Morgunblaðið - 24.08.2000, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Miklar olíu- o g gaslind-
ir fínnast í Marokkó
Ellefu
fórust á
Taívan
ELLEFU fórust þegar fellibylur-
inn Bilis gekk yfir Taívan úti fyrir
strönd Kína í gærmorgun. Tugir
þúsunda urðu að yfirgefa heimili
sín vegna veðursins og leita skjóls í
sérbyggðum skýlum. Rafmagnslín-
ur slitnuðu og tré brotnuðu, höfn-
um og flugvöllum var lokað. Meðal
þeirra sem fórust voru sjö bændur
og ein sex ára stúlka sem grófust í
skriðu við fjallaþorpið Jenai, að
sögn innanríkisráðherra landsins.
Þegar vindstyrkur í Bilis mældist
mestur flokkaðist hann sem felli-
bylur af styrkleika fimm, sem getur
valdið gífurlegu tjóni. í gærmorgun
dró úr styrknum þegar fellibylur-
inn var kominn yfir Taívan og
stefndi í átt að suðurströnd Kína.
Kosningasjóður
Als Gores
Engin
rannsókn
a rjaroflun
MIKLAR olíu- og gaslindir hafa
fundist í Talsirit-héraði í suðaustur
Marokkó skammt frá landamærun-
um við Alsír, að því er Mohammed
VI Marokkókonungur tilkynnti sl.
sunnudagskvöld. Hann greindi ekki
nánar frá fundinum, en fregnir
herma að lindimar geti verið ein-
hverjar þær stærstu sem fundist hafi
á þessum áratug. Geti verið að þama
sé að hafa sem svarar 20 miHjörðum
fata af olíu.
Samkvæmt óopinberum heimild-
um AFP-fréttastofunnar var það
bandaríska olíufyrirtækið Skidmore
sem fann lindimar og flutti mikinn
tækjakost til Talsint til þess að meta
fyllilega hversu mikið magn væri um
að ræða.
Hefur mai’okkóska orku- og
námuráðuneytið veitt bandaríska
fyrirtækinu þrjár heimildir til frek-
ari rannsókna á um sex þúsund
ferkílómetra landsvæði. Greiðslan
fyrir leitarheimildina var upphaflega
50 milljónir dollara, en verður aukin
tífalt ef lindimar reynast nýtanlegar.
Talið var, áður en konungurinn flutti
erindi sitt, að verðmæti ársfram-
leiðslu á svæðinu gæti numið 500-
800 milljónum dollara.
Fréttaskýrendur segja að reynist
þetta rétt geti afleiðingin orðið stór-
kostleg breyting á efnahag landsins,
sem nú er að mestu byggður á land-
búnaði, og olían séð Marokkómönn-
um íyrir traustri tekjulind.
Þá krefjist þróun olíuiðnaðar fjár-
festinga, yfirleitt frá alþjóðlegum ol-
íuíyrirtækjum. Þetta geti enn bætt
samskiptin milli Marokkó og iðn-
ríkja, sem myndi hafa góð áhrif á
efnahag Marokkós og gæti orðið til
þess að olíuleit í vesturhluta Norður-
Afríku verði aukin. En staðsetning
olíulindanna gæti líka valdið vand-
ræðum og aukið spennúna í sam-
skiptum Marokkós og nágrannarík-
isins Alsírs.
Yfir 50% íbúa Marokkós starfa við
landbúnað, en af honum fást aðeins
um 20% þjóðartekna. Breytt áhersla
myndi hafa jákvæð efnahagsáhrif, en
þun-kar valda búsifjum í landinu með
reglulegu millibili. Olíuframleiðsla
yrði stöðug og áreiðanleg tekjulind,
jafnvel þótt olíuverð sé komið undir
sveiflukenndum heimsmarkaði.
Fá olíufyrirtæki eru nú þátttak-
endur í olíuiðnaði í Marokkó og ein-
ungis tvær olíuhreinsistöðvar eru í
landinu. Til þess að nýta hinar nýju
lindir yrðu stjórnvöld að leita eftir
frekari fjárfestingu í borunum, dæl-
ingu og flutningum.
Enn sögð vera
Ijón á veginum
Auðvelt ætti að reynast að fá þá
fjárfestingu nú þegar hátt olíuverð
hefur leitt til þess að olíuframleið-
endur eru úti um allan heim að leita
nýrra linda. Góð samskipti ríkis-
stjómar Marokkós við Bandaríkin og
Evrópu ættu enn að auðvelda málið.
Fréttaskýrendur vara þó við því
að nokkur ljón kunni að vera á vegin-
um. Enn eigi eftir að staðfesta til-
kynningu stjómarinnar um fundinn,
og ýmsar ástæður séu til að efast um
að allt sé sem sýnist. Áður hafi verið
leitað að olíu í landinu og ekkert hafi
fundist. Þá kunni áætlunin um 20
milljarða tunna að ná til annarra efna
en hráolíu.
Þá gæti nálægð lindanna við
landamærin við Alsír valdið vand-
ræðum. Ríkin hafa oft átt í erjum
vegna umdeildra landsvæða. Mar-
okkó gerir tilkall til Vestur-Sahara,
en Alsírbúar hafa leyft aðskilnaðar-
sinnum í Vestur-Sahara að starfa
innan landamæra sinna.
Þrír féllu
í spreng-
ingu í
Búrúndí
Friðarsáttmáli
talinn í hættu
Bujumbura. AFP.
AÐ minnsta kosti þrír féllu og átta
særðust alvarlega þegar sprengja
sprakk á markaðstorgi í Bujumbura,
höfuðborg Afríkuríkisins Búrúndí í
gær. Hefur atburðurinn aukið
áhyggjur manna af friðarsáttmála
sem tilbúinn er til undirskriftar og á
að binda enda á sjö ára ættbálkaóöld
í landinu.
Markaðstorgið er í miðju verka-
mannahverfi borgarinnar og var
fulltaf fólki þegar sprengjan sprakk.
Að sögn sjónarvotta var henni varp-
að af manni sem ekki vora borin
kennsl á og komst hann undan á
flótta.
Óeirðir hafa brotist út í grennd við
höfuðborgina undanfarið þrátt fyrir
að friðargæsla hafi verið ströng í
samræmi við samning er náðist fyrir
milligöngu Nelsons Mandela, fyrr-
verandi forseta Suður-Afríku. Und-
irrita á samninginn nk. mánudag í
Tansaníu við athöfn sem Bill Clinton
Bandaríkjaforseti mun mæta til.
í síðustu viku féllu að minnsta
kosti 35 óbreyttir borgarar skammt
austur af Bujumbura þegar her
landsins, sem er undir stjóm manna
af Tútsí-ættbálki, greip til aðgerða
gegn uppreisnarmönnum af Hútú-
ættbálki. Nær daglega hefur komið
til átaka milli hersins og uppreisnar-
manna í grennd við höfuðborgina
undanfarið.
Hafa nokkrir stjórnmálaflokkar
undir forystu Tútsa sagst andvígir
samkomulaginu, og stóðu öfgasinn-
aðir Tútsar fyrir mótmælaaðgerðum
í höfuðborginni um síðustu helgi.
Forseti landsins, Pierre Buyoya,
sem er Tútsi, hefur varað uppreisn-
armenn við því að „reyna að koll-
varpa ríkisstjórninni". Hann hefur
aftur á móti lýst því yfir að hann
muni aðeins undirrita hluta sam-
komulagsins, því að í heild sé það
„óviðunandi".
í ættbálkaerjunum í landinu taka
þátt nokkrir hópar vopnaðra Hútúa
er berjast gegn ríkisstjórninni og
hernum, þar sem Tútsar era í meiri-
hluta. Síðan 1993 hafa um 200 þús-
und manns fallið og um 1,2 milljónir
farið á vergang.
Eftir að viðræður höfðu staðið í
Tansaníu í um tvö ár náðu deiluaðilar
samkomulagi um nokkur helstu
deilumálin, en engin sátt ríkir um
hluti eins og hvenær vopnahlé skuli
taka gildi, hver skuli fara fyrir
bráðabirgðastjóm eða hvemig her-
inn skuli endurskipulagður, en um
80% íbúa Búrúndí era Hútúar.
Washington. AP.
JANET Reno, dómsmálaráð-
herra Bandaríkjanna, tilkynnti
í gær að hún myndi ekki út-
nefna sérstaka nefnd til að
rannsaka
fjáröflun í
kosninga-
sjóð Als
Gores, vara-
forseta
Bandaiíkj-
ánna, vegna
kosning-
anna 1996.
Reno
sagði á
fréttamannafundi að eftir að
hafa farið yfir afrit af viðtali
sem Gore átti við opinbera
rannsakendur í apríl sl. hafi
hún komist að þeirri niðurstöðu
að „frekari rannsókn myndi að
öllum líkindum ekki leiða til
málshöfðunar".
Þetta er í þriðja sinn sem
Reno hafnar þeirri hugmynd að
óháð nefnd fari í saumana á
málum varaforsetans.
Akafar deilur um fyrirhugað skipulag lokahátíðar OL 2000
Klæðskiptingar
valda úlfaþyt
Sydney. AFP.
SKIPULEGGJENDUR Ólympíu-
Ieikanna í Sydney tilkynntu í gær
að ástralskir klæðskiptingar
myndu prýða lokahátíð lcikanna
og hefur sú ákvörðun valdið mik-
illi reiði meðal margra borgara
og þeirra sfjórnmálamanna sem
er í nöp við samkynhneigða.
„Ég er algerlega mótfallinn
þessu og ef þetta nær fram að
ganga mun ég losa mig við að-
göngumiðana," sagði hlustandi
útvarpsþáttar sem lét í ljós skoð-
un sína og margra annarra í gær.
„Við keyptum aðgöngumiðana í
þeirri trú að þetta myndi verða
eitthvað í ætt við þjóðaríþróttir
Ástrala eða ástralska menningu
og mér finnst ég ekki þurfa að
greiða fyrir að sjá fyrirbæri líkt
og þetta,“ sagði annar hlustandi
sem var mikið niðri fyrir.
Michael Knight, sá ráðherra í
áströlsku ríkisstjórninni sem fer
með málefni Ólympíuleikanna,
staðfesti í samtali við útvarps-
stöðina ABC að kallað hefði verið
til „dragdrottninga" sem
skemmta eiga lokahátíðargesturn
leikanna og sagði að þær myndu
verða rklæddar eftirminnilegum
búningum sem kvikmyndagestir
börðu augum í myndinni Priscilla,
drottning eyðimerkurinnar. „Á
Reuters
Klæðskiptingur á hátr'ð t London
fyrir skömmu.
lokahátr'ðinni mun verða stutt at-
riði þar sem vt'ðfrægum áströlsk-
um kvikmyndum er gert hátt
undir höfði,“ sagði ráðherrann og
nefndi að kvikmyndirnar um Mad
Max og Krókódfla-Dundee væru
dæmi um slíkar myndir.
Fred Nile, prestur og þingmað-
ur Kristilegra demókrata, veittist
harðlega að ákvörðun skipuleggj-
enda leikanna og sagði að hún
myndi eyðileggja árangur fþrótta-
rnanna og ýja að því að Sydney
væri „lröfuðborg samkyn-
hneigðra". „Samkynhneigð og
lesbískt atferli sýnir ekki ástr-
alska menningu eða þjóðfélag í
réttu ljósi,“ sagði Nile. Skoðana-
bróðir Niles, David Oldfield, for-
maður þingflokks Einnar þjóðar,
sagði að skipuleggjendur væru úr
tengsium við raunveruleikann og
taldi að „dragdrottningar" þyrftu
frekar á sálrænni meðferð eða
kynskiptiaðgerðum að halda en
almennri athygli og hylli.