Morgunblaðið - 03.06.2000, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 2000
MGRGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sjávarútvegsráðherra Færeyja, Jörgen Niclasen, segir ára vel í færeyskum sjávarútvegi
Fiskverð hátt
og afkoma
sjómanna góð
SJÁVARÚTVEGUR í Færeyjum
Morgunblaðið/Þorkell
Jörgen Niclasen, sjávarútvegsráðherra Færeyja.
hefur verið í mikilli uppsveiflu á und-
anfomum árum og segir Jörgen
Niclasen, sjávarútvegsráðherra
Færeyja, sjávarútvegsfyrirtæki vera
farin að skila hagnaði eftir erflðleika í
upphafi 10. áratugarins. Hann á samt
von á niðurskurði sóknardaga á
næsta fiskveiðiári í kjölfar aflasam-
dráttar á fyrstu mánuðum þessa árs.
Hann telur að íslendingar og Færey-
ingar ættu að hefja hvalveiðar sem
fyrst og láta ekki undan áróðri um-
hverfisverndarsamtaka. Niclasen er
heiðursgestur Hátíðar hafsins, sem
haldin er í tengslum við sjómanna-
daginn í Reykjavík og hefst í dag.
Sóknardagakerfi reynist vel
Færeyingar stjóma fiskveiðum
sínum með sóknardagakerfi og segir
Niclasen kerfið hafa reynst mjög vel
en útlit sé þó fyrir einhvem niður-
skurð sóknardaga á næsta fiskveiði-
ári. „Veiðar hafa gengið mjög vel við
Færeyjar síðustu tvö árin, auk þess
sem fiskverð hefur verið mjög hátt. Á
fyrstu fjórum mánuðum þessa árs
hefur aflinn hinsvegar dregist saman
um 13-15%. Verðið hefur hinsvegar
verið hátt og afkoma sjómanna er því
jafn góð og á sama tíma á síðasta ári.
Það veit hinsvegar aldrei á gott þegar
afli dregst saman og ég geri ráð fyrir
að sóknardögum verði fækkað á
næsta fiskveiðiári.“
Útflutningsverðmæti sjávarafurða
Færeyinga á síðasta ári var um 30,4
milljarðar íslenskra króna, að út-
flutningi fiskeldisafurða meðtöldum.
Niclasen bendir á að verðmæti
ferskfiskafla Færeyinga hafi árið
1993 verið um 3,3 milljarðar króna en
tæpir 10 milljarðar á síðasta ári, svo
mikill vöxtur sé í greininni. „Reyndar
urðu flest fiskvinnslufyrirtæki gjald-
þrota árið 1993 og þá voru töluverðir
rikisstyrkir í sjávarútvegi en svo er
ekki lengur. Við höfum reynt að
skapa samkeppnisumhverfi í sjávar-
útveginum í Færeyjum.
Við reynum að halda fiskvinnslu og
útgerð aðskildum og fiskvinnslufyrir-
tækjum er til dæmis óheimilt að eiga
sóknardaga eða kvóta. Eins er öllum
skipum skylt að landa 30% aflans á
fjögurra mánaða tímabili á markað.
Þetta hefur mælst vel fyrir og sjávar-
útvegsfyrirtækin hafa skilað hagnaði
á undanfomum árum. Þetta hefur
einnig skilað sjómönnum hærra fisk-
verði; launakerfi færeyskra sjó-
manna er byggt á hlutaskiptum líkt
og á íslandi og þeir hafa notið góðs af
þessu fyrirkomulagi. Fyrir tveimur
árum var skattalögum breytt þannig
að sjómenn fá nú 15% skattaafslátt af
launum sínum.“
Niclasen segir ungt fólk í Færeyj-
um hafa sótt í sjávarútveg til þessa en
sér teikn á lofti um að aðrar starfs-
greinar heilli nú meira. „Sjávarút-
vegstengt nám hefur fram til þessa
verið vel sótt. Eins hefur verið vanda-
laust að manna skip og fiskvinnslu,
þrátt fyrir að við höfiim fram til þessa
ekki flutt inn neitt erlent verkafólk.
En ég tel að ef olía finnst innan fær-
eysku efnahagslögsögunnar og við
byggjum upp olíuiðnað muni unga
fólkið síður sækja í störf tengd sjáv-
arútvegi.“
Fiskveiðilögsögur
verði afmáðar
Niclasen segir samstarf Færey-
inga og íslendinga á sjávarútvegs-
sviðinu hafa verið mjög gott á undan-
fömum árum og vonast til að
þjóðimar vinni enn nánar saman í
framtfðinni. „Við höfum til dæmis
fengið úthlutað þorskkvóta við Island
og þó að magnið sé ekki mikið og
skipti íslendinga ekki miklu hefur
það haft mikið að segja fyrir okkur,
sérstaklega þegar efnahagsástandið
vai- sem verst í Færeyjum og fyrir
það emm við þakklátir íslendingum.
Ég sé hinsvegar fyrir mér að í
framtíðinni verði fiskveiðilögsögur
ríkja við Norðvestur-Atlantshaf af-
máðar, að minnsta kosti þeirra ríkja
sem byggja afkomu sína að lang-
mestu leyti á fiskveiðum. Þar með
munu þjóðimar geta leitað á önnur
hafsvæði þegar fiskistofnar þeirra
era í niðursveiflu."
íslendingar og Færeyingar
ættu að heija hvalveiðar
Á fundi sjávarútvegsráðherra ríkja
við Norður-Atlantshaf sem haldinn
var á Grænlandi ræddu ráðherrarnir
m.a. hvalveiðimál. í viðræðunum var
lögð áhersla á nauðsyn þess að halda
áíram rannsóknum á þessu sviði í því
skyni að auka skilning á vistfræðilegu
samhengi sjavarspendýra og annarra
sjávarlífvera, einkum hvað varðar af-
rán sjávai'spendýra á nytjastofnum
sjávar. Færeyingar veiða 500 til 1.000
grindhvali árlega en Nielasen segir
Færeyinga hafa fullan hug á að hefja
veiðar á öðram hvalategundum.
,Ákvörðun þess efnis hefur þó ekki
verið tekin. íslendingar stefna á að
hefja veiðar á næsta ári og ég tel að
það væri æskilegt og myndi styrkja
málstað bæði okkar og Islendinga ef
þjóðirnar hæfu veiðamar á sama
tíma. Það er einnig mikilvægt að fá
stuðning bæði Rússa og Kanada-
manna en í báðum þessum löndum er
afrán sela og hvala á fiskistofnum
mikið vandamál.“
Hótanir hafa ekki
haft skaðleg áhrif
Niclasen segir að í sínum huga leiki
enginn vafi á því að nýta eigi hvala-
stofna í Norður-Atlantshafi. Hann
leggur hinsvegar áherslu á að fara
verði varlega í þessum efnum.
„Umhverfisverndarsinnar hafa
hótað okkur aðgerðum vegna grind-
hvalaveiðanna, enda era þær nokkuð
blóðugar og því kjörið skotmark fyrir
unhverfisöfgamenn. Þannig hefur
Paul Watson nýverið boðað komu
sína til eyjanna og hótað öllu illu.
Reynslan sýnir hinsvegar að hótanii-
þeirra undanfarin 15 ár hafa ekki haft
nein áhiif. Ferðamannastraumur til
Færeyja hefur t.d. aukist jafnt og
þétt undanfarinn áratug, aldrei hefur
verið eins auðvelt að selja fiskafurðir
okkar og verðið aldrei verið jafn hátt.
Við munum því ekki láta umhverf-
issinna hafa áhrif á ákvarðanir okkar,
allra síst glæpamenn á borð við Paul
Watson, heldur halda áfram að berj-
ast fyrir okkar málstað. Ef við gefum
eftir í þessum efnum munu þeir ráð-
ast á aðrar veiðar og þá er spumingin
aðeins sú hvenær við slökkvum Ijósin
og föram,“ segir Jörgen Niclasen.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
189 stúdentar útskrifuðust frá MR við hátíðlega athöfn í Háskolabíúi á fímmtudag.
189 stúdentar frá MR
MENNTASKÓLANUM í Reykjavík
var slitið 154. sinni á fímmtudag.
Brautskráðir voru 189 stúdentar.
Hæstu einkunn á stúdentsprófi
fékk Stefán Ingi Valdimarsson, sem
var í eðlisfræðideild, 9,60. Tvo auka-
stafi þurfti til að skera úr á milli
hans og Katrínar Þórarinsdóttur,
sem var næsthæst á stúdentsprófi
með 9,59 í einkunn. Alls fengu tíu
nemendur níu í einkunn eða hærra á
stúdentsprófi.
Skipting stúdenta var þannig að
sjö brautskráðust úr fommáladeild,
41 úr nýmáladeild, 44 úr eðlis-
fræðideild og 97 úr náttúrufræði-
deild.
Hæstu einkunn remanenta hlaut
Björg Sigríður Hermannsdóttir,
9,75, og var hún dux scholae, en alls
voru 19 remanentar með m'u í ein-
kunn eða hærra.
830 nemendur voru innritaðir í
MR í vetur í 37 bekkjardeildir og
kom fram í máli Ragnheiðar Torfa-
dóttur rektors að hann hefði verið
einsetinn því að bæst hefðu við 11
kennslustofúr íÞingholtsstræti 18
og nýbyggðu húsi milli þess og Casa
nova.
Ragnheiður sagði að nemendur í
félagsfræði í 6. bekk hefðu í vetur
fengið það verkefni að gera félags-
fræðikönnun meðal stúdenta sem
hefðu útskrifast árin 1989 til 1998.
Þau hefðu sett fram vinnutilgátuna
„nám til stúdentsprófs frá MR er
góður grunnur tií frekara náms“. í
könnuninni kom fram að 95% að-
spurðra töldu svo vera og 84%
mæltu með skólanum við aðra.
Rektor sagði að lið MR hefði unn-
ið sigur í spumingakeppninni
„Gettu betur!“ sjöunda árið í röð.
Skáksveit skólans varð íslan-
dsmeistari í keppni framhaldsskóla-
sveita í skák og vann rétt til að
keppa á Norðurlandamóti í Dan-
mörku í vetur. í eðlisfræðikeppninni
vora nemendur skólans í fimm efstu
sætunum, allir úr 6.X. í stærðfræð-
ikeppni framhaldsskólanema voru
nemendur skólans í sjö efstu sætum
f úrslitakeppninni og átta nemendur
í tíu efstu sætunum. Stefán Ingi
Valdimarsson var í báðum liðum.
Afmælisstúdentar settu sinn svip
á brautskráninguna. Þorsteinn Jó-
hannesson, sem nú á 80 ára
stúdentsafmæli, var viðstaddur at-
höfnina.
Sagði Ragnheiður Torfadóttir í
ræðu sinni við útskriftina að hann
væri langelsti afmælisstúdent og
elsti stúdent sem sér væri kunnugt
um. Svo skemmtilega vildi til að
baraabara hans, Stefán Guðjónsson,
útskrifaðist á miðvikudag.
Fram kom að tíu 70 ára stúdentar
eru á lífi, þar af sex konur, og talaði
Einar B. Pálsson prófessor fyrir
þeirra hönd.
Súr G-mjúlk
kölluð inn
M J ÓLKURSAMSAL AN inn-
kallaði á fimmtudag um 25 þús-
und fernur af G-mjólk með síð-
asta söludag 15. september. Loft
komst í umbúðimar, sem gerir
að verkum að mjólkin verður
súr. Einhver hluti mjólkurinnar
hafði verið seldur til neytenda.
Að sögn Einars Matthíasson-
ar, markaðs- og þróunarstjóra
hjá Mjólkursamsölunni, uppgötv-
aðist að umbúðir voru ekki nógu
þéttar. „Þá kemst loft að inni-
haldinu og mengar það. Þar sem
um G-vöru er að ræða, sem hef-
ur langan líftíma, má slíkt ekki
gerast," segir hann. Hann tekur
þó fram að neytendum stafi eng-
in hætta af neyslu mjólkurinnar;
hún sé aðeins súr á bragðið.
Að sögn Einars var aðeins
hluti umbúðanna þessu marki
brenndur, en vissara þótti að
innkalla alla framleiðsluna. „Við
eram ánægð með að gæðakerfi
fyrirtækisins virkar," segir
hann.
Einar segist ekki vera með á
takteinum hvert fjárhagslegt
tjón Mjólkursamsölunnar verði
vegna þessa máls, en vinna og
hráefni fari til spillis.
Morgunblaðið/Porkell
Bjart yfir fasteignasölum
FASTEIGNASOLUM er ýmislegt
til lista lagt. I þeirra hópi era til
dæmis ágætir kylfingar og kepptu
þeir um Morgunblaðsbikarinn á
golfmóti á Setbergsvelli í Hafnar-
firði í bjartviðrinu í gær.
í hópnum sem hér er á ferð eru
tveir þekktir íþróttamenn úr öðr-
um greinum ásamt formanni Fé-
lags fasteignasala, f.v. Ivar Ás-
grímsson. Guðjón Árnason og
Guðrún Árnadóttir.