Morgunblaðið - 02.11.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2000 13
FRÉTTIR
Næsta sumar verður gerð tilraun með að sleppa háhyrningnum Keikó frjálsum og sjá hvernig honum tekst til
við að lifa í villtri náttúrunni, að sögn Halls Hallssonar, talsmanns Ocean Future-samtakanna.
Framkvæmdastjóri tölvunefndar um aðgang að sjúkraskrám
Læknar þurfa að
þekkja ábyrgð sína
Stefnt að því að
sleppa Keikó í vor
Kostar 26
milljónir
á mánuði
„KEIKO er í góðu líkamlegu ásig-
komulagi og heilsa hans góð,“ segir
Hallur Hallsson, talsmaður Ocean
Future-samtakanna, sem greiða á
mánuði hverjum um 300.000 dollara
eða 26 milljónir á mánuði til Keikó-
verkefnisins.
„Umönnun hans og þjálfun gengur
mjög vel og í vor munum við láta á
það reyna að sleppa honum út í villta
náttúruna. Síðasta sumar fórum við
með hann yfir 40 ferðir út fyrir kvína,
út fyrir Klakksvíkina, og hann synti
yfir 500 mílur og komst 10-12 sinn-
um í návígi við aðra háhyrninga. Það
er mjög mikilvægt skref í áttina að
aðlögun hans að náttúrunni og því að
hann geti bjargað sér sjálfur."
I Vestmannaeyjum er fjölmennt
starfslið í kringum Keikó. Margir
vísindamenn koma að starfinu og í
gangi eru viðamiklar rannsóknir á
Keikó og öðrum háhyrningum að
sögn Halls, ferðum þeirra í kringum
Eyjar og samskiptum þeirra sín á
milli, og svo erfðarannsóknir.
„Þetta verkefni er fyrst og fremst
vísindarannsóknir en í tengslum við
það hefur mikið fé komið inn í landið
og fjöldi manna hefur atvinnu við
það,“ segir Hallur.
„Frá upphafi hefur allt atferli
Keikós verið skráð og vinna vísinda-
menn úr þeim gögnum sem berast."
Fjölmiðlamenn hvaðanæva fylgj-
ast með Keikó og í síðustu viku kom
fólk frá franskri sjónvarpsstöð til
Eyja til að mynda hann. Blöð og
tímarit leita sífellt eftir nýjum frétt-
um af vettvangi og má nefna að Time
var með langa umfjöllun um Keikó
fyrir stuttu.
SIGRÚN Jóhannesdóttir, fram-
kvæmdastjóri tölvunefndar, segist
ekki viss um að læknar þekki nægi-
lega vel þá lagalegu ábyrgð sem þeir
bera sem vörsluaðilar sjúkraganga.
I Morgunblaðinu í gær er fjallað
um álit tölvunefndar á framkvæmd
rannsóknar á erfðum alzheimer-sjúk-
dómsins, en tölvunefnd taldi að ýmis-
legt hefði farið úrskeiðis í meðferð
persónuupplýsinga og að í nokkrum
atriðum hefði verið gengið gegn lög-
um eða leyfi tölvunefndar.
Sigrún sagði að þetta mál væri ekki
einsdæmi. Nefndinni hefðu borist
fleiri erindi þar sem kvartað væri
undan því að umgengni um sjúkra-
gögn væri ekki fyllilega í samræmi
við reglur.
„Það er mjög skýrt í lögum hvernig
eigi að haga aðgangi að sjúkraskrám.
Eg er hins vegar ekki viss um að
læknar þekki ábyrgð sína nægilega
vel og þá einkum hvar mörk þeirra
ákvörðunarvalds liggja. Þeir eiga að
kanna hvort lagaskilyrði séu uppfyllt
og leyfa eftir atvikum aðgang að
gögnum. Það er á ábyrgð lækna að
þekkja reglumar og fara eftir þeim.“
Sigrún sagði að það væri alveg
skýrt að læknar mættu ekki veita
öðrum læknum aðgang að sjúkra-
skýrslum sem þeir hefðu ritað um
sjúklinga nema með heimild frá við-
komandi sjúklingi eða leyfi frá tölvu-
nefnd.
„Það er sú tilhneiging að varpa
boltanum alltaf yfir á tölvunefnd. Það
virðist skorta á að læknar geri sér
grein fyrir að þeir eru vörsluaðilar og
stýra aðgangi og að þeir verða sjálfir
að fylgjast með því hvort lagaskilyrði
séu uppfyllt. Persónuvemd, sem er
að taka til starfa og tekur við verkefn-
um tölvunefndar, mun reyna að vinna
í samræmi við þessa hugsun á öllum
sviðum.“
Sigrún sagði að það væri nauðsyn-
legt að fræða þá sem bera ábyrgð á
gögnum um skyldur þeirra og þau lög
sem þeir störfuðu eftir. Hún sagði að
fræðsla og námskeiðahald væri eitt af
forgangsverkefnum Persónuvemd-
ar.
Tölvunefnd hefur fram að þessu
haft aðeins einn starfsmann og sagði
Sigrún að af þeim sökum hefði verið
takmarkað hvaða verkefni nefndin
hefði getað ráðist í. A þessu væri hins
vegar að verða breyting.
íslensk
erfðagreining
Einar
Stefánsson
ráðinn til
starfa
EINAR Stefánsson, prófessor og
yfirlæknfr augndeildar Landspítala
- háskólasjúkrahúss, hefur verið
ráðinn fram-
kvæmdastjóri
gagnagrunns á
heilbrigðissviði
hjá íslenskri
erfðagreiningu.
Hefur Einar þeg-
ar hafið störf
þar.
Einar verður í
leyfi frá störfum
sínum á Land-
spítalanum og gerður hefur verið
samningur milli íslenskrar erfða-
greiningar og Háskóla íslands um
að Einar geti áfram stundað rann-
sóknastörf sín og verið tengiliður
IE við Háskólann.
Einar Stefánsson er fæddur árið
1952 og lauk læknaprófi frá Há-
skóla Islands 1978. Hann stundaði
framhaldsnám í Bandaríkjunum og
hlaut þar sérfræðileyfi í augnlækn-
ingum í október 1985 og á Islandi í
desember sama ár. Hann starfaði í
Bandaríkjunum í nokkur ár og var
m.a. lektor við augndeild Duke Uni-
versity í Durham en frá september
1989 fram í nóvember 1996 var
hann yfirlæknir augndeildar
Landakotsspítala þar til er hann
gerðist yfirlæknir augnlækninga-
deildar Landspítalans. Hann hefur
verið prófessor í augnlækningum
við læknadeild HÍ frá því í desem-
ber 1987.
Einar
Stefánsson