Morgunblaðið - 18.11.2000, Page 75

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARÐAGUR 18. NÓVEMBER 2000 75
BREF TIL BLAÐSINS
Raðtölur um
daga, ár og hús
Frá Birni S. Stefánssyni:
OFT ER það í máli manna, að það
skilst af samhenginu, þó að betur
mætti orða. Svo er ekki alltaf, þeg:
ar menn tala um síðasta áratug. I
þýddum greinum í Morgunblaðinu
undanfarið hefur stundum ekki
verið gott að vita, hvort átt er við
áratug, sem endar á 9 eða á 0, og
þá þykir mér rétt að hætta lestrin-
um, fyrst þýðandi ræður ekki bet-
ur við verk sitt. Á Aiþingi töluðu
mikils háttar menn nýlega um
ástand mála. Annar talaði um það í
byrjun þessa áratugar, en hinn um
byrjun síðasta áratugar. Aðeins sá,
sem var kunnugur málinu, gat vit-
að, að þeir áttu við sömu árin og
sama ástandið.
Það var fróðlegt að fylgjast með
deilum um stund aldamótanna,
sem stóðu alllengi hér í blaðinu í
fyrravetur. Það mátti vera kunn-
ugt, að bæði Bandaríkin og
Evrópusambandið töldu öldina
enda á árinu 2000 og nýja öld
byrja með árinu 2001. Það var
merkilegt, hvað margir greinar-
höfundar lýstu sig á öndverðum
meið við stórveldin og héldu því
fram, að öldin endaði á 99, og for-
vitnilegt að kynnast rökum þeirra.
Hið opinbera sjónarmið vestan
hafs og austan er sem sagt, að eig-
inlega sé ártalið raðtala, þannig að
árið 100 sé hundraðasta árið, þó að
ekki sé skrifað né sagt 100. ár. I
þessu sambandi er þess að gæta,
að víðar leynast raðtölur. Blaðs-
íðutölur í blaði eða bók eru ekki
skrifaðar sem raðtölur, en eru það
auðvitað. Sagt er blaðsíða 27, en
það merkir 27. blaðsíðan. Mikilvir-
kur höfundur skráir raðtölur, þeg-
ar hann vísar til rits, til að mynda
mundi hann skrifa „Hlín 1950, 22-
29. bls.“ I eigin bókum hefur hann
reyndar blaðsíðutölur punktlausar,
eins og almennt er gert. Þá verður
einnig að telja húsnúmer raðtölur.
Laugavegur 10 táknar því 10. hús-
eign (ásamt lóð) við Laugaveg.
Af skýringum þeirra, sem héldu
því fram hér í blaðinu, að öld end-
aði á 00 og byrjaði á 01, fannst
mér gleggst að líta á dagatal; ég
man því miður ekki, hver benti á
það. Barn, sem er fætt á fyrsta
degi mánaðarins, er 10 daga, þeg-
ar 11 stendur á dagatalinu. Á
dagatalinu stendur ekki 1. - það er
fyrsti - um fyrsta daginn, heldur 1
- það er einn. Þarna eru dagarnir
raðtölur og svo sagt, en alltaf
skráðir, eins og svo væri ekki. Til
skýringar má setja ár fyrir dag.
Þá er barn, sem er fætt á fyrsta
ári aldar (á almanaki stendur 1),
ekki tíu ára, fyrr en fullur tugur er
liðinn af öldinni (þá stendur 11 á
almanakinu). Líkt er um vinnu-
viknatal. Þegar skrifað er ,;Vika
12“ er það tólfta vinnuvika. Ar 12
er á sama hátt tólfta árið. í virðu-
legu máli áður fyrr kom fyrir, að
ár væri nefnt með raðtölu, og í
fundargerðum kann að vera skráð
„Ár 1932, 20. janúar", en það er
sami stíll og að skrifa „Vika 12, 22.
mars 0000“.
BJÖRN S. STEFÁNSSON,
Kleppsvegi 40, Reykjavík
Netið misnotað
Frá Kristni Snæland:
FYRIR NÆR ári var undirritaður
á fundi fjölmennra samtaka. Þar
var rætt um aðferðir til þess að
koma á framfæri þeim málefnum
sem samtökin berjast fyrir. Al-
mennt virtust fundarmenn þeirrar
skoðunar að best væri að nota Net-
ið í þeim tilgangi. Þar sem efasemd-
ir voru uppi um þann fjölda sem al-
mennt hefði aðgang að Netinu var
þess óskað að fundarstjóri kannaði
meðal fundarmanna hverjir hefðu
aðgang að því. Fundarstjóri þumb-
aðist við en neyddist loks til þess að
framkvæma umbeðna könnun. Ein-
hverra hluta vegna lagði hann eftir-
farandi fyrispurn fyrir fundarmenn:
Hafið þið aðgang að Internetinu á
heimilinu eða á vinnustað? Niður-
staðan varð sú að mikill meirihluti
fundarmanna hafði aðgang með
öðrum hvorum þessum hætti og
rétti því fjöldinn allur upp hönd.
Gallup
Nú nýverið íramkvæmdi Gallup
svipaða könnun um notkun Netsins
og lagði sömu spurningu fyrir.
Niðurstaðan varð sú að ótrúlegur
fjöldi fólks virtist hafa aðgang að
Netinu, á heimili eða vinnustað.
Ekki kom fram sundui'liðað hvort
aðgengið var á heimili eða vinnu-
stað. Gallup virtist því lenda á sömu
villigötum og fundarstjórinn um-
ræddi eða að leggja að jöfnu að-
gang að Netinu á heimili og vinnu-
stað.
Vinnusvik
Nýlega var einnig fjallað um
einkanotkun starfsmanns á vinnu-
tölvu sinni og þá notkun Netsins í
því sambandi. Fram kom sú skoðun
að vinnuveitanda væri óheimilt að
kanna einkanotkun starfsmannsins
enda væri hún persónuleg einka-
málefni. Ef svo er, þá varðar vinnu-
veitanda ekkert um það hvort við-
komandi starfsmaður bregður sér
frá í einkaerindum eða er til dæmis
að sinna einkaviðskiptum í vinnu-
tímanum. M.ö.o. virðast margir
tölvunotendur telja sér heimilt að
stunda vinnusvik með þeim hætti
að vera í einkaferðum um Netið í
vinnutímanum. Slíkt er að mínu
mati ekkert annað en þjófnaður,
enda starfsmaðurinn bæði að stela
vinnutíma og tölvukostnaði frá
vinnuveitandanum. Fundarstjórinn
umræddi og Gallup virðast ekki líta
svo á, a.m.k. ekki svo lengi sem ekki
er gert upp á milli nota einkatölvu á
heimili og notkunar tölvu í atvinnu-
skyni á vinnustað. Það eru vin-
samleg tilmæli mín að þeir sem
meta notkun Netsins reikni fyrst og
fremst með heiðarlegri notkun
þess. Óheimila notkun þess á vinnu-
stað væri vissulega þörf á að mæla
en trúlega væri erfitt að fá fram
viðurkenningu þess.
KRISTINN SNÆLAND
leigubílstjóri.
Teinöld,
þúsund ár
Frá Oddi Sigurðssyni:
NÚ LÍÐUR að áramótum og virð-
ist ekki ætla að verða jafnmikið
veður gert úr þeim eins og hinum
síðustu þegar menn óttuðust að
gjörvallur tækniheimurinn hi-yndi
af tvöþúsundvanda tölvunnar.
Mörgum þótti mikils um vert að
halda upp á það að ártalið breyttist
úr 1999 í 2000 en virtist minna
skipta að 2000 ár væru liðin frá
holdgun frelsarans að samræmdu
tímatali kristinna manna.
Þórhallur Vilmundarson, sá
málfróði maður, vakti þá máls á
nýyrði yfir þúsund ára tímabil og
festi það rækilega í nafni á nýjum
borgarhluta í Reykjavík, Þúsaldar-
hverfi. Ekki þarf að fara í grafgöt-
ur um að Þórhallur hefur hugsað
þetta nýyrði í þaula og ekki heigl-
um hent að deila á þau rök. Mér
hefur samt eins og mörgum öðrum
þótt ankannalegt bragð af orðinu
sem menn héldu að vendist við
notkun en fyrsti keimurinn virðist
ekki ætla að dvína nú eftir ór og
talsverða umfjöllun. Allt að einu
hefur þessu orði verið komið á loft
og reynslan ein sker úr um hvort
því fatast flugið.
Ég hef ekki öðru til að tjalda en
þeirri tilfinningu sem mér hefur
áskotnast af því að alast upp með
íslenskri þjóð. Hefur hver sinn
smekk en einhvern veginn rís
málsmekkur þjóðarinnar upp sem
æðsti dómstóll og dæmir orð til lífs
eða grafar eftir atvikum. Það er því
ef til vill þarflaust að bera upp
skoðun einstaklinga um smekks-
atriði. Mér finnst samt ekki úr vegi
að ljá „teinöld" eina flugfjöður, ef
ég mætti, því að mér þykir orðið
þjált og falla einkar vel í samsetn-
Nettoiu^
ELDHÚS - BAÐ - FATASKÁPAR
ingum. Ég átti von á að orðið væri
hverjum manni auðskiljanlegt sem
tíu aldir, þúsund ár, því að báðir
orðstofnarnir eru alþekktir í mál-
inu. Mér brá því nokkuð þegar ég
fór að grennslast fyrir um það hjá
kunningjum, að ekki virðist nema
um helmingur fullorðinna þekkja
orðið teinæringur né hvað það
merkir. Orðmyndin „tein-“ í merk-
ingunni tíu hefur aðeins verið til í
örfáum orðum og af þeim er tein-
æringurinn einn lifandi og þó við
að týnast vegna þess að slíkan grip
er nú einungis að finna á söfnum.
Með því að teinöld fái líf verður
hún bjargvættur þessarar geð-
þekku orðmyndar „tein-“ sem hef-
ur átt samleið með þjóðinni í þús-
und ár.
Þórhallur Vilmundarson minnir
á í grein sinni „Hvers vegna þús-
öld?“ í Morgunblaðinu 4. nóvember
2000 að snilldarorð eins og öld séu
frjómagn íslenskrar tungu. Þar
þarf ekki einungis orðhagan mann
heldur frekar smekkvíst málskyn
þjóðarinnar sem sér um að velja úr
það lífvænlegasta. Þar ríður á
miklu ekki siður en hjá bóndanum
að kunna að velja bestu lömbin til
ásetningar. Þar í felst gæfa þjóðar-
innar - hvorki meira né minna.
ODDUR SIGURÐSSON
Brekkuseli 14, Reykjavík.

Vantar þig nýtt og betra
bab fyrir jólin?
Nú er lag, því vib
bjóbum allt ab
afslátt af öllum ger&um,
Friform
HÁTÚNI6A (í húsn. Fönix) SlMI: 552 4420
Nýtt
Góðar fréttir fyrir
þreytta fætur!
SEGULINNLEGG
ÍSKÓ
Nú eru BIOFLEX
segulþynnurnar
fónlegar í skóinn-
leggjum. Innlegg-
in henta afar vel
þeim sem þjóst
af fótkulda,
þreytu og blóðflæðisvanda í fótum.
BIOFLEX er skilgreint sem lækninga-
búnaður og hafa segluþynnurnar
öflugt segulsvið sem dregur úr sórs-
auka í fótum. Innleggin eru fóanleg
í 6 stærðum og eru seld í flestum
apótekum, lyfja- og heilsu-
búðum. Greinagóðar upplýsingar
ó íslensku fylgja
Hvað hefurKirkja Jesú Krists hinna Síðari daga heilögu
meira til að bera en lengsta kirkjunafn á íslandi ?
T>TI\ TTT Tí dag laugardag
Jl JLILr n U að Ásabraut 2, Garðabæ
innsiglun fjölskyldna
um tíma og eilífð
Stórbrotin kirk
Pandi sp
Tugþúsundir kirkjubygginga
um allan heim
úmlega 100 musteri
um allan heim
ifræðist^^^^^—j^ ......
Bmnánog Mormónsbók
1 spa g pos ar 50.000 trúbooar Stafiir Júda og stafiir Jósefs
Heilbrigðislögmálið Mormónakórinn í Utah síá Esekiel 37:15-22
jþrkjan var stofnuð fyrir 170 árum í kjölfar margra guðlegra opinberana. Ekki sem brot af
harri kirkju heldur sem sjálfstæð kirkja, án þess að mannshöndin kæmi þar nærri.
dag eru rúmlega 11 milljónir kirkjumeðlima í heiminum og fer sífellt fjölgandi. Hversvegna ?
’eðlimir kirkjunnar trúa því að spádómurinn í Daníel 2:44-45 hafi ræst fyrir 170 árum I
HÚSIÐ ER OPIÐ FRA 10:00 TIL 16:00 ALLIR VELKOMNIR
Hvers vegna notar þú
Rautt Eðal Ginseng?
Sigurður Sveinsson,
viðskiptastjóri Íslandssíma:
„Rautt eðalginseng hefur
séð til þess að ég er frískur
á morgnana, ferskur yfir
daginn og fimur á kvöldin."
Bjarki Sigurðsson,
handboltam. og þjálfari:
„Ég mæli með rauðu
eðalginsengi til að auka
úthald og ná árangri."
Margrét Sverrisdóttir
framkvæmdastjóri:
„Þegar ég nota rautt
eðalginseng hvílist ég betur
á skemmri tíma og kem
meiru í verk.“
Blómln: Þroska fræ í
fyllingu tlmans.
Laufin:
Eru notuö
Ijurtate.
Urgangs-
rótarendar
Rótarbolurinn:
Máttugasti hluti
jurtarinnar
Einungis rótarbolir
6 ára gamalla
kóreskra sérvalinna
ginsengróta besta
gæbaflokks.
Rautt Eðal Ginseng
Skerpir athygli og
eykur þol.
f-