Morgunblaðið - 24.08.2000, Síða 54

54 FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Að byggja brú
NETIÐ er vissulega brú. Um það
er hægt að komast hvert sem er, fá
vitneskju um hvaðeina, tengjast
fólki, senda upplýsingar á auga-
bragði og svo framvegis. Og sífellt
eykst krafan um hraða. Þetta vita
allir. Hrannar Björn Arnarsson
skrifar grein í Morgunblaðið 18.
ágúst sl. undir fyrirsögninni
„Grunnskólar Reykjavíkur í
fremstu röð“. Ég varð strax spennt-
ur. Var þetta stefnumótun? Átti að
reisa grunnskóla Reykjavíkur úr
niðurlægingunni? Átti að gera átak
"* ‘í því að fá hæft fólk til kennslu? Átti
að bæta aðbúnað skólanna? Nei, því
miður. Greinin var bara skrifuð í
upphöfnum montstíl vegna þess að
borgin gerði samning við eitthvert
fyrirtæki um ljósleiðaratengingu í
skólana. Þess vegna eru skólarnir
komnir, ja, ekki bara í fremstu röð
á landinu heldur í öllum heiminum!
Að sögn hans. Ja hérna hér.
Nýju möguleikarnir
Þessi nýjung á að auka mögu-
leika á fjarkennslu til að auka val í
efstu bekkjum grunnskólans. Ég
spyr: Er búið að fínna kennara til
að annast þessa fjarkennslu? Er
búið að semja efni til fjarkennslu?
Skólamál
Yfírvöld Reykjavíkur
eru á rangri leið. Eirík-
ur Brynjóifsson segir að
þau einblíni á tæknina
en gleymi kennurunum
sem eiga að stýra þess-
ari tækni til góða fyrir
vaxandi kynslóð.
Er til útbúnaður í skólunum til að
taka við fjarkennslu? I skólanum
sem ég kenni í eru til dæmis til þrjú
sjónvörp en nemendur eru á 7.
hundrað og kennarar um 60 talsins.
Fáum við fleiri sjónvörp? Að
minnsta kosti eitt í hverja kennslu-
1
»
HUGSKOT
^ > 7
Barnamyndatökur
í sumar
Nethyl 2, sími 587 8044
Kristján Sigurðsson, Ijósmyndari

>
Úr í. málsgrein
28. greinar umferðartaga
nr. 50/1987
Lögreglan
í Reykjavík
• Eigi má stöðva ökutæki
eða leggja því á gang-
braut eða í minna
en 5 metra fjarlægð áður
en að henni er komið.
IJJ Bílastæðasjóður
Stjörnuspá á Netinu
yflúmbl.is
liiwr 6/77WIÍ4Ð /Vr7T"
stofu, takk fyrir. Á að út-
vega okkur skjávarpa?
„Möguleikar opnast á
skólasjónvarpi...," segir
borgarfulltrúinn. Ég
spyr sömu spurninga og
hér að ofan. „...og bein-
um samskiptum nem-
enda og starfsmanna
skólanna um fjarfundar-
búnað...,“ segir hann
ennfremur. Ég veit að
þetta kemur ef til vill á
óvart en kennarar (sem
Hrannar kallar starfs-
menn) eru sífellt í bein-
um samskiptum við
nemendur sína. Að auki
á enginn grunnskóli í Reykjavík
tæki til fjarfundarbúnaðar svo ég
viti til. „...og öll notkun Netsins til
kennslu verður auðveldari en áð-
ur,“ segir maðurinn loks. Ég spyr:
Hvernig á að nota Netið til
kennslu? Er Netið notað til
kennslu? Hefur verið gerð einhver
könnun á því? Ég bendi á að til
þessa þarf að minnsta kosti tvær
tölvur í hverja stofu! Helst eina á
mann. Það er að minnsta kosti mín
reynsla eftir að hafa kennt með að-
stoð Netsins. Þá tíundar höfundur
möguleikana á sameiginlegu bók-
haldskerfi, sameiginlegri nemenda-
skrá og fleira. Mér gæti ekki verið
meira sama um það.
Eg hlakka til 1. september
Greinarhöfundur er sérstaklega
hamingjusamur yfir því að ljós-
leiðarinn kemur um næstu mánaða-
mót þegar „starfsmenn grunnskól-
anna starfa af fullum krafti við
undirbúning næsta skólaárs og
nauðsynlegt er að sú vinna geti
þegar tekið mið af þeim nýju mögu-
leikum sem samskiptanetið gefur.“
I hreinskilni sagt veit ég ekki hvert
maðurinn er að fara. Þegar ég kem
til kennslu í haust - ef ég kem - hef
ég annað í huga en skólasjónvarp,
fjarkennslu, íjarfundarbúnað og
þess háttar nammigott. Ég þarf að
skipuleggja kennsl-
una, gera námsáætl-
anir og þúsund aðra
hluti sem ég hrein-
lega nenni ekki að
telja upp. Ég er að
fara að kenna og í
það fer allur minn
tími.
Ofurtrúin á
tæknina
Ekki ætla ég að
andmæla tækni-
framförum. Ég er
reyndar tækjaóður
og má varla sjá nýja
tækni öðruvísi en að
vilja tileinka mér hana. En með ár-
unum hefur mér skilist að tæknin
er tæki sem við getum notað ef við
vitum til hvers og kunnum á hana.
Tæknina á að nota til að þjóna fólki.
Fyrst verður að kanna hver þörfin
er. Síðan að velja þá tækni sem
hentar til að ná því markmiði sem
hefur verið sett. Ög þá þarf að vera
búið að byggja upp aðstæður til að
nýta tæknina. Á hverju er mest
þörf í grunnskólum borgarinnar?
Ég veit að það er ekki ljósleiðara-
kerfi.
Að byrja á öfugum enda
Hefur borgarfulltrúinn leitt hug-
ann að ástandinu í grunnskólum
Reykjavíkur? Veit hann ekki að
núna vantar 70 kennara til starfa
þrátt fyrir að búið sé að ráða fjöl-
marga sem ekki hafa menntun til að
kenna? Ég var eitt sinn í heimsókn í
grunnskóla í Flórens á Italíu. Ég
spurði einn kennarann hvort erfitt
væri að að manna skólana. Nei, það
var ekki svo erfitt, var svarið. Þurf-
ið þið þá ekki að ráða til kennslu
fólk sem ekki hefur réttindi til að
kenna? var næsta spurning. Þegar
ég var búinn að umorða spurning-
una þrisvar sinnum kom svarið:
„No, of eourse not! AIl our teachers
are qualified. Do you really have
disqualified people in your
schools?" Ég flautaði bara. Kenn-
arasamtökin á Islandi hafa um ára-
bil bent á að skólarnir eru ekki
samkeppnishæfir um hæfa kennara
vegna smánarlegra launa. Ég er
búinn að hlusta á þetta í á annan
áratug. Nú ætla ég að ganga lengra
og segja það sem samtök kennara
hvorki geta sagt né þora: í skólun-
um er fullt af óhæfu fólki. Fullt af
„kennurum" sem ég set innan
gæsalappa vegna þess að þeir eiga
ekkert erindi inn í skólana. Þeir
kunna ekki að kenna og hafa enga
þekkingu til þess. Þetta er veruleik-
inn. Og enginn ljósleiðari getur
leiðrétt hann! Þess vegna eru yfir-
völd Reykjavíkur á rangri leið. Þau
einblína á tæknina en gleyma kenn-
urunum sem eiga að stýra þessari
tækni til góða fyrir vaxandi kyn-
slóð. Tækni í skólunum án hæfra
kennara til að nýta hana er fé kast-
að á glæ. Yfirvöld eru að byrja á öf-
ugum enda. Þau eiga fyrst að eyða
fé í hæft fólk.
Rétta byrjunin
Það er bara ein rétt byrjun til á
þessu. Það er að laða hæfa kennara
að skólunum, fólk sem hefur
menntun og hæfileika til að mennta
nemendur. Það þarf að stórhækka
laun kennara. Það þarf að stórbæta
vinnuaðstöðu kennara. Og yfirvöld
eiga að leggja á hilluna allar hug-
myndir sínar um lengingu skólaárs-
ins þar til skólarnir eru mannaðir
kennurum sem kunna til verka.
Að byggja brú
Þegar menn byggja brú rann-
saka þeir fyrst hvaða brúarstæði er
heppilegast, hvað megi búast við
mikilli umferð, hvernig áin hegðar
sér og svo framvegis. Nema þeir
sem ráða grunnskólum Reykjavík-
ur. Þeir byggja fyrst brú og leita
svo að heppilegri á til að renna und-
ir hana. Guði sé lof að sumir vinna
ekki hjá Vegagerðinni!
Höfundur er kennari.
Eiríkur Brynjólfsson
Drekkum meira vatn
Guðrún Þóra Hjördís
Hjaltadóttir Ebba Broddadóttir
HVAÐ svalar
þorsta? íslenskt
lindarvatn, drykkur
náttúrunnar. Við
getum með sanni
státað okkar af vatn-
inu sem er auðfengið
alls staðar, okkur að
kostnaðarlausu. ís-
lendingum finnst
sjálfgefið að hafa
gott rennandi vatn í
krönum. Það eru
trúlega ekki mörg
lönd sem geta boðið
upp á slíkt. Þeir ís-
lendingar sem fara
til sólarlanda kaupa
sér vatn og finnst
það mjög eðlilegt þar sem vatnið í
krönum er víða óhæft til drykkjar.
Vatn er hollt og gott, inniheldur
enga orku (engar hitaeiningar) og
skemmir ekki tennur. Hvers vegna
að kaupa vatn blandað sykri og
öðrum viðbótarefnum sem er
óþarfa bruðl bæði hvað varðar
kostnað sem og óhollustu þegar til
er gott íslenskt vatn? Mikið magn
af ýmsum orku- (íþrótta-) og svala-
drykkjum eru á markaði og hefur
aukning orðið síðastliðin ár. Þessir
drykkir eru margir en misgóðir.
Fólk trúir á nauðsyn þess að neyta
þessara drykkja til að geta stund-
að líkamsrækt eða álagsvinnu, eins
og til dæmis próflestur. Hvaðan
kemur þessi vitneskja? Auglýs-
ingamátturinn er gífurlega stór og
hefur mikil áhrif. Allir sem stunda
líkamsrækt eða einhvers konar
hreyfingu þurfa að drekka mikinn
vökva í staðinn fyrir þann sem
skilst út. Það nægir þeim sem
stunda eðlilega líkamsrækt (um
það bil 1 klst. á dag) að drekka
hreint vatn. Það er engum nauð-
synlegt að innbyrða auka sykur
ásamt öðrum viðbótarefnum sem
oft má finna í hinum ýmsu orku-
og svaladrykkjum.
Vatn er líkamanum lífsnauðsyn-
legt, án vatns getum við í mesta
lagi lifað í 18-20 daga. Um 65% af
líkamanum er vatn. Tveir þriðju
hlutar vatnsins eru í frumunum en
þriðjungur er í blóði, meltingar-
vökva, galli eða öðru formi. Vatn
Vatn
A
Kvenfélagasamband Is-
lands vill hvetja alla
landsmenn til þess,
segja Guðrún Þóra
Hjaltaddttir og Hjördís
Edda Broddadóttir, að
auka eigin vatnsneyslu.
tekur þátt í meltingu líkamans, til
þess framleiðir líkaminn 8 lítra af
meltingarvökva á dag og stór hluti
af því er vatn. Vatn ber næringar-
efni til frumanna og skolar út úr-
gangsefni. Vatn á stóran hluta í
öllum efnabreytingum í líkaman-
um, án vatns væru þær ómöguleg-
ar. Vatn tekur þátt í stjórnum lík-
amshita með svita og útgufun þeg-
ar heitt er, sem og við áreynslu.
Ekki má gleyma því að með vatns-
neyslu öðlumst við ferskara útlit
og húðin fær næringu.
Kvenfélagasamband íslands,
sem eru stærstu landssamtök
kvenna á Islandi, hafa rekið starf-
semi Leiðbeiningastöðvar heimil-
anna allt frá árinu 1963. Eitt af
markmiðum kvenfélagasambands-
ins er að standa vörð um hag og
heilsu íslenskra heimila. Samband-
ið hefur sett af stað átak til þess að
auka vatnsdrykkju íslendinga og
gefið út veggspjald tengt því.
Veggspjaldið er 40X55 cm að
stærð og er hægt að nálgast það á
skrifstofu kvenfélagasambandsins.
Markmiðið er að sjá spjaldið sem
víðast um landið. Á síðasta lands-
þingi kvenfélagasambandsins sem
haldið var í júní sl. kom fram
ályktun sem send var til heilbrigð-
is- og menntamálaráðuneytisins til
að draga úr gosdrykkjaþambi, sem
og annarra slíkra drykkja. Jafn-
framt að hvetja skóla- og íþrótta-
ráð til þess að gera neysluvatn að-
gengilegra í skólum og íþróttahús-
um, t.d. með uppsetningu vatns-
brunna.
Allt er gott í hófi, sumt er betra
en annað. Vatn stendur alltaf fyrir
sínu. Vatn er einn sá besti og ljúf-
fengasti svaladrykkur sem til er.
Neysla á sykri er mikil og kemur
að miklu leyti úr orkudrykkjum,
gosdrykkjum og sykruðum ávaxta-
drykkjum. Sykur er ekki skaðleg-
ur en því miður verður neyslan oft
óhóflega mikil. Takmörkum notk-
un þessara drykkja. Drekkum
meira vatn í staðinn, okkar vegna.
Kvenfélagasamband Islands vill
hvetja alla landsmenn til þess að
auka eigin vatnsneyslu. Hvetjum
okkur sjálf og hvetjum hvort ann-
að.
Höfundar eru framkvæmdastjórar
Leiðbeiningastöðvar heimilanna og
Kvenfélagasambands Islands.