Morgunblaðið - 27.08.1999, Qupperneq 12

12 FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Yfírverkfræðingur Hvalfjarðarganga
hafnar því að rekja megi
sprungurnar til ganganna
þegar sprengt hafi verið fyrir
göngunum og þannig hafi verið
hægt að sjá áhrifin af sprenging-
unum.
Jóhann segir að málið verði
kannað en ekkert formlegt erindi
hafi borist fyrirtaekinu um
skemmdirnar á kirkjunni og íbúð-
arhúsinu. Hann segir að sprung-
urnar á húsunum gætu hafa mynd-
ast áður en hafist var handa við
byggingu ganganna.
Jóhann segir ennfremur að til
standi að fjarlægja skrifstofuhús-
næði af landareign Önnu Margrét-
ar í næsta mánuði og síðan verði
braggamir teknir. Hann bætir þó
við að samkvæmt verksamningi sé
leyfilegt að hafa húsin lengur
þama.
Skemmdir
komu fram
á Saurbæjar-
kirkju
ÞEGAR sprengt var fyrir Hval-
fjarðargöngunum íyrir tveimur ár-
um komu íram skemmdir bæði á
kirkju og íbúðarhúsi á Saurbæ á
Kjalamesi. Yfirverkfræðingur Hval-
fjarðarganganna hafnar því alger-
lega að spmngur á húsunum megi
rekja til sprenginga við gangagerð-
ina.
Sr. Gunnar Kristjánsson sóknar-
prestur segir að fyrir utan spmng-
ur sem hafi komið eftir að sprengt
var fyrir Hvalfjarðargöngunum sé
kirkjan í mjög góðu ásigkomulagi.
Hann segir að íbúðarhúsið hafi far-
ið mjög illa.
Sr. Gunnar segir að skemmdirn-
ar á kirkjunni hafi ekki verið kærð-
ar til Spalar ehf. en það standi til.
Kirkjan er byggð 1904 og er
næsielsta steinsteypta kfrkja
landsins. Sr. Matthías Jochumsson
þjónaði við kirkjuna í sex ár.
Anna Margrét Sigurðardóttir,
eigandi landareignar og íbúðar-
húss, segir að spmngurnar á íbúð-
arhúsinu hafi komið þegar farið
var að sprengja fyrir Hvalfjarðar-
göngunum. Gangaopið er um 200
metra frá íbúðarhúsinu. Þá liggi
þjóðvegurinn rétt við bæinn með
mikilli umferð og þar með talinni
umferð þungaflutningabfla með til-
heyrandi titringi sem auki á
sprangurnar.
Anna Margrét kveðst ekki hafa
lagt fram kæm vegna skemmda á
íbúðarhúsinu en hún hafi ráðið sér
lögmann til að fara fram á að
tveggja hæða hús, braggar og mal-
arsfló verði fjarlægð af landareign-
inni. Hún segir að yfirmenn Spalar
hafi vísað þessu frá sér og bent á
Istak og Fossvirki þar sem þeir
hafi verið undirverktakar.
Anna Margrét segir að fjölsími
sé inni í einu húsanna sem sé óupp-
hitað. Þegar veður versnar að vetr-
inum slái síminn út og um leið sím-
inn á þremur nærliggjandi bæjum.
Áhrif af
sprengingunum mæld
Jóhann Kröyer, yfirverkfræð-
ingur Hvalfjarðarganga og starfs-
maður Istaks, segist ekkert hafa
frétt af sprungumyndun, hvorki á
kirkjunni né íbúðarhúsi og honum
finnist fáránlegt að halda því fram
að sprungurnar séu tilkomnar af
völdum sprenginganna. Hann seg-
ir að notast hafi verið við mæla
Pia Gjellerup atvinnumála-
ráðherra Danmerkur
Rætt um reglur
um markaðssetn-
ingu á Netinu
PIA Gjellerup atvinnumálaráð-
herra fundaði í Reykjavík ásamt
starfsfélögum sínum á Norðurlönd-
um sem hafa neytendamál á sinni
könnu. Á fundi þeirra var m.a. rætt
um mikilvægi þess að auka neyt-
endarannsóknir auk markaðsher-
ferða á Netinu sem beint er að
bömum.
„Það er vitaskuld erfitt að stýra
markaðssetningu á Netinu en við
reifuðum umræðuna um markaðs-
setningu á vörum fyrir börn,“ segir
Pia Gjellerap að loknum fundinum.
„Það er mjög mikilvægt að Norð-
urlönd sem eiga farsælt samstarf
að baki verði í miklu og öflugu
samstarfi í því að setja reglur um
markaðssetningu á Netinu annars
verður þetta mikilvæga mál að
smámáli."
Gjellemp segir Norðurlönd eigi
að taka frumkvæði að sameiginleg-
um reglum innan Evrópusam-
bandsins og meðal landa sem eiga
aðild að EES-samningnum. „Við
viljum reyna að mestu leyti að
færa reglur sem gilda um auglýs-
ingar í öðrum fjölmiðlum yfir á
Netið. Aðferðin til að fylgja þeim
eftir og refsa fyrir brot á þeim mun
þó koma til með að vera öðmvísi,"
segir Gjellerap og bendir á að þeg-
ar rætt sé um Netið sé mikilvægt
að setja alþjóðlegar reglur.
í Danmörku hefur mikið verið
rætt um markaðsherferðir sem
beinast að börnum og þær gagn-
rýndar. Ráðherra segir ljóst að
fyrirtæki hafí gert sér grein fyrir
að böm og unglingar hafi talsverða
kaupgetu, beint eða óbeint, og því
hafi auglýsingum sem beint er til
þeirra fjölgað mjög.
Staða neytenda hefur styrkst
„Ég tel að til að sporna við þessu
verði að gera foreldrum ljóst hvaða
ábyrgð þeir bera. Þeir verða að
styðja við bakið á bömum sínum
þannig að þau glepjist ekki af
hverju sem er. Það er mikilvægt að
halda uppi gagnrýni á fyrirtæki
sem stunda þetta, þannig að al-
menningsálitið taki hart á því ef
fyrirtæki höfða til bama í auglýs-
Morgunblaðið/Þorkell
Pia Gjellemp vili styrkja rann-
sóknir á sviði neytendamála.
ingum. Það er kannski áhrifarík-
asta aðferðin.“
Þrátt fyrir þá erfíðleika sem
blasa við þegar rætt er um laga-
setningar sem beinast að Netinu
eru kostir þess ótvíræðir er kemur
að miðlun upplýsinga sem Gjeller-
up telur mjög mikilvæga þegar
kemur að neytendamálum. Gjeller-
up telur að almennt hafi staða
neytenda styrkst undanfarin ár og
segir hún það á margan hátt tengj-
ast aukinni samkeppni á markaðn-
um. „Áður íyrr var talað um neyt-
endur sem veikan aðila sem þyrfti
að vernda og tryggja réttindi. Á
undanförnum árum hefur komið
fram ný tegund neytenda sem er
sterkur aðili sem hefur ákvörðun-
arvaldið. Þessar tvær gerðir tengj-
ast reyndar vissulega.“
Til að geta tekið sem bestar
ákvarðanir í málefnum neytenda er
mikilvægt að styrkja rannsóknir á
þessu sviði segir Gjellerup. Rann-
sóknir á hegðun neytenda, hvað
hefur áhrif á þá og miðlun upplýs-
inga til þeirra er meðal viðfangs-
efna sem þarf að rannsaka. Það er
svo hlutverk noraænna stjórnvalda
að tryggja að tekið verði tillit til
niðurstaðna þessara rannsókna er
kemur að stefnu í neytendamálum í
Evrópu.
Anne Enger Lahnstein olíu- og orkumálaráðherra Noregs
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Kirkjan er talsvert skemmd en hún er næstelsta steinkirkja landsins og við hana þjónaði sr. Matthías
Jochumsson snemma á öldinni.
Betri nýting orku
mjög mikilvæg
ÞAÐ ER mikilvægt að draga úr
orkuneyslu í Noregi sem hefur
aukist undanfarin ár segir Anne
Enger Lahnstein olíu- og orku-
málaráðherra Noregs. Norðmenn
leggja einnig áherslu á nýjar leiðir
í orkuframleiðslu.
Anne Enger Lahnstein var
stödd hér á landi ásamt ráðherram
orkumála hinna Norðurlandanna
og funduðu þeir m.a. um orkusam-
vinnu í kringum Eystrasaltið.
Meðal þess sem rætt var um var
framsal losunarkvóta sem fjallað
er um í Kyotosáttmálanum en
rætt hefur verið um að löndin í
kringum Eystrasaltið verði eins
konar tilraunasvæði í þessum efn-
um. Enger Lahnstein segir þó
langt í land með að búið sé að
móta reglur er varða framsal los-
unarkvóta, en þessi mál verði
rædd frekar á fundi ráðherra sem
haldinn verður í Helsinki í október
næstkomandi. „Við munum reyna
að komast að góðri niðurstöðu,"
segir ráðherra en leggur á það
áherslu að þessi mál séu mjög
flókin og ekki hlaupið að því að
komast að niðurstöðu.
Norsk virkjana- og orkumál hafa
verið nokkuð í umræðunni hér á
landi vegna fyrirhugaðra virkjun-
arframkvæmda hériendis og því
ekki úr vegi að spyrja um framtíð-
arsýn norskra stjórnvalda í þeim
efnum.
Morgunblaðið/Sverrir
Olíu- o g orkumálaráðherra
Noregs, Ánne Enger Lehnstein.
Endurnýjanleg orka
á dagskránni
Anne Enger Lehnstein segir að í
Noregi sé í dag lögð áhersla á aðrar
leiðir í orkuframleiðslu en fram-
leiðslu raforku og nýtingu olíunnar.
Aðrar orkuuppsprettur era á dag-
skránni og hefur stefnan verið sett
á endumýjanlega orku, m.a. vind-
orku. Einnig sé á dagskránni að
nýta heitt vatn, hitað með endur-
nýjanlegum orkuuppsprettum, m.a.
hitadælum. Anne segir að mikil
áhersla sé yffrleitt á þróun nýrra
lausna í orkumálum í Noregi.
Norðmenn endurskipulögðu
orkumarkað og orkuframleiðslu
fyrir nokkram áram og hafa end-
urskoðað lög sem tengjast orku-
málum. Um 200 fyrirtæki sinna
orkuframleiðslu í Noregi og eru
þau flest í eigu opinberra aðila. I
stefnu norsku ríkisstjórnarinnar
um markmið og leiðir í orkumálum
er áhersla lögð á að stefna í orku-
málum og umhverfismálum fari
saman. Stefna í orkumálum skuli
áfram tryggja að stutt sé við bakið
á smærri samfélögum sem eru háð
orkufrekum iðnaði. Ríkisstjómin
setur sér þó þau markmið að um-
hverfismál stýri framleiðslunni og
telur nauðsynlegt að draga úr
orkunotkun.
„Orkunotkun í Noregi hefur
aukist undanfarin ár og það er
mikilvægt að reyna að spoma við
þeirri þróun. Það er einnig mikil-
vægt að nýting orkunnar batni,“
segir Enger Lahnstein.
Leið að því markmiði er að
hækka verð raforku og að sögn
Enger Lahnstein er vonast til að
með hækkun verðs dragi úr orku-
notkun og hún verði betur nýtt.
„Ég vonast til að tillögur okkar nái
fram að ganga í haust. En við sitj-
um í minnihlutastjórn þannig að
það er ekki hægt að slá neinu
föstu,“ segir ráðherra.