Morgunblaðið - 03.01.2000, Qupperneq 84

84 MÁNUDAGUR 3. JANÚAR 2000
1913 2000
„En varzla sjálfrar landhelginnar, eins og
hún er á hverjum tíma, er þó alltaf kjarni
starfseminnar, enda væri allt tal um
landhelgi orðin tóm án raunhæfrar
gæzlu hennar. “
ing, sem hefír nægt henni til við-
urkenningar „de facto“ -eða í raun.
Hefír þeim ríkjum, sem síðan
hafa tekið upp 12 sjómflna fískveiði-
lögsögu farið ört fjölgandi ár frá ári.
Þar á meðal eru margir fyrrverandi
harðir andstæðingar okkar í þessu
máli, eins og Bretar.
Af brýnni nauðsyn urðum við
fyrstir til að ríða á vaðið með út-
færslu fiskveiðilögsögunnar - og
urðum þá fyrir mestu aðkastinu og
óþægindunum.
I þessu sambandi má einnig
minna á, að ísland hefir nýlega,
ásamt ýmsum nágrannaríkjum sín-
um, skuldbundið sig til að taka þát í
alþjóðaeftirlití með fískveiðum utan
landhelgi hér í Norðurhöfum. Er hér
um mjög merkt nýmæli að ræða og
gæti haft mikla þýðingu fyrir okkur.
Hin mikla stækkun íslenzku fisk-
veiðilandhelginnar og auknar skuld-
bindingar gera eðlilega aðrar og
meiri kröfur til Landhelgisgæzlunn-
ar, starfsmanna hennar og tækja,
en áður var.
Gömlu varðskipin hafa því smám
saman orðið að víkja íyrir nýjum,
stærri og hraðskreiðari skipum og
gæzluflugvélar taka jafnt og þétt að
sér fleiri verkefni. Nú síðast hefír hið
nýja varðskip Ægir bætzt í flotann, í
stað gamla Ægis, og innan skamms
er von á tveimur flugbátum til að
leysa gæzluflugvélina Sif af hólmi.
Þá hefír Landhelgisgæzlan fyrir
nokkru eignazt sína fyrstu þyrlu, í
félagi við Slysavamafélag íslands, -
og þótt hún sé að vísu h'tfl, þá hefir af
henni fengizt mikiisverð og góð
reynsla. Traust tveggja hreyfla
þyrla er stöðugt á dagskrá, enda
myndu not hennar geta orðið mjög
víðtæk, bæði til gæzlustarfa og
skjótrar aðstoðar, hvort heldur skip-
um á hafi úti, eða afskekktum
byggðarlögum.
Til gæzlustarfa sinna í dag er
Landhelgisgæzlan vel búin tækjum
og æfðum starfsmönnum, en þar
með er ekki neinu endanlegu tak-
marki náð. Með hinum nýju lögum
um Landhelgisgæzluna, sem sam-
þykkt voru af Alþingi fyrir um það
bil einu ári er einnig gert ráð fyrir
mjög víðtækum verkahring henn-
ar, á sviði hverskonar björgunar-
og aðstoðarmála. Hafísþjónustan,
bæði með varðskipum og flugvél-
um, á þessu ári, svo pg læknisþjón-
usta varðskipsins Óðins við sfld-
veiðiflotann við Svalbarða, auk við-
gerðarþjónustu þeirrar, sem hann
einnig hefir stundað þar, eru
hvorttveggja nýir þættir í þessum
störfum.
En varzla sjálfrar landhelginnar,
eins og hún er á hverjum tíma, er
þó alltaf kjarni starfseminnar, enda
væri allt tal um landhelgi orðin tóm
án raunhæfrar gæzlu hennar.
Stækkun íslenzku landhelginnar og
örugg gæzla hennar er og verður
ætíð eitt af veigamestu málum hins
fámenna eyríkis í norðurhöfum.
Flytjum inn gömul og ný
handhnýtt gæðateppi frá
Afghanistan, Pakistan,
Persíu og Tyrklandi
Töfrateppió
þakkar
viðskiptin á
liónum árum
epP)ð
sími 861 4883
Fljúgum inn
í næstu
„þúsöld“ á
góðu teppi
loreign ehf]
Ármúla 21 - Reykjavík
Sími 533 4040 Fax 588 8366
Opið mánud.-fimmtud. frá kl. 9-18
föstud. kl. 9-17
sunnudaga 12-14
Dan V.S. Wiium hdl., lögg. fasteignasali,
Ólafur Guðmundsson sölustjóri, Birgir Georgsson sölum.,
Ólafur Kj. Halldórsson sölumaður, Eriendur Davíðsson lögg.
fasteignasali, Ragnheiður Gísladóttir ritari,
Svandís Þorvaldsdóttir skjalavarsla, Rakel Róbertsdóttir ritari.
TRAUST OG ÖRUGG ÞJÓNUSTA
yy
Eins og sjá má á þessari auglýs-
ingu er þetta gamalt og rótgróið
fyrirtæki sem ætlar að þjóna
landsmönnum vel á nýrri
öld, stofnað 1976.
Starfsfólk Kjöreignar óskar
landsmönnum gleðilegs árs
og farsældar á nýju ári,
með þökk fyrir viðskiptin.
Hluti auglýsingar
frá febrúar 1976
85009 85988
Búmg «>. » z hmt. •uðu.tv V.r«
2.300 þú*.
K.pí..kjót.v.0u,
Snyftitao ftxrð * .Ittu hað. gluggl «
LV., trrrVttvtlt. C. 40 tm rft fylglr
120 Irr Ibóð A 3. h»ð, tét hrtí. wður
... nýfm. bitlú. V.a
2.7 - 2,8
2.450 bút
Hr tunlrrtr
VónduðfcOðAS ht
w rrwð hlulðgn og MtU m»ð hAgwig-
•uðunvdlr. Ný b. VmO 2J60 bú»
Irabakkl
110 kn b. A 2. hnð Jvtnrm Mflr
Im vðnduð Ibúð A 2. huð. gluggi
C» 100 Im «, A ImOhmO Buðurn Got
Sérhaoðir
Kópavogur — «nlurba»r
BArharð, ca. 156 kn. 4 twlnhrrrbor^
BArbvotUhút SAtlrúr Oððar wwln
ngar. Akv. ull Verö 3.600 þút.
Hað og rl» ca 200 kn. gon Aa
Wg lóð. hAtkur. Iwnt ugt tam Iv
k. Otborgun 60%
m ti bmb A iarðh. Gtotl
nýAlMði GóðtUðM V*rð2j.maf
ÍH (érh. I Ivfc.h. Dgnin tr I »Arl góðu
Att. AMm ktnr. og gOIWM nýWg. 36 kn
blltk. SArirmg SArhiti Vtrð 2.5-2.6
c. 120 hn, SArirmg. Bltk. Laus
In .IhendMt MHtAgangln að uun nwð
glarl og únhrvöum og tMkkAgargl
Vmð 2.460 H 2 620 þúa
Artunttroil
tbrðhút A hmknur htcðum Tvðlddtt
Mót Mtkúr. Vkfð 2.500 þút
lóð. V«fð2.8mMf
Hlaðbrakka
GlrattWgt parhúi A Ivairmr htkör
garöur I tuöur. bAtUktaökkWr. A
VarðJJmMf
KJarrmócar
tndarröhín ca 122 kn. ckkl lulbúln
aign. bltkúraAnur. kki aankomuUg.
fUOhúk A tvtrm hr»ðum c» 200 fm. Hý
hdbúin vönduð argn, gon úuýnl, ain
b*tu ttaöutn Ihvmfmu BWk plat*.
Raðhúa A aktnilaað. C4136 kn, bMúr
V4rð 2 mtfj
Amartangl — Mor.
Raðhúa A tmnr hmð Itimburh I Bltk
AH. ttrlr. Vtrð c» 2.3 mill,
Elnbýllshús
Hútaign A þramir hmðum I kjalara kt
tArlbúð. Huðknar gau vtrið tva* tAr
Ibúðk Hugt að lyfu riánu. Tvölddut
66 kn bðtfcúr. Hagttatt varð. 6.300 tf
SSOOþór
Rúmgott ainbýiithúi. hmó og ridvað.
ikjtaign A tvaimur httðum, auk bat!
■it. I húainukrunútvuf trúðk. nmöktv
tAtuó. MógtAaglaðbyggJaofanAhúa
lð Varð 2 800 þú.
Jahaaal
Húa A byggmgaritigi. Tlbúlð tmdk
mBnlngu að uun. Fokhalt kð Irman.
Varö aðamt 2.600 þút
173 hn hút A akml hmð. ivðlddur bA
Hri tArtUkð c» 100 hn. Mikið andunýý
Jð. Hatb I titl. Laut ttrtx Varð
U-2.3mH
Kjöreigns/i
Armúta 21
Svartir í skóla hvítra
1 9 5 7 • Ríkisstjóri Arkansas i Bandaríkjunum hélt því fram að
afnám aðskilnaðarstefnu myndi stofna almannafriði í hættu og sendi
þjóðvarðlið sitt til að koma í veg fyrir að níu svartir nemendur gætu
skráð sig í gagnfræðaskóla ríkisins. Eisenhower forseti greip þá í
taumana og stóð við bakið á hæstarétti, sem hafði krafist þess að
yfirvöld í einstökum ríkjum afnæmu aðskilnað í skólastofum. En
þegar svörtu ungmennin komu í skólann réðust æstir hvítir íbúar
Little Rock á þau með skömmum og fór svo að iokum að Eisenhower
sendi hermenn alríkisstjórnarinnar á vettvang til að tryggja að svörtu
ungmennin gætu gengið í skólann.
Harðýðgi
eftir GUÐRÚNU
LÁRUSDÓTTUR
1924
Mjer hefír stundum dottið í hug að
segja frá atviki, sem mjer er
minnisstætt frá æsku árum mínum.
Gæti það orðið til þess að vekja
samúð með þeim smærstu og auka
óbeit á harðýðgi og grimd við
skepnur, væri tilgangi mínum náð.
Það var að vorlagi í byrjun
sauðburðar. Vorið var kalt og hart
og ómjúkar viðtökur fengu veslings
Iitlu lömbin hjá norðanstormi, frosti
og fjúki. Mæður þeirra leituðu sjer
skýlis hjá börðum og háum steinum,
og litlu aumingjarnir hjúfruðu sig
upp að þeim.
Úm nætur var lambfjeð hýst, illa
gekk stundum að koma því í húsin;
þó ærnar yrðu fegnar húsaskjólinu,
hrökluðust lömbin einatt frá þeim,
var þá oft jarmað sárt og lengi.
Kaupstaðarbúar hafa fæstir
hugmynd um þá erfiðleika sem
sveitabóndinn á við að stríða. Þeir
sem aldrei koma í sveitir öðru vísi en
gestir, oft á bestu bæina, þegar
sólskinið og sveitasælan blasir við
manni, geta tæplega tniað því, hversu
daprir og drungalegir þeir era oft
köldu vordagarnir, þegar óblíða
náttúrunnar lemstrar hugi manna, og
kvíði og þreyta leggur alt í læðing. Þá
er mörg stundin leið og löng, og þá
legst margur bóndinn þreyttur til
hvflu sinnar að kveldi dags.
Frost var og fjúk. Sólin var sigin
að fjalla baki. Jeg var á gangi um
túnið ásamt systur minni. Við vorum
að hjálpa til að hýsa ærnar; gengum
við þá fram á nýborna á. Litla lambið
lá grafkyrt á frosinni jörðinni, en
móðir þess var að sleikja það í ákafa.
Okkur virtist lambið mjög dauðalegt
og biðum ofurlítið við, til þess að sjá
hvort ekki lifnaði yfír því.
Fjármaðurinn kallaði þá til okkar
að flýta okkur. Við sögðum honum frá
nýbomu ánni, sem efiaust ætti bágt
með að ganga til fjárhúsanna, sem
voru allgóðan kipp frá, ennfremur
væri lambið næsta lasburða.
Það skal tekið fram, að maður
þessi var álitinn góður fjármaður, en
hann var geðstirður og hætti við að
láta ómjúka skapsmuni sína bitna á
saklausum smælingjum.
Hann brá sjer nú til okkar, og var
ekkert ljettur á brún þegar hann
þreif lambið upp.
„Það er steindautt,“ sagði hann
önugur.
Ekki vildum við systur viðurkenna
það, og báðum við hann að fara
gætilega með það.
Hann hjelt að okkur mætti standa
á sama hvernig hann hjeldi á
dauðum lambsskrokk og þar með
þreif hann utan um afturfætur
lambsins og barði ána þyngsla höggi
með því. Systir mín, sem þá var
aðeins 6-7 ára að aldri, gekk
grátandi til hans og bað hann um að
leyfa sjer að halda á litla lambinu,
hann svaraði henni ekki, en höggin
dundu hvert af öðra ýmist á
sárlasinni nýbærunni eða á gaddaðri
jörðinni. Aftur og aftur sneri ærin á
móti manninum og stappaði fótum
jarmandi framan í hann og hundinn
hans. Móðurástin bauð hættunni
byrginn eins og oftar, og barði niður
þann eðlilega ótta, sem veslings
ofsótt dýr ber fyrir ofsækjendum
sínum. Á þennan hátt barst leikurinn
alla leið heim að fjárhúsdyram.
Jeg held jeg hafi aldrei reiðst
meira á æfi minni, mjer þótti sporin
þung, þó jeg hafí hvorki þá nje nú
vitað með vissu, hve þung þau vora
fyrir veslings móðurina, þó skynlaus
væri'flcölluð, er á þennan hátt var
misþyrmt með grimd og
skilningsleysi. Allir dýravinir geta
skilið gremju mína er jeg sagði við
fjármanninn: „Þú færð að svara fyrir
þetta athæfi þitt, þó seinna verði.
Jeg þori að ábyrgjast að þessi
blessuð ær skepna á eftir að vitna á
móti þjer fyrir Guðs eigin dómi.“
Það er altaf hægt að hlæja, og
gera lítið úr aðfinningum, ekki síst
þegar þær koma frá barni, eins og
jeg var þá. Og eina svarið sem jeg
fjekk, var það að hann fleygði
lambinu glottandi í garðann í
fjárhúsinu og sagði: „Hana, stumrið
þið nú yfir því!“
Systir mín ljet ekki segja sér það
tvisvar. Hún tók litla lambið í fang
sjer og strauk það með varúð og
viðkvæmni, eins og til þess að iáta
það verða vart við, að einnig væru til
vinahendur.
Og aumingja lambið kiptist við,
reisti höfuð upp allra snöggvast, leit
á barnið, sem horfði á það gegnum
tár, með hálfbrostnum augum - og
gaf upp andann.
Saga þessi er eitt átakanlegt dæmi
um harðýðgi og hugsunarleysi
mannanna. Þau eru fleiri til, því
miður. Ekki alls fyrir löngu var jeg á
gangi um bæinn hjerna. Maður fór á
undan mjer með hest og vagn.
Sjálfur stóð hann í vagninum og
þeytti svipunni um lendar hestsins.
„Þau mættu vera færri höggin þau
arna,“ hugsaði jeg með mjer. „Og
eflaust þætti honum svipan sár, væri
hún notuð á hans eigin hrygg.“
Mjer varð reikað um fjölfarna götu
á haustdegi. Mætti jeg þá stálpuðum
drengjum með lamb á milli sín. Þeir
hjengu í hári þess og fóru mjög illa
með það, og þegar jeg ávarpaði þá, og
bað þá kurteislega að fara betur með
lambið, svöruðu þeir mjer með
hortugum orðatiltækjum ósiðaðra
barna. Þannig gæti jeg haldið miklu
lengur áíram, en jeg læt hjer staðar
numið, með þeirri ósk að bæði ungir
og eldri hafi jafnan hugfast hver
skylda á þeim hvílir gagnvart
dýranum. Og komið getur að því, að
erfið verði þau viðfangs höggin og
síðumeiðslin, sem hrópa hátt með
þögn sinni um miskunarleysi manna.