní 1997 og
samþykkti Hæstiréttur þá beiðni.
I dómsniðurstöðu héraðsdóms í
gær kom fram að í málinu væri
óumdeilt að lagastoð fyrir jöfnunar-
gjaldi skorti á því tímabili sem
meint brot stefnanda voru framin.
Þó hefði það ekki legið fyrir fyrr en
eftir að stefnandi hafði tekið út
þriggja mánaða fangelsisrefsingu.
Þá kom ennfremur fram í dóms-
niðurstöðunni að í umræddum
sýknudómi Hæstaréttar hefði kom-
ið fram að gögn dóms héraðsdóms
frá 24. nóvember 1995, sem sakfell-
ingin var byggð á, hefðu aðeins að
óverulegu leyti verið lögð fyrir
Hæstarétt. Úrlausn um sýknu hefði
hins vegar ekki verið byggð á því að
jöfnunargjaldið hefði verið ólög-
mætt. Taldi dómurinn því að ekki
hefðu komið fram viðhlítandi rök
fyrir því að stefnandi hefði saklaus
þolað refsingu eða refsidóm.

Morgunblaðið/Ásdís
í LEIKSKÓLANUM Holtaborg í
Sólheimum stendur yfir dýravika
sem fer fram með þeim hætti að
starfsmenn dagvistarinnar koma
með gæludýr sín, stór og smá í
leikskólann til að fræða börnin
um umhirðu þeirra og hegðun.
Dýravikan hófst á mánudag þar
sem komið var með hamstra og
daginn eftir voru þijú reiðhross
kynnt fyrir börnunum.
Dýravika í
Holtaborg
Að sögn Jóhönnu Bjargar Óla-
dóttur, leiðbeinanda á Holta-
borg, voru börnin furðuspræk að
fara á bak, en að hennar mati
hefur um fjórðungur barnanna
ekki setið hest áður.
f gær, miðvikudag, var röðin
komin að páfagaukum og á morg-
un, föstudag, lýkur síðan dýravik-
unni með hundadegi.
Dýravikan er tiltölulega ný
hugmynd starfsmanna og var
kynnt fyrir foreldrum barnanna
með góðum fyrirvara m.a. með
tilliti til hugsanlegs ofnæmis fyrir
dýrahárum.
Viðskiptaráðherra segir að Norsk
Hydro hafí litist vel á aðstæður
Framhaldið
ræðst eftir
viðræður í júní
FINNUR Ingólfsson, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, ræddi í
gærmorgun við fulltrúa Norsk
Hydro, sem staddir hafa verið
hér á landi, ásamt fulltrúum
Landsvirkjunar. í júní verður
haldinn annar fundur og takist
vel til þá verður að sögn Finns
hafin leit að fjármögnunaraðil-
um til að taka þátt í að reisa ál-
ver ásamt Islendingum og
Norðmönnum.
Fyrst og fremst um
kynnisferð að ræða
Finnur lagði í gær áherslu á
að hér hefði fyrst og fremst ver-
ið um kynnisferð að ræða þar
sem forstjóri álsviðs Norsk
Hydro, Jon Harald Nielsen,
væri nýr í starfi. Ásamt Nielsen
komu hingað Tormod Bjork, yf-
irmaður byggingadeildar áls-
viðs, og Jostein Flo, sem nú er
yfirmaður súrálsdeildar álsviðs-
ins, en fer með ráðagerðir um
álver á Reyðarfirði.
„Þeir fóru austur á Reyðar-
fjörð til að skoða aðstæður,"
sagði Finnur. „Niðurstaðan af
þessari ferð er nú sú að þeim
líst ágætlega á aðstæður fyrir
austan. Þeir sjá að þar er starf-
andi stóriðjuíyrirtæki - síldar-
vinnslan í Neskaupstað - þótt í
annarri grein sé og þeir hafa
sannfærst um það að hægt sé
að reka svona starfsemi á svona
stöðum.“
Finnur sagði að þetta verk-
efni, 120 þúsund tonna álver,
gæti kostað um 30 milljarða
króna. Eigið fé yrði 40%, eða
um tólf milljarðar: „Af þessum
tólf milljörðum gætum við átt
30 til 40% hlut eða eitthvað í
kringum fjóra milljarða. Norð-
mennimir munu eiga einhvern
hlut og sömuleiðis aðrir. Það er
ekki hægt að nefna ákveðna
prósentu, hlutirnir era í þessari
vinnslu."
Ekki tímamótafundur
Finnur sagði ekki hafa verið
um tímamótafund að ræða nú,
en á fundinum, sem halda ætti
hér á landi í júní, ætti að móta
verkefnið frekar: „Ef vel tekst
til og menn segja við skulum
halda áfram að vinna að verk-
efninu verður í framhaldi af
þeim fundi farið að leita að fjár-
mögnunaraðilunum, sem yrðu
með Islendingum og Norð-
mönnum í þessu.“
p
í-