Morgunblaðið - 27.09.2000, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ
FOLKI FRETTUM
MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 2000 55
-------------------------------?
ERLENDAR
ooooo
Ólafur Teitur Guðnason hefur
verið að hlusta á nýútkomna
plötu Marks Knopflers
Sailing to Philadelphia.
Heim á
fornar slóðir
ÞAÐ VERÐUR æ undarlegra að
hugsa til þess að Mark Knopfler hafí
í eina tíð verið stórstjama, staðið á
sviði fyi-ir framan tugi þúsunda
æstra aðdáenda, verið leiðtogi einn-
ar vinsælustu rokksveitar heims.
Þessi yfirvegaði og hlédrægi gítar-
leikari, með ennisbandið sitt fræga
og hálfgerðu Lukku Láka-söngva
um flökkulíf og eyðimerkur, var ein-
hvern veginn svo kindarlegur við
hlið Prince, Bono og Madonnu, en
þangað komst hann með því að
venda sínu kvæði í kross og syngja
um poppstöðina MTV. Hann var þó
ekki lengi í þessum félagsskap og ég
heyrði því fleygt að Dire Straits
hefði loks lagt upp laupana í kyrrþey
fyrir fimm árum, eftir eina mis-
heppnaða tilraun til að fylgja hinni
geysivinsælu Brothers in Arms frá
1986 eftir. Knopfler hefur síðan gefið
út sólóplötuna Golden Heart og sam-
ið bærilega kvikmyndatónlist,
stundum ágæta, nú síðast við mynd-
irnar Metroland og Wag the Dog.
Sailing to Philadelphia markar að
mínu mati tímamót á ferli þessa lús-
iðna strengjaplokkara og lagasmiðs.
Þetta er fáguð og ljúf plata sem ein-
kennist af einhvers konar blús, rokki
og kántrí, rámri röddu Knopflers og
yfirveguðum gítarleik, ballöðum og
sveiflu í bland. Píanói, fiðlum og
blásturshljóðfærum bregður fyrir en
hefðbundin hljóðfæraskipan er í að-
alhlutverki. Þessi plata minnir meira
á fyrstu plötur Dire Straits en Gold-
cn Heart gerði og er til allrar ham-
ingju laus við hallærisorgelið sem sú
plata hlaut í arf eftir hið sívinsæla og
óþolandi lag „Walk of Life“. Lögin
og útsetningarnar minna á lög á borð
við „Southbound Again“ og „Water
of Love“, og eins og í þá gömlu góðu
daga kalla textai'nir fram í hugann
mynd af eirðarlausum, síflakkandi,
rámum og rómantískum einfara.
Frásagnir af ferðum um Bandaríkin
ganga eins og stef í gegnum plötuna
og gefa henni kjölfestu.
Fyrsta lagið, „What It Is“, er
ósvikin Dire Straits-sveifla af bestu
gerð, en gítarfléttan er í skoskum
anda segii' Knopfler enda lagið sam-
ið í Edinborg. Dylan-lagið „AIl Along
The Watchtower“ kemur upp í hug-
ann og léttleikandi fiðluspil minnir á
Corrs-systkinin vinsælu. Titillag
plötunnar er að mínu mati ein falleg-
asta ballaða Knopflers; dúett með
James Taylor og lagið ekki ósvipað
einu þekktasta lagi Taylors, „Carol-
ina in My Mind“. Þeir syngja hlut-
verk Charles Masons og Jeremiah
Dixons, landmælingamanna sem
leystu eina sögufrægustu landa-
mæradeilu Bandaríkjanna með því
að varða Mason-Dixon línuna milli
Maryland og Pennsylvaníu upp úr
miðri átjándu öld. Knopfler færir sig
smám saman nær samtímanum og
lagið „Baloney Again“ segir frá hópi
svarta gospelsöngvara á tónleika-
ferð um suðurríki Bandaríkjanna á
sjötta áratug. Það minnir talsvert á
„It’s Probably Me“ sem Sting og Er-
ic Claptons gerðu um árið, og ég get
ekki betur heyrt en að Clapton leggi
þarna sjálfur eins og eina ljóðlínu af
mörkum, rétt áður en þrjár mínútur
eru liðnar af laginu. „E1 Macho“ er
suður-amerískt og seiðandi - taktur-
inn jafntöff og tangó en heitir víst
tsja-tsja-tsja. Zorro hefði örugglega
getað dansað við þetta og jafnvel
Morgunblaðið/Sverrir
Nýja piata Marks Knopflers ætti að höfða sterkt til gamalla Dire Straits-unnenda sem og unnenda kappa á borð
við Clapton og Dylan.
Morgan Kane, hefði hann dansað.
Knopfler segir lagið sprottið af
spænsku málverki. Bandarísku
slétturnar spretta fram ljóslifandi í
„Praire Wedding“ og „Speedway At
Nazareth" brunar áfram eins og
járnbrautarlest, æ ákafara, og þar er
loksins lokinu lyft örlítið af kraum-
andi leikgleðinni á þessari annars
prúðu og stilltu plötu. Hóflegur
skammtur af hljóðgervlum og tölvu-
vinnslu gera „Junkie Doll“ að nú-
tímalegasta lagi plötunnar, enda við-
fangsefnið fíkniefnaböl samtímans.
Þetta er þó að stofni til klassískt,
blúsað, grípandi rokklag sem á tví-
mælalaust tilkall til vinsælda en lík-
lega litla möguleika.
Önnur lög eru síðri, en að mínu
mati er aðeins eitt þeirra beinlínis lé-
legt. Það er sveitalegi sveitaballa-
slagarinn „Who’s Your Baby Now“,
sem minnir mjög á hina íslensku
GCD. „The Last Laugh“ er þokka-
leg ballaða sem þeir Knopfler og Van
Morrison syngja saman og hefði
sómt sér vel sem vangalag á útskrift-
ardansleik í Bandaríkjunum á
sjöunda ártugnum. Síðustu tvö lögin
koma á óvart: Annað er í anda kvik-
myndatónlistar og skartar píanóstefi
í anda Derrick eða dönskukennslu-
konunnar Hildar, hitt er angurvært
og barnslega einfalt söngleikjalag,
versin minna á „Þar sem allt grær“
úr Litlu hryllingsbúðinni og viðlagið
á sjónvarpsþættina Staupastein.
Þetta er góð plata; alls ekki slök
og næstum því frábær. Tvímæla-
laust sú besta sem Knopfler hefur
sent frá sér í háa herrans tíð. Hún á
eftir að falla í kramið hjá öllum aðdá-
endum Dire Straits og vafalaust líka
hjá mörgum aðdáendum gamalla
brýna á borð við Bob Dylan og Eric
Clapton. Fyrir þá sem yngri eru
mætti einna helst benda á skyldleika
við Sheryl Crow. Það sem kemur
mest á óvart er hve Knopfler fer
sparlega með helsta hæfileika sinrv,-:
nefnilega gítarplokkið; eitt sóló í lík-
ingu við það sem hann töfraði fram í
„Sultans of Swing“ hefði verið af-
skaplega vel þegið. Fyrir vikið er
platan átakalítil og þótt leikgleðin
skíni í gegn er hún beisluð og hruflar
afar sjaldan yfirborðið. Hún hreyfir
ekki nógu mikið við manni og þótt
það sé í sjálfu sér fagnaðarefni að
Knopfler sé hættur að tvista við
sundlaugina mætti hann gjarnan
dilla sér hressilegar í söðlinum.
Mark Knopfler talar um nýjustu einleiksskífuna sína
Beint í Mark!
DÆGURTÓNLIST samtímans
býður gítarhetjum upp á takmark;
að gistirými um þessar mundir. I
bag þykir mun svalara að geta far-
ið liprum höndum um lyklaborð en
fimum fingi'um um gítarháls og í
fljótu bragði man þessi ósýnilegi
penni aðeins eftir tveimur gítar-
hetjum sem fram komu á níunda
áratugnum, hinu silkimjúka gítar-
goði úr Dire Straits, Mark Knopfl-
er. og andgítarhetjunni Edge úr
U2. Eg man hins vegar ekki eftir
einu einasta frá þeim tíunda.
Af þeim tveimur sem nefndir
hafa verið hefur sá síðarnefndi
hallað sér í ríkari mæli að tilraun-
um með tölvutól og möguleikum
þeirra í tónlistarsköpun, orðið æ
smnulausari gagnvart sex strengja
boxinu, á meðan Knopfler hefur
hins vegar haldið tryggð við gítar-
•nn. A dögunum gaf hann út nýja
einleiksskífu sem kallast Sailing to
Philadelphia og var af því tilefni
inntur álits á henni og því sem á
daga hans hefur drifíð síðan sú síð-
asta kom út.
30 ára vinnsluferli?
Að sögn Knopflers eiga lögin á
nÝju plötunni sér mismunandi
langa sögu, það er ekki svo að þau
hafi verið samin í einum ryk. „Til
dæmis hófst ég handa við lagið,
„One More Matineé“, fyrir um
þrjátíu árum á meðan ég var enn
barn að aldri!“ segir hann.
Það er fimm manna hópur sem
fylgir Knopfler á plötunni nýju, en
hann spilaði einnig með honum á
síðustu einleiksskífu, Golden
Heart, sem kom út árið 1996,
ásamt því að fylgja honum í tón-
leikaferð sem farin var í kjölfar
þeirrar plötu. „Þegar ég var að
spila á hljómleikaferðalaginu til að
fylgja On Every Street eftir (síð-
asta plata Dire Straits, 1991) þurft-
um við að flytja með okkur risasvið
og ljósabúnað og mér var farið að
leiðast það þóf sárlega. Mér hefur
alltaf fundist svolítið annkannalegt
að spila á risaleikvöngum og sá að
ef ég ætlaði að bæta mig sem tón-
listarmaður yrði ég að fara að
skipta um vinnuumhverfi."
Kvikmyndatánlist
Eftir að Dire Straits lagði upp
laupana hefur Knopfler samið
kvikmyndatónlist af mikilli elju og
hann á tónlist við myndir eins og
The Princess Bride, Last Exit to
Brooklyn, Cal og Local Hero.
„Eftir Golden Heart kom smá-
vegis stund á milli stríða og ég not-
aði hana til að sinna nokkrum kvik-
myndatengdum verkefnum og
samdi tónlist við Metroland, Wag
the Dog og A Shot at Glory, frá-
bæra mynd eftir Robert Duvall
með Michael Keaton í aðalhlut-
verki.“
Hann segú' vinnu við plötuna
hafa tekið dágóðan tíma, þó ekki
með tilliti til hljóðversvinnunnar
sem slíkrar. „Aðalmálið fólst í því
að púsla plötunni saman. Þetta eru
svo hagvanir spilarar sem eru að
vinna þetta með mér að sjálfar
upptökurnar gengu hratt og vel
fyrir sig. Á tímabili var ég að pæla
í að gera tvöfalda plötu en hætti
við.“
Bannað að sóa hæfileikunum
Platan nýja er nokkuð stjörnum
prýdd á stundum; Emmylou Harr-
is, James Taylor og Van Morrisson
koma öll við sögu á einn eða annan
hátt.
„Samstarfið við Emmy gekk það
vel að mig langar til að vinna plötu
með henni einni einhvern tíma í
framtíðinni. Sömuleiðis var frá-
bært að vinna með Van Morrison
og við tveir höfum í gegnum árin
talað um að gera blúsplötu saman.
Van hafði mikil áhrif á mig sem
ungan mann og mér hefur fundist
mikill heiður að fá tækifæri til að
vinna með honum. Hugarfttr aðdá-
andans fer aldrei langt frá mér í
tilfelli Morrisons og mér fannst
stórkostlegt að heyra hann syngja
lag sem ég hafði samið.“
Knopfler er ekki mikill reglu-
gerðarriddari hvað varðar vinnuna.
„Ég vinn bara heima við og byrja
bara einhvern tíma og hætti þegar
mig er farið að langa í kaffi eða
eitthvað slíkt. Ég set mér ekki
strangar reglur og stundum nær
letipúkinn að setjast að í mér. Þá
reynir maður að finna sér ein-
hverja afsökun fyrir því að skella
sér á mótorhjólið eða hvað það er
nú sem maður gerir til að drepa
tímann. Ég hef nú samt reynt að
sýna ögn meiri ábyrgð varðandi
lagasmíðarnar...ég meina, það er
það sem ég á að gera og ekki vil ég
fyrir nokkurn mun vanvirða þá
hæfileika sem ég bý yfir.
Slíkt væri að sjálfsögðu synd og
skömm.“ ----