Morgunblaðið - 02.11.2000, Blaðsíða 43

42 FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
ftagmiHfifeife
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Arvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GRUNDVÖLLUR
GRUNDAR AÐ BRESTA?
DEILUR heilbrigðisráðuneyt-
isins og Elliheimilisins
Grundar eru harla einkenni-
legar frá sjónarhóli leikmanns. Eftir
því sem Morgunblaðið kemst næst
eru forsendur þeirra eitthvað á þessa
leið: Gert er samkomulag milli elli-
heimilisins, sem er sjálfseignar-
stofnun, og ráðuneytisins þess efnis
að Grund fái daggjöld sem séu eitt-
hvað svipuð því sem Hrafnista fær.
Elliheimilið telur vanefndir á því og
óskar eftir leiðréttingu. Niðurstaðan
er sú að Hæstarétti er sent bréf og
þess óskað að hann skipi gerðardóm í
málinu. Það er gert og gerðardómur-
inn kveður upp úrskurð sem er
Grund í hag, þ.e. að „af þessu leiðir
að túlka verður tilnefningu Hæsta-
réttar á tveimur framangreindum
gerðarmönnum á þann veg að réttur-
inn telji ágreining um daggjöld heyra
undir gerðardóm samkvæmt 1.
málsgr. 39. gr. margnefndra laga,
ella hefði Hæstiréttur hafnað tilnefn-
ingunni."
Málinu verði þannig ekki vísað frá
gerðardómi að kröfu ráðuneytisins.
Heilbrigðisráðuneytið getur ekki
stefnt gerðardómnum og tekur því
þann kost og stefna elliheimilinu.
Heimildarmenn Morgunblaðsins
halda því fram að hvorki heilbrigðis-
ráðherra né ráðuneytisstjóri heil-
brigðisráðuneytisins hafi vitað gjörla
um þessi stefnumál og hafi þau komið
þeim í opna skjöldu. Þau beita sér
fyrir því að náð verði samkomulagi
og óska eftir heiðursmannasátt. Elli-
heimilið telur að fyrri sátt um dag-
gjöld hafi ekki staðizt og hafnar því,
enda sé sáttartillaga ráðuneytisins
þess efnis að málið verði látið niður
falla, en Grund vildi fresta því meðan
reynt væri að ná sáttum í málinu.
Sem sagt, málið fer í hnút og for-
maður stjórnar elliheimilisins situr
uppi með stefnu frá heilbrigðisráðu-
neytinu. Stjórn Grundar veit ekki
hvaðan á sig stendur veðrið þar sem
fyrir liggja niðurstöður gerðardóms-
ins. En ráðuneytið vill ógilda þessar
niðurstöður. Ef málið færi fyrir
Hæstarétt gæti hann varla annað en
staðfest niðurstöður gerðardómsins
af þeirri einföldu ástæðu að honum
var komið á legg að fyrirlægi réttar-
ins sjálfs. Hann gæti því vart ógilt
niðurstöður gerðardóms sem væri
einhvers konar hugmyndafræðilegt
afkvæmi hans sjálfs og þá samkvæmt
almannatryggingalögum, en þar seg-
ir m.a. að daggjöld skuli ákveðin af
heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra „að höfðu nánu samráði við við-
komandi stofnanir“. Síðan segir að
daggjöldin skuli „ákveðin þannig að
samanlagðar tekjur stofnunar standi
undir eðlilegum rekstrarkostnaði á
hverjum tíma miðað við þá þjónustu
sem heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra hefur ákveðið að stofnunin
veiti“.
Leikmenn eiga vafalaust erfitt með
að sjá ávinning af stefnu ráðuneytis-
ins, eða hverjum væri það til hags-
bóta að elliheimilið Grund yrði að
hætta starfsemi sinni vegna þess að
það fengi ekki þau daggjöld sem heit-
ið var - og haldi áfram taprekstri?
Ekki gæti það verið ríkinu til hags-
bóta, það hefur nóg með þá erfiðleika
sem fyrir eru í heilbrigðiskerfinu.
Enginn virðist ráða við þá. Kerfið er
eins og marghöfða dreki. Þegar einn
hausinn er höggvinn af vaxa margir í
staðinn. Og ekki væri það til að auð-
velda lausn á miklum vanda að hefta
eða lama starfsemi elliheimilis sem
hýsir stóran hóp gamals fólks, eða
250 manns, sem vart á í önnur hús að
venda. Væri þá ekki betra að starf-
semin héldi áfram með einhverjum
hætti fyrst hún hefur gengið skap-
lega fram að þessu - og þá auðvitað á
forsendum fyrra samkomulags? Auk
þess hefur Elliheimilið Grund á sér
gott orð og ekki annað vitað en það sé
rekið með sæmilegri fyrirhyggju í
stíl einkarekstrar sem verður að
bjarga sér með aðstoð ríkisins sem
einnig hefur hag af þessari starfsemi.
Ríkið hefur engin tök á því að sinna
henni annars staðar, þar er nóg af
óleystum vanda eins og fyrr segir.
I augum leikmanns er niðurstaðan
þessi: Drekinn á í erfiðleikum og í
vandræðum sínum grípur hann til
þess að vega að sjálfum sér. Grund er
nefnilega einn af skaplegri hausum
þess mikilvæga en vandrekna fyrir-
tækis sem heitir heilbrigðiskerfi. Og
elliheimilið verður ekki endalaust
rekið með daggjöldum sem nægja
ekki fyrir lágmarksafköstum.
Eða - eru einhverjar skýringar á
afstöðu hins opinbera sem ekki hafa
séð dagsins ljós?
VERÐHÆKKANIR Á ELDSNEYTI
ENGUM þarf að koma á óvart, þótt
Flugleiðir tilkynni nú hækkun á
fargjöldum vegna hækkandi verðs á
eldsneyti. Það er auðvitað augljóst, að
hvorki Flugleiðir né önnur flugfélög
geta tekið á sig þær miklu hækkanir,
sem orðið hafa á eldsneyti.
Hið sama má segjá um verðhækkun
á eldsneyti í öðrum atvinnugreinum.
Fyrirtækin geta tekið á sig slíkar
hækkanir um skeið en að því kemur,
að þau neyðast til að velta þeim út í
verðlagið eða þær hafa alvarleg áhrif
á afkomu þeirra.
Tvær miklar olíuverðshækkanir á
áttunda og níunda áratugnum áttu
mikinn þátt í að kynda það bál óða-
verðbólgu, sem við áttum við að stríða
á tveggja áratuga tímabili. Með sama
hætti stuðlaði lækkandi olíuverð að
minnkandi verðbólgu og jafnvægi í
efnahagsmálum á Vesturlöndum.
Það er augljós hætta á því, að
hækkun olíuverðs nú hafi áþekk áhrif
og áður og ýti undir vaxandi verð-
bólgu. Þetta er kostnaðarliður, sem
menn ráða ekki við nema á löngum
tíma. Þróun olíuverðs nú að undan-
förnu ætti að verða mönnum hvatning
til að finna valkosti, svo að þjóðir
heims verði ekki jafn háðar olíuverði
og þær eru nú um afkomu sína.
FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2000 43
Um 9.000 fermetra verslunarmiðstöð með yfír 20 verslunum verður opnuð á Akureyri í dag
Stelpurnar í Accessorize voru búnar að gera allt klárt í gær og biðu eftir viðskiptavinum sínum.
Unnið var við lokafrágang í verslunarmiðstöðinni í gær og var í mörg horn að líta.
Fjárfesting upp
á ríflega milljarð
Verslunarmiðstöðin Glerártorg verður
opnuð með viðhöfn á Akureyri klukkan 11 í
dag. Með tilkomu meira en 20 nýrra versl-
ana á svæðinu skapast 80 ný störf í verslun
og þjónustu á Akureyri.
HÚSNÆÐIÐ á Gleráreyr-
um er í eigu Smáratorgs,
hlutafélags sem Rúm-
fatalagerinn stendur að.
Um er að ræða tæplega 9.000 fer-
metra verslunarmiðstöð á Glerár-
eyrum og þar verða um tuttugu
verslanir af ýmsu tagi, veitingastað-
ir, ísbúð, apótek og banki. Aætlaður
heildarkostnaður við bygginguna er
um einn milljarður króna.
Forsvarsmenn Rúmfatalagersins
og Kaupfélags Eyfirðinga hófu leit
að hentugri lóð undir verslunarmið-
stöð í byrjun síðasta árs og höfðu í
fyrstu augastað á Akureyrarvelli
undir hana. Miklar deilur urðu í
bæjarfélaginu um málið og sýndist
sitt hverjum um ágæti þess að fórna
íþróttavellinum undir verslunarmið-
stöð. Haldinn var fjölmennur borg-
arafundur um málið en eftir hann
var ákveðið að ekki yrði hróflað við
vellinum.
í kjölfarið benti skipulagsnefnd á
lóð austan Samkomuhússins undir
miðstöðina þar sem byggja mætti
uml2 þúsund fermetra verslunar-
miðstöð, en forsvarsmenn Rúmfata-
lagersins höfðu ekki áhuga á þeirri
staðsetningu. Fram eftir sumri
veltu menn fyrir sér ýmsum mögu-
leikum, en um haustið var ákveðið
að kaupa húsnæði Skinnaiðnaðar á
Gleráreyrum og reisa verslunar-
miðstöðina þar. Einnig var húsnæði
fjögurra fyrirtækja á samliggjandi
lóð keypt. Ákveðið var að fara út í
umfangsmiklar framkvæmdir þar,
breyta eldra húsnæði og byggja við
það. Verkefnið var boðið út og tilboð
opnuð í lok apríl á þessu ári, en ein-
ungis eitt tilboð barst, frá SS-Byggi
og hljóðaði það upp á 368 milijónir
króna. Þetta var jafnframt stærsta
einstaka verk í byggingariðnaði sem
boðið var út á Akureyri á árinu.
Verkefnið fólst í að breyta eldra
húsnæði Skinnaiðnaðar, um 400 fer-
metra verksmiðjuhúsi, auk þess að
reisa nýbyggingar austan og vestan
við það hús, samtals um 4.700 fer-
metra að stærð.
Húsin keypt og þeim
breytt eða þau rifin
Húsnæði Skinnaiðnaðar var reist
árið 1970, eftir stórbruna sem varð í
verksmiðjum Sambands íslenskra
samvinnufélaga árið áður. Fleiri
hús voru á svæðinu, m.a. hús sem
reist var árið 1946 undir Dúka-
verksmiðju Vigfúsai- Jónssonar og
var nyrst, út við Glerá, en það var
allsérstætt hús með riffluðu þaki.
Síðar varð það nýtt sem gæru-
geymsla. Þá voru svonefnd Mjölnis-
hús þar einnig, en árið 1947 flutti
starfsemi Þórshamars þangað og
var í húsinu til ársins 1970. Þessi
hús voru öll rifin síðasta vor til að
rýma til fyrir verslunarmiðstöðinni.
Kostnaður við kaup á húsunum sem
voru rifin nam um 100 milljónum
króna.
Starfsmenn SS-Byggis, svo og
fjöldi undirverktaka, hófust handa
við framkvæmdir á Gleráreyrum í
byrjun sumars og skiluðu húsnæð-
inu til verkkaupa um miðjan sept-
ember og frá þeim tíma hefur verið
unnið hörðum höndum við að inn-
rétta verslunarplássin.
Opnað með viðhöfn
Því er nú lokið og komið að því að
klippa á borða og opna Glerártorg
formlega, en það verður gert með
athöfn sem hefst kl. 11 í dag,
fimmtudag. Valgerður Sverrisdóttir
iðnaðar- og viðskiptaráðhen-a og
Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri
fá það hlutverk, en þau munu einnig
flytja ávörp við athöfnina sem og
Jakub Jakobsen aðaleigandi Smára-
torgs, sem á og rekur Glerártorg.
Boðið verður upp á tónlistaratriði,
en Michael Jón Clarke syngur við
undirleik Hannesar Guðrúnarsonar
og Karlakór Akureyi'ar flytur nokk-
ur lög. Glerártorgsfólk heldur svo
áfram að fagna opnuninni alla helg-
ina með ýmiss konar uppákomum,
en meðal þeirra sem þar verða á
ferð má nefna Skralla trúð og þá
verður Solla stirða og fleiri íbúar
Latabæjar á ferðinni. Lúðrasveit
Morgunblaðið/Kristján
Verslunarmiðstöðin Glerártorg verður opnuð í dag, fimmtudag. Hún er um 9.000 fermetrar að stærð og stærsta verslunarmiðstöðin á landsbyggðinni.
Glerártorg
á Akureyri

O £7«®'
Akureyrar leikur á planinu fyrir ut-
an áður en opnað er. I tilefni dagsins
verður gestum boðið upp á köku og
gosdrykk í dag, opnunardaginn.
Góðar viðtökur Akureyringa
réðu miklu um að ráðist var
íbygginguna
„Ég er afskaplega ánægður með
þetta og hlakka mikið til að skoða
bygginguna, en ég hef ekki komið
norður frá því húsið var afhent um
miðjan september," sagði Jakub
Jakobsen eigandi Rúmfatalagers-
ins.
„Það hefur alltaf gengið vel hjá
mér á Akureyri. Þegar ég opnaði
þar fyrst verslun íyrir um 13 árum
heyrði ég miklar úrtöluraddir og
menn sögðu að þetta væri ekki hægt
í smábæ með innan við 15 þúsund
íbúa. Menn sögðu að það þyrftu að
vera að minnsta kosti 40 þúsund
manns á bak við rekstur slíkrar
verslunar. Akureyringar og nær-
sveitamenn tóku hins vegar vel á
móti okkur og það hefur gengið ein-
staklega vel að reka þar verslun,"
sagði Jakub, „Það gengur alltaf bet-
ur og betur,“ bætti hann við og sagði
að þessi góða reynsla hafi ekki hvað
síst orðið til þess að hann afréð að
ráðast í þessa miklu fjárfestingu
sem bygging verslunarmiðstöðvai--
innar Glerártorgs er.
Stöðugra vinnuafl
á Akureyri
Miðað við íbúafjölda sagði Jakub
að rekstur Rúmfatalagersins gengi
betur á Akureyi-i en á höfuðborgar-
svæðinu og þar væri vinnukraftur-
inn einnig mun stöðugri. Margt
starfsfólk hefði unnið lengi í versl-
uninni og það skipti máli að fólk
hefði þekkingu á því sem það væri
að starfa við, þekkingu sem það afl-
aði sér með reynslu.
Vegna þess sagði hann að stórum
hluta af þeim vörum sem pantaðar
eru hjá fyrirtækinu og sendar vítt
og breitt um landið væri pakkað á
Akureyri og þær sendar þaðan á
viðkomustað.
Jakub sagði að uppsveifla væri á
Akureyri um þessar mundir og
hann hefði trú á staðnum, en helst
vildi hann sjá bæinn stækka upp í
um 20 þúsund manns innan tíðar.
„Ég hef mikla trú á þessari fjár-
festingu, það kom mér t.d. á óvart
hversu mikil eftirspurn varð eftir
verslunarrýmum á Glerártorgi og
margir vildu fá mun stærra pláss en
hægt var að veita,“ sagði Jakub.
Um 200 manna vinnustaður
Yfir 20 verslanir eru á Glerár-
torgi, Nettó, Rúmfatalagerinn,
Byko, Sportver, Rollingai-, Búnað-
arbankinn, Pedromyndir, Dóta-
kassinn, Gullsmíðastofan skart,
Halldór Ólafsson úrsmiður, Parið,
Rexín, Dressmann, Hjá Maríu,
Djásnið, Centro, Accossorize, Stein-
ar Waage, Is-Inn, Heilsuhornið,
Kaffi-Torg, Lyf og heilsa og Penn-
inn Bókval. Verslanirnar voru áður
reknar víða á Akureyri, sumar flytja
starfsemi sína úr miðbænum, en
aðrar verða með starfsemi á báðum
stöðum. Þá er einnig í sumum tilvik-
um verið að opna útibú frá verslun-
um í Reykjavík.
Alls er talið að um 200 manns
verði að störfum í verslunarmið-
stöðinni Glerártorgi og er áætlað að
með opnun hennar hafi skapast um
80 ný störf í verslun og þjónustu á
Akureyri.
Arkitekar að byggingunni voru
Ark ís ehf., verkfræðingar, Verk-
fræðistofa Sigurðar Thoroddsen hf„
rafmagnshönnuðir, Raftákn, lands-
lagsarkitektar, Landark, verktaki
var SS-Byggir, byggingastjóri
Tryggvi Tryggvason hjá Opus, og
verkefnisstjóri var Verkfræðiþjón-
usta Magnúsar Bjarnasonar.
Verslunai-miðstöðin verður opin
frá kl. 10 til 19 virka daga, á laugar-
dögum frá kl. 10 til 17 og á sunnu-
dögum frá kl. 12 til 17, en verslun
Byko verður opnuð kl. 8 alla virka
daga.