Morgunblaðið - 03.01.2000, Blaðsíða 60

30 MÁNUDAGUR 3. JANÚAR 2000
1913 2000
Einvígi
aldarinnar
19 7 2 9 Heimsmeistaraeinvígið
í skák fór fram í Laugardalshöli
þar sem mættust heimsmeistarinn
Boris Spassky frá Sovétríkjunum,
til vinstri, og bandaríski áskorand-
inn Bobby Fischer. Einvígið var
sögulegt. Það var sett 1. júlí að
Fischer fjarstöddum, en margra
vikna togstreita varð um það hvar
einvígið skyldi haldið og áskorand-
inn var ekki kominn til landsins
þegar mótið var sett. Eftir mikið
þref var byrjað að tefla 11. júlí,
síðustu skákinni lauk 1. septem-
ber og Fischer var krýndur nýr
heimsmeistari 3. september.
Morgunblaðió/Kristinn Benediktsson
Tvær sögur
[Hann er enn
á meðal vor
eftir INGIMAR
ERLEND SIGURÐSSON
1976
Eitt sinn skrifaði ég bréf, langt
bréf, um allt sem mér lá á hjarta.
Ég var svo ungur og óreyndur að ég
hélt að einhver í heiminum, þessum
stóra heimi, biði þess með opinn
faðm að taka við mínum hjartans
málum, gera þau að sínum.
Pá vissi ég ekki að menn forðast
eins og heitan eldinn: brennandi
áhugamál annarra, einkum ef þau
fjölluðu um það sem máli skiptir.
Eins og ungum mönnum er gjamt
tók ég lífið alvarlega. Mitt hjartans
mál var einmitt: lífið, tiigangur
þess; hvort guð væri dauður, mað-
urinn og einmanaleiki mannsins.
Þetta var opið bréf: engin utaná-
skrift, ekkert frímerki. Enginn
þurfti að hafa fyrir því að rífa það
upp. Allir gátu haldið að það væri -
til sín. Eða freistast til að forvitnast
um innihald þess. Enginn sem byrj-
aði að lesa það myndi hætta, fyrr en
því væri lokið.
Ég sá fyrir mér gamla konu sem
felldi á bréfið tár; sá fyrir mér
gamlan mann sem kreisti bréfið,
skjálfandi höndum, og slétti úr því;
sá fyrir mér unga stúlku sem blán-
aði í augum; sá fyrir mér ungan
mann sem reif bréfið í tætlur, sat
svo langt fram á nótt við að raða
bútunum saman.
Ó æskublekking! Hví var engin
utanáskrift? Vegna þess að ég átti
engan vin, hvorki gamlan né ungan,
karl- eða kvenkyns; engan sem ég
treysti fyrir - sál minni. Hví var
ekkert frímerki? Ég var svo fátæk-
ur að ég átti ekki fyrir því. Hví var
engin undirskrift? Ég bjóst aldrei
við svarbréfi; í fylgsnum hjartans
vissi ég að allir voru saman, í ein-
manaleikanum. Ó, æskublekking!
Ég læddist með bréfið út, þegar
allir voru sofnaðir í húsinu og
grenndinni, faldi það inni á brjóst-
inu; skimaði allt í kringum mig -
enginn á ferli - gekk margsinnis
framhjá póstkassanum, loks eins og
það rynni ofan í hann; ég reyndi að
ná því aftur, en tókst það ekki þótt
ég væri fingrafimur; auk þess var
ég hræddur um að lögreglan kæmi
að mér og héldi að ég væri að veiða
upp úr kassanum, bréf sem ég ætti
ekki; ég gæti engan veginn sannað
eignarrétt minn á bréfi í opinberum
póstkassa, og lögreglan þekkir ekki
hjörtu manna.
Ég reyndi að hugga mig við að
bréfinu yrði hent: opið bréf, í ófrí-
merktu umslagi án utanáskriftar
bréf án undirskriftar - því yrði
hent. Samt lá ég andvaka til morg-
uns. I þessu bréfi fólust leyndustu
hugsanir mínar; myndi einhver geta
rakið ósýnilega slóð þeirra til mín?
Hjartað barðist í brjósti mér eins
og lítill fugl - bréfdúfa í búri. Þegar
ég vaknaði að áliðnum degi, fann ég
ekki fyrir hjartanu í brjósti mér,
þreifaði skelfingu lostinn inn á
brjóstið: hjartað var þarna ennþá,
það sló. Ég hafði aðeins glatað bréfi
- bréfi þess.
Síðan hef ég aldrei skrifað þvílíkt
bréf. Það er aðeins hinir ungu og
óreyndu sem trúa heiminum fyrir
hjarta sínu. Kannsld skáldin - með-
an þau eru ókunn. Ég var löngu bú-
inn að gleyma þessu æskubréfi -
þessu glataða bréfi - þegar það ný-
verið barst mér í hendur, eftir öll
þessi ár.
Þið getið ímyndað ykkur undrun
mína, þegar mér barst það með
jólapóstinum í ár. Sama bréfið,
velkt og óhreint. Eins og ótal hend-
ur hefðu fjallað það. Þama stóðu
mín eigin orð, skrifuð minni hendi.
Merkilegt hvað rithönd breytist lít-
ið þótt allt annað breytist.
Ég las æskuhugsanir mínar og
verð að segja eins og er: Ég felldi á
bréfið tár. Ég vöðlaði því saman og
sléttaði úr því, skjálfandi höndum.
Ég blánaði í augum. Ég reif það í
tætlur og límdi það saman á autt
blað. Það var ekki fyrr en að öllu
þessu loknu að ég uppgötvaði það
ótrúlegasta: þetta var ekki sama
umslagið, heldur nýtt og hreint um-
slag. Á því stóð nafn mitt og heimil-
isfang, ritað skýrri ókunnri hendi.
Eins og mitt umslag, var það ófrí-
merkt.
Ég vakti alla nóttina og hlustaði á
hjarta mitt slá. Þegar ég var að
festa blundinn, heyrðist mér
hljóma: Hann er enn á meðal vor -
og á ekki fyrir frímerki fremur en
aðrir einstæðingar.
Vængir
Gamli maðurinn hafði gengið um
allar jarðir.
Tíminn greri í spor hans, greri í
holdi hans, greri fyrir augum hans.
Síðustu árin gekk hann blindur;
engin vissi hvernig hann rataði leið-
ar sinnar.
Bak hans var bogið af að bera
tímann - og pokann, sem hann
aldrei skildi við sig.
„Hvernig ferðu að því að rata?“
spurðu hann böm jarðar.
„Ég er ekki að fara neitt sér-
stakt,“ svaraði gamli maðurinn, og
hélt áfram göngu sinni.
„Hvað er í pokanum þínum?“
kölluðu böm jarðar til hans.
„Vængir,“ svaraði hann.
Böm jarðar hlógu, góðlátlega.
Gamli maðurinn hélt áfram göngu
sinni - unz hann hné niður; dó. Pok-
inn var opnaður. Það var satt: í pok-
anum vom samanbrotnir vængir,
grónir við bak gamla mannsins.
„Hann hefði getað flogið,“ sögðu
böm jarðar undrandi, „en samt
kaus hann að ganga á jörðinni, eins
og við.“
Þau viknuðu, reistu vængjum
hans musteri, letmðu fyrir anddyri
þess: Hann bar himininn - fyrir
okkur.
Tíminn greri í letrið, greri í
vængjunum, sem molnuðu og urðu
að dufti. Andvarinn bar duftið út
um bogagluggana; upp til himins.
„Gamli maðurinn hefur vitjað
vængja sinna,“ sögðu böm jarðar -
og jöfnuðu musterið við jörðu.

Þökkum viðskiptavinum
ánægjulegt samstarf á liðnu ári

Sími: 588 5530 • Fax: 588 5540 • Netfang: berg@skyrr.is
Traust fasteignaþjónusta í yfir 10 ár
FASTEIGIMAMIDLUNIIM • ÞekkÍIIQ
BERGSi
Þjónusta
I----------------------------------------------------------------1
dagur
eftir JÓHANNES
ÚR KOTLUiyi
19 2 8
Hann rís í austri með roða á vöngum
og rennur ljettur um himinboga. -
Til nýrrar sóknar hann suður stefnir,
af sigurfópuði aupn loga.
Hann bregður ljósi yfir lífsþrá moldar
og laugar ylgeislum djúpin blá. -
Hann faðmar smælingjann, stór og sterkur,
og strýkur svefninn af jarðarbrá.
Hann tendrar kyndil með hægri hendi,
- sá helgi kyndill er sólin bjarta.
Hann vekur alt það, sem vaknað getur,
og vermir glitstöfum sjerhvert hjarta. -
Hann fyllir heiminn af yndi og angan
og öllu því, sem vjer dáum mest.
En nóttin, myrkrið og feigðin flýja,
er fyrsti bjarminn af dýrð hans sjest.
Hans líf er styrjöld við Loka-ráðin,
er leynast fólgin í djúpi nætur.
Hans ljós er árás á lögmál dauðans
og ljúfust huggun þess alls sem grætur. -
Hans mark er sigur í sólarveldi
og sýnir öllu hvert stefna ber.
Hans starf er sköpun þess alls sem elskar
og yrkir lífið á jörðu hjer.
í starf hver draumur við dögun breytist
hjá dýrum merkur og blómum vallar
og fiskum sævar og fuglum loftsins,
því fram til stórvirkja ljósið kallar.
- Og þjóðir hefjast úr myrkur-móðu
í magnað, titrandi geislahaf,
og fylgja sjer út í fapan voða
með foringjanum, sem ljósið gaf.
Og bjart er um fórnir feðra og mæðra.
- En fiðrildi svífa og laxar stikla
og álftirnar kvaka og grösin gróa.
- Nú gengur það - sigurverkið mikla!
Hver skepna jarðar til himins horfir
og hyllir áköf þann bjarta dag. -
Og starfað er, hlaupið, stokkið, flogið
og stefnt til marks - fram á sólarlag.
Hver dauðleg vera til lífsins leitar
og Ijósið er henni sigurgjafi. -
Hún finnur hugsjón í himingeislum,
en hyldýpið tómt í skuggans kafi.
Hún fagnar öllu, sem framar leiðir
og fyllist brennandi vökuþrá,
því óðum nálgast hinn efsti dapr
og enginn veit hvað mun gerast þá.
En andi mannsins fer óraleiðir,
með ósk um ráðningu drauma sinna.
í hverjum geisla hann leitar, leitar,
- í ljóssins dýrð vill hann svarið finna.
Hver trúarneisti, hver sannleiks sigur,
hver syndajátning, hver hetjudáð, -
öll eilífðarvon, öll ástarsæla
er orðin til fyrir dagsins náð.
Hann rís í austri með eld í sálu
og altaf varpar hann skini á glugga. -
Hann berst við myrkrið um aldir alda,
uns ást hans sigrar hvern minsta skugga. -
Er sólin hverfur á vesturvegum;
- ó, vitið þjer, hvar hann dvelur þá?
Þá er hann gestur hjá guði sjálfum,
- hann pði sjálfum er kominn frá.
I_______________________I