Morgunblaðið - 04.10.2000, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 2000 23
Rasmussen boðar sam-
ráð í Evrópumálum
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Landsfundur breska Ihaldsflokksins
Höfðað til kjós-
enda á miðjunni
Bournemouth. AFP, AP, Reuters.
POUL Nyrup Rasmussen, forsætis-
ráðherra Dana, rétti í gær sátta-
hönd til pólitískra andstæðinga
sinna í Evrópumálum í stefnuræðu
við setningu danska þingsins. Leið-
togar nei-hreyfingarinnar svoköll-
uðu, brugðust hins vegar fálega við
og sögðu ekki mikið varið í fyrirheit
forsætisráðherrans um samráð í
Evrópumálum. Nýafstaðin þjóðar-
atkvæðagreiðsla um aðild að
evrópska myntbandalaginu setti
svip sinn á stefnuræðuna en Nyrup
Rasmussen var vígreifur þrátt fyrir
það, sagði stjórnina stefna að því að
skapa 100.000 ný störf á næstu tíu
árum.
Forsætisráðherrann sagði upp-
kast að fjárlögum fyrir árið 2001
hafa verið byggt á því að Danir
myndu' samþykkja aðild að mynt-
bandalaginu. Þar sem því hefði verið
hafnað, myndu stjórnvöld grípa til
aðhaldsaðgerða teldu þau það nauð-
synlegt vegna fastgengisstefnunnar
en danska krónan er tengd evrunni,
hinum sameiginlega gjaldmiðli sem
Danir höfnuðu.
I stefnuræðunni lagði hann
áherslu á að styrkja yrði velferðar-
þjóðfélagið og atvinnulífíð frekar og
sagði grunninn góðan; atvinnuleysi
væri hið minnsta í 25 ár og verð-
bólga í sögulegu lágmarki. Kjör
aldraðra hafa verið mjög gagnrýnd í
Danmörku og sagði Nyrup Rasmus-
sen að þau yrði að bæta, með hækk-
uðum ellilífeyri til þeirra verst settu
og lækkun á hitakostnaði.
Vilja Færeyjar í
ríkjasambandinu
Ráðherranum var ennfremur tíð-
rætt um bætta menntun, einkum á
tæknisviðinu og fjárfestingar í
einkageiranum. Störfin 100.000 sem
stjórnin hyggst skapa eiga ekki síst
að nýtast þeim sem hafa takmark-
aða starfsorku og innflytjendum, en
forsætisráðherrann sagði aukna at-
vinnuþátttöku þeirra lykilinn að því
að þeir aðlöguðust dönsku samfé-
lagi.
Mikil umræða hefur verið um inn-
flytjendamál í Danmörku en ríkis-
stjórnin hefur m.a. verið harðlega
gagnrýnd fyrir hugmyndir um að
einangra innflytjendur frá fyrrum
Sovétlýðveldum og Balkanskaga á
eyju áður en þeim yrði hleypt inn í
sjálft landið. Horfið hefur verið frá
þessum hugmyndum, sem féllu nær
eingöngu í geð Danska þjóðar-
flokknum, sem er mjög andsnúinn
straumi innflytjenda til Danmerkur.
Nyrup Rasmussen nefndi Fær-
eyjar og Grænland og viðræður um
aukið sjálfstæði. Itrekaði hann fyrri
óskir stjórnarinnar um að Færeyjar
yrðu áfram innan ríkjasambandsins
en sagði það undir Færeyingum
sjálfum komið að ákveða hvert sam-
bandið við Danmörku yrði. Viðræð-
um við fulltrúa Færeyinga yrði
haldið áfram, svo og við nefnd þá
sem grænlenska heimastjórnin hef-
ur skipað til að vinna að auknu sjálf-
stæði frá Danmörku.
Evrópuyfirlýsingar
í grýttan jarðveg
í Evrópumálum ítrekaði Nyrup
Rasmussen orð sín á kosningakvöld
um nauðsyn þess að ræða stöðu
Danmerkur í Evrópu í ljósi þess að
Danir hefðu hafnað aðild að evrunni.
Mun ríkisstjórnin kalla flokkana á
þingi til viðræðna afstöðu þeirra til
þátttöku Dana þegar í næstu viku.
Óhætt er að segja að þessar yfír-
lýsingar forsætisráðherrans hafí
fallið i grýttan jarðveg hjá Holger
K. Nielsen, leiðtoga sósíalíska
vinstriflokksins, og Piu Kjærsgaard,
leiðtoga danska þjóðarflokksins, en
þau fóru fyrir andstæðingum aðild-
ar að evrunni í þjóðaratkvæða-
greiðslunni. Bæði sögðu þau ljóst að
stjómin hefði ekki nálgast andstæð-
inga aðildar í ræðunni en Nielsen
kvaðst þó enn reiðubúinn að eiga
samvinnu í Evrópumálum.
RÆÐUMENN á landsfundi
breska íhaldsflokksins í Bourne-
mouth í gær reyndu að höfða til
kjósenda á miðjunni með því að
mæla fyrir félagslegum umbótum, í
bland við hefðbundin stefnumál
íhaldsmanna.
Michael Portillo, skuggaráð-
herra Ihaldsflokksins í ríkisfjár-
málum, hét því í aðalræðu dagsins
að ef flokkurinn kæmist til valda
eftir næstu kosningar yrðu skattar
lækkaðir og sterlingspundinu hald-
ið. En hann lagði einnig áherslu á
að Ihaldsflokkurinn myndi standa
vörð um velferðarkerfið og beita
sér fyrir réttlæti í samfélaginu.
Siðustu skoðanakannanir benda
til þess að íhaldsflokkurinn eigi
möguleika á að vinna sigur í næstu
þingkosningum, en aðeins ef hann
nær að höfða til hluta þeirra kjós-
enda á miðjunni, sem kusu Verka-
mannaflokkinn í síðustu kosning-
um. Þó kjörtímabilið renni ekki út
fyrr en árið 2002 er búist við að
kosningar verði haldnar á næsta
ári, jafnvel strax í maí.
Ræðu Portillos var vel tekið af
fulltrúum á flokksþinginu, en fund-
armenn fögnuðu mest þegar hann
lýsti andstöðu sinni við aðild Breta
að myntbandalagi Evrópu. „I kosn-
ingunum munum við taka afstöðu
gegn evrunni. Við viljum halda
pundinu," sagði Portillo.
Ekki ríkir þó einhugur um
Evrópumálin meðal íhaldsmanna.
Kenneth Clarke, fyrrverandi fjár-
málaráðherra, varaði Hague við því
að hin harða afstaða gegn Evrópu-
samrunanum myndi kosta íhalds-
flokkinn fjölda atkvæða. „Það er
kominn tími til að falla frá þeirri
blekkingu að sameiginlegi gjald-
miðillinn sé skref sem leiði óhjá-
kvæmilega í átt að myndun eins
Evrópuríkis," sagði Clarke.
Búist við átökum á fundi Sambandsflokksins á N-Irlandi
V eik staða Trimbles
ógnar friðarsamningum
STAÐA forsætisráðherra N-ír-
lands, David Trimble, þykir veik
um þessar mundir og á hann erfíða
tíma framundan á landsfundi Sam-
bandsflokks Ulster (UUP) sem fer
fram á laugardaginn, ef marka má
umfjöllun The Irish Times og The
Daily Telegraph undanfarna daga.
Trimble hefur átt undir högg að
sækja síðan flokkur hans tapaði
þingsæti til Lýðræðislega sam-
bandsflokksins (DUP) í aukakosn-
ingjim 23. september.
Á það er bent á í The Irish Times
í gær að í málefnaskrá fundarins sé
gengið framhjá þeim málum sem
skipa flokksmönnum Sambands-
flokksins í andstæðar íylkingar,
eins og áðurnefndar kosningar og
löggæslumál, en talið er næsta víst
að þessi mál muni eigi að síður vera
til umfjöllunar.
í sömu grein er einnig haft eftir,
Peter Robinson, þingmanni Lýð-
ræðislega sambandsflokksins
(DUP), sem andvígur er friðar-
samningnum á N-írlandi, að flokk-
urinn muni lýsa yfir vantrausti á
Trimble í byrjun næstu viku á
n-írska þinginu. Ekki er talið að sú
vantrauststillaga nái nægu fylgi en
hún gæti enn frekar dregið úr styrk
Trimble sem leiðtoga.
Helsti andstæðingur Trimble
innan Sambandsflokksins, þing-
maðurinn Jeffrey Donaldson, hefur
óskað eftir því að fulltrúaþing Sam-
bandsflokksins verði kallað saman.
Það velur formann flokksins en
Donaldson hefur lýst yfir áhuga á
formannsembættinu. Hann er and-
vígur friðarsamningnum en margir
hafa óttast að falli Trimble úr sessi
sé friðarsamningurinn einnig í
hættu.
Þeirrar skoðunar var ónafn-
greindur stuðningsmaður Trimble
sem The Irish Times ræddi við í
síðustu viku. Sá benti á að breyting-
ar á lögreglusveitunum í Ulster
væru ein helsta hindrun sátta í
Sambandsflokknum og þær þyrfti
jafnvel að endurskoða. Því eru Sinn
Féin og Flokkur hófsamra kaþól-
ikka (SDLP) ekki sammála og segja
að án þeirra muni lýðveldissinnar
ekki ganga í lögregluna sem sé til-
gangur breytinganna en lögreglu-
sveitirnar börðust við IRA, írska
lýðveldisherinn, í 30 ár.
Veik staða
sjálfsköpuð?
Sumir stjórnmálamenn, bæði úr
röðum kaþólikka og mótmælenda,
vilja halda fram að veik staða
Trimble sé algerlega sjálfsköpuð.
Hann hafi ekki kynnt nægilega vel
þær hliðar friðarsamningsins sem
komi sambandssinnum til góða, og
því séu þeir jafnklofnir og raun ber
vitni. Trimble, sem sjálfur skýrði
ósigurinn í kosningunum á dögun-
um með því að kjósendur væru að
mótmæla áformum bresku stjórn-
arinnar um breytingar á Konung-
legu lögreglusveitunum í Ulster,
RUC, hélt uppteknum hætti í grein
í The Telegraph í gær. Þar gagn-
rýnir hann breytingarnar auk þess
sem hann segir að IRA dragi lapp-
irnar í afvopnun sem kveðið er á um
í friðarsamningnum.
Talsmaður Gerry Adams, leið-
toga Sinn Féin, sagði í The Irish
Times í gær, að IRA myndi standa
við gerða samninga um afvopnun.
Hann hafnaði því sem haft var eftir
ónafngreindum heimildamönnum
innan IRA í The Daily Telegraph að
eftirlitsmönnum yrði meinaður að-
gangur að vopnabúrum IRA. Tals-
maðurinn hafði eftir Gerry Adams
að hann hefði lýst yfir fullu trausti á
IRA. Ráðherra N-írlands-mála,
Peter Mandelson, sagði í The Irish
Times í gær að hann treysi IRA til
að standa við gerða samninga.
Trimble gagnrýnir hins vegar í
grein sinni bresk stjórnvöld fyrir
undanlátssemi í garð IRA en í síð-
ustu viku felldu þau niður framsals-
heimildir á 21 liðsmanni IRA.
Flug frá Akureyri eða
Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 11.780.-
Flug frá Egilsstöðum
eða Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 13.080,-
Lágmarksdvöl ein nótt
Verð miðað við 2 í bíl/einn dag
ru/oújmíBMas
JUtir MnrSmmé
Sími 570 30 30
ASTMAÍfi
OndunarmæMingar á staðnum
Sérfræðingar veita upplýsingar um astma og
notkun allra helstu astmalyfja
I dag Lyfju Setbergi frá kl. 13-18.
Kjörið tækifæri til að fræðast betur
um astma, astmalyf og rétta notkun
lyfjaformanna.
GlaxoWellcome
dh LYFJ A
Sww - Lyf á ■Agmartcsverðl
Lyfja Staðarbergi 2-4, sími 555 2306