Morgunblaðið - 11.02.2000, Qupperneq 12

12 FÖSTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hagstofa Islands vinnur að gerð nýs neysluverðsgrunns
N ey slu ver ðskönnun
verður gerð árlega
HAGSTOFAN hefur ákveðið að gera
árlega neyslukannanir, en kannan-
imar skapa grundvöll fyrir útreikn-
inga á vísitölu neysluverðs. Hallgrím-
ur Snorrason hagstoíústjóri segir að
j Hagstofan hafi sett þróun og endur-
bætur á neysluverðsvísitölu í forgang
fram yfir ýmis önnur verkefni.
Um mánaðamótin sagði Jón Ás-
geir Jóhannesson, framkvæmda-
stjóri Baugs, í Morgunblaðinu að
þörf væri á að reikna út sérstaka
heildsöluvísitölu. Þar með fengjust
betri upplýsingar um uppruna þeirra
verðbreytinga sem verða á neyslu-
vörum.
Hallgrímur sagði að fram að þessu
hefði Hagstofan sett það í forgang að
gera endurbætur á vísitölu neyslu-
verðs. Astæðan væri sú að erlendis
hefði átt sér stað mikil þróunarvinna
á þessu sviði. Hagstofan hefði lagt
metnað sinn í að fylgjast vel með því
sem þar væri að gerast og breytt
vinnubrögðum í samræmi við nýjustu
aðferðir. Þessari vinnu væri alls ekki
lokið. Unnið væri að því bæta alla
þætti vísitölunar, bæði aðferðimar
sem vísitalan væri reiknuð eftir og
sjálfan grunninn.
Hallgrímur sagði að ákveðið hefði
verið að gera neyslukannanir árlega.
En fram að þessu hafa þær verið
gerðar á fimm ára fresti, en frá 1997
hefur vísitölugrunnurinn verið end-
umýjaður árlega að hluta. Hann
sagði að upplýsingasöfnun vegna
nýju könnuninnar hefði hafist í síð-
asta mánuði og reiknað væri með að
nýr neysluverðsgrunnur yrði tilbúinn
í apríl á næsta ári. Þessi breyting
þýddi að úrtakið í neyslukönnuninni
hverju sinni yrði ekki eins stórt og
áður, en hins vegar ættu tíðari kann-
anir að leiða til þess að allar breyting-
ar á neysluvenjum landsmanna skil-
uðu sér fyrr inn í vísitöluna.
Hallgrímur sagði að Hagstofan
hefði einnig sett í forgang vinnu við
svokallað PPP-verkefni, en því er
ætlað að reikna út hlutfallslegt verð-
lag í mismunandi löndum. Þetta er
gert með því að búa til vöra- og þjón-
ustukörfur þannig að hægt sé að bera
verðlag saman á milli landa með eðli-
legum hætti. Þetta væri flókin vinna,
en þama ættu að fást mikilvægar
upplýsingar sem gæfu aðra mynd af
þjóðarframleiðslutölum en hægt
væri að fá með einfóldum gengisleið-
réttingum.
Hallgrímur sagði að hugmyndir
sem settar hefðu verið fram um
heildsöluvísitölu væra dálítið óljósar
að því leyti að ekki væri skýrt hvort
menn ættu við vísitölu sem mælir
heildsöluverð eða vísitölu sem mælir
framleiðendaverð. Hann sagði að
Hagstofan hefði í gegnum tíðina velt
nokkuð fyrir sér hvort hægt væri að
taka upp heildsöluvísitölu, en ekki
viljað veita þessu verkefni forgang.
Hagstofan hefði takmarkaða fjár-
muni til ráðstöfunar og gerð heild-
söluvísitölu væri dýrt verkefni. Til að
sinna útreikningum á vísitölu heild-
söluverðs og innlendrar framleiðslu
þyrfti að ráða a.m.k. tvo starfsmenn
til að sinna þessari vinnu.
Hallgrímur sagði að þar að auki
hefði ýmislegt orðið til að draga úr
áhuga Hagstofunnar á því að taka
upp þessa vísitölu. Fyrir það fyrsta
væra ekki til góðar alþjóðlegar við-
miðunarreglur um útreikninga á
heildsöluvísitölu. Nágrannaþjóðir
okkar gerðu þetta með nokkuð mis-
munandi aðferðum. í öðra lagi hefðu
orðið breytingar á markaðinum hér á
landi sem gerði það að verkum að það
væri minna marktækt núna en áður
að reikna út þessa vísitölu. Fyrirtæk-
in skiptust ekki jafn skýrt í smásölu
og heildsölu og þau gerðu áður.
Færst hefði í vöxt að fyrirtæki sæju
sjálf um innflutning, heildsölu og
smásölu. Þetta gerði það að verkum
að erfitt væri að reikna hið svokallaða
heildsöluverð. Að auki hefði sam-
keppni á neysluvöramarkaði aukist
mikið á seinni áram, sem hefði leitt til
þess að „listaverð" frá heildsala segði
í mörgum tilfellum ekki alla söguna
þar sem algengt væri að fyrirtæki
semdu um alls kyns afslætti frá lista-
verði. Til að nálgast upplýsingarnar
yrði Hagstofan því að snúa sér til
kaupenda og það væri ekki víst að
auðvelt yrði að fá þær frá smásölum.
Hallgrímur sagði að Hagstofan
hefði áhuga á að farið yrði að reikna
vísitölu framleiðendaverðs. Þetta
væri vísitala sem mældi verðbreyt-
ingar á innlendri framleiðslu. Þessi
vísitala myndi gefa mikilvægar upp-
lýsingar sem einnig myndu nýtast vel
Þjóðhagsstofnun við þjóðhagsreikn-
inga.
Fleiri með
maga-
kveisu en
venjulega
INFLÚENSAN sem herjað
hefur á landsmenn undanfarnar
vikur er nú í rénun og eru ekki
teikn á lofti um nýjan inflúensu-
faraldur.
Hins vegar hefur borið á fleiri
magakveisutilfellum en venju-
lega hjá fullorðnu fólki jafnt
sem bömum. Þórður Ólafsson
yfirlæknir hjá Læknavaktinni í
Reykjavík telur þó ofmælt að
tala um magakveisufaraldur og
segir að síðastliðnar 3-4 vikur
hafi mátt merkja fleiri maga-
kveisutilfelli en venjulega.
Að sögn Þórðar fylgir maga-
kveisunni ekki mikill hiti, en
einkenni hennar lýsa sér í ónot-
um í kviði, uppþembu og upp-
köstum í byijun en síðar niður-
gangi. Kveisan gengur vanalega
yfir á 3-4 dögum en getur varað
í viku hjá sumum. Sjúklingum
er ráðlagt að breyta mataræði
sínu og neyta fljótandi fæðu í
byrjun veikindanna og sfðar
léttrar fæðu. Mjólkurafurðum
er best að sleppa í 2-3 daga og
mjólk heldur lengur.
Samkeppnisráð
hafnar kröfu
heimilislækna
SAMKEPPNISRÁÐ hefur hafnað
kröfum sem Félag íslenskra heimilis-
lækna setti fram á hendur Trygg-
ingastofnun, en félagið taldi að stofn-
unin hefði brotið samkeppnislög með
því að hafna því að gera sambærilega
samninga við heimilislækna og hún
hefur gert við lækna í öðram sér-
greinum.
Félag íslenskra heimilislækna
sagði í kæra sinni að heimilislæknar
væra sérfræðingar með sama hætti
og aðrir sérfræðilæknar. Eðlilegt
væri að Tryggingastofnun gerði
samning við þá um kaup á þjónustu
þeirra líkt og stofnunin hefði gert við
aðra sérfræðinga. Jafnframt taldi fé-
lagið að samningur TR og Læknafé-
lags íslands fæli í sér aðgangshindr-
anir fyrir nýja heimilislækna.
Samkeppnisráð hafnaði þessum
kröfum og taldi að grundvallarmun-
ur væri á starfskjöram þeirra lækna
sem önnuðust almenna heilsugæslu
og annarra sérfræðinga. Ekki væri
hægt að líta svo á að heilsugæslu-
læknar eða sjálfstætt starfandi heim-
ilislæknar, sem starfa á svipuðum
forsendum og heimilislæknar, störf-
uðu á sama samkeppnismarkaði og
sérfræðingar í öðram greinum lækn-
isfræðinnar. Þar af leiðandi væri ekki
hægt að fallast á að heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytið væri að mis-
nota markaðsráðandi stöðu sína í
skilningi 17. gr. samkeppnislaga.
Samkeppnisráð hafnaði einnig
kröfum Félags heimilislækna varð--
andi samninginn við Læknafélagið.
Atvinnurekandi, í þessu tilfelli hið
opinbera, yrði að geta metið og ráðið
því sjálft hversu marga starfsmenn
eða launþega hann hefði á launaskrá
hjá sér. Áð atvinnurekandi mæti fyr-
ir sig hvort þörf væri á aukinni þjón-
ustu eða ekki gæti ekki verið sam-
keppnishamlandi ef notast væri við
hlutlægar forsendur við það mat.
Niðurstaða samkeppnisráðs var því
að ekki væri þörf á að aðhafast frekar
í þessu máli.
Sigurbjöm Magnússon, sem sæti á
í samkeppnisráði, lét bóka við af-
greiðslu ráðsins að hann teldi að skU-
greina verði heilbrigðisþjónustu sem
atvinnustarfsemi í víðtækri merk-
ingu. Samningur TR og Læknafé-
lagsins sé fallinn til þess að takmarka
samkeppni og sé því andstæður sam-
keppnislögum.
Morgunblaðið/Pórhallur Þorsteinsson
Framhlaup Dyngjujökuls
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
Dyngjujökull hefur hlaupið fram um 1-1,5 kílómetra
frá því í september í fyrra. Enn er lítilsháttar hreyfing í
honum. Jökullinn er nú kominn á sama stað og hann
var eftir hlaupið 1977.
Lækningaforstjóri Sjúkrahúss Reykjavíkur um samdrátt í starfsemi geðdeildar
Ekki hægt að skerða slysa-
og bráðaþjónustu spítalans
JÓHANNES Gunnarsson, lækn-
ingaforstjóri Sjúkrahúss Reykjavík-
ur, segir að stjórnendur spítalans
hafi talið útilokað að hægt væri að
draga saman í slysa- og bráðaþjón-
ustu spítalans. Niðurstaða þeirra
hafi því orðið sú að leggja til 100
milljóna króna samdrátt í starfsemi
geðdeildar.
Talsverð umræða hefur skapast
um samdrátt í starfsemi geðdeildar
Sjúkahúss Reykjavíkur. Jóhannes
var beðinn um að skýra hvaða for-
sendur hefðu ráðið ferðinni þegar
stjórnendur spítalans gerðu tillögu
um 100 milljóna króna niðurskurð á
starfsemi deildarinnar.
Jóhannes sagði að stjórnendum
SHR hefði verið gert ljóst að þeim
bæri að reka starfsemi spítalans
innan ramma fjárlaga. Það bæri að
skoða tillögurnar í því ljósi.
„Við treystum okkur ekki til að
setja flatan niðurskurð á öll svið
sjúkrahússins. Sú aðferð er full-
reynd. Við höfum haldið því fram að
frá faglegu sjónarhorni byggist
þessi spítali að veralegu leyti í
kringum slysa- og bráðamóttöku.
Það er kjarninni í starfseminni. Við
finnum enga leið til að spara meira
en gert hefur verið í rekstri slysa-
og bráðadeildar og deilda sem
styðja hana, þ.e. lyflækninga- og
skurðlækningadeilda. Það má því
segja að við höfum beitt ákveðinni
útilokunaraðferð í þessari vinnu.
Því er ekki að neita að geðdeildin
hefur ekki alveg sama sess í þessari
slysa- og bráðaþjónustu og sumar
aðrar deildir. í gegnum slysadeild-
ina kemur vissulega mikið af fólki
sem þarf á þjónustu geðdeildar að
halda. Það er hins vegar ekki mjög
mikið um að sjúkdómstilfellin séu
þess eðlis að það sé ekki hægt að
flytja fólk á milli spítala.
Það var mat okkar að þó að þessi
þjónusta væri dregin veralega sam-
an á SHR væra ákveðnir möguleik-
ar að taka við þessari starfsemi á
Landspítala án þess að þjónustan
yrði skert verulega. Það dettur ekki
nokkrum manni í hug að það komi
ekki niður á einhverjum þegar dreg-
ið er saman í einni sérgrein um 100
milljónir. Við verðum þó að hafa í
huga að það fara allt að 1,5 milljarð-
ar króna til geðdeilda þessara
tveggja spítala,“ sagði Jóhannes.
Jóhannes sagði að á þessu stigi
væri ekki áformað annað en að
draga saman starfsemi geðdeildar
SHR um þessar 100 milljónir króna.
Hann sagðist ekki eiga von á að
þessi ákvörðun yrði endurskoðuð
nema að fram kæmu veigamikil rök
fyrir því að hætta verði við þetta eða
bein fyrirmæli úr heilbrigðisráðu-
neytinu.
Stjórnendur spítalans stefndu að
því að þessi ákvörðun kæmi til fram-
kvæmda sem fyrst því ef hún frest-
aðist yrði að grípa til annarra og
harðari aðgerða sem bitnuðu á ann-
arri starfsemi spítalans.