Morgunblaðið - 24.08.2000, Side 37

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000 37
Leikfélag Akureyrar kynnir vetrardagskrána
Tvö íslenzk
verk frumsýnd
Morgunblaðið/Rúnar þór
Nýtt leikár er runnið upp hjá Leikfélagi Akureyrar og kom starfsfólkið
saman af því tilefni og kynnti vetrardagskrána.
var sem fótunum væri kippt undan
Vogeler og verkefnaskortur þrengdi
mjög fárhag hans. Líf listamannsins
yfirfærðist með tímanum frá list-
rænni draumsýn til pólitískrar hug-
ljómunar eftir kynni við skrif Tolst-
oj, Bakunins og Kropotkíns um
mannúð og mildi. Kvæntist dóttur
náins vinar Leníns 1923 og var giftur
henni í fimm ár. I fjárhagslegri neyð
fluttist hann þá til Moskvu, söðlaði
yfir í sósíalraunsæi og starfaði sem
áróðursmálari um öll Sovétríkin.
Hann var fjarlægður ásamt öðrum
óþægilegum innflytjendum er þýski
herinn sótti fram 1941, og er sagður
hafa látist í þorpi í nágrenni Kar-
aganda í Kasakstan ári seinna.
Paula Modersohn-Becker, sem
sýningin er kennd við, var
einstaklega vakandi og ást-
ríðufull persóna. Sautján ára gömul
dvaldi hún um skeið í Englandi og og
nam þá teikningu í Listaskóla Lund-
únaborgar, og eftir það notfærði hún
sér alla þá takmörkuðu teikni-
kennslu sem konum á þessum tímum
buðust. Hún var opnari metnaðar-
fyllri og eirðarlausari listamanssál
en félagar hennar, sem gerði að
verkum að hún hélt endurtekið til
Parísar þar sem hún kynntist nýjum
straumum og þróaði eigin stíl. Heill-
aðist af van Gogh og Gauguin en það
voru þó verk Maillols sem gagntóku
hana. Modersohn Becker er aðallega
nafnkennd fyrir sín efniskenndu tjá-
ríku málverk, en teikningar hennar á
sýningunni hafa yfir sér yndisþokka-
fulla mýkt í anda Mailols, og eins og í
málverkum hennar er svo mikið af
eigin sjálfi í þeim. Árið 1905 er hún í
París og sækir námskeið á Akademi
Julian, heimsækir Nabis-málarana
Vuillard og Denis á vinnustofur
þeirra, fer á sýningu hinna óháðu
Salon des Indépendants, og skoðar
þar sýningu á verkum Séurat og van
Gogh og þar voru einnig myndir eftir
Bonnard, Delaunay, Denis, Matisse,
Munch, Signac og Vuillard. Núhug-
myndir hennar hafa varla fallið fé-
lögum hennar í geð og sjálf gerðist
hún fráhverf eiginmanni sínum og er
hún snýr enn einu sinni aftur til Par-
ísar 1906 er hún staðráðin í að skilja
við mann sinn sem hafði komið þang-
að og dvaldi um veturinn. En þýski
myndhöggvarinn Bernhard Hoetger
sem var fyrstur til að koma auga á
mikilvægi verka hennar fékk hana til
að snúa aftur. Trú hans á gildi verka
hennar var henni ómæld uppörvun
og árin 1905-7 má telja frjóasta
sköpunartímabil í lífi listakonunnar.
I marzmánuði er Modersohn-Becker
komin aftur til Worpswede og í nóv-
emberbyrjun fæðir hún dótturina
Matthildi, en deyr af völdum blóð-
tappa 20. nóvember. Líf þessara
listamanna sem lifðu fyrir hugsjónir
sínar og sannfæringu þar sem mála-
miðlanir voru ekki til var þótt fagurt
væri ekki neinn dans á rósum og
sumra biðu hrá og meinleg örlög.
Sýningin er að vissu marki ein
sú merkilegasta sem hingað
hefur ratað og getum við ís-
lendingar dregið af henni mikinn
lærdóm. Fyrir hið íyrsta af kynning-
argildinu þar sem ljósmyndir skipa
stórt hlutverk og hvernig hér er í
einu og öllu staðið að verki. Uppsetn-
ingin frábær, innrömmun og
frágangur mynda slíkur að íslenzldr
forverðir geta af því mikið lært,
sömuleiðis bókagerðarmenn, varð-
andi þær bækur sem til sýnis eru.
Menn beri hér einungis innrömm-
unina saman við annað sem til sýnis
er í húsinu. Rammarnir meira að
segja geimegldir og öll ber vinnan
við grafíkina óviðjafnanlegri fag-
mennsku vitni og er mjög til eftir-
breytni á síðustu tímum. Hvað sem
mönnum kann að finnast um mynd-
irnar er handverkið frábært, listin er
svo æðra stig handverks.
Sýningunni fylgir vegleg skrá/bók
með ítarlegri kynningu á listamönn-
um og liggur frammi þýðing á aðal-
texta hennar í heild sinni, sem hér er
stuðst við með ýmsum tilfæringum,
þó svo til orðrétt þegar þær eru inna
gæsalappa. Pýðingu hefur annast
Jórunn Sigurðardóttir og ferst það
vel úr hendi, en hefði þurft nákvæm-
ari yfirlestrar við þar sem sums stað-
ar vantar stafi í orð og nöfn...
Bragi Ásgeirsson
Akureyri. Morgunblaðið.
LEIKFÉLAG Akureyrar kynnti í
gær vetrardagskrá sína. Frumsýnd
eru tvö ný íslensk verk; í lok janúar
verður frumsýnd ný leikgerð eftir
skáldsögu Ólafs Jóhanns Ólafsson-
ar, Sniglaveislunni, þar sem Gunnar
Eyjólfsson og Sunna Borg eru með-
al leikenda og lokaverkefni leikárs-
ins verður Ball í Gúttó eftir Maju
Árdal.
Eitt erlent leikrit verður frum-
flutt, auk þess sem mikið er um
samstarfssýningar. Sigurður
Hróarsson, leikhússtjóri LA, sagði
að dagskrá vetrarins væri mjög
þétt, sú nýbreytni verður í vetur að
leikverk verða sýnd í styttri tíma en
áður, því stutt er á milli frumsýn-
inga. Samstarf verður á milli LA og
Leikfélags Islands, líkt og á síðasta
leikári, en sú breyting verður nú á
að leikverkin verða frumsýnd á Ak-
ureyri og sýnd þar áður en þau
verða sett upp í Reykjavík.
Sigurður Hróarsson sagði í ávarpi
sínu að leikverkin, sem sett verða
upp á þessu leikári, væru af þrenn-
um toga. í fyrsta lagi verk eingöngu
unnin af LA. í öðru lagi væri um að
ræða samstarf við önnm- leikfélög
og í þriðja lagi gestasýningar.
Segja má að vetrardagskráin
hefjist formlega í kvöld með sam-
starfssýningunni Sæmi sirkuss-
langa, en það er gestasýning frá
óperusmiðjunni Norðurópi á Akur-
eyri. Verkið verður sýnt á þremur
sýningum, næstu þrjú kvöld.
Fyrsta leikritið sem sett verður
upp í Samkomuhúsinu á þessu leik-
ári er Stjörnur á morgunhimni, eftir
rússneska leikritaskáldið Alexander
Galin. Þetta er liður í samstarfi við
Leikfélag íslands, en leikritið var
sýnt í Iðnó á síðasta vetri við góðar
undirtektir. Það gerist í úthverfi
Moskvu þegar Ólympíuleikamir eru
haldnir í borginni árið 1980. Vænd-
iskonum og undirmálsfólki er smal-
KVIKMYJVDIR
llegnbuginn og
L a ii g a r á s b f ó
X-MEN ★★★
Leikstjóri: Bryan Singer. Handrit:
Davis Hayter eftir sögu Toin De
Santo og Singer. Aðalhlutverk:
Hugh Jackman, Patrick Stewart,
Ian McKellan, Famke Janssen, Jam-
es Marsdcn, Halle Berry og Anna
Paquin. 20th Century Fox 2000.
ÞETTA er besta kvikmyndin gerð
eftir teiknimyndabókum í langan
tíma. Persónurnar eru forvitnilegar
auk þess sem sagan hefur boðskap og
mannlega dýpt, sem fær áreiðanlega
snert við flest áhorfendunum.
X-men segir frá stökkbreyttu fólki
sem býr hvert og eitt yfir sérstökum
hæfileikum. Venjulega óbreytta fólk-
ið er hrætt við þessar undraverur og
vill jafnvel láta skrásetja það. Segull,
sem var tekinn frá foreldrum sínum í
helförinni hefur enga trú á mannkyn-
inu og vill stökkbreyta öllu liðinu, en
gamli félagi hans Prófessor X og hans
menn, ,X-men“, vilja halda í vonina
um að koma mannfólkinu í skilning
um þau séu ekki slæm, bara öðruvísi.
Þannig tekst sagan á við fordóma
ýmsa og jafnvel kynþáttahatur.
Aðalsöguhetjan er Jarfi, en hann
er með innbyrgða hnífa sem skjótast
út um kjúkumar á honum þegar hann
þaif þess með, og hún Tófa sem sogar
kraft úr þeim sem hún snertir.
Jarfi er mjög sterk persóna og
að út fyrir borgina til að fegra ásýnd
hennar. Leikritið gerist í hjalli þar
sem fólkið er samankomið. Leik-
stjóri er Magnús Geir Þórðarson.
Sýningar verða fyrstu þrjár helg-
arnar í september.
í október verður síðan boðið upp
á gestasýningu frá Möguleikhúsinu,
en það er Völuspá eftir Þórarin Eld-
jám. Leikstjóri er Peter Holst en
Pétur Eggerz leikur í sýningunni.
Leikritið var frumsýnt í Reykjavík
undir hatti Listahátíðar. Það verður
sýnt í Reykjavík í allan vetur en
takmarkaður sýningarfjöldi verður
á Akureyri.
Gleðigjafar
í október
Fyrsta fmmsýning LA verður í
október á leikritinu Gleðigjafamir
eftir bandaríska leikritaskáldið Neil
Simon. Þetta er gamanleikur sem
hefur verið staðfærður, gerist nú á
árinu 2000 og á Akureyri. Það er
Gísli Rúnar Jónsson sem þýðir og
staðfærir. Verkið fjallar um tvo
landsfræga skemmtikrafta sem ekki
hafa talast við í tíu ár, en bróðurson-
ur annars þeirra, sem er umboðs-
maður, reynir að fá þá til að sættast.
Það er Saga Jónsdóttir sem leik-
stýrir en með aðalhlutverk fara Að-
alsteinn Bergdal, Sunna Borg og
Skúli Gautason, sem er nýr fast-
ráðinn leikari við LA.
I byrjun desember verður
frumsýnd samstarfssýning við Aðal-
stein Bergdal. Er um að ræða nýtt
barnaleikrit sem ber nafnið Tveir
misjafnlega vitlausfr eða Skralli og
Lalli. Fjallar leikritið um Skralla
trúð og nýjan vin hans, Lalla, og
ýmis uppátæki þeirra. Höfundur er
Aðalsteinn Bergdal, sem jafnframt
leikur í sýningunni ásamt Skúla
Gautasyni, en leikstjóri er Þráinn
Karlsson.
Jólaleikritið er verðlaunaleikrit
eftir rúmenska leikskáldið Matei
stendur vel undir því að vera aðal-
persóna myndarinnar, og verður að
segjast að leikarinn ástralski Hugh
Jackman, sem hér er í sínu fyrsta
Hollywood-hlutverki, er býsna
sjarmerandi og er án efa kominn til
að vera. Samband hans við Tófu, sem
Anna Paquin leikur, er líka skemmti-
lega innilegt (minnti á samband stelp-
unnar og leyniskyttunnar í myndinni
Léon eftir Luc Besson), og gefur
þessum harðsvíraða töffara mann-
lega hlið. Það hefði verið skemmtilegt
að sjá eitthvað meira gert úr þeirra
sambandi, en eitt af vandkvæðum
myndarinnar er einmitt að svo marg-
ar persónur eru mikilvægar, og þann-
ig er bara rétt hægt að tæpa á sögu
hverrar og einnar, en ekki kafa ofan í
einn eða neinn. En miðað við lokaorð
myndarinnai- og vinsældir hennar, er
gefið mál að það eiga eftir að koma
fleiri X-Men myndir og það er von-
andi að þá verði hægt að hafa þær að-
eins dýpri, eftir að þessi fyrsta hefui-
eiginlega þjónað sem almenn kynn-
ing á persónunum og heimi þeirra
fyrir þá sem ekki þekkja til.
Af þessum orsökum er lítið pláss
eftir íyrir söguna sjálfa sem hér er
ekkert stórvirki; baráttan milli góðs
og ills, krydduð með slatta af bardög-
um, bellibrögðum og ágætum brönd-
urum og þá er það komið.
Þessi mynd er fínasta afþreying og
ekld spurnig að hún muni heilla unga
sem aldna, og helst þá í tilvistar-
kreppu. Af hveiju má ég ekki vera
eins og ég er? Af hveiju þarf ég að
vera eins og allir hinir?
Hildur Loftsdóttir
Visniec og er þetta samstarfssýning
við LÍ. Leikritið er sagt ljóðrænt,
draumkennt og nýstárlegt í fram-
setningu. Leikstjóri er Magnús Geir
Þórðarson og leikmynd og búninga
hannar Snorri Freyr Hilmarsson.
Næsta verkefni er sviðsettur leik-
lestur á Berfætlingunum eftir Guð-
mund L. Friðfinnsson í tilefni af 95
ára afmæh höfundarins og 50 ára
höfundarafmæli hans. Unnið í sam-
vinnu við Menor.
Lokaverkefnið
er Ball í Gúttó
Lokaverkefni LA er að þessu
sinni leikritið Ball í Gúttó eftir Maju
Árdal, en hún leikstýrir einnig sýn-
ingunni. Leikritið er skrifað á
ensku, en höfundur þess, Maja Ár-
dal, er Akureyringur sem verið hef-
ur leikhússtjóri og leikstjóri í Tor-
onto í Kanada um árabil. Leikritið
gerist á Akureyri árið 1942 og fjall-
ar um akureyrska fjölskyldu og
kynni hennar af amerískum her-
mönnum. I verkinu er mikið um
djasstónlist og söng og tónlistar-
stjóri verksins er Valgeir Skagfjörð.
Þess má geta að leikritið verður
sýnt fyrr á leikárinu í Toronto undir
heitinu Midnight sun.
Síðar á leikárinu er ráðgert að
setja upp óperuna Sígaunabaróninn
eftir Richard Strauss, þá í samvinnu
við Norðuróp og verðlaunaeinþátt-
unga úr samkeppni LA og Menor
frá því fyrr á þessu ári. Ekki liggur
þó enn ljóst fyrir hvenær af því
verður.
Enn lifír vonin
LISTMUNIR
Erum að taka á móti verkum á næsta listmunauppboð.
Höfum kaupendur að góðum verkum
gömlu meistaranna.
Gallerí Fold
Rauðarárstíg 14—16, sími 551 0400.
fold@artgalleryfold.com
www.artgalleryfoW.com
ART GALLERY
Cu
9
I
Q
DEVELOP 10
NAG LAVÖ RU R
KYNNING
í Lyfj u
Setbergi
Hafnarfirði
í dag kl. 14-18
NYTT A MARKAÐINUM
aglaherðir án formalíns
KYNNINGARTILBOÐ
Þú kaupir tvennt og færð naglalakk í
kaupbæti.
Handáburður fylgir naglabandanæringu.
DEVELOP 10 er einnig fáanlegt
í verslunum Lyfju í Lágmúla, Kópavogi
og Grindavík.
I
I
l£b LYFIA
- Lyf á lágmarksverði
Íslensk\ítalska
a
S
5
T3
I
!
I
5
I
o
“0
o
§
5
~a
Develop 10 Develop 10 DevelopIO o