Morgunblaðið - 27.08.1999, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 27. ÁGÚST 1999 31
LISTIR
Kvik-
myndahá-
tíð hefst
ídag
KVIKMYNDAHÁTÍÐ í
Reykjavík verður formlega
sett í kvöld í Háskólabíói af
Birni Bjarnasyni menntamál-
aráðherra sem flytur ávarp í
tilefni opnunarinnar.
Sérstakur heiðursgestur
hátíðarinnar, júgóslavneski
leikstjórinn Emir Kusturica,
verður viðstaddur opnunina
ásamt dóttur sinni Dunja og
meðlimum hljómsveitarinnar
No Smoking Band, sem sér
um alla tónlist í nýjustu mynd
hans, Svartur köttur, hvítur
köttur, en Emir Kusturica
spilar einnig sjálfur í hljóm-
sveitinni.
Höfundurinn kynnir
myndina sjálfur
Áður en opnunarmyndin
Svartur köttur, hvítur köttur
verður sýnd mun Emir Kust-
urica ásamt hljómsveitinni
kynna myndina, en hljóm-
sveitin heldur eina tónleika
hér á landi á laugardaginn í
Laugardalshöllinni ásamt ís-
lensku hljómsveitinni Sigur
Rós.
Níu kvikmyndir eru sýndar
fyrsta dag hátíðarinnar í
kvikmyndahúsunum Há-
skólabíói, Bíóborginni og
Regnboganum, en alls eru 39
myndir sýndar á hátíðinni,
sem stendur til 5. september
næstkomandi.
Úr myndinni Svartur köttur, hvítur köttur eftir Emir Kusturica,
Kattarfár á Dónárbökkum
KVIKMY1YDIR
Háskólabfo
KÖTTUR, HVÍTUR KÖTT-
UR - (CRNA MACKA, BELI
MACOR) ★★★!»
Leikstjóri: Emir Kusturica.
Handritshöfundur: Emir Kusturica,
Gordan Mihic. Kvikmyndatöku-
stjóri: Thierry Arbogast. Tónskáld:
Voja Aralica, dr. Nele Karajlic,
Dejo Sparavalo. Aðalleikendur:
Severdzan Bajram, Florijan Ajdini,
Salija Ibraimova, Branka Katic,
Srdjan Todorovic. 130 mín.
Frakkland/Þýskaland, 1998.
HEIÐURSGESTURINN,
Júgóslavinn Emir Kusturica, er
einn af fáum, ósviknum galdraköri-
um í kvikmyndaheimi samtímans.
Við fengum að kynnast hinu ólýs-
anlega hugmyndaflugi mannsins og
þróttmiklu sköpunargleði í Neðan-
jarðar fyrir fáeinum árum, mynd
sem hiklaust flokkast með kvik-
myndaafrekum aldarinnar. Nýja
myndin hans, Svartur köttur, hvít-
ur köttur, gefur henni lítið eftir.
Hún er heldur ekki jafn pólitísk,
leikstjórinn/handritshöfundurinn
hefur sjálfsagt fengið nóg af fjaðra-
fokinu sem varð í kringum annar-
legar túlkanir ýmissa stjórnmála-
manna og fulltrúa þeirra þjóðar-
brota í föðurlandi hans sem töldu
sig liggja undir höggi í Neðanjarð-
ar.
Nú snýst allt um líf og fjör í svo
gjörsamlega framandi veröld að
sögusviðið gæti verið á annarri
plánetu. Menningarheimur sígaun-
anna á bökkum Dónár telst til
Evrópu, þessa Evrópu þekkjum við
hinsvegar ekki. Aðalpersónurnar
eru undirförlir, lífsglaðir sígaunar,
sem hafa lifibrauð sitt af því að
pretta náungann. Burðarásarnir í
samfélaginu eru Zarije (Zabit
Memedov) og Grga (Sabri Sulejm-
an), tveir aldurhnignir klækjarefír,
gamlir andstæðingar sem þó bera
virð-
ingu
hvor
fyrir öðrum, og hafa þraukað af all-
ar hremmingamar lungann af öld-
inni. Afkomendur þeirra plægja
sama akurinn, smáglæpamenn en
vantar lymsku og þjófssjarma feðr-
anna. Matko (Severdzan Barjam)
er lánlaus smáþjófur sem tekst að
klúðra öllu í kringum sig og tapa
því í hendur erkiskálksins Dadans
(Srdjan Todorvic). Verður jafnvel
að gifta augasteininn, soninn Zare
(Florijan Ajdini), dvergvaxinni
systur Dadans. Strákurinn kann
því illa þar sem hann er ástfanginn
af villingnum Idu (Branka Katic).
Afarnir og örlögin koma unga fólk-
inu til hjálpar svo framtíðin virðist
að endingu brosa við þeim sem eiga
að erfa landið.
Þvílíkt fjör, hávaði og læti.
Stjómleysið og ringulreiðin ræður
ríkjum í þessu undarlega samfélagi
þar sem persónurnar eru engum
líkar í útliti né hegðun og er ekkert
heilagt, ömmurnar selja barna-
bömin sín, slægð og prettir ráða
fyrst og fremst gjörðum manna.
Áfengið flýtur, kókaínið rýkur,
hundar og kettir, hvítir og svartir
sigla innan um mannlega furðu-
fugla í snargeggjaðri veröld þar
sem grísir gæða sér á Trabant-bíl-
um (hvar er nú Trabantklúbbur-
inn?), dauðir snúa til lífsins, sím-
astaurarnir vökvaðir þegar
sambandið er vont. Svellandi sí-
gaunatónlistin dunar svo allt um
kring.
Dæmalaust skemmtilegur mað-
ur, Kusturica, og ekki nokkur lífs-
ins leið að reyna að lýsa þeim litríku
uppákomum og áhrifum í smáatrið-
um sem Svartur köttur, hvítur
köttur hefur á áhorfandann. Hún er
fyrst og fremst eldhress, farsa-
kennd innsýn í heillandi og ótrú-
lega framandi samfélag, unnin í alla
staði af miklu listfengi. Tónlistin er
órofa hluti af heildinni, líkt og í
______________ Neðan-
jarðar.
Óbrotið
umhverfíð ótrúlega fallegt fýrir
augað, ekki síst þegar atburðarásin
fer út á guðdómlegar sólblómaekr-
urnar þar sem einu sakleysingjarn-
ir, vonarpeningur verksins, Ida og
Zare, uppgötva lífsgaldurinn mikla.
Þau eru í rauninni bakhjarl mynd-
arinnar, traust og innilega óflekk-
uð, mitt í öllum mannsoranum.
Eldri leikararnir eru allir sem einn
ótrúlegir í útliti og býsna eðlilegir,
ekki síst gömlu jálkarnir tveir, og
Todorvic í hlutverki Dadans er nán-
ast sérkapítuli í kvikmyndasög-
unni. Sjón er sögu ríkari.
Sæbjörn Valdimarsson
Vegna flutnings í Kringluna í lok september rýmum viö verslunina og því sjást nú tilboð
sem aldrei hafa sést áður á útivistarfatnaði.
Allt að 70% afsláttur!
Rýmingarsalan stendur yfir í stuttan tíma, fyrstir koma fyrstir fá.